Bu proje tarafndan finanse edilmektedir This Avrupa project

Bu proje tarafından finanse edilmektedir This Avrupa project Birliği is funded by the European Union Enerji Verimliliğinde Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi için Teknik Destek Projesi 5. Eğitim: EV yatırımlarına ilişkin proje fizibilite değerlendirmesi 07 – 09 Temmuz 2020, Ankara 3. Gün

Bu proje tarafından finanse edilmektedir This Avrupa project Birliği is funded by the European Union EV Yatırımlarına İlişkin Proje Fizibilite Değerlendirmesi 07 – 09 Temmuz 2020, Ankara 2

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir HEDEFLER ü Katılımcılar eğitimler tamamlandığında: ü EV yatırımlarının finansal analizini bağımsız bir şekilde gerçekleştirebilecek ve EV projelerine ilişkin yıllık enerji üretimi, maliyet ve gelir rakamlarını hesaplayabilecek; ü yatırım derecesi hesaplama, tahmin ve EV projelerinin analizine yönelik Excel tabanlı finansal araçları etkin bir şekilde kullanabilecek; ü EV projelerinin bankalarca kabul edilebilirliğini değerlendirebilecek duruma gelmelidir. 3

Buproje Avrupa Birliği tarafından finanseedilmektedir This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu tarafından 3. Gün EV PROJELERİNE YÖNELİK YATIRIMLARIN FİNANSAL ANALİZİNE İLİŞKİN ESASLAR 9 Temmuz 2020 4

Gündem This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir 3. Gün 9. 30 11. 00 Yatırımcısı Hazır EV projeleri oluşturmaya ilişkin yöntem ve prosedürler Yatırımcı Güveni Projesinin çerçevesi ve ilgili protokoller (Enerji Temini ve Sanayi) Çay-Kahve Arası Yatırımcısı Hazır EV projeleri oluşturmaya ilişkin yöntem ve prosedürler (devam) 11. 20 Yatırımcı Güveni Projesinin çerçevesi ve ilgili protokoller (Binalar ve Sokak Aydınlatması) Enerji Verimliliği Sigortası 12. 30 Öğle Yemeği EV Finansmanına ilişkin vaka çalışmalarının sunulması 13. 30 15. 00 Çay-Kahve Arası JESSICA (Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği) adlı şemsiye fonun çok daireli binaların yenilenmesinde kullanılması - Litvanya Eğitim Katılımcılarının Değerlendirilmesi - çok cevaplı anket 16. 30 Gün sonu 5

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV projeleri oluşturmaya ilişkin yöntem ve prosedürler • Yatırımcı Güveni Projesi 6

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV projeleri Proje Üçüncü Tarafça Yapılan Geliştirme Doğrulama 7

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV projeleri Yatırımcı Güveni Projesine İlişkin Süreç Zamanlaması Taahhüt Süresi Performans Süresi YATIRIMCISI HAZIR ENERJİ VERİMLİLİĞİ YATIRIMCI GÜVENİ PROJESİ AVRUPA 8

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV projeleri Enerji verimliliği taahhüdü, bir projeyi finanse edip etmeme kararını verebilmek için bir yatırımın ya da kredinin değerinin ve risklerinin belirlenmesi süreci anlamındadır. 9

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV Projelerine İlişkin İş Akışı Kamu programları Enerji hizmeti şirketleri Şebeke hizmeti programları Denetim ve kıyaslama programları Yükleniciler KÖKEN Enerji verimliliği projeleri çeşitli kanal, program ve işletmeler aracılığıyla ortaya koyulabilir. 10

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV Projelerine İlişkin İş Akışı PROJE GELİŞTİRME Yeterlik Belgesine Sahip Proje Geliştirici, Yatırımcı Güveni Projesi Protokolleri doğrultusunda projeyi geliştirir ve belgelendirir. YATIRIMCI GÜVENİ PROJESİ Proje Geliştirici wts. TOft. CONnoma. PROJESI 11

