BLMSEL ARATIRMA YNTEMLER NTE 5 Dr Ergl Demir

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ ÜNİTE 5 Dr. Ergül Demir 1

EVREN VE ÖRNEKLEM 2

Evren-Örneklem Evren (Population) Belli bir özelliğe sahip en geniş gözlem birimleri kümesi. Örneklem (Sample) Evrenin her bir alt kümesi. Örnekleme (Sampling) Belli yöntem ve tekniklerle örneklem belirleme süreci 3

• Evrene genelleme yapılmak isteniyorsa örneklemin ‘temsil edebilir’ olması gerekir. • Örneklem yansız belirlendi ise örneklem büyüklüğü arttıkça, temsil edebilirlik artar. • Yanlı örneklemler, hatalı parametre kestirimlerine yol açar. • Yansızlık için seçkisiz örnekleme yöntemleri kullanılır. S 1 S 2 E S 3 S 4 Evren Değer = Parametre Örneklem Değer = İstatistik 4

Örnekleme Süreci Örnekleme Gözlem biriminin belirlenmesi Evrenin tanımlanması Örnekleme Yönteminin Belirlenmesi Örneklem Biriminin Belirlenmesi Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi Örneklemin seçilmesi 5

Örneklem Büyüklüğü 0. 03 örnekleme + -0. 05 örnekleme + 0. 10 örnekleme hatası (d) p=0. 5 p=0. 8 p=0. 3 q=0. 5 q=0. 2 q=0. 7 92 87 90 80 71 77 49 38 45 341 289 321 217 165 196 81 55 70 441 358 409 254 185 226 85 57 73 516 406 473 278 198 244 88 58 75 748 537 660 333 224 286 93 60 78 880 601 760 357 234 303 94 61 79 964 639 823 370 240 313 95 61 80 1023 665 865 378 244 319 96 61 80 1045 674 881 381 245 321 96 61 81 1056 678 888 383 245 322 96 61 81 1066 682 896 384 246 323 96 61 81 1067 683 896 384 245 323 96 61 81 6 + Evren Büyüklüğü 100 500 750 1000 2500 5000 10000 250000 1000000 100 milyon -

Örnekleme Yöntemleri Seçkisiz Yöntemler Seçkisiz Olmayan Yöntemler • • Basit/Tam seçkisiz örnekleme Tabakalı seçkisiz örnekleme Küme örnekleme Sistematik örnekleme • • • Maksimum çeşitlilik örneklemesi Marjinal grup örneklemesi Örnek olay örneklemesi Kartopu örnekleme … 7

Nitel ve Nicel Yaklaşımlarda Örnekleme • Nicel araştırma yaklaşımı ile yürütülen araştırmalarda ve özellikle tarama modellerinde ‘seçkisiz örnekleme yöntemlerinin’ kullanılması beklenir. • Nitel araştırma yaklaşımı ile yürütülen araştırmalarda ‘seçkisiz olmayan yöntemlerin’ daha uygun olacağı söylenebilir. Bu durumda ‘evren-örneklem’ tanımlaması yerine ‘çalışma grubu’ tanımlaması yapılabilir. 8

Örnek Aşağıda verilen araştırma konuları için evrenörneklem tanımlaması yapınız. Örnekleme yöntemi belirleyiniz. • Ankara Üniversitesi öğrencilerinin eğitim beklentileri • Öğrenme güçlüğü olan çocukların öğrenme başarıları ile ilişkili demografik özellikleri 9