Blm No 1 MUHASEBE STANDARTLARI HAKKINDA GENEL BLGLER

Bölüm No: 1 MUHASEBE STANDARTLARI HAKKINDA GENEL BİLGİLER VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE

İçerik GENEL BİLGİLER KAVRAMSAL ÇERÇEVE □ Uluslararası Muhasebe Standartları □ Finansal Raporlamanın Amacı ve Niteliksel Özellikleri □ Türkiye Muhasebe Standartları □ Muhasebe Standartlarının Mevcut Uygulamalarımıza Getirdiği Değişiklikler □ Finansal Tabloların Unsurları □ Türkiye Muhasebe Standartlarında Ölçüm (Değerleme) □ Muhasebe Standartlarında Ölçüm Süreci □ Sermayenin Korunması

Ülkelerin farklı ekonomik, politik , sosyal ve kültürel çevre şartları nedeniyle yıllarca farklı ülkelerdeki işletmeler farklı muhasebe uygulamalarıyla karşıya kalmış, muhasebe uygulamalarına yön veren düzenlemeler ülkelerin meslek örgütleri tarafından karşılanmıştır. Ancak uluslararası ticaretin ve çok uluslu şirketlerin sayılarının artması nedeniyle ülkelerdeki muhasebe sistemlerinin standardizasyonu ihtiyacı doğmuş ve evrensel bir muhasebe dili arayışı nedeniyle 1973 yılında IASC kurulmuştur.

Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (International Accounting Standarts Committee – IASC) “IAS-Uluslararası Muhasebe Standartları-UMS” Komitenin amacı, finansal tabloların sunulmasında gerekli muhasebe standartlarının geliştirilmesi ve uyumu için çalışmak IASC, ilke temelli standartlar yayımlar Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (International Accounting Standart Board-IASB ), “IFRS-Uluslararası Finansal Raporlama Standardı-UFRS”

UMS / UFRS‘ler - kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunan işletmeler, - hisseleri veya borçlanma araçları kamuya açık bir piyasada, sermaye piyasası kurumlarınca işlem gören işletmeler tarafından uygulanır

Kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunan işletmeler (a) Borçlanma araçları veya özkaynağa dayalı finansal araçları kamuya açık bir piyasada işlem gören veya bu tür bir piyasada işlem görmek üzere ihraç edilme aşamasında bulunan yada b) Esas faaliyet konularından birisi, varlıkları güvenilir kişi sıfatıyla geniş bir kitle adına muhafaza etmek olan (bankalar, yatırım bankaları, yatırım fonları, kredi birlikleri, sigorta şirketleri, emeklilik şirketleri, bireysel emeklilik fonları, faktöring şirketleri, finansal kiralama şirketleri, aracı kuruluşlar ve benzeri finans kuruluşları gibi).

TÜRKi. YE’DE UYUM DÜZENLEMELERi □ TMUDESK ( 1994 ) □ BDDK- 2002’de ve 2006’da “Bankaların Muhasebe Uygulamalarına Ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” □ SPK düzenlemeleri (2003 tarihli Seri: XI, No: 25 Tebliği-Nisan 2008’de yürürlükten kaldırılmıştır) □ Sigorta Şti. Muhasebe Sistemi (01. 2005) □ Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ( 2002 -2011) □ KOBİ TFRS (1 Kasım 2010 RG) □ 6102 Sayılı TTK (14 Şubat 2011 RG) □ Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ( 2 Kasım 2011)

TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI □ Kavramsal Çerçeve, □ 16 adet TFRS, □ 26 adet TMS, □ 27 adet Yorum, ( □ TFRS Uygulama Beyanı-yönetimin yorumu □ BOBİ RFS □ (KOBİ’ler için Türkiye Finansal Raporlama Standardı (KOBİ TFRS) 35 bölüm)

Değerlemenin Vergi Mevzuatı ile ilişkisi □TMS’ler ticari bilançonun oluşumu ile ilgilidir. □Mükellefler TMS’ye göre oluşan ticari kardan gelir veya kurumlar vergisi matrahlarını hesaplayacaklardır.

