Boyutlu Televizyon 3 DTV Levent Onural Bilkent niversitesi

Üç-Boyutlu Televizyon (3 DTV) Levent Onural Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Müh. Böl. 20 Ekim 2008 Erzurum 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 1

20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 2

Üç-Boyutlu Televizyon • Tarihçe: • Gerçekmiş hissini veren görüntüler hep amaçlanmıştır • Üç-boyutlu görsel teknolojiler, neredeyse ikiboyutlular kadar eskidir • Stereoskopik fotoğrafların 170 yıllık, integral görüntülemenin 100 yıllık, holografinin 60 yıllık geçmişi var • Ancak 2 D görüntüler yaygınlaşmış, 3 D’lerin kullanımı ise çok sınırlı kalmıştır 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 3

Üç-Boyutlu Televizyon • Tarihçe: • Stereoskopik resim – 1838 • 1844’e varıldığında ABD ve Avrupa’da yaygın • 2 D fotoğraf – 1839 • 2 D sinema – 1867 (Lincoln) • Stereoskopik 3 D sinema – 1900’lerin başı • 2 D TV – 1920’s (Belin, Baird) • Stereoskopik 3 DTV – 1920’s (Baird) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 4

Üç-Boyutlu Televizyon • Tarihçe: • Stereoskopik 3 D filmler 1950’lerde yaygındı • İlk stereoskopik 3 DTV yayını – 1953 • İlk ticari stereoskopik 3 DTV yayını – 1980’ler (ABD) • Stereoskopik 3 D-HDTV – NHK – 1991 ve sonrası (Japonya) • 2002 Dünya Futbol Şampiyonası’ndan stereoskopik 3 D yayın – (ETRI - Kore) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 5

Üç-Boyutlu Televizyon • Teknoloji: • STEREOSKOPİ • Stereoskopi, insan görme sisteminin yanıltılmasına dayanır: • İki göze, birbirinden biraz farklı açılarda çekilmiş iki 2 D resim/video gösterilir • Beyin bunları 3 D algılar • Özellikle ayarların iyi olmaması durumunda, deniz tutmasına benzer bir his yaratır 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 6

Üç-Boyutlu Televizyon • Teknoloji: • ÇOK-GÖRÜNÜMLÜ VİDEO • Stereoskopiye benzer, ancak iki yerine ikiden çok (genellikle 7 -9, ama 100’lere kadar çıkabilir) 2 D video • Ortama, bir yelpaze gibi, birbirlerinden birkaç derecelik açı aralıklarıyla çekilmiş farklı 2 D videolar gönderilir • Bunlara bakan kişi, bulunduğu konuma göre iki tanesini (biri bir göze, diğeri diğer göze) görür • KONUMLA DEĞİŞEN STEREOSKOPİ 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 7

Üç-Boyutlu Televizyon • Teknoloji: • HOLOGRAFİ • Ortamdaki ışığın tüm fiziksel özellikleri ile kaydedilip, başka bir zamanda veya yerde tıpatıp tekrar oluşturulmasını amaçlar • Bu nedenle, stereoskopinin olumsuzluklarını taşımaz • Stereoskopiye göre çok daha zordur • Henüz holografik TV yok 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 8

Üç-Boyutlu Televizyon 3 DTV KONUSUNDAKİ GÜNCEL ARAŞTIRMA ETKİNLİKLERİ 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 9

Üç-boyutlu Televizyon Üç-boyutlu ortam Çekim İletim Betimleme Sinyal Çevrimi Kodlama Gösterim 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 10

Üç-Boyutlu Televizyon • Çekim: 3 B sahnelerin yakalanması ve 3 DTV sistemine girdi sağlanması • Soyut Veri Dönüşümü: Çekilmiş 3 B hareketli sahnelerin bilgisayar grafiği yöntemlerine benzer biçimde soyut gösterime çevrilmesi • Kodlama: Sıkıştırma ve ardından bit-dizisi oluşturma • İletişim: Kodlanmış verilerin iletimi • Sinyal Çevrimi: 3 B sahne verilerinin holografik ve diğer ekranları sürebilecek sinyallere dönüşümü • Gösterim: 3 DTV verilerini gösterebilecek cihazlar 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 11

Üç-Boyutlu Televizyon Çekim: • • • Çok-kameralı Tek-kameralı Derinlikli Holografik İnsan yüzü veya vücudu için özelleştirilmiş çekim teknikleri • Desen projeksiyonu • Diğer 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 12

Capture and Representation – Examples Key Technologies for an Advanced 3 D-TV System C. Fehn, K. Hopf, B. Quante (Fraunhofer Inst. HHI) Video 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural Derinlik Videosu 13

Üç-Boyutlu Televizyon Betimleme: • Bilgisayar grafiği yöntemlerine dayalı pek çok teknik 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 14

Üç-boyutlu Televizyon Max Planck 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 15

Üç-boyutlu Televizyon Çok görünümlü video Sıkıştırma ve Kodlama Statistical Evaluation of Spatiotemporal Prediction for Multi-view Video Coding P. Merkle, A. Smolic, K. Mueller, T. Wiegand (Fraunhofer Inst. - HHI) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 16

Üç-Boyutlu Televizyon GÖSTERİM: • Stereoskopik • Klasik (gözlüklü) • Oto-stereoskopik (gözlüksüz) • Lentiküler • Maskelemeli • Çok seyircili • Hareketli seyirciyi izleyen • Hacim taramalı (volumetric) • Tümleşik Görüntüleme (Integral Imaging) • Holografik • SLM, DMD, Akusto-optik 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 17

Üç-Boyutlu Televizyon Hacim taramalı gösterici 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 18

Üç-boyutlu Televizyon • Hacim taramalı gösterici 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 19

Üç-boyutlu Televizyon • Hacim taramalı gösterici (Veysel Yücesoy ve Doruk Tunaoğlu – Bilkent Üniv. EEE Böl 4. sınıf öğrencileri) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 20

Üç-Boyutlu Televizyon Stereoskopik ve çoklu gösterim 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 21

Üç-Boyutlu Televizyon Holografik Televizyon Araştırmaları 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 22

20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 23

Üç-Boyutlu Televizyon Holografik TV Laboratuvarı - Bilkent CCD Kamera 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 24

20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 25

Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları (Bilkent) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 26

Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV çalışmaları (Bilkent): 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 27

Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları – (Bilkent) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 28

Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları – (Bilkent) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 29

Teşekkürler. . . Daha fazla bilgi: www. 3 dtv-research. org Levent Onural 3 DTV Projesi Koordinatörü Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Müh. Böl. 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 30