BOLOGNA SREC KALTE GVENCES AKREDTASYON Prof Dr Lerzan

BOLOGNA SÜRECİ KALİTE GÜVENCESİ & AKREDİTASYON Prof. Dr. Lerzan Özkale (İTÜ) ozkale@itu. edu. tr Bolonya Rehberi ECTS/DS Danışmanı 14 Haziran 2006 - Marmara Üniversitesi 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

KALİTE GÜVENCESİ & AKREDİTASYON NEDİR VE NASIL SAĞLANIR ? l KALİTE GÜVENCESİ, bir ürün veya hizmetin, bir eğitim programının tanımlanmış kalite/performans göstergelerini tam olarak yerine getirdiğine dair güvence sağlayabilmek için yapılan tüm planlı ve sistematik işlemlerdir. Kurum ve birimleri için yapılan SWOT analizleri ve özdeğerlendirme, özdeğerlendirmeye göre yapılan gelişim planları veya stratejik planlar kalite güvencesi sisteminin temel elemanlarıdır. l AKREDİTE OLMAK demek, yetkili bir kuruluş tarafından, kabul edilmiş kalite standartlarına uygun ve dönemsel olarak yapılan akademik değerlendirmeler sonucunda bir bölümün / programın kalitesi hakkında formel olarak yapılan yetkin kılma beyanını almak demektir. 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale 2

EĞİTİM-ÖĞRENİMDEN BEKLENENLER YÜKSEKÖĞRENİM İLKÖĞRENİM ORTAÖĞRENİM Nasıl bir insan ? Nasıl bir işgücü ? Nasıl bir mezun ? Kalite Yönetimi & Akreditasyon konusu sonuçta üniversite öncesi eğitimöğrenimle de bağlantılıdır ve ulusal alanı gözardı etmeksizin yükseköğrenim yoluyla Avrupa toplumsal ve ekonomik alanı için hangi mesleksel ve kişisel yeterliliklere sahip mezunlar vermemiz gerektiğinin cevabını ve uygulamanın kurumsal güvencelerini arar. 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale 3

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GEREKLİ YAPILANMA STRATEJİK PLANLAMA KALİTE YÖNETİMİ KURUM BÖLÜM/PROGRAM BOLOGNA SÜRECİ ÜNİVERSİTE FAKÜLTE KURUMSAL DEĞERLENDİRME PROGRAM AKREDİTASYONU BÖLÜM/PRG. DERS KALİTE GÜVENCESİ için SÜREKLİ İYİLEŞTİRME SÜRECİ 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale 4

STRATEJİK PLAN NEDİR ? Neredeyiz? l Kurumun/birimin fotoğrafını çekmektir. l Performans/kalite göstergelerine dayalı özdeğerlendirmedir, iyileştirme alanlarını tanımlamadır. Nereye ulaşmak istiyoruz? l Hedef belirlemedir, yol haritasıdır. l Vizyon, misyon ve ilkeleri, kuruma ve birimlere dayalı ölçülebilir amaç ve hedefleri tanımlamadır. Gitmek istediğimiz yere l Sürekli iyileştirme için yöntemler, ayrıntılı iş nasıl ulaşabiliriz? planları, insan kaynakları planlaması ve bütçelendirme ile etkinlik ve projeleri tanımlamadır. l Kalite Yönetimi ilkelerinin uygulama alanıdır. l Kurumsal Değerlendirme ve Akreditasyona hazırlık aracıdır. Başarılarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz? Performans/kalite göstergeleriyle başarı ve başarısızlıkları takip etme ve değerlendirmedir. l 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

Stratejik Planda Kalite Güvencesi İçin Performans/Kalite Göstergeleri (EUA) (Özdeğerlendirme ve İyileştirme Alanları) l Yeni Öğrencilerin Nitelikleri – – – l Öğrencilerin geldikleri okullar Öğrencilerin geldikleri bölge ve kentler Bölge/kent/ülke dışı öğrenci oranı Başvuru/kabul oranı Programa Giriş Puanı Öğrenci Performansı – – – Yatay ve dikey geçiş sayıları Öğrencilerin kurumla bütünleşme ve danışmanlık hizmetleri Mezun oranları Ortalama mezuniyet yılı Mezuniyetten sonra iş bulma süre ve oranları 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