TTK Geçici Madde 1’e göre, tam set TFRS’leri uygulayacak şirketler Sermaye Piyasası Kanununa göre, ihraç ettikleri sermaye piyasası araçları borsada veya teşkilatlanmış diğer bir piyasada işlem gören şirketler, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri ve konsolidasyon kapsamına alınan diğer işletmeler, 28. 3. 2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda tanımlanan emeklilik şirketleri, TMS/TFRS ve Yorumlarını uygulamayı tercih edenler

Bunlar dışında kalan ve dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablo düzenleyen işletmeler ile TMS/TFRS’nı uygulamayı tercih eden KOBİ tanımındaki işletmelerden tekrar KOBİ/TFRS uygulamasına dönmek isteyen işletmeler ise KOBİ TFRS’yi uygular.

Muhasebe Standartlarının Mevcut Uygulamalarımıza Getirdiği Değişiklikler □ Düzenlenecek finansal tablo sayısının artması □ Finansal tabloların biçimsel yapısı ve içeriği değişimi □ Ölçme –Değerlemede değişiklikler □ Dipnot ve açıklayıcı bilgilerdeki ayrıntıların artması □ Hesap planının değişimi □ Finansal tablolarda sonraki dönemlerdeki ölçümlerde büyük ölçüde gerçeğe uygun değerin uygulanması □ Finansal durum tablosunda yeni kalemler ve yeni gruplandırmalar □ Gelir tablosunda olağandışı gelir ve giderler yerine durdurulan faaliyetlere ilişkin gelir ve giderler

□ Ertelenmiş verginin gelir ve gider etkisi □ Faiz gelir ve giderlerinin gelir tablosunda ayrı olarak gösterilmesi. FVÖK hesaplamasının sağlanması □ Nakit akış tablosu formatının değişimi □ Maddi ve maddi olmayan duran varlıklara değer düşüklüğü karşılığı ayrılması, yeniden değerleme uygulaması □ Stoklarda değer düşüklüğü karşılığı ayrılması □ Borçlanma maliyetlerinin gider kaydedilmesi ( KOBİ’lerde tamamının) □ Araştırma giderlerinin gelir tablosunda raporlanması (KOBİ’lerde AR-GE giderlerinin tamamının)

KAVRAMSAL ÇERÇEVE Amaç; Finansal Tabloların Hazırlanma ve Sunulmasına İlişkin Esasları belirlemek UFRS ile uyumlu TMS’ler ile tek tip finansal tabloların düzenlenmesini sağlamak

Kavramsal Çerçevede Ana Konular (a) Finansal raporlamanın amacı (b) Finansal tablolardaki bilginin niteliksel özellikleri (c) Finansal tablo unsurlarının tanım, tahakkuk ve ölçümleme esasları (d) Sermaye ve sermayenin korunması

Finansal raporlamanın amacı, Finansal tablo bilgilerini kullananlara; - Geleceği tahmin etme ve geçmişi değerlendirme olanağı veren önemli nitelikte bulunan ihtiyaca uygun bilgileri sunmak, - Tam , tarafsız, hatasız, doğru ve güvenilir bilgileri üreterek gerçeğe uygun sunumu sağlamak,

Finansal tablolardaki bilginin nitelikleri □Anlaşılabilirlik □İhtiyaca uygunluk □Önemlilik □Güvenilirlik □Özün önceliği □İhtiyatlılık □Tam açıklama □Karşılaştırılabilirlik □Zamanında sunum □Fayda ve maliyet dengesi

Kavramsal Çerçeve’de; temel niteliksel özellikler, ihtiyaca uygunluk ve gerçeğe uygun şekilde sunumdur. □ Gerçeğe Uygun Sunum: işlemlerin kavramsal çerçevede belirtilen varlıklar, yabancı kaynaklar, gelir ve giderlerin tanımlarına ve tahakkuk kriterlerine sadık kalınarak sunulmasıdır. Temel varsayımlar; işletmenin sürekliliği ve tahakkuk esasıdır.