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV Projelerine İlişkin İş Akışı BELGELENDİRME Yeterlik Belgesine Sahip Bağımsız Kalite Güvencesi Sağlayıcı, projelerin Yatırımcı Güveni Projesine uygun olup olmadığını inceler ve uygun olan projeleri Yatırımcısı Hazır Enerji Verimliliği™ projesi olarak belgelendirir. Kalite Güvencesi YATIRIMCIGÜVENİPROJESİ 12

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV Projelerine İlişkin İş Akışı YATIRIM Tasarrufları öngörebilen bina sahipleri ve yatırımcılar, yatırım kararı verirken kendilerine daha çok güvenirler. YATIRIMCISI HAZIR ENERJİ VERİMLİLİĞİ Enerji. Performans. Protokolü HEDEFLENENTİCARİv 1. 1 YATIRIMCIGÜVENİPROJESİ 13

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV Projelerine İlişkin İş Akışı PERFORMANS Binanın enerji performansı optimize edilir ve yapılan yenileme neticesinde elde edilen enerji tasarrufu Yatırımcı Güveni Projesi Protokollerine uygun olarak ölçülür ve doğrulanır. YATIRIMCISI HAZIR ENERJİ VERİMLİLİĞİ Enerji Performans Protokolü HEDEFLENEN TİCARİ v 1. 1 YATIRIMCI GÜVENİ PROJESİ 14

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV Projelerine İlişkin İş Akışı PERFORMANS Binanın enerji performansı optimize edilir ve yapılan yenileme neticesinde elde edilen enerji tasarrufu Yatırımcı Güveni Projesi Protokollerine uygun olarak ölçülür ve doğrulanır. YATIRIMCISI HAZIR ENERJİ VERİMLİLİĞİ Enerji Performans Protokolü HEDEFLENEN TİCARİ v 1. 1 YATIRIMCI GÜVENİ PROJESİ 15

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcısı Hazır EV Projelerine İlişkin İş Akışı Sahip/Yatırımcı • • • Proje Geliştirici Yatırımcı Güveni Projesine uygun projeler geliştirir EV projelerinin geliştirilmesi konusunda tecrübelidir/yeteneklidir Referans durumun belirlenmesinden Ölçme ve Doğrulama aşamasına kadar rol oynar Kalite Güvencesi Sağlayıcı ile erken dönemde iletişime geçer Netleştirilmesi istenen konulara cevap verir İşbirliği • • • Kalite Güvencesi Sağlayıcı Yatırımcı Güveni Projesine uygunluğu sağlar EV projelerinin geliştirilmesi ve gözden geçirilmesi konusunda tecrübelidir/yeteneklidir Üçüncü bir taraf niteliğindedir; incelemeye odaklanır Proje Geliştiriciyle erken dönemde iletişime geçer Netleştirilmesi gereken konularla ilgili açıklama talebinde bulunur Yatırımcısı Hazır EV™ projesi onaylı proje • Finansal açıdan sağlam bir projedir • Güçlü mühendislik ilkelerine ve ölçülü varsayımlara dayalıdır 16

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcı Güveni Projesi Protokollerinin Çerçevesi Referans durumun belirlenmesi Tasarruf Projeksiyonları Unsurlar Prosedürler Dokümantasyon Tasarım, Oluşturma, Doğrulama İşletme, Bakım, İzleme Ölçme ve Doğrulama • Standartlar • Veri Unsurları • Nitelikler • En İyi Uygulamalara İlişkin İş Akışı • Standart Sanayi Uygulamaları • Standart Dokümantasyon Paketi • Gerekli Çıktılar (Ayrıntılı) 17

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcı Güveni Projesi Protokolleri Sanayi ve Enerji Temini 18

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcı Güveni Projesi Protokolleri Sokak Aydınlatması 19

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Yatırımcı Güveni Projesi Protokolleri Binalar 20

