BLML PROTEZLERDE OKLUZAL LKLER 1 Modellerin dorudan doruya

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 1 -Modellerin doğrudan doğruya karşılıklı getirilmesi Çok az sayıda yapay diş yerleştirilecekse, yani hastanın ağzında birbiri ile değim halinde çok sayıda doğal diş varsa modeller elde artiküle edilebilir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 1 -Modellerin doğrudan doğruya karşılıklı getirilmesi - Bu yöntemde esas tehlike mevcut okluzyon dikey boyutunun veya mevcut herhangi bir okluzal disharmoninin devam ettirilmesidir. - Bunu önlemek için doğru okuzal ilişkiyi oluşturmak üzere ayrı bir seans gerekebilir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 1 -Modellerin doğrudan doğruya karşılıklı getirilmesi Avantajı: • Doğal dişler arasındaki ilişkinin ve okluzal dikey boyutun olduğu gibi aktarılmasıdır. Böylece kayıt materyalinin hacminden ve etkisinden uzak olunacağı için hastanın yanlış bir ilişki vermesi önlenmiş olur. En basit ve en kolay yöntemdir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 2 -Okluzal ilişkilerin interokluzal kayıtlara saptanması • Ağızda yeterli sayıda diş kalmışsa ve modeller elde kapanışa getirilemiyorsa uygulanır. • İnterokluzal kayıt materyali olarak mum kullanılır. Ancak mumun hacmi, yoğunluğu ve sertleştikten sonraki durumu okluzal ilişkinin başarılı olatrak kaydedilmesini etkileyebilir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 2 -Okluzal ilişkilerin interokluzal kayıtlara saptanması • Dişsiz alanlardaki mukozal yüzeylere aşırı temas eden mum basınç nedeniyle yumuşak dokuyu distorsiyona uğratabilir. Bu nedenle kaydın alçı modele yerleştirilmesi esnasında dikkatli olunmalıdır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 2 -Okluzal ilişkilerin interokluzal kayıtlarla saptanması - Hastaya pratik yaptırılmalıdır. Yumuşak dokulara taşan kısımlar kesilmelidir. Birkaç kez kontrol edilmelidir. - Bütün bu önlemlere ilave olarak Zn. OE patı veya kayıt patları ile son şekli verilebilir. Zn. OE rijit bir materyal olduğundan kayıt alınmasında kesinlik sağlar. - Tam dişli bir karşıt ark varsa alçı direkt patın üzerine dökülerek karşıt çene modeli olarak kullanılabilir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 3 -Kaide plakları ve mum duvarlar aracılığı ile saptama Bu yöntem vakanın tek veya çift taraflı dişsiz olması, dişsiz alanların uzun olması, üst ve alt çenedeki dişlerin karşılıklı gelmemesi durumlarında kullanılır: • Mumun alçıya yapışmasını önlemek için model izole edilir veya suda bekletilir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 3 -Kaide plakları ve mum duvarlar aracılığı ile saptama • İskelet modele yerleştirilir ve dişsiz alanların olduğu bölgelerdeki retansiyon halkalarının altına damlatılarak mum yığılır. • Rulo halinde kıvrılan mum, duvar haline getirilerek iskeletin üzerine oturtulur ve düzeltilir. Duvarların son şekillendirilmesi hasta ağzında tamamlanır. Karşıt okluzyon duvarlarının kullanıldığı durumlarda biri ideal okluzal plana göre ayarlanır, diğeri bununla kontakta gelinceye kadar kısaltılır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 3 -Kaide plakları ve mum duvarlar aracılığı ile saptama • İdeal okluzal düzlemi elde etmek genellikle mandibuler okluzal duvarlar kullanılarak, normal anatomik landmarklara göre hazırlanır. AH okluzal duvarın yüksekliği posteriorlarda retromolar pedin 2/3’ü kadar, anteriorda kalan doğal dişlerin yüksekliğinde olmalıdır. • Mum okluzyon duvarı karşı duvar veya karşıt çene dişleri ile temas etmeyecek şekilde 2 -3 mm kısaltılır. Yüzey pürüzlendirilir, çentik açılır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 3 -Kaide plakları ve mum duvarlar aracılığı ile saptama Okluzal duvar yğüzeyine Zn. OE patı, ölçü alçısı veya otopolimerizan akril uygulanarak doğal dişler sentrik okluzyona gelene dek kapanış