Varlık ve borçların veya gelir ve giderlerin birbirleriyle mahsup edilmeleri (netleştirilmeleri) mümkün değildir. - Varlıkların, değer azalışları düşüldükten sonraki net değerleri üzerinden ölçülmeleri netleştirme sayılmaz. - Yatırımların ve duran varlıkların ( olağan faaliyetler değilse) satış tutarından, defter değeri ve satış maliyeti düşüldükten sonraki karzararı raporlanır

Finansal Tabloların Unsurları Finansal durumun ölçülmesi ile doğrudan ilgili unsurlar (bilançoda) Finansal performansın Finansal (faaliyet sonuçlarının) performansdaki ölçülmesi ile doğrudan değişimle ilgili unsurlar (nakit akış tablosunda) (gelir tablosunda) Varlıklar Gelirler Gelir tablosu unsurları Borçlar Giderler Bilanço unsurlarındaki değişiklikler Özkaynakla r

Bir varlığın veya borcun bilançoda yer alması için, -Geçmişteki işlemlerin sonucunda ortaya çıkması, -Gelecekte işletmeye ekonomik fayda sağlaması ya da ekonomik fayda sağlayacak bir varlığın işletmeden çıkması beklentisi olmalıdır. Bir kalemin varlık, borç veya özkaynaklar tanımı kapsamında yer alıp almadığını değerlendirirken sadece hukuki biçime değil, kalemin özüne ve ekonomik anlamına bakılır

Gelir, işletmeye giren varlıklar veya varlıkların değerindeki artış yada borçlardaki azalış nedeniyle, özkaynaklarda hissedarların yatırdıkları fonlar dışındaki artışlar. Gelirin tanımı, değer artışları gibi gerçekleşmemiş ( nakit veya alacağa dünüşmemiş) kazançları da içerir Gider, işletmeden çıkan varlıklar veya varlıkların değerindeki azalış yada borçlardaki artış nedeniyle, özkaynaklarda hissedarlara yapılan ödemelerin dışındaki azalmalar Giderlerin tanımı değer azalışları gibi , gerçekleşmemiş, (nakit veya borca dönüşmemiş) zararları da içerir.

Gelirler, hasılat ve kazancı içerir. Hasılat; işletmenin olağan faaliyetleri neticesinde ortaya çıkar; (satış, faiz, temettü, kira gelirleri gibi. ) Kazançlar, hasılat dışındaki diğer gelirlerdir. (varlıkların elden çıkarılmasından elde edilen kazançlar gibi ) Kazançlar genellikle ilgili giderler düşüldükten sonra kalan net tutarı ile raporlanırlar. Giderler, olağan giderleri ve zararları içerir. Zararlar hem olağan hem de olağan dışı faaliyetlerden doğabilir Zararlar genellikle ilgili gelirler düşüldükten sonra kalan net tutarı ile raporlanırlar.

Türkiye Muhasebe Standartlarında Ölçüm= Değerleme Tarihi Maliyet: Varlıkların elde edildikleri tarihte alımları için ödenen nakit- nakit benzeri, Borçların kapatılması için gereken nakit- nakit benzeri Cari Maliyet: Varlıkların alınması için gereken nakit- nakit benzeri, Borçların, kapatılması için gereken nakit benzeri Gerçekleşebilir Değer (Ödeme Değeri): Varlıkların, elden çıkarılması halinde ele geçecek olan nakit- nakit benzeri, Borçların, kapatılması için gereken nakit benzeri Bugünkü Değer: Varlıkların, sağlayacağı net nakit girişlerinin bugünkü iskonto edilmiş değerleri , Borçların, kapatılması için ödenmesi gereken net nakit çıkışlarının bugünkü iskonto edilmiş değerleri

TMS/TFRS’lerde yer alan diğer ölçüm esasları Geri Kazanılabilir Değer: Bir varlığın veya nakit yaratan birimin, satış giderleri düşülmüş gerçeğe uygun değeri ile kullanım değerinden büyük olanı=>bugünkü değer Kullanım Değeri: Bir varlık veya nakit yaratan birimden elde edilmesi beklenen gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değeri =>bugünkü değer Net Gerçekleşebilir Değer: Tahmini satış fiyatı-(tahmini tamamlama maliyeti +tahmini satış giderleri) =>gerçekleşebilir değer Defter değeri: Maliyet – Birikmiş amortisman-birikmiş değer düşüklüğü zararları =>Tarihi maliyet Finansal varlık veya borçların itfa edilmiş değeri =>bugünkü değer

Esas olan gerçeğe uygun değer Gerçeğe uygun değere ulaşmak için farklı yol ve yöntemler sunulmuştur. Varlıkların ölçümünde temel olarak; □maliyet yöntemi ve □yeniden değerleme yöntemi kullanılıyor FARK: -Maliyet yönteminde gerçekleşmemiş kazançlar yok; - Yeniden değerleme yönteminde ise gerçekleşmemiş kazançlar kayda alınıyor

İlk muhasebeleştirmede tarihi maliyet üzerinden ölçülen finansal olmayan varlıkların birçoğu, izleyen dönemlerde diğer esaslara göre ölçülür. Örnek; - Maddi duran varlıklar, itfa edilmiş tarihi maliyetleri ile geri kazanılabilir değerlerinden düşük olanı ile - Stoklar, maliyet ile net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile - Kullanımda olan veya satış amaçlı elde tutulan finansal olmayan varlıklar için değer düşüklüğü zararları muhasebeleştirilir.