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası 21

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • Artan enerji fiyatları ve mevzuattaki değişikliklerin yanı sıra, CO 2 emisyonlarının düşürülmek istenmesi sonucunda yeşil enerji girişimlerine yönelik yatırımlarda artış olmuştur. Örneğin: – enerji izleme sistemleri; – enerji verimli ekipmanlar; ve – yenilenebilir enerji teknolojileri. 22

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • Bu tür girişimlerle birlikte, aşağıdakileri koruma ihtiyacı ortaya çıkmaktadır: – kurulu varlıklar; – bunlar sayesinde elde edilen gelirler; ve – bunların yol açtığı potansiyel tasarruflar. 23

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • Bazı kuruluşlar kendi enerji verimliliği girişimlerini kendileri yönetirken, diğer bazıları enerji tasarrufu sağlayabilmek için Enerji Hizmet Şirketleri (ESCO’lar) ile çalışmak istemektedir. • Enerji Hizmet Şirketleri, enerji tasarruf ekipmanından ve malzemelerinden oluşan bir proje planı tasarlar ve uygular. • Bu şirketlerle çalışılmak istenmesinin bir nedeni de, binanın enerji ihtiyacının, bina sahibine belirli bir seviyede tasarrufu garantileyecek bir maliyet karşılığında yönetilmesini sağlamaktır. 24

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • Bazı sigorta şirketleri, enerji verimliliği projelerini güvenceye alacak doğru sigorta tipini sunmanın öneminin farkındadır. • Bu önemin farkında olan sigorta şirketleri, enerji tasarrufuna yönelik teknolojilere yatırım yapan kuruluşların ve onlarla birlikte çalışan Enerji Hizmet Şirketlerinin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik sigorta poliçeleri hazırlamıştır. 25

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • Enerji verimliliği projelerine yönelik finansman, talepteki önemli artışa rağmen yavaş gerçekleşmektedir. • Bankaların oldukça isteksiz olmasının sebebi, kredilerin genellikle, enerji tasarrufu girişimlerinin kurulmasından sonraki dönemde ortaya çıkacak maliyet tasarruflarına göre verilmesi gerekliliğidir. • Proje bedeli yanlış hesaplanmışsa veya kurulumu yapılan teknolojiler beklenen faydayı sağlayamıyorsa bu, planlanan tasarrufların gerçekleşmesinin mümkün olmadığına ve kredinin geri ödemesinin gecikeceğine işaret eder. 26

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • Enerji verimliliği sigortası, kredi veren açısından teknik belirsizliği ortadan kaldırır ve böylelikle kredi veren kuruluşun sadece kredi riskine konsantre olmasını sağlar. • Projenin performansını yüksek puanlı bir sigorta şirketine sigortalatmak da finansal risklerin azaltılmasına yardımcı olabilir. • Bu da, kredi değerinin artmasına neden olur ve faiz oranlarını ve fonlama maliyetlerini düşürebilir. 27

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • Sigorta poliçelerinin kapsamında genellikle aşağıdaki hususlar bulunmaktadır: – Maddi hasar: Enerji tasarrufu veya enerji üretimi amacıyla enerji tasarrufu projesi kapsamında kurulan ekipman ve malzemelerde meydana gelen fiziksel hasar (arıza dahil) anlamındadır. Ekipmanın değiştirilmesi, eskiyenin yerine yenisinin konması ilkesine dayalıdır. – İşin kesintiye uğraması: Brüt gelir kaybını ve sigortalanmış ekipman hasar gördükten sonra o ekipmanla çalışmanın artan maliyetini kapsar. Gelir, bir enerji hizmeti sözleşmesi kapsamında elde edilen geliri ve yenilenebilir enerji üretimi için alınan teşvikleri kapsar. 28

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • Sigorta poliçelerinin kapsamında genellikle aşağıdaki hususlar bulunmaktadır: – Varlık performansı: Yıllık enerji tasarrufunda, poliçe kapsamında sigorta edilen tasarruf miktarına kıyasla söz konusu olan eksikliği kapsar. Enerji tasarruf tedbirlerinin tasarlanmasından veya uygulanmasından kaynaklı eksiklikleri kapsar; ekipmanda hasar meydana gelmiş olması şartı aranmaz. Sigortanın kapsamı, proje denetimine tabidir. 29