alınır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER Metal oksit patların avantajları: • Uniform kıvama sahiptir. • Okluzal yüzey aynen kopya edilebilir. • Boyutsal olarak stabildir. • Kayıt uzun süre distorsiyona uğramadan kalır. • Patla basınçsız olarak kayıt alınır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 4 -Okluzal ilişkinin tümüyle mum duvarlar ile kaydedilmesi Ağızda çok az sayıda diş kalmışsa, bu dişler arasında hiç okluzal değim yoksa, kalan dişler okluzyona gelmiyorsa ve eksentrik çene ilişkilerini etkilemiyorsa, karşıt ark sadece anterior dişleri içeriyorsa, karşıt çenede tam proteze karşılık bölümlü protez yapılacaksa bu yöntem uygulanır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 4 -Okluzal ilişkinin tümüyle mum duvarlar ile kaydedilmesi • Burada hekim aynen tam protez yapımı gibi hareket eder. Sentrik ilişkinin saptanması için istediği yöntemi kullanabilir. Ya interokluzal mumla kayıt yapar ya da gotik ark çizimi yapar.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER Sentrik ilişki saptama yöntemleri • Hasta yutkundurulur. • Dilin ucu damağın arka tarafına değdirilir. • Üst çeneyi ileri çıkarması söylenir. • Ağız içi ya da dışı gotik ark çizimleri yapılır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER Sentrik ilişki saptama yöntemleri • Hastanın ağzı defalarca açılıp kapattırılarak, dış pterygoid kasın yorulması sağlanır. Böylece alt çene kolay geriye gider. • Hekim her iki işaret parmağını azıların distalinde mukozaya koyar ve iç tarafa doğru bastırır. Bu uyarı alt çenenin geriye doğru gitmesini sağlar. Buna ‘iki taraflı arka uyarı’ adı verilir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER Sentrik ilişki saptama yöntemleri Hastanın başı geriye yatırılır ve çenenin altının gerginleşmesi sağlanır. Hekim arka taraftan iki elinin baş parmakları simfiziste birleşmek ve diğer dört parmağı da mandibulanın alt kenarında olmak üzere çeneyi kavrar ve basınç uygular.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 5 -Okluzal hareket yollarını kaydederek okluza ilişkinin saptanması- Fonksiyonel olarak oluşturulmuş yollar yöntemi (FGP) • Dişsiz boşluğa karşı gelen her bir dişin mandibulanın fonksiyonel hareketlerinde çizdiği yollar kaydedilir ve yapay dişler buna göre konumlandırılır. Böylece dişler antagonisti ile her zaman uyumlu bir ilişki içinde kalır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 5 -Okluzal hareket yollarını kaydederek okluza ilişkinin saptanması- Fonksiyonel olarak oluşturulmuş yollar yöntemi (FGP) Diş yüzeylerinin çene hareketlerine göre ‘dinamik’ olarak kaydedildiği yollar hasta tarafından mum okluzal duvarlar üzerinde oluşturulur. Hasta karşıt dişler okluzal duvarın yüzeyi ile değimde iken tüm fonksiyonel gezinme hareketlerini yapar. Mum içinde ortaya çıkan izler her bir karşıt dişin hareketinin gerçek bir negatifidir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 5 -Okluzal hareket yollarını kaydederek okluza ilişkinin saptanması- Fonksiyonel olarak oluşturulmuş yollar yöntemi (FGP) Avantajları: 1)İnterokluzal kayıtlarla ya da çizici uçlarla bir artikülatörün uyumlanmasına ihtiyaç göstermemesi en büyük avantajıdır.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 5 -Okluzal hareket yollarını kaydederek okluza ilişkinin saptanması- Fonksiyonel olarak oluşturulmuş yollar yöntemi (FGP) Avantajları: 2) Çene hareketlerini bir artikülatörde doğru olarak kaydetmedeki başarı, bu tekniğe göre daha fazla hata potansiyeline sahiptir. 3)Bu metot face-bow transferini elimine eder, çünkü tüm bilgiler bu yolların içindedir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 5 -Okluzal hareket yollarını kaydederek okluza ilişkinin saptanması- Fonksiyonel olarak oluşturulmuş yollar yöntemi (FGP) Avantajları: 4) Okluzal ilişkileri bu yöntemle saptanmış ve bitirilmiş bir HBP de dişlerin uyumu mükemmeldir.