Değer tespitleri doğru bir yapılmalıdır. Örnek: dönem sonu stok envanteri 3 000. - düşük, dönem başı stok envanteri 5 000 fazla değerlenirse, . Satılan Malın Maliyeti= Dönem başı stok + Alışlar –Dönem sonu stok SMM( Fark )= Dönem başı stok( Fark ) + Alışlar( Fark ) – Dönem sonu stok( Fark ) Dönem içi alışların sıfır olduğu varsayıldığında; SMM( Fark )= 5 000 + 0 – ( - 3 000 )= 5 000 + 3000 = 8 000. Fazla hesaplanır

Örnek: Tı T 2 Dönem sonu stok 4 000. - fazla 8 000. -eksik Kira giderleri 2 400. - eksik 1 300. -fazla □ Bu hataların düzeltilmemesi durumunda eksik ve fazla kayıtlanan tutarlar nedeniyle vergiden önceki kar tutarındaki fark nedir?

□ Tı döneminde, □ SMM 4 000 düşük hesaplanır KAR ( 4 000+ 2 400 =) 6 400. - yüksek hesaplanır. □ T 2 döneminde; Dönem başı stok 4 000. - fazla kayıtlandığından SMM 4 000. - yüksek Dönem sonu stok 8 000. - düşük kayıtlandığından SMM 8 000 yüksek Ayrıca kira giderlerinin 1 300. - yüksek kayıtlanmış olması da karın düşük hesaplanmasına neden olur. Neticede ; T 2 dönemi karı; ( 8 000+ 4 000 + 1 300 =) 13 300. - düşük hesaplanır.

T 2 döneminde alışların 20 000. - ve satışların 30 000. - olarak gerçekleştiği varsayıldığında hataların kar üzerindeki etkisi aşağıdaki Gibidir (D. Başı ve D. sonu stokları 10 000) □ □ □ □ Dönem başı stok Alışlar Toplam Dönem sonu stok Satılan malın maliyeti Satışlar Kira giderleri Dönem karı Doğru 6 000 20 000 26 000 18 000 Yanlış 10 000 20 000 30 000 10 000 Fark 4 000 8 000 30 000 20 000 30 000 1 300 8 700 12 000 22 000 1 300 13 300

1) Sermayenin Nominal Olarak Korunması (Finansal Sermayenin Devamlılığı): Kâr dönem sonunda nominal parasal sermayedeki artış olarak tanımlanır. Kar= Dönem sonu Özkaynak – Dönem başı Özkaynak + İşletmeden Çekilen Kıymetler – İşletmeye İlave Edilen Kıymetler Nominal (Finansal) sermayenin korunması kavramı sabit satın alma gücü birimleri ile belirlendiğinde, kâr, sermayenin satın alma gücünde meydana gelen artıştır Reel Kâr = Dönemsonu Özkaynak - Dönembaşı Özkaynağın Genel Fiyat Düzeyi Endeksi ile Düzeltilmiş Değeri

Örnek: İşletmenin dönem başı özkaynakları= 100 000 dönem sonu özkaynakları= 250. 000 (dönem içinde işletmeye ilave edilen-çekilen kıymet yok) Dönem başı genel fiyat endeksi 100, dönem sonu genel fiyat endeksi 150 ise; DB Özkay. Düzeltilmiş Değ. =100. 000 x (150/100)=150. 000 Reel Kâr = 250. 000 - 150. 000 =100. 000 Zahiri Kâr = Dönem başı Özkaynağın Düzeltilmiş Değeri – Dönem başı Özkaynağın Düzeltilmemiş Değeri Zahiri Kar = 150. 000 – 100. 000 = 50. 000

