Bnh tuyen giap Ths Nguyn vn lun MU
Bệnh tuyeán giaùp Ths. Nguyễn văn luân
MU C TIÊU n n n Kê tên 4 di tâ t bâ m sinh tuyê n gia p. Mô ta va phân ti ch 5 loa i viêm tuyê n gia p ma n ti nh. Mô ta va phân ti ch bê nh phi nh gia p. Mô ta va phân ti ch loa i u tuyê n thươ ng gă p nhâ t cu a tuyê n gia p. Mô ta va phân ti ch 4 loa i carcinom tuyê n gia p.
1. Dò taät baåm sinh 2. Vieâm 4 NHOÙM BEÄNH 4. Böôùu (Tumor) 3. Phình giaùp ((goitre))
4 NHOÙM BEÄNH 1. Dò taät baåm sinh 2. Vieâm tuyeán giaùp 3. Phình giaùp (goitre) 4. Böôùu tuyeán giaùp (Tumor)
DÒ TAÄT BAÅM SINH
1. OÁng giaùp löôõi (Thyroglossal duct) 2. Boïc giaùp löôõi (Thyroglossal cyst) 3. Moâ giaùp laïc choã 4. Thieåu saûn vaø voâ taïo tuyeán giaùp
Bọc giáp lưỡi
Moâ giaùp laïc choã
VIE M TUYEÁN GIAÙP
VIE M TUYEÁN GIAÙP 1. caáp tính 2. baùn caáp vaø maïn tính
VIE M GIAÙP CAÁP TÍNH ü Thöù phaùt sau: Vieâm hoâ haáp treân, vieâm tuyeán nöôùc boït… ü Do: tuï caàu vaøng, lieân caàu, virus ü Moâ tuyeán tieát dòch, phuø, thaám nhaäp teá baøo vieâm caáp ü Coù theå gaây ra aùp-xe tuyeán giaùp
VIE M GIAÙP BAÙN CAÁP VAØ MAÏN TÍNH 5 loaïi: 1. Vieâm giaùp baùn caáp De Quervain. 2. Vieâm giaùp limphoâ baøo. 3. Vieâm giaùp Hashimoto. 4. Vieâm giaùp Riedel 5. Vieâm giaùp maïn tính khoâng ñaëc hieäu.
VIE M GIAÙP DE QUERVAIN ü Phuï nöõ trung nieân ü Ñaëc tröng: tuyeán giaùp ñoät ngoät taêng kích thöôùc vaø gaây ñau ü Toån thöông moät phaàn tuyeán giaùp: daïng cuïc, raén, khoâng ñoái xöùng, dính moâ keá caän ü Tuùi tuyeán thöa, nhoû, teo ñeùt + moâ haït vieâm. Chaát keo thoaùi hoùa, Teá baøo vieâm + ñaïi baøo bao quanh
VIE M GIAÙP DE QUERVAIN
VIE M GIAÙP HASHIMOTO ü Nöõ / Nam: 8 – 10 / 1; ü Tuoåi: 30 -50
Vieâm giaùp Hashimoto
Vieâm giaùp Hashimoto Limphoâ baøo, töông baøo, moâ baøo ñaùm / lan toûa nang limphoâ Raûi raùc tuùi tuyeán giaùp coù TB Askanazy vôùi baøo töông öa acid, chöùa ít keo
VIE M GIAÙP LIMPHO BAØO - Thieáu nieân. - Beänh nheï, laø bieåu hieän sôùm cuûa Vieâm giaùp Hashimoto Coù thaám nhaäp limphoâ baøo nhöng ít
VIE M GIAÙP RIEDEL dính moâ vuøng coå cöùng nhö ñaù Hieám gaëp Caùc nang giaùp bò phaù huûy ñöôïc thay baèng moâ sôïi xô daøy Khoù CÑPB vôùi ung thö
VIE M GIAÙP RIEDEL
VIE M GIAÙP MAÏN TÍNH KHO NG ÑAËC HIEÄU Phaân bieät vôùi Vieâm giaùp Hashimoto Tuyeán giaùp nhoû Xô hoaù, khoâng coù nang limphoâ Nhieàu töông baøo vaø vuøng chuyeån saûn gai
PHÌNH GIAÙP
Nang tuyê n gia p Chê tiê t hormon
Nang tuyê n gia p Châ t keo Tê ba o nang tuyê n
PHÌNH GIAÙP 1. Phình giaùp ñôn thuaàn - Phình giaùp lan toûa - Phình giaùp cuïc (khoâng ñoäc) - Boïc giaùp 2. Phình giaùp keøm cöôøng giaùp - PG lan toûa keøm cöôøng giaùp - PG cuïc ñoäc 3. PG keøm thieåu naêng TG
PHÌNH GIAÙP ÑÔN THUAÀN ü Thöôøng gaëp (/ BN nöõ) ü Chöùc naêng tuyeán giaùp bình thöôøng ü 3 nhoùm nguyeân nhaân: - Thieáu iode, - Roái loaïn thaàn kinh – noäi tieát ( daäy thì, maõn kinh, thai kyø), - Duøng nhieàu thöïc phaåm coù cyanates hoaëc chaát choáng noäi tieát tuyeán giaùp.