BÖLÜMLÜ PROTEZLERDE OKLUZAL İLİŞKİLER 5 -Okluzal hareket yollarını kaydederek okluza ilişkinin saptanması- Fonksiyonel olarak oluşturulmuş yollar yöntemi (FGP) Dezavantajları: 1) Eğer HBP’e karşı bir bölümlü protez varsa protezlerden biri tamamlanmadan diğeri yapılamaz. 2) Total proteze karşı HBP varsa metot uygun değildir.

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 1. Ağrı ▫ Protez kaide plağının kenarlarının sebep olduğu ağrı ▫ Alveoler kret tepesinde vuruklar

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 1. Ağrı ▫ Doğal dişlerde veya çenelerde ağrı ▫ Dil ve yanak ısırması sonucu oluşan ağrı

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 2. Protezin hareket etmesi Kaide plağının adezyonunun yetersiz olması Okluzyon, artikülasyon hataları Kroşe ucunun yeterli andırkatta olmaması

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 2. Protezin hareket etmesi Akrilik plağın kenar uzunluğu Yapay dişlerin lingualde dizilmesi Ön dişleri bulunmayan ve bir geçici protez düşünülen vakalarda estetik açıdan kroşe kullanılamayacak ise ve ön yapay dişler ajuste çalışılmışsa hastanın ısırma yapması protezin oynamasına neden olur. Protezin estetik amaçla yapıldığı hastaya anlatılmalıdır.

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 3. Yemek sırasında karşılan güçlükler • Yemeklerin iyi çiğnenememesi • Protezin altına gıda kaçması • Hermetik kapanmanın iyi olmaması • Cilalı yüz formasyonunun iyi olmaması

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 4. Konuşma bozuklukları - Ön dişlerin yanlış konumlandırılması - Rugaların kapalı olması

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 5. Yapay dişlerin ses çıkarması - Dikey boyutun yüksek alınması - Protez retansiyonunun az olması - Okluzal uyumsuzluk - Porselen diş kullanılması

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 6. Metalik tat • Co-Cr alaşımlarında başlangıçta görülebilir • Lehimler

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 7. Mide bulantısı • Titreşim hattında protezin gevşek teması • Plağın kalın olması • Psikolojik • Retansiyon eksikliği • Hatalı okluzyon • Okluzal dikey boyut düşüklüğü • Dişlerin lingualde dizilmesi

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 8. Aşırı tükürük salgısı İlk protez ağza yerleştirildiğinde görülür.

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 9. Yanma hissi • Allerjik reaksiyon • Menapoz • Psikonörotik

PROTEZİN HASTAYA TESLİMİ Protez takıldıktan sonra hasta şikayetleri 10. Görünüş • Kroşelerin görünmesi • Diş diziminin düzgün olmaması

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Destek farkı Cl I ve Cl II protezlerde destek, kaide plağı altındaki dokudan ve doğal dişlerden alınır. Eksik doğal diş sayısı ne kadar çoksa doku desteği o kadar önem kazanır. İkinci derecede kısıtlı destek de tırnaklar aracılığı ile dişlerden alınır.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Ölçü farkı Sonları dişli biten vakalarda mukostatik ölçü alınır. Fakat sonları dişsiz biten vakalarda serbest alveolar kretlerin ölçüsünün dokular fonksiyon altındaymış gibi basınç altında alınması gerekir. Dokular ancak bu şekilde proteze destek olabilirler.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kroşe farkı Sonları dişsiz biten protezlerde kullanılacak kroşeler, protezin dokudan uzaklaşmasına engel olmanın yanında; tork kuvveti oluşturmayacak şekilde planlanması, fleksible olması, ajuste edilebilir olması ve dişe minimal temas etmesi gerekir.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR İndirekt tutucu farkı Sonları dişsiz biten vakalarda dokudan uzaklaşma yönünde hareket vardır. Fulkrum ekseni etrafında gerçekleşir. Ancak indirekt tutucular ile engellenebilir.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kaide plağı maddesi Sonları dişsiz biten protezlerde arkada dokularla desteklenmiş olduğu için zaman kaide plağının beslenmesi gerekebilir. Bunun için kaide plağının akrilik olması gerekir. Halbuki sonu dişli biten vakalarda kaide plağı metal hazırlanabilir.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy I Protezlerde Yükün azaltılması - B-L dar dişler kullanmak - Bir diş eksik koymak

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy I Protezlerde Yükün dişler ve kretler arasında dağıtılması Kuvvet kırıcılar Bar kroşeler kulanmak(bükme tel) Okluzal tırnakları daha öne koymak Fonksiyonel ölçü almak