2) Sermayenin Üretim Gücünün Korunması (Fiziki Sermayenin Devamlılığı Eğer net varlıkların dönem sonundaki fiziki üretim kapasitesi dönem başındaki fiziki üretim kapasitesini aşıyorsa gelir elde edilmiştir Cari maliyet esası dikkate alınır Reel kâr, işletmenin üretimde harcanan üretim faktörlerinin ikame edilerek mevcut üretim gücünün korunmasından sonra gelirden artan kısımdır. Reel Kâr = Satış Gelirleri - Cari İkame Maliyeti

Örnek: Bir malın alış değeri 100. 000 TL, satış değeri 200. 000 TL ve malın satış tarihindeki ikame maliyeti 170. 000 TL ise; Reel Kâr = 200. 000 - 170. 000 = 30. 000 TL olur. Zahiri kâr = Cari ikame maliyeti -maliyet değeri= Zahiri kâr = 170. 000 - 100. 000 = 70. 000 TL

Bölüm No: 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNULUŞU

İçerik □ Temel Finansal Tablolar □ Finansal Tablolar İle İlgili Genel ilkeler □ Gerçeğe Uygun Değerle Sunum □ Finansal Durum Tablosu( Bilanço ) □ Gelir ve Giderin Ölçümü ve Kapsamlı Kar □ Kapsamlı Gelir Tablosu TMS/TFRS’lerin Gelir Tablosuna Etkileri □ İlişkili Taraf Açıklamaları □ KOBİ Muhasebe Standartlarında Gelir Ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu □ Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıkların Bilançoda Raporlanması □ TMS/TFRS’lerin Bilanço ve Gelir Tablosuna Etkileri □ Durdurulan Faaliyetlerin Gelir tablosunda □ Nakit Akış Tablosu Raporlanması □ Özkaynaklar Değişim Tablosu □ Dipnotlar ve Açıklayıcı Notlar

TMS/TFRS ve KOBİ muhasebe Standartlarına göre tam bir finansal tablo seti □ Dönem sonu finansal durum tablosu (bilanço); □ Döneme ait kapsamlı gelir tablosu □ Döneme ait özkaynak değişim tablosu □ Döneme ait nakit akış tablosu ve □ Önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlar

TMS 1: Bir muhasebe politikasının geriye dönük uygulaması yada yeniden sınıflandırması durumunda, karşılaştırılabilir en erken dönemin başına ait finansal durum tablosu hazırlanır □ Özel amaçlı raporlar ( fon akım, çevresel raporlar ve katma değer raporları, kar dağıtım tablosu gibi ); TMS/TFRS’nin kapsamı dışındadır. □ Cari dönem-önceki dönem karşılaştırmalı raporlama □ Tanımlayıcı/açıklayıcı karşılaştırmalı bilgi

FİNANSAL TABLOLARDAKİ GENEL İLKELER □ Finansal tabloların gerçeğe uygun sunuluşu ve TMS/ TFRS’lerle uyumu □ İşletmenin sürekliliği □ Tahakkuk esası □ Sunuluşun tutarlılığı □ Önemlilik ve toplulaştırma □ Netleştirme □ Karşılaştırmalı bilgiler

GERÇEĞE UYGUN DEĞERLE SUNUM Değerleme ( ölçüm ) sonuçları bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin parasal tutarlarını değiştirir Gerçeğe uygun değerlerin tespit edilmesi gerekir Standartlarda muhasebe karı için değerleme yapılır Temel yöntem tarihi maliyet yöntemi ancak cari değer (gerçeğe uygun değer ) yaklaşımı getiriliyor Gerçeğe uygun değerin tespitinde farklı bilanço kalemleri için farklı yöntemler kullanılır

□ Maliyet değeri, varlık ve yükümlülüklerin edinildiği veya ortaya çıktığı tarihteki değeri □ Gerçeğe uygun değer, 30. 12. 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Gerçeğe Uygun Değer Ölçümü” Başlıklı TFRS 13’e göre “Piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde gerçekleşecek olağan bir işlemde bir varlığın satışında elde edilecek veya bir borcun devrinde ödenecek fiyattır. “ “Mevcut piyasa koşullarında ölçüm tarihinde asıl (ya da en avantajlı) piyasada olağan bir işlemde bir varlığın satışından elde edilecek veya bir borcun devrinde ödenecek fiyattır. ” (Diğer bir ifadeyle, varlığı elinde bulunduran veya borçlu konumda olan piyasa katılımcısının bakış açısıyla ölçüm tarihindeki