BLMSEL ARATIRMA YNTEMLER NTE 1 Dr Ergl Demir

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ ÜNİTE 1 Dr. Ergül Demir 1

ARAŞTIRMA EĞİTİMİNE GENEL BAKIŞ 2

Araştırma Eğitimi Araştırma; problemlere geçerli ve güvenilir çözümler bulabilmek için planlı ve sistematik bir şekilde yürütülen, bilgide birikimi (sürekliliği) ve açıklığı (denetlenebilirliği) sağlayan bir süreçtir. Araştırmalardan yararlanabilme ve araştırmalara katkı sağlayabilme ‘yeterlik’, araştırma yürütebilme ise ‘uzmanlık’ gerektirir. 3

Araştırma Eğitiminin Amaçları Araştırma eğitimi ile kazandırılmak istenen teknik beceri ve davranışlar: 1. Genel kültür kazandırmak 1. Araştırmalardan yararlanabilmek 2. Araştırmalara katkı sağlayabilmek 2. Küçük çapta araştırmalar yapabilmek 3. Geniş çapta bilimsel araştırmalar yapabilmek 4

ARAŞTIRMA EĞİTİMİNİN İÇERİĞİ İstatistik Araştırma Yöntemleri Ölçme ve Değerlendirme Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kaynak Tarama ve Araştırma Raporu Yazma 5

TEMEL KAVRAMLAR 6

Bilgi Ve ri Veri İşleme BİLGİ Veri Bilgi İşleme İ G BİL Veri ÇÖZÜM Anlama Açıklama Kontrol ri e V e m İşle i Ve ri Ver 7

Veri (Data) Bilgi (Knowledge) Malumat (Information) BİLGELİK (WISDOM) 8

Bilginin Kaynakları • • • Kişisel Deneyimler Görüş Birliği Uzman Görüşü Otorite Gelenekler Sağduyu Medya Mantıksal çıkarım BİLİM 9

Bilim BİLİMSEL BİLGİ: Belli özelliklere sahip bilgiler bütünü BİLİMSEL YÖNTEM: Bilgi elde etme süreci 10

Amaçla rı 1. Anla ma 2. Açık lama 3. Tah min 4. Kon trol Özellikleri • Nesnel • • Rasyonel • • Olgusal • • Açık (Denetlenebilir) • • Varsayımsal • rı la Varsayım • ni • Olasılıklı re v e r la u lg o ir b k e rç e G 1. • Genellenebilir • vardır. Olgular, • gözlenebilir ve ölçülebilir. • Birikimli nli (Sürekli) • 2. Olaylar arasında düze nedensellik ilişkileri bulunur. a 3. Mantıksal çıkarsamrl yöntemleri ile geçe i ve güvenilir bilgiler üretilebilir. Özgün Uzmanlığa dayalı Gözleme dayalı Kanıta dayalı Doğrulanabilir Yanlışlanabilir Tekrar Edilebilir Sınanabilir SİSTEMATİK 11

Bilimsel Yöntem = Bilimsel Araştırma Süreci Bilimsel yöntem; insan zihninin, bir güçlükle karşılaştığı zaman verdiği doğal tepkilerin bir bütünüdür. Bilimsel yöntem; insanlar için, olgusal düzeyde en güvenilir bilgi edinme yoludur. 12

Bilimsel Araştırma Süreci Sezme Tanımlama Kaynak Tarama Çözüm Önerileri Geliştirme Hipotez Kurma Deneme ANALİZ (Ölçme ve Değerlendirme) Karar Verme Raporlaştırma 13

Araştırma Paradigmaları Yunanca παραδείγματι (paradeigma)'dan gelen kavramın popülerliğini sağlayan Thomas Samuel Kuhn'dur. Kuhn, Bilimsel Devrimlerin Yapısı (1962) adlı bilim tarihi üzerine bir analiz olan kitabında; ‘paradigma’ ve ‘paradigma kayması’ kavramlarını kullanmıştır. Paradigma; bireysel-toplumsal sistemde ve düşünsel yapıda, kopma ya da kırılmaya yol açacak düzeyde belirgin değişim ya da dönüşümleri ifade eder. 14

Araştırma Paradigmaları Pozitivizm Yorumlayıcı Paradigma Sosyal Yapılandırmacılık Hermenoutic Post-Pozitivizm Eleştirel Paradigma Nicel Araştırma Nitel Araştırma Karma Araştırma Postmodernizm 15

Nicel Araştırma Nitel Araştırma Pozitivizm Genel bilgi Mutlak gerçeklik (truth) - Keşfetme Tümdengelim Genelleme kaygısı Araştırmacı sürecin dışında Katı ve önceden planlanmış süreçler Tarama modelleri ve karmaşık deneysel desenler Evren-Örneklem Standartlaştırılmış ölçme araçları Yorumlayıcı paradigma Derinlemesine okuma Göreli gerçeklik (reality) - Yapılandırma Tümevarım Bağlamlarına genelleme Araştırmacı sürecin parçası Esnek süreçler Açımlayıcı modeller ve tek denekli desenler Çalışma grubu Gözlem ve görüşme formları Sayma ve sınıflamaya dayalı betimlemeler Yoğun ve ileri istatistiksel işlemler Edilgen ve üçüncü şahıs kullanımları Öyküsel anlatım ve birinci şahıs kullanımları Ayrıntılı raporlaştırma 16

Örnek Araştırmalar Aşağıda verilen araştırmalar hangi araştırma yaklaşımına daha uygun olabilir? • Ankara’daki Görme Engelli Bireylerin Ulaşım Sorunları • Türkiye’de Ortaöğretim Alan Öğretmenlerinin Alan Yeterlikleri İle İlişkili Değişkenler • Okul Öncesi Dönemde Çocukların Ebeveyn Bağlılığı İle Okula Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişki • Üniversite Öğrencilerinin Akademik Eğitimden Beklentileri 17

Araştırmaya Karşı Yanlış Tutumlar • Araştırmanın önemini anlayamama – Alışkanlıklara aşırı bağlılık – Kişisel görüşünü üstün tutma – Gelişmenin araştırma dışında olduğuna inanma • Araştırmanın sınırlılıklarını bilmeme – Araştırmacıya tapma – Çabuk sonuç bekleme – Bilimsellik ile doğa bilimlerini eşleştirme Karasar, N. (2012) 18