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy I Protezlerde Yükü geniş bir alana yaymak

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy I Protezlerde Gelen yükü birden fazla dişin üzerine dağıtmak Kompound kroşeler Yeterli sayıda tırnak • Protez takıldıktan hemen sonraki dişteki ağrı, kroşenin aktif olmasındandır. • Protez bir süre kullanıldıktan sonra ağrı, okluzyon bozukluğundan kaynaklanır.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy II Protezlerde • Dişli tarafta rijit kroşelerle dişlerden sağlam destekler alındı ise retansiyon daha olumlu olur. Bu durum modifikasyonu olmayan Kennedy II için doğrudur. • Kaide plağı komşu destek dişe istenmeyen yüklerin gelmesini engellemek için geniş yapılmalı, dar dişler kullanılmalı, destek dişler üzerinde rijit olmayan kroşe sistemleri kullanılmalıdır. Kuvvet kırıcılar uygulanabilir.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy II Protezlerde • Modifikasyon I vakalarda durum farklı değildir. Arkada tek başına duran bir büyük azı var ve şüpheli ise okluzal tırnak olmaksızın bükme tel kroşe kullanılabilir.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy II Protezlerde Karşıt ark stabilizasyonu; dişsiz eğer kısmın horizontal düzlemde yan tarafa doğru meyletmesini engellemek için, bu hareketin son dayanak dişe uygulayacağı tork kuvvetini elimine etmek için yapılır. Karşıt ark stabilizasyonu yapılmış protezlerde bu hareket karşıt arktaki dişte tork oluşturabilir. Bunun için rijit bağlayıcı kullanılmalıdır. Ayrıca basınç daha geniş alana dağıtılır.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy II Protezlerde • Bilateral protezlerde stabilite daha olumludur. • Bilateral protezlerde yük daha geniş alana yayılır. • Tork kuvvetleri kaide plağının hareket etmesiyle ortaya çıkar. Kaide plağının hareketi de dişsiz alanın uzunluğu ile doğru orantılıdır.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy II Protezlerde Tork kuvvetini azaltmak için • Dişlerin tüberkül yükseklikleri azaltılır. • Kaide plağı mümkün olduğunca geniş yapılır. • Kaide plağı ile dokulardan maksimum destek sağlanır. • Ana bağlayıcının rijit olmasına özen gösterilmelidir.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy II Protezlerde Tork kuvvetini azaltmak için • Ana bağlayıcı karşı taraftaki en uzak dişe uzanır. • Bükme kroşelerden faydalanılır. • Mümkünse destek diş, yandaki dişe splintlenir.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy III Protezlerde • Karşıt ark stabilizasyonundan yararlanılmalı, protez bilateral planlanmalıdır. • Bukkal ve lingual tüberkül teması sağlanmalı (stabilite için) • Yeterli kavrama etkisi • Parçalı protezler: Retansiyon için proksimal andırkatlardan yararlanılır. İki parça bir sürgü ile kilitlenir. Kroşeye gerek yoktur. Yapımı zordur.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy IV Protezlerde • Daha az lateral kuvvet görülür, tork etkisi azdır. • Genellikle kısa oldukları için kaide plağı daha az kaldıraç etkisi gösterir. • Hareket yönü daha çok vertikaldir. Destek olarak tırnaklar ve indirekt tutucular iyi seçilmelidir. • Estetik nedenlerle ön tarafta eğimli diş dizimi kaldıraç kuvvetlerini arttırır.

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Kennedy IV Protezlerde Plak şeklinde büyük bağlayıcılar veya diş etlerinin tümüyle serbest bırakan barlar şeklinde ana bağlayıcılar kullanılabilir. • Multiple kroşeleme ve rest yapımı • Uygun okluzyon • Geniş doku örtümü

SONLARI DİŞLİ VE DİŞSİZ HBP ARASINDAKİ FARKLAR Modeli kaybolmuş ve kırılmış iskeletten ölçü alma • • • İskelet ağıza yerleştirilir. Ağızda soğuk akrilikten kret üzerine kaşık hazırlanır. Sertleşince ağızdan çıkarılır, kenarları düzeltilir. Kenarlar stenç veya mumla şekillendirilir, ölçü alınır. Daha sonra standart kaşıkla, aljinatla hepsi ağızdayken ikinci ölçü alınır.