Stratejik Planda Kalite Güvencesi İçin Performans/Kalite Göstergeleri (EUA) (Özdeğerlendirme ve İyileştirme Alanları) l Araştırma Kalitesi – Araştırmacı yetiştirme düzeyi – Güncel ve uygulanabilir çıktılı araştırma sayısı l Araştırma Etkinlikleri Düzeyi – Araştırma yapan öğretim elemanı oranı – Doktora öğrencileri/öğretim üyesi oranı – Araştırma kaynakları/öğretim elemanı oranı l Araştırma Etkinlikleri Verimliliği – – Yayın/öğretim elemanı oranı Citation Index’li yayın sayı ve oranları Patent/öğretim elemanı oranı Ödül ve derecelendirmeler 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

Stratejik Planda Kalite Güvencesi İçin Performans/Kalite Göstergeleri (EUA) (Özdeğerlendirme ve İyileştirme Alanları) l Kaynak Kazanım ve Kullanım Düzeyi – – – – Öğrenci/öğretim üyesi oranları Öğretim üyesi statüleri Programlardaki dışarıdan görevli öğretim elemanı sayısı Teknik ve destek personel/öğretim elemanı oranları Öğretim elemanları için gelir arttırıcı önlemler Operatif bütçe/öğrenci oranı Öğrenci hizmetleri/öğrenci oranı l l Derslik, laboratuar ve diğer öğrenim ortamları Bilgisayar sayısı Kütüphane hizmetleri göstergeleri Diğer öğrenci hizmetleri (burs, barınma, beslenme, sağlık, kültür, spor, kariyer planlama) 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

Stratejik Planda Kalite Güvencesi İçin Performans/Kalite Göstergeleri (EUA) (Özdeğerlendirme ve İyileştirme Alanları) l Yönetim ve Yönetişim Pratiği – – – Karar alma organlarının bileşimi Karar alma süreçlerine öğrencilerin katılım biçimleri Bütçe kaynaklarını dağıtım mekanizmaları Finans kaynaklarının çeşitlilik derecesi Kurumsal planlama mekanizmaları Üniversiteden giden akademik personel oranı Disiplinler arası program geliştirme mekanizmaları Yeni programları adaptasyon yeteneği Öğretim ve öğrenim çıktılarını değerlendirme kalitesi Üniversitenin çevresine açıklığı ve verdiği hizmetler Üniversitenin dünyaya açıklığı (uluslararası hareketlilik, proje ve danışmanlık hizmetleri) 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

BİR PROGRAM HANGİ ÖLÇÜTLERE GÖRE DEĞERLENDİRİLİR ? (ABET/MÜDEK) l l l l Öğrenciler Program Eğitim Amaçları Program Çıktıları ve Değerlendirme Eğitim Programı Öğretim Kadrosu Altyapı Kurumsal Destek ve Parasal Kaynaklar Programa Özgü Ölçütler 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale 12

BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR ? Öğrenci girdileri tanımlanır. – Nasıl bir öğrenci aldım? – Öğrencimi programa nasıl hazırlarım? l Program Girdileri tanımlanır. l – Ulusal/bölgesel/yerel önceliklerim ne? Paydaşlarım ne – – istiyor? Bolonya Süreci ne istiyor? Hangi ders kompozisyonu gerekli? Ne tür öğretim elemanlarım var? Ders ortamlarım, laboratuar ve teknolojik alt yapım ne durumda? 14 Haziran Lerzan Özkale 13 Mali olanaklarım ne 2006 durumda?

BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR ? Program/ders hedefleri tanımlanır. – Programım öğrencilere hangi nitelikleri kazandıracak? – Bu nitelikleri hangi ders dağılımı ve biçimleriyle kazandırabilirim? – Bunları öğrencilerime nasıl duyuracağım? l Program/ders çıktıları ölçülür. – Program hedeflerime ulaştım mı? – Öğrenci Girdileri iyileşti mi? – Paydaşlarımı bilgilendirip hangi iyileştirme önlemlerini alacağım? l 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale 14

BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR ? Program/ders girdileri ve çıktıları ilişkilendirilir. – Nerelerde ne kadar iyileşme oldu? – Bu iyileşmeler kaça mal oldu? – Önlem ve uygulamalar için ne kadar zaman harcandı? l Program hedef ve çıktılarının işlevi ve dayanıklılığı ölçülür. – Mezunlarım iş bulabiliyor mu? – Mezunlarım üç yıl sonra da yeterli mi? l 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale 15

BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR ? l Ölçme ve değerlendirmeler öğrenim başında, öğrenim sürecinde, öğrenim çıkışında ve çıkıştan sonra da belli aralıklarla yapılır. 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale 16

