Bodemkunde Grondsoorten Planning vandaag Theorie uitleg over grondsoorten

Bodemkunde -Grondsoorten-

Planning vandaag Theorie uitleg over grondsoorten en bodem (Nabespreken vragen van wikiwijs) Sortiment – nomenclatuur Sortiment - Tuin Bodemprofielen Opdracht bodemprofiel Sortiment – Powerpoint Zelfstudie: Ontstaansgeschiedenis

Doel van de les Aan het eind van de les kun je: het verschil uitleggen tussen grond en bodem factoren benoemen die de bodem hebben gevormd. onderdelen benoemen waaruit de bodem bestaat. zes verschillende grondsoorten benoemen en herkennen. eigenschappen van grondsoorten benoemen. de textuur driehoek begrijpen. de kernbegrippen uitleggen.

Wikiwijs https: //maken. wikiwijs. nl/25222/bodem_van_nederland#!page-6026 Op de bovenstaande wikiwijs kun je verschillende filmpjes vinden over grondsoorten. Deze filmpjes geven antwoorden op vragen over de verschillende grondsoorten. Beantwoord de vragen die in de klas zijn uitgedeeld.

Grond en bodem Is er een verschil tussen grond en bodem? Ja, Grond is het losse materiaal waaruit de bodem is opgebouwd, je kunt het in je handen houden Bodem is de buitenste laag van de aardkorst, daar wij op staan. Deze bodem bestaat uit grond.

Bodem In Nederland kennen we verschillende soorten bodems. Deze bodems zijn gevormd door verschillende factoren: Samenstelling van het moedermateriaal (grondsoort: veen, klei, zand) Klimaat (de temperatuur en / of vochtigheid) Vegetatie Biologische activiteiten (zowel van dier als mens) Reliëf: waterinfiltratie of oppervlakte afstroom (beken, rivieren) Tijd: bodemvorming in jonge of oude bodems

Grondsamenstelling (1)

Grondsamenstelling(2) Vast Minerale delen bijvoorbeeld zand of grind Organische delen: Al of niet omgezette plantendelen, dierlijk leven (fauna) en afgestorven wortels. Dood (organische stof) Levend Vloeibaar (bodemleven) Grondwater Gasvormig Bodemlucht

Grondsamenstelling (3) In een optimale situatie bestaat de bodem uit: - 50 % vaste delen - 50 % uit poriën.

Eigenschappen van organische stof en humus Organische stof: Al of niet omgezette plantendelen, dierlijk leven (fauna) en afgestorven wortels. Organische stof in kleigronden: vermindert de slempgevoeligheid vergroot het luchtgehalte verbetert de afwatering verbetert de bewerkbaarheid door een betere verkruimelbaarheid Verbeterde structuur

Samenstelling van lucht (in vol %) in een goed geventileerde bodem: Lucht in de bodem Lucht Zuurstof (O 2) 12 - 20 19 - 21 Koolstofdioxide (CO 2) 0, 5 - 9 0, 03 Stikstofgas (N 2) 78 - 85 76 - 78 Edelgassen 1 1 Waterdamp (H 2 O) 1, 5 - 2 0, 5 - 2

Fasenverdeling verschillende grondsoorten GROND volume vaste fase totaal poriën volume % % volume poriën gevuld met: water % lucht % niet lemige humusarme zandgrond 58 42 11 31 zeekleigrond, 18% lutum 52 48 33 15 lössgrond 50 50 34 16 Komkleigrond, 61 % lutum 44 56 53 3

Grondsoorten (1) Welke grondsoorten komen voor in Nederland? Zand Rivierklei Zeeklei Hoogveen Laagveen Löss

Onderstaande afbeelding is een zeer versimpelde versie van een grondsoortenkaart. Grondsoorten (2) Zeeklei (hoog)veen (laag)veen Zandgrond Rivierklei Löss