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • EV sigortasının bina sahiplerine/son kullanıcılara faydaları: – Enerji tasarruf projelerinin daha ulaşılabilir olmasını sağlar, bu da enerji maliyetlerinde düşüşe yol açar. – Herhangi bir performans eksikliğinin sigorta tarafından karşılanacağını bilmek güven verir. 30

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • EV Sigortasının Enerji Hizmet Şirketlerine faydaları: – Proje finansmanına daha kolay erişme imkânı – Kredi riski konusundaki iyileştirmeler sayesinde finansman maliyetlerinin azalması – Varlıklar, gelir ve performans eksikliği sigorta kapsamındadır. – Enerji tasarruf projelerini gerçekleştirme kabiliyeti konusunda müşteri güveninde artış 31

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Enerji Verimliliği Sigortası • EV Sigortasının Bankalara/fon sağlayıcılara faydaları: – Projedeki teknik belirsizlikler ortadan kalkar. – Enerji tasarruf projelerinin kredi değeri yükselir. – Kredi geri ödemeleri sigorta kapsamındadır. 32

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir EV Finansmanına İlişkin Vaka Çalışmaları 33

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA Litvanya’daki şemsiye fon Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) 34

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) GENEL BAKIŞ • Üye Devletlere ve bölgelere, kentsel projelere (enerji verimliliği alanındakiler dahil) Yapısal Fon yatırmaları konusunda yardımcı olmak amacıyla Avrupa Yatırım Bankası ile işbirliği içinde Avrupa Komisyonu tarafından başlatılan bir yönetim ve danışmanlık programıdır. 35

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) HEDEFLER 1. Yapısal Fonların/kamu fonlarının verimini artırmak Kentsel konulara yönelik yenilikçi ve döner nitelikteki finansman araçlarından (hibe finansmanına ek olarak) yararlanarak Yapısal Fonların etkinliğini ve verimliliğini artırmak 36

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) HEDEFLER 2. Kaldıraç etkisi Sürdürülebilir ve entegre kentsel kalkınma (planları hazırlamak) amacıyla ilave kamu ve özel sektör kaynaklarının seferber edilmesi 37

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) HEDEFLER 3. Uzmanlık - yeni ortaklıklar ve sinerjiler Özel sektörün veya Avrupa Yatırım Bankası gibi uluslararası finans kurumlarının mali, yönetimsel ve proje uygulama alanındaki uzmanlığından yararlanmak 38

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir AVRUPA KOMİSYONU Yapısal Fonlar Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Hibe (İlgili Avrupa Komisyonu Tüzüklerinde şart Ortak Avrupa Desteği (Joint European koşulmadıkça geri ödemesizdir) Support for Sustainable Investment in ÜYE DEVLET DİĞER YATIRIMCILAR City Areas) Belirlenmiş bir İdare Makamı aracılığıyla 3. B(Kamu ve Özel) HEDEFLER ŞEHİRLER Şemsiye Fon isteğe bağlı Katkı payı (geri ödemeli veya geri ödemesiz) KENTSEL KALKINMA FONU Yatırım (öz kaynak, kredi veya teminat) Uluslararası Finans Kuruluşları/Kamu Kurumları/Bankalar Sürdürülebilir Kentsel Kalkınmaya Yönelik bir Entegre Plan kapsamındaki projeler 39

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) Litvanya’daki JESSICA adlı fonun arka planı • 2004 yılında, enerji kaynaklarının rasyonel kullanımı da dahil olmak üzere mevcut konutların etkin kullanımı, bakımı, modernizasyon bakımı ve modernizasyonu amacıyla Litvanya Konut Stratejisi onaylanmıştır. • 2006 yılında Litvanya Hükümeti tarafından bir Yenileme Programı başlatılmış; 2007 yılı sonunda ise programın bütçesi bitmiştir. • JESSICA fonunun çok daireli binaların modernizasyonu amacıyla kullanılması konusuna Konut Sektörüne Devlet Desteği Hakkında Kanun’da (Temmuz 2009’da onaylanmış, 2013’te tadil edilmiştir) ve Litvanya Hükümetinin tadil edilmiş Programında yer verilmiştir (Aralık 2008’de onaylanmış, 2013’te tadil edilmiştir). 40

