BOGLOVCHI QOSHMA GAP TARKIBIDAGI SODDA GAPLARNI HAMDA UYUSHIQ
BOG’LOVCHI QO’SHMA GAP TARKIBIDAGI SODDA GAPLARNI HAMDA UYUSHIQ BO’LAKLARNI BOG’LASH UCHUN XIZMAT QILADIGAN YORDAMCHI SO’ZLARGA BOG’LOVCHI DEYILADI.
Bog’lovchilar gapda qo’llanishiga ko’ra: 1. Yakka holda: a, va, hamda, ammo, lekin, biroq, balki, garchi, basharti. 2. Takrorlangan holda: dam-dam, ba’zan-ba’zan, ham-ham, bir-bir, xoh-xoh, goh-goh
Bog’lovchilar vazifasiga ko’ra: Teng bog’lovchilar Ergashtiruvchi bog’lovchilar
Teng bog’lovchilar: 1. Biriktiruv bog’lovchilari: va, hamda 2. Zidlov bog’lovchilari: ammo, lekin, biroq, balki, esa, holbuki, vaholanki, a 3. Ayiruv bog’lovchilari: yo, yoki, yoxud, yoinki, yo-yo, goh-goh, dam-dam, bir-bir, ba’zan-ba’zan 4. Inkor bog’lovchisi: na…. na
Ergashtiruvchi bog’lovchilar: 1. Aniqlov bog’lovchilari: ya’ni, -ki(-kim) 2 Sabab bog’lovchilari: chunki, negaki 3. Shart bog’lovchilari: agar(da), garchi 4. Chog’ishtiruv bog’lovchilar: go’yo, go’yoki, xuddi
YUKLAMA • SO’Z YOKI GAPLARGA SO’ROQ, TA’KID, AYIRISH - CHEGARALASH, GUMON, O’XSHATISH, INKOR KABI MA’NOLARNI YUKLOVCHI SO’Z QO’SHIMCHALARGA YUKLAMA DEYILADI.
YUKLAMALARNING TUZILISHI: • 1. SO’Z SHAKLIDAGI: faqat, axir, hatto, na-na, xuddi, naq, nahotki, ham, xolos. • 2. QO’SHIMCHA SHAKLDAGI: -a, -ya, -mi, -chi, --la, -oq//yoq, -gina, -kina//qina, -u//yu, -ku, ---da, ov//yov.
Yuklamalarning ma’no jihatdan turlari: 1. So’roq taajjub yuklamalari: -mi, -chi, -a(ya) 2. Kuchaytiruv -ta’kid yuklamalari: nahotki, axir, g’irt, -oq(yoq), -ki(-kim), -ku, -da, -la. 3. Ayiruv -chegaralov yuklamalari: faqat, xolos, gina(-kina, -qina) 4. O’xshatish-qiyoslash yuklamalari: xuddi, go’yo//go’yoki, naq. 5. Gumon yuklamasi: -dir, -ov//yov
YUKLAMALARNING YOZILISHI: • 1. -mi, -oq//yoq, -gina//-kina//-qinq, -dir yuklamalari o’zidan oldingi so’zga qo’shib yoziladi: Shu bugunoq ota-onasigagina emas, butun mahallaga etib bormaydimi? • 2. -chi, -ku, -u//yu, -da//-ya, -la yuklamalaridan oldin chiziqcha qo’yiladi: Bular ona yurtning erkalari-da, • Bular ertagi kun egalari-da!
- Slides: 9