INSTITUTIONAL VISION and MISSION OBJECTIVES STRATEGIES CONSTITUENCIES FEEDBACK for CONTINUOUS IMPROVEMENT INTERPRETATION of EVIDENCE DESIRED OUTCOMES DATA COLLECTION and ANALYSIS SÜREKLİ KALİTE 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale İYİLEŞTİRME

ABET EC 2000’İN İKİ ÇEVRİMİ DETERMINE EDUCATIONAL OBJECTIVES DETERMINE OUTCOMES REQUIRED TO ACHIEVE OBJECTIVES EVALUATE/ASSESS INPUT FROM CONSTITUENCIES FORMAL INSTRUCTION STUDENT ACTIVITIES DETERMINE HOW OUTCOMES WILL BE ACHIEVED DETERMINE HOW OUTCOMES WILL BE ASSESSED ESTABLISH INDICATORS THAT OBJECTIVES ARE BEING ACHIEVED 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

PROGRAM EDUCATIONAL OBJECTIVES MISSION OF THE UNIVERSITY/DEPARTMENT ADVISORY BOARD OUTCOMES AND PERFORMANCE CRITERIA PROGRAM DEVELOPMENT EVALUATION ASSESSMENT ENT. STUDENT SURVEY ENTERING STUDENTS IMPROVEMENT OF THE COURSES AND LEARNING UNDERGRAD. PROGRAM COURSE EDUCATIONAL OBJECTIVES COURSE CONTENTS FOCUS GROUP STUDENT SURVEYS GRADUATING CLASS SURVEYS CAPSTONE DESIGN GRADUATION PROJECT ALUMNI ASSOCIATIONS ALUMNI SURVEYS 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale INDUSTRY EMPLOYER SURVEYS DOCUMENTS

PDCA CYCLE 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

BİR DERS NASIL TANIMLANIR? (ABET ÖRNEĞİ) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Dersin bölümü, numarası ve adı Ders (katalog) tanımı Derse katılabilme ön koşulları Ders kitapları ve istenen diğer materyaller Dersin hedefleri Dersin kapsadığı konular (ders ve laboratuar) Sınıf / laboratuar programı Dersin profesyonel boyuta katkısı Dersin program hedefleriyle ilişkisi Ders programını 14 hazırlayan kişiler ve Haziran 2006 Lerzan Özkale hazırlama tarihi

ÖĞRENME ÇIKTILARI NEYE GÖRE TANIMLANIR? LİSANS, YÜKSEKLİSANS VE DOKTORA DÜZEYLERİ İÇİN DUBLİN TANIMLAYICILARI’NIN KURUCU ÖĞELERİ (Avrupa Ortak Kalite Girişimi) Bilme ve Anlama Bilgiyi Uygulama ve Anlama 3. Yargıda Bulunma 4. İletişim Becerileri 5. Öğrenme Becerileri 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale 1. 2.

Princeton Üniversitesi, Elektrik Mh. Bölümü ABET 2000 Planlaması ÖĞRENME ÇIKTILARI NASIL ÖLÇÜLÜR ? Programın/Dersin Öğrenme Çıktıları Değerlendirme/Ölçme Yöntemi İleri düzeyde elektrik mühendisliğinde yeterlilik l Sözlü ve yazılı iletişim becerileri l Bağımsız ve yaratıcı çalışma becerisi, mühendislik sorunlarının çözümünde ve tasarımda eleştirel düşünce l Transkriptler l Ders hedeflerinin öğrenci ve öğretim elemanları tarafından değerlendirilmesi Transkriptler (ilgili dersler) l Laboratuar raporları ve bağımsız çalışmaların değerlendirilmesi l Sunum şartının yerine getirilmesi Transkriptler l Bağımsız çalışmaların değerlendirilmesi l Mezun çıkış anketi l Güncel mezun anketi 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale

KALİTE GÜVENCESİ & AKREDİTASYON SÜRECİ KALİTE KÜLTÜRÜ ETKİNLİKLER SÜREKLİ İYİLEŞTİRME BOLOGNA SÜRECİ GİRDİLERİ ECTS/DS Müfredat Yenileme Hareketlilik ve Tanınma Yaşam Boyu Öğrenim Ortak Dereceler Kalite Güvencesi Göstergeleri Akreditasyon ? Dış Denetim İç Denetim, İyileştirmeler Kalite Yönetimine Geçiş Stratejik Plan, Kalite/Performans Göstergeleri Örnek Kurum Seçme, Karşılaştırma, Vizyon, Misyon SWOT Analizleri, Öz değerlendirme 14 Haziran 2006 Lerzan Özkale ZAMAN