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) Litvanya’daki JESSICA adlı fonun arka planı • Aralık 2011’de Yükseköğretim Kurumları ile Mesleki Eğitim ve Öğretim Kurumlarının Yurtlarının Yenilenmesi (Modernizasyonu) Programı onaylanmıştır. • Haziran 2009’da Litvanya’da JESSICA adlı şemsiye fon (149 milyon €’luk kısmı katkı paylarıyla oluşturulmuş, toplam bedeli 227 milyon € olan fon) kurulmuştur. 41

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Kentlerde Sürdürülebilir Yatırım için Ortak Avrupa Desteği (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) Litvanya’daki JESSICA adlı fonun arka planı • Avrupa Yatırım Bankası tarafından yönetilen JESSICA adlı şemsiye fonun işleyişi, üyeleri Maliye ve Çevre Bakanlıkları tarafından atanan bir “Yatırım Komitesi”nin gözetiminde gerçekleşmektedir. • Litvanya’daki ulusal eş finansmanlı katkı programı ise, 2009 yılı başında Maliye Bakanlığı ile imzalanmış olan sözleşme uyarınca Avrupa Yatırım Bankası’nın 1, 13 milyar €’luk çerçeve programı kapsamında fonlanmaktadır. 42

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya Çok daireli binaların yenilenmesi • Nüfus: 3 milyon ve giderek azalıyor • 38. 000’den fazla çok daireli blok (bunların 24. 000’inin yenilenmesi gerekiyor) • 800. 000’den fazla daire • Nüfusun %66’sı, 1993’ten önce inşa edilmiş binalarda yaşıyor • Binaların %97’si özel mülkiyet, yalnızca %3’ü belediyenin kiraya verdiği binalar 43

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya Çok daireli binaların yenilenmesi • Binaların yaşı ile ilgili bilgiler: – %26’sı 1960’dan önce inşa edilmiş – %65’i 1960 -1990 döneminde inşa edilmiş • Çok daireli apartmanların %65’inde bölgesel merkezi – %9’u 1990’dan sonra inşa edilmiş ısıtma sistemi var • Bina • JESSICA kapsamındakiler: 1993 yılından önce inşabaşına ortalama enerji tasarrufunun %50 edilenler civarında olduğu tahmin edilmektedir 44

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya Çok daireli binaların yenilenmesi Çatı inşaatı %45 Dış duvarlar %10 -30 Balkonlar ve pencereler %13 -50 Bina girişindeki sundurmalara ilişkin inşaat işleri %13 -50 Merdiven inşaatı %11 -25 İç duvarlar %10 Saçaklar %10 45

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Maliye ve Çevre Bakanlıkları “Uyumun Teşvik Edilmesi 2007 -2013” başlıklı Operasyonel Programdan gelen 149 milyon €’luk katkı JESSICA – Litvanya Çok daireli binaların yenilenmesi JESSICA adlı şemsiye fonu yöneten Avrupa Yatırım Bankası Koşullu krediler Yatırım Komitesi Kentsel Kalkınma Fonları Modernizasyon Kredileri Geri ödemeler PROJELER: BORÇ ALANLAR: Çok daireli binalara yönelik uygun enerji verimliliği projeleri Çok daireli binalardaki daire sahipleri/çok daireli binalardaki ortak alanların yöneticileri Konutlarda Enerji Tasarruf Ajansı (HESA) Teknik destek 46

