BORLAR HUKUKU Baki Tuna Yazc Borlar hukuku Kiiler
BORÇLAR HUKUKU Baki Tuna Yazıcı
Borçlar hukuku Kişiler arasındaki borç ilişkilerini düzenleyen hukuk alanı Konusu: Borç doğuran tüm hukuksal ilişkiler, bu ilişkilerin içerdiği hakların • doğumu, • kullanılması, • sona ermesi, • sonuçları geniş anlamda: iki taraf arasındaki hukuksal bağ Borç dar anlamda: borcun konusunu oluşturan davranış (bir şey verme yapmama) (edim) Hukuk Özel Hukuk Medeni Hukuk (Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir) Borçlar Hukuku (Özel hukukun bir dalı olan Medeni Hukukun bir bölümüdür) (medeni hukuktan farkı: 2012 Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir) (Kaynağı: İsviçre Borçlar Kanunu)
Borçlar Hukukuna hakim olan ilkeler 1 - Nispiliği: Sadece borç ilişkisinin taraflarını yükümlü kılar, üçüncü kişileri ilgilendirmez 2 - Sözleşme serbestisi: Akla gelen her türlü sözleşmenin yapılabilmesi 3 - İrade serbestisi: Sözleşmeyi yapıp yapmamayı, yapacaksa karşı tarafı ve sözleşmenin şartlarını herkesin özgür iradesiyle belirleyebilmesi 4 - geçicidir ve zamanaşımına tabidir. Borç yerine getirilince ilişki de sona erer. 5 - hakları kullanırken ve borçları yerine getirirken dürüstlük kuralına uyulması. 6 - Borca aykırı davrananın kusurlu olup olmadığının dikkate alınması( kusur sorumluluğu) 7 - Sözleşmeye taraf olmayan üçüncü kişi aleyhine borç yapılamaması 8 - Borçların karşılıklı olması (ivazlılık) 9 - Borçlunun kendi yerleşim yerinde borcu yerine getirmesi (para ve parça borçları hariç) Sözleşme (kontrat-mukavele) En az iki taraf arasında bir edimin(borç) yerine getirilmesi için yapılan hukuksal bağ. Unsurları 1 - Alacaklı İfayı(borcun yerine getirilmesi) talep ve dava eden taraf 2 - Borçlu İfayı yapan 3 - Edim borcun konusu olan davranış (verme, yapma veya yapmamayı taahhüt) Not Taraflar aynı anda hem borçlu hem alacaklı olabilir.
Edimin ne olduğu belirlenmiş veya en azından ileride belirlenebilecek bir şey olmalı Belirlenebilecek bir şey ise bunu taraflardan biri veya bir üçüncü kişinin belirlemesi konusunda anlaşılmış olabilir. Bu belirlenirken menfaat dengesine aşırı aykırı olmamalı. Eğer bir vade veya geciktirici şart belirlenmişse vade gelmeden veya geciktirici şart gerçekleşmeden alacaklı edimi ifayı talep edemez. Fakat vadenin gelmesinde alacaklının menfaati yoksa borçlu ödemeyi yaparak borcundan kurtulabilir. Borç İlişkisinden doğan yükümlülükler A-İLK DERECE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1 - Asli Edimler (Esaslı Unsur) Sözleşmenin türü ve niteliğini yani karakterini belirleyen unsur. Örn: Bir araba alım-satım sözleşmesinde asli edim araba ve arabanın karşılığı olan para. 2 - Yan Edimler Asli unsurlar gibi sözleşmenin karakterini etkilemeyen fakat edimi ifaya yardımcı olan yükümlülüklerdir. Örn: Arabayı teslim almak için yapılan noter masrafları. B-YAN YÜKÜMLÜLÜKLER 1 - İfaya yardımcı yan yükümler (Örn: Daha sonra teslim edilmek üzere satın alınan buzdolabının, teslim tarihine kadar satıcının muhafaza etmesi) 2 - Koruyucu yan yükümler (Örn: Boyacının evi boyarken koltuklara ve halılara zarar vermemesi) C- TALİ YÜKÜMLÜLÜKLER İfaya aykırılık durumunda ortaya çıkabilecek yükümlülükler (Örn: Borcun ödenmemesi ihtimaline karşın belirlenen gecikme faizi)