Grondsoort: Zand bestaat uit zandkorrels met een diameter tussen de 0, 063 en 2 millimeter Kan weinig water vasthouden Zand kan op verschillende manieren worden vervoerd en afgezet: Wind Zee Rivieren 0µm 2µm 63µm 210µm 2000µm = 2 mm

Eigenschappen zandgronden Eigenschappen: Goede draagkracht Goed waterdoorlatend Mindere capillaire werking Weinig voedingsstoffen

Eigenschappen van organische stof en humus Organische stof in zandgronden: • verbeterd de bewortelbaarheid • vergroot het vochtvasthoudendvermogen • doet de winderosiegevoeligheid afnemen verbeterd structuur • vergroot de (chemische) vruchtbaarheid

De zandliniaal

Grondsoort: Löss Zeer fijn zand (20 -40 µm) Wordt door de wind meegenomen. Löss komt voor in zuid-limburg Een ‘goede’ grondsoort

Grondsoort: Rivierklei bestaat uit zeer kleine platte deeltjes Kleur: bruinachtig Water slechtdoorlaatbaar Klei Lichte klei: tussen de 25 – 35 % aanwezige lutumdeeltjes Matige klei: tussen de 35 -50 % aanwezige lutumdeeltjes Zware klei: tussen de >50 % aanwezige lutumdeeltjes

Lichte en zware klei massagehalte (%) van stofdroge grond < 2 mm 0 – 2 µm 2 - 50µm 50 – 2000 µm massafractie organische stof lichte grond 13 18 67 2, 1 zware grond 56 35 6 3, 4 Dus zware grond heeft een kleine textuur, maar de dichtheid kan lager zijn dan van een lichte grond!

Kleigronden Eigenschappen: Minder draagkrachtig Minder waterdoorlatend Goede capillaire werking Veel voedingsstoffen

Grondsoort: Zeeklei zeeklei bestaat uit zeer kleine platte deeltjes Kleur: grijsblauw Zeeklei is zeer vruchtbaar (door groot aandeel kalk) Klei Lichte klei: tussen de 25 – 35 % aanwezige lutumdeeltjes Matige klei: tussen de 35 -50 % aanwezige lutumdeeltjes Zware klei: tussen de >50 % aanwezige lutumdeeltjes

Textuur driehoek Welke grondsoort heb je bij: Lutum: 60% Silt 30 % Zand: 10% %zand Meeste Nederlandse rivier- en zeekleigronden vallen in de rode zone

De grond bestaat uit: Klei: 30% Silt: 50% Zand: 20% Hoe heet deze grond?

Hoog- en laagveen In Nederland zijn er twee soorten veen: Laagveen Hoogveen Verschillen tussen de soorten veen: Ontstaan (onder invloed van (zuur) regenwater of grondwater) Soortensamenstelling (hoogveen bestaat uit veenmosveen) (eigenschap van veenmosveen: zuigt zich vol met water)

Veengronden Eigenschappen: Levert voedingsstoffen Redelijke Goede Zure draagkracht structuur werking

Begrippen Leem: een ‘korrel’ grootte tussen de 0 - 63 µm Silt: een ‘korrel’ grootte tussen 0, 2 – 63 µm Lutum: een ‘korrel’ grootte tussen 0 en 2 µm Löss: een ‘korrel’ grootte van ongeveer 20 -40 µm Zavel Zeer lichte zavel: tussen de 8 -12 % aanwezige lutumdeeltjes Matig lichte zavel: tussen de 12 -17, 5 % aanwezige lutumdeeltjes Zware zavel: tussen de 17, 5 -25 % aanwezige lutumdeeltjes Klei Lichte klei: tussen de 25 – 35 % aanwezige lutumdeeltjes Matige klei: tussen de 35 -50 % aanwezige lutumdeeltjes Zware klei: tussen de >50 % aanwezige lutumdeeltjes 0µm 2µm 63µm 210µm 2000 µm = 2 mm

Kernbegrippen Grond Bodem Zand Rivierklei Zeeklei Hoogveen Laagveen Loss Leem Silt Lutum Zavel Organische stoffen Poriën