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir Litvanya’da JESSICA fonu tarafından finanse edilen, çok daireli binalarda enerji JESSICA – Litvanya verimliliğini sağlamaya yönelik yenileme amaçlı krediye ilişkin temel parametreler Destek unsurları ilişkin dokümantasyonu hazırlamaya yönelik Çok daireli. Yenilemeye binaların yenilenmesi %100 hibe ya da JESSICA kredisi* Minimum enerji verimliliği seviyesinin sağlandığı durumlarda %15 kredi indirimi (“D” sınıfına karşılık gelen seviyede %20 indirim) + kombine çevrim santralinden kaynaklı %25* indirim, ör. AAU’ların satışı (%40 indirim) Düşük gelirli kişilere yönelik bir istisna olarak, tüm harcamalara %100 sübvansiyon Vade 20 yıla kadar Faiz oranı Kredi döneminin tamamı için yıllık %3 sabit oran Kendi kendini finanse etme Aylık maksimum taksit tutarı Banka ön ödeme talep edebilir (%5’ten fazla olmamak kaydıyla) Sigorta Kredi sigortası şartı yoktur Teminatlar Üçüncü taraftan teminat alma şartı yoktur Ödemesiz süre 2 yıl, inşaat sırasında her bir çok daireli bina için ayrı belirlenir 47

Örnek: JESSICA projesi (Vaišvilos 9, Plungė) Bu proje This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union tarafından edilmektedir Dairelerin kapladığı alan JESSICA – Litvanya Kat sayısı Daire sayısı Çok daireli binaların yenilenmesi Yapım yılı Tamamlanma tarihi Yatırımlar Uygulamaya geçirilmiş tedbirler Enerji verimliliği sınıfı (Enerji Performansının Belgelendirilmesi kapsamındaki sınıflandırmaya göre) Modernizasyon bakımı öncesinde ısıtma Modernizasyon bakımı sonrasında ısıtma 2590 m 2 5 50 1978 20 Eylül 2011 385. 319. 16 € (Šiaulių bankas adlı Kentsel Kalkınma Fonu) Isıtma ve sıcak su sisteminin iyileştirilmesi; pencere ve dış kapıların değiştirilmesi; çatı yalıtımı; duvar yalıtımı; bodrum tavanı yalıtımı; taban yalıtımı; kullanma suyu boru hatları ve ekipman değişimi; kanalizasyon sistemine ilişkin onarım işleri; zemin katta yer yalıtımı; elektrik tesisatına ilişkin onarım işleri; ve merdiven boşluğu onarım işleri modernizasyon bakımı öncesinde: E, planlanan değer: C, elde edilen değer: B 293, 94 k. Wh/m 2 121, 01 k. Wh/m 2 48

Örnek: JESSICA projesi (Marijonų 31, Panevėžys) This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir 49

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya Çok daireli binaların yenilenmesi - Hazırlık süreci ve yeni modelin aşamaları 58 belediye (Litvanya’da toplam 60 belediye var) yeni modeli uyguluyor: 1. Birinci aşama: Verimli olmayan çok daireli binaların seçilmesi (150 k. Wh/m²’den fazla tüketim yapan yaklaşık 1500 bina) 2. İkinci aşama: Çok daireli binaların seçilmesi - 1680 bina 3. Enerji verimliliği denetimlerine/teknik denetimlere ilişkin hazırlıklar (“nominal ısıtma sezonu”ndaki tüketimin hesaplanması dahil) 4. Tasarruf edilen enerjiye dayalı olarak yatırımın geri ödemesini garanti eden standart bir modernizasyon bakımı paketi oluşturulması 5. Enerji Verimliliği Programlarının hazırlanması, Şehir Konseyinde onaylanması 6. Program Yöneticilerinin atanması, Çok daireli binaların yenilenmesi 50