EDİM TÜRLERİYLE İLGİLİ ÇEŞİTLİ AYRIMLAR 1 - a) müspet (olumlu) edim b) menfi (olumsuz) edim 2 - a) şahsi edim b) maddi edim bir şeyi yapmama (örn: tarlasından geçilmesine göz yummak, engellememek) mutlaka borçlunun kendisinin yerine getirmesi (örn: bakıcının çocuğa bakması) kimin yaptığının alacaklı için önem taşımadığı edimler 3 - a) ani edim bir sefer de yapılan edim (örn: paranın ödenmesi, not: kiranın veya taksidin veya çalışana maaşının ödenmesi de her ne kadar belli dönemlerde tekrarlansa da ani edimdir. Dönemli ani edimdir. ) b) sürekli edim kesintiye uğramadan yapılan edim (örn: bir çalışanın hergün işe gelerek çalışması, ev sahibinin evi kiracının kullanımına hazır bulundurması) Bir kira sözleşmesinde kiracının borcu ani edim, ev sahibinin borcu ise sürekli bir edimdir. 4 - a) bölünebilen edim b) bölünemeyen edim yapma veya verme şeklinde yapılan edimler yapmama borçları bölünemez 5 - a) parça borcu nitelik ve özellikleriyle tam anlamda belirlenmiştir (örn: şu ressamın şu tablosu veya şu adresteki şu kapı numaralı daire) (borç ferden belirlenmiştir ve o olmazsa yerine başka bir edim konulamaz) b) çeşit borcu elmalar konulabilir) 6 - a) münferit borç sadece çeşit ve miktarı belirlenmiştir (örn: yarım kilo elma) (yerine ortalama kalite ve nitelikte başka önceden belirlenmiş borç b) seçimlik borçlu, alacaklıya birden fazla edimi seçenek olarak sunar ve alacaklı bir tanesini seçer, borçlu bu edimi yerine getirerek borcunu ifa etmiş kabul edilir. (Örn: Alıcının ödediği paraya karşılık satıcının iki araba modelini alternatif olarak sunması ve alıcının bunlardan birini tercih etmesi)
Borcun kaynakları Hukuki işlem Haksız fiil Sebepsiz zenginleşme Hukuki sonuca yönelmiş irade 1 -Bir fiil tek taraflı 2 -Zarar 2 - Diğer kimsenin mal varlığında azalış 3 - Fiil ve zarar arasında nedensellik(illiyet) 3 -Azalış ve artış arasında nedensellik(illiyet) bağının bulunması (bağışlama gibi) çok taraflı 1 -karşılıklı 2 - birbirine uygun iradeler Örn: Sözleşmeler 4 -Kusur(hukuka aykırı davranış) Örn: Bir kişinin diğer kişinin arabasına zarar vermesi sonucunda meydana gelen zarar 1 -Bir kimsenin malvarlığında artış 4 -Hukuki gerekçesinin (sözleşme gibi. . ) bulunmaması Örn: Yanlışlıkla göndermesi gereken kişiden başka bir kişinin hesabına havale yapılması Bir kimsenin cüzdanını arkadaşının arabasında unutması
Eksik Borç 1 -Gerçek anlamda bir borç var ortada FAKAT 2 -Alacaklının ifayı talep ve dava hakkı eksik (talep ve dava edemez) 3 -Buna rağmen borçlu ödemişse geri isteyemez Eksik Borçlar 4 adettir 1 - Kumar Borcu 2 -Evlendirme simsarlığı(eş bulma karşılığı para alanlar) 3 -Ahlaki görevler(örn, düşkün bir yakınına yardım yapması) 4 -Zamanaşımına uğramış borç (kanunda ayrı bir zamanaşımı belirlenmiş olmayan borçlar için zamanaşımı 10 yıl)
- Slides: 7