Phình giaùp ñôn thuaàn 3 LOAÏI - Phình giaùp lan toûa: thôøi kyø ñaàu - Phình giaùp cuïc (khoâng ñoäc): thôøi kyø sau - Boïc giaùp
Phình giaùp ñôn thuaàn
PHÌNH GIAÙP LAN TOÛA ü Thôøi kyø ñaàu cuûa phình giaùp ñôn thuaàn ü Tuyeán giaùp to ñeàu 2 beân, maät ñoä meàm / raén, dieän caét nhaày / khoâng nhaày ü Tuùi tuyeán daõn roäng, loøng tuyeán chöùa nhieàu keo ñaëc, lôùp teá baøo thöôïng moâ deït hoaëc coù hình truï thaáp
PHÌNH GIAÙP CUÏC (NHA N) ü Thôøi kyø sau cuûa Phình giaùp ñôn thuaàn ü Ñaëc ñieåm: coù cuïc (nhieàu = ña nhaân), xuaát huyeát, hoùa boïc, hoùa canxi ü Tuùi tuyeán daõn roäng, lôùp tb thöôïng moâ deït xen keõ tuùi tuyeán nhoû coù Tb thöôïng moâ cao. Moâ ñeäm coù oå xuaát huyeát, hoaïi töû, thaám nhaäp ÑTB
Phi nh gia p cu c
* * * * Boïc giaùp
Phình giaùp keøm cöôøng giaùp 2 loaïi: - PG lan toûa keøm cöôøng giaùp: Beänh Basedow, Graves. - PG cuïc (nhaân) ñoäc
BEÄNH BASEDOW ü Phình giáp lan toả kèm cường giáp và lồi mắt ü Nöõ, 30 – 40 tuoåi ü Cöôøng giaùp ü Loài maét ü Tuyeán giaùp to ñeàu 2 beân (lan toaû), chaéc, coù aâm thoåi…
BEÄNH BASEDOW
Beänh Basedow Tuyeán giaùp to ñeàu 2 beân, maät ñoä chaéc, dieän caét khoâng nhaày. Tuùi tuyeán taêng soá löôïng, kích thöôùc nhoû, loøng heïp, ít keo, nhieàu hoác nhoû saùt thöôïng moâ
PHÌNH GIAÙP NHA N ÑOÄC ü Do chu kyø taêng saûn vaø phì ñaïi taùc ñoäng khoâng ñeàu treân moâ tuyeán giaùp nhaân ü Moâ tuyeán giaùp lôùn khoâng ñeàu, coù nhieàu nhaân kích thöôùc khaùc nhau treân neàn moâ sôïi coù nhöõng vuøng thoaùi hoaù
PHÌNH GIAÙP NHA N ÑOÄC
PG keøm thieåu naêng TG 2 loaïi: - Beänh ñaàn: suy giaùp baåm sinh - Beänh phuø nhaày: ngöôøi lôùn
U (BÖÔÙU) TUYEÁN GIAÙP 1. U laønh 2. Ung thö
U LAØNH 1. U tuyeán giaùp (Adenoma) 2. - U tuyeán tuùi - U tuyeán khoâng ñieån hình 3. 2. U quaùi: raát hieám gaëp ôû tuyeán giaùp. Thöôøng gaëp ôû buoàng tröùng
U TUYEÁN TUÙI (85%) ü U tuyeán tuùi nhoû (52%) ü U tuyeán beø (12%) ü U tuyeán thöôøng (12%) ü U tuyeán teá baøo Hurthle (5%) ü U tuyeán keo (4%) ü U tuyeán teá baøo C
U tuyeán tuùi ü Caáu truùc ñoàng ñeàu ü Voû bao roõ, cheøn eùp vaø phaân caùch vôùi moâ giaùp bình thöôøng ü Phaùt trieån chaäm, taïo nang tuyeán vaø chaát keo ü Khoâng dò daïng teá baøo ü Hoaïi töû, xô hoùa ü Ít moâ ñeäm
U tuyeán tuùi
PHA N BIEÄT U TUYEÁN VÔÙI PHÌNH GIAÙP NHA N U tuyeán Phình giaùp nhaân Nhieàu nhaân - 1 nhaân ñôn ñoäc - - Voû bao roõ - Khoâng voû bao - Caáu truùc ñoàng ñeàu - Ña daïng - Khaùc moâ keá caän - Gioáng moâ keá caän - Cheøn eùp moâ giaùp - Khoâng cheøn eùp