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya Öğrenci yurtlarının yenilenmesi Arka Plan ve Temel Veriler • Yenilenmek üzere bekleyen Kamuya Ait Yükseköğretim Kurumlarının ve Mesleki Eğitim ve Öğretim Kurumlarının öğrenci yurtlarında 27 binden fazla öğrenci ikâmet etmektedir. • Ocak 2010’da, harici danışmanlar tarafından yürütülen değerlendirme çalışması tamamlanmıştır. • Ekim 2011’de, JESSICA adlı şemsiye fonun Yatırım Komitesi 3. Çağrıya onay vermiştir. • Aralık 2011’de, Kamuya Ait Yükseköğretim Kurumları ile Mesleki Eğitim ve Öğretim Kurumlarının Öğrenci Yurtlarının Yenilenmesi Programı onaylanmıştır. 51

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya Öğrenci yurtlarının yenilenmesi Arka Plan ve Temel Veriler • Ocak 2012’de, Avrupa Yatırım Bankası Çağrısını yayınlamıştır. • JESSICA adlı şemsiye fon, yaklaşık 46 öğrenci yurdunda alınacak EV tedbirlerini finanse etmek amacıyla, Kentsel Kalkınma Fonu olarak hareket eden aracı finans kuruluşu vasıtasıyla fon (20 milyon €) sağlayacaktır. Avrupa Yatırım Bankasının Litvanya’ya verdiği ortak finansmana dayalı çerçeve kredisi (Yapısal Fonlar) kapsamında, enerji verimliliği ile ilgili olmayan yaklaşık 10 milyon € tutarındaki tedbirler finanse edilecektir. • Temmuz 2013’te, Kamu Yatırımlarını Geliştirme Kurumu (PIDA) ile Merkezi Proje Yönetim Kurumu (CPMA) arasında (20 milyon €Luk) bir operasyonel anlaşma imzalanması planlanmaktadır. 52

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya Öğrenci yurtlarının yenilenmesi 53

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya Öğrenci yurtlarının yenilenmesi Öğrenci yurtları Sayı EV Tedbirleri Diğer tedbirler Projelerin toplam değeri milyon € % milyon € Toplam 46 23 52 21 48 44 Üniversiteler 39 21, 5 52 19, 7 48 41, 2 Yüksek okullar 6 1, 1 52 1, 1 48 2, 2 Mesleki öğretim kurumları 1 0, 5 73 0, 2 27 0, 7 54

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya FAYDALARI • Geri ödenebilir yatırım imkânı sayesinde geri dönüşüm kabiliyeti - EV çalışmaları kapsamında 24. 000 çok daireli binanın 2020 yılı itibarıyla yenilenmesi gerekmektedir. • Hem hibe desteğiyle hem de finansal mühendislik araçlarının desteğiyle tasarlanan bir EV programıdır; Litvanya’da (ve muhtemelen başka ülkeler tarafından) tekrarlanması planlanan mükemmel bir sistemdir. • Ekonomi için önemli bir uyaran olma potansiyeline sahip büyük ölçekli bir ulusal programdır. • EV’nin artırılması amacıyla uygulanacak bu program, bina sakinlerinin ısıtma giderlerinin azalmasını sağlayacak ve doğal gaz alımına yönelik talebi azaltacaktır. 55

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir JESSICA – Litvanya FAYDALARI • Ülkenin finans ve inşaat sektörlerinin seferber olması - Yakın geçmişte, yenileme alanında uzman pek çok yeni firma kurulmuş olup bu firmaların sunduğu fiyatlar daha düşüktür ve dolayısıyla rekabet artmaktadır. • Genç işsizliği ve göç ile ilgili konularda çözümler sunmaktadır - İnşaat sektörü temsilcileri yeni mezun istihdamı konusunda iyimser bir yaklaşıma sahiptir. • Bina sakinlerinin konuyla ilgili faaliyetlerinde artış görülmektedir - EV hakkında bilinçlendirme 56

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir DEĞERLENDİRM E SÜRESİ 57

This. Avrupa project. Birliği is funded by the finanse European Union Bu proje tarafından edilmektedir İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER bilgi. evced@enerji. gov. tr Bu yayın Avrupa Birliğinin maddi desteği ile hazırlanmıştır. İçerik tamamıyla NIRAS IC Sp. z o. o. sorumluluğu altındadır ve Avrupa Birliğinin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.