BLNEN BLNM PARSELLER DENEME DESEN Bu deneme deseni

BÖLÜNEN BÖLÜNMÜŞ PARSELLER DENEME DESENİ • Bu deneme deseni, 2 faktörlü bölünmüş parseller deneme desenindeki alt parsellerin tekrar bölünerek üçüncü bir konunun deneme alınması ile oluşur. • Denemede 3 faktör incelenir, ancak bölünmüş parsellerde olduğu gibi bunların da hassasiyetleri birbirine eşit değildir. • En hassas sonuç alınmak istenen konu, ana parselleri bölerek oluşturulan alt parsellerin tekrar bölünmesi ile meydana gelen alt-alt parsellere yerleştirilir. • Alt-alt parseller, daha fazla tekrarlandığı için (gizli tekrarlama) buraya yerleştirilen konudan elde edilen sonuçlar alt ve ana parsellere göre daha hassastır. Bu tür denemeler bazen uygulama zorluğu olan konularda daha büyük parsel alanları gerekli olduğu için tercih edilebilir.

BÖLÜNEN BÖLÜNMÜŞ PARSELLER DENEME DESENİ • Sulama, toprak işleme, mekanizasyon gibi daha büyük alanlara ihtiyaç duyulan durumlarda kullanılabilir ve bu konular büyük olan ana parsellere yerleştirilir. • Deneme kurulurken konuların hangi parsele yerleştirileceği araştırıcı tarafından belirlenir. • Genelde daha önceden az çok bilgi sahibi olunan konular hassasiyetin az olduğu ana parsellere, hakkında bilgimizin çok az olduğu ya da hiç olmadığı konular ise daha hassas incelenmek ve daha detaylı bilgi edinmek için alt veya alt-alt parsellere yerleştirilir. • Denemede faktörler parsellere yerleştirilirken şansa bağlılık esastır. Burada öncelikle her blok ana parsele yerleştirilecek A faktörünün seviyesi kadar ana parsele ayrılır.

BÖLÜNEN BÖLÜNMÜŞ PARSELLER DENEME DESENİ • Daha sonra A faktörünün seviyeleri birer kağıda yazılarak kura ile hangi parsellere yerleşecekleri belirlenir. • Ana parseller B faktörünün seviyesi kadar alt parsele, alt parseller de C faktörünün seviyesi kadar alt-alt parsele bölünür. • Ana parseldeki kura ile yerleştirme işlemine benzer olarak alt ve alt-alt parsellerdeki faktör seviyeleri deneme planında yerleştirilir. • A Faktörünün 4, B faktörünün 3 ve C faktörünün 2 seviyesi, hassasiyeti veriliş sırasına göre sıralanan bir deneme bir bloğuna ait deneme planı şöyledir.

BÖLÜNEN BÖLÜNMÜŞ PARSELLER DENEME DESENİ Deneme Planı Örneği 4 x 3 x 2 a 1 a 2 a 3 a 4 b 1 c 1 b 2 c 2 b 3 c 2 b 1 c 2 b 2 c 1 b 3 c 1 b 1 c 2 b 2 c 2 b 3 c 2 b 1 c 1 b 3 c 1 b 1 c 2 b 2 c 1 b 3 c 2 b 1 c 1 b 2 c 2 b 2 c 1 b 1 c 2 b 2 c 2 b 3 c 2 b 1 c 1 • Deneme planı dikkatlice incelendiğinde ana parsele yerleştirilen A konusunun seviyeleri her blokta 1 kez, tüm denemelerde blok sayısı kadar (3 tekrarlamalı olan bu denemenin tamamında 3 kez), alt parsele yerleştirilen B konusunun her bir seviyesi bir blokta 4 kez, denemenin tamamında 3 x 4=12 kez, alt-alt parsellere yerleştirilen C konusunun seviyeleri ise bir blokta 12, denemenin tamamında ise 12 x 3=36 kez tekrarlanmaktadır. • Bölünen bölünmüş parseller deneme deseninde, bölünmüş parsellerden farklı olarak Hata 1 ve Hata 2’ye ilave olarak üçüncü faktör için Hata 3 hesaplanır.

Çeşitler Bloklar Ekim Sıklığı 1 2 3 4 s 1 63. 5 48. 1 40. 6 42. 9 195. 1 s 2 67. 2 54. 7 45. 9 51. 5 219. 3 s 3 64. 9 51. 8 52. 8 47. 4 216. 9 s 4 60. 1 46. 3 41. 5 41. 8 189. 7 s 5 41. 2 45. 0 40. 1 38. 4 164. 7 Toplam 296. 9 245. 9 220. 9 222. 0 985. 7 s 1 43. 2 43. 6 51. 2 58. 9 196. 9 s 2 45. 2 49. 1 48. 5 60. 9 20. 37 s 3 52. 9 58. 2 60. 8 63. 8 235. 7 s 4 59. 4 63. 2 64. 4 84. 0 271. 0 s 5 62. 3 65. 6 80. 4 78. 4 286. 7 Toplam 263. 0 297. 7 305. 3 346. 0 1194. 0 559. 9 525. 6 526. 2 568. 0 2176. 7 s 1 65. 2 56. 7 58. 4 41. 6 221. 9 s 2 73. 3 66. 4 68. 4 69. 5 277. 6 s 3 77. 4 68. 2 62. 6 71. 4 279. 6 s 4 56. 9 54. 6 54. 1 51. 1 216. 7 s 5 43. 3 49. 7 35. 8 49. 8 178. 6 Toplam 316. 1 295. 6 297. 3 283. 4 1174. 4 s 1 59. 6 51. 5 59. 2 53. 9 224. 2 s 2 67. 0 50. 7 69. 1 58. 1 244. 9 s 3 69. 0 72. 9 79. 8 74. 1 295. 8 s 4 97. 4 84. 5 101. 4 87. 4 370. 7 s 5 100. 4 83. 2 98. 9 89. 1 371. 6 Toplam 393. 4 342. 8 408. 4 362. 6 1507. 2 Ana Parsel Toplamı 709. 5 638. 4 687. 7 646. 0 2681. 6 Blok Toplamları 1269. 4 1164. 0 1213. 9 1412. 0 4861. 3 Ekim Yöntemi Serpme Ribe Fideleme Ana Parsel Toplamı Serpme K-424 Fideleme Toplam Örnek: İki farklı çeltik çeşidinde (Ribe ve Kransodorsky-424), farklı ekim şekilleri (serpme ve Fideleme) ve ekim sıklığının (s 1, s 2, s 3, s 4 ve s 5) tane verimine etkisi araştırılmıştır. Çeşitler ana, ekim şekilleri alt ve ekim sıklıkları da alt-alt parsellere yerleştirilmiştir. Deneme 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür ve sonuçta 100 m 2’lik alanda aşağıdaki verimler (kg) elde edilmiştir. a) Çeşitler arasında verim bakımından farklılık var mıdır? b) Çeltik çeşitlerinin hangi yöntemle ekilmesini önerirsiniz c) Çeltik çeşitlerinin hangi ekim sıklığında ekilmesi tavsiye edersiniz? H 0: Farklı ekim sıklıklarında serpme ve fideleme yöntemi ile yetiştirilen çeltik çeşitlerinin verimleri arasında fark yoktur.