UNG THÖ TUYEÁN GIAÙP ü Chieám 1% caùc loaïi ung thö ü Nöõ > Nam ü 2 taùc nhaân - Tia phoùng xaï - Taùc ñoäng laâu daøi cuûa TSH ü Ña soá laø carcinom
UNG THÖ 3 nhoùm: - Carcinom tuyeán giaùp - Sarcom tuyeán giaùp: raát hieám gaëp - Ung thö tuyeán giaùp do di caên
CARCINOM TUYEÁN GIAÙP Döïa vaøo hình thaùi, caáu truùc: 1. Carcinom bieät hoùa - Carcinom daïng nhuù (papillary carcinoma) - Carcinom daïng tuùi tuyeán (follicular carcinoma) 2. Carcinom ña baøo (medullary carcinoma) 3. Carcinom khoâng bieät hoùa (undifferentiated carcinoma) 4. Carcinom daïng thöôïng bì (epidermoid carcinoma)
CARCINOM DAÏNG NHUÙ ü Thöôøng gaëp nhaát: 40 – 62% ü Nam / Nöõ = 1 / 2. 5 ü Tuoåi daäy thì vaø 35 – 40 t ü Nhoû: daïng veát xô gioáng nhö seïo = Ca. xô aån
CARCINOM DAÏNG NHUÙ - Daïng cuïc ñöôøng kính < 3 cm, giôùi haïn khaù roõ, hieám coù voû bao, dieän caét ñaëc, meàm
CARCINOM DAÏNG TUÙI TUYEÁN (DAÏNG NANG) ü 32%; 40 – 55 t ; Nöõ > Nam ü Tieán trieån chaäm, deã taùi phaùt, tính aùc cao Tæ leä soáng 5 naêm: 70% - Daïng cuïc nhoû, đk 2 -3 cm, - voû bao roõ, - dieän caét xaùm hoàng, - maät ñoä chaéc.
- Bieät hoùa roõ: tuùi tuyeán kích thöôùc bình thöôøng; teá baøo ít thay ñoåi. Aùc: xaâm nhaäp moâ keá caän, voû bao - Bieät hoùa vöøa: tuùi tuyeán hieám, teá baøo xeáp thaønh daûi, beø; coù nhieàu vaùch lieân keát chöùa maïch maùu. - Ca. giaùp Langhans: u tuyeán tuùi nhoû coù giôùi haïn hoaëc goàm nhöõng teá baøo khoâng ñieån hình - Ca. teá baøo Hurthle: ñaùm ñaëc, daûi, beø / tuùi nhoû
CARCINOM DAÏNG TUÙI TUYEÁN (DAÏNG NANG)
CARCINOM ÑA BAØO ü 7% ; 40 – 50 t; tieán trieån chaäm ü U daïng cuïc, voû bao khoâng roõ, dieän caét xaùm keøm nhöõng oå xuaát huyeát ü Giaøu teá baøo, khoâng hoïp thaønh tuùi tuyeán Teá baøo troøn, ña dieän ñaùm daày ñaëc gioáng carcinoid / K tuïy noäi tieát. ü Moâ ñeäm phong phuù, öù ñoïng chaát daïng boät keøm hoùa canxi, vieâm
CARCINOM ÑA BAØO
CARCINOM ÑA BAØO
CARCINOM KHO NG BIEÄT HOÙA ü 15%; 60 t ü Maät ñoä raén, chieám caû vuøng tuyeán, khoâng giôùi haïn roõ, dieän caét khoâ, hoaïi töû, xuaát huyeát ü Caáu truùc ña daïng vôùi nhieàu tb taïo ñaùm lan toûa, coù hoaïi töû, xuaát huyeát ü Tính aùc cao, lan roäng
CARCINOM KHO NG BIEÄT HOÙA
DI CAÊN CUÛA UNG THÖ TUYEÁN GIAÙP 1. Haïch limphoâ : vuøng coå 2. Di caên xa: Naõo, phoåi, gan, xöông.
hê t
- Slides: 67