BTK ORGANLARI BTK HCRES BTK TOHUMU BTK KK
BİTKİ ORGANLARI BİTKİ HÜCRESİ BİTKİ TOHUMU BİTKİ KÖKÜ BİTKİ GÖVDESİ BİTKİ YAPRAĞI HAZIRLAYAN: MAVİŞ YAYLA
BİTKİ KÖKÜ • Kök, bitkilerin en önemli organlarından biri ve belki de birincisidir. Bitkilerin beyni büyük bir olasılıkla kök uçlarının bir yerindedir. >>>Bitkilerde kökün dört önemli işlevi vardır. 1. ) Bitkileri toprağa bağlamak 2. )Topraktan su ve mineral maddeleri almak 3. )Su ve mineral maddelerin gövde ve yapraklara taşınmasını sağlamak 4. )Bazı büyüme hormonlarını sentezlemek ve rezerv maddeleri depo etmek 2
Bir bitkide kök sistemi denildiği zaman köklerin tümü akla gelmektedir. Bitkiler kendilerine özgü kök sistemine sahiptirler. 3
4
5
• Bütün köklerde büyüme uçları kök başlığı(kök şapkası) denen hücreler topluluğu ile kaplanmıştır. • Bir tohum çimlendiği zaman ilk oluşan köke birincil kök denilmektedir. Birincil kök yer çekimi doğrultusunda yavaş gelişir, kalınlaşır ve yan kökler oluşur. 6
• Birincil kökten oluşan yan köklere ikincil kök denir. Birincil kök ve bundan oluşan köklere topluca ikincil kök sistemi denir. • Bitkinin çeşitli organları üzerinde bulunan köklere de ek kök denir. 7
• Genel olarak bitki kökleri: * Kazık Kök * Saçak Kök olmak üzere ikiye ayrılır. 8
9
BİTKİ KÖKÜNÜN YAPISI • Kökün ucunda bulunan konik şekilli kök başlığı, meristematik yöreyi örten bir hücreler topluluğudur. • Kök başlığını oluşturan hücrelerin duvarı, musilaj olarak adlandırılan jelatin benzeri bir madde ile kaplanmıştır. 10
• Kök başlığının hemen arkasındaki apikal meristematik yörede küçük, ince duvarlı ve büyük çekirdekli hücreler yer almıştır. • Apikal meristematik yöreyi hücre uzama yöresi izler. • Hücre uzama yöresinin üzerinde hücre farklılaşma yöresi gelir. Bu yörede epidermal hücrelerin dışa doğru uzamaları sonucu kök tüyleri oluşur. 11
12
Bitki Köklerinde Absorbsiyon Yöreleri • Su ve besin elementlerinin çok büyük bir bölümü kök uçlarından absorbe edilir. Yapılan araştırmalarda en fazla su absorpsiyonunun kök ucunun kök tüyü yöresinde olduğunu göstermiştir. Benzer şekilde hücre uzama yöresinde de fazladır. • En az su absorpsiyonu kök başlığı ve apikal meristematik yörede olur. 13
14
Kök Tüyleri • Kök tüyü epidermal hücrenin dış duvarının tüy şeklinde dışa doğru uzamasıyla oluşmuştur. Kök tüylerinin sayısı çevre şartlarıyla ilgilidir. >>>Bu etmenler: *Toprağın yarayışlı su içeriği *Sıcaklık *Ph *Toksik maddelerin bulunup bulunmaması *Kimi maddelerin az yada fazla bulunuşu 15
16
Kök Sistemlerinin Toprakta Dağılımı Bitkilerde kök sistemlerinin toprakta dağılımları üzerine bazı faktörler etki yapar. Bu etmenler: *Bitkisel *Çevresel olmak üzere ikiye ayrılır 17
• Topraklarda kök sistemlerinin yatay ve dikey gelişme durumlarının araştırılması başlıca şu iki nedenle önemlidir. >>>Bunlar: * Toprak işlemesinin kök sistemi üzerine etkisini belirlemek, * Su ve besin elementi absorpsiyonu yönünden kök sistemi ve toprak arasındaki ilişkiler ayrıntılarıyla saptamaktır. 18
Kök Salgıları • >>> Bitki kökleri tarafından salgılanan organik bileşikler: * Şekerler ve Polisakkaritler * Amino Asitler *Organik Asitler * Yağ Asitleri * Steroller * Büyüme Faktörleri * Enzimler *Flavonomlar ve Nükleotitler * Diğer Bileşikler 19
Kök Gelişmesi Üzerine Etki Yapan Etmenler Bitkilerde kök gelişmesi üzerine çevre koşulları önemli derecede etki yapmaktadır. >>> Bunlar: * Toprak nemi * Toprak havası * Toprak sıcaklığı * Toprak tekstürü * Fotosentez ürünlerinin toprak üstü organlardan kök sistemlerine taşınması * Bitki besin elementlerinin cins ve miktarları 21
* Toprak Nemi • Bitki kökleri nemli topraklarda dikkat çekecek derecede gelişme gösterirler. Solma noktasının altında bulunan kuru topraklarda kök sistemleri gelişemezler. 22
* Toprak Havası • Toprak havası üç yönden etki yapmaktadır. * Toprak havasının oksijen içeriği * Toprak havasının karbondioksit içeriği * Toprak havasında bulunan hidrojen sülfür, metan ve hidrojen miktarı 23
* Toprak Sıcaklığı Kök gelişimine toprak sıcaklığı önemli etki yapmakta ve optimum düzey aşıdıktan sonra toprak sıcaklığı olumsuz yönde etki yapmaktadır. Bitkilerde en uygun sıcaklık 15 C ile 20 C arasındadır. 24
* Toprak Tekstürü • Bitki kökleri uygun yapıya sahip topraklarda daha iyi gelişir. Bitkiler kumlu topraklarda killi topraklara göre genelde daha ince, daha yan dallı ve derine inen kök oluşturur. 25
* Fotosentez Ürülerinin Kök sistemine Taşınması • Bitkilerin toprak üstü organlarında kullanılmayan ve köke taşınan fotosentez ürünleri etkin kök gelişmesinin hızlanmasını sağlar. 26
* Bitki Besin Elementleri • Toprağa uygulanan gübrelerin bitkilerde kök gelişmesi üzerine etkileri çoğunlukla dolaylı yoldan olmaktadır. Gübrelerin etkileri yaprakların gelişmeleri ile bitkilerde karbonhidratların oluşumu üzerinedir. 27
28
1) Bitkilerde kökün dört önemli işlevi nelerdir? 2) En az su absorpsiyonu ………… ve ………………. . olur. 3) Birincil kök sistemi tamamen……………. oluşur. 4) Tohum çimlendiği zaman ilk oluşan köke ……………. . denir. 5) Kök ve gövde büyümesi ………………. . gerçekleşir. 6) Kök başlığını oluşturan hücre duvarı …………. . denen madde ile kaplanmıştır. 29
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER. 30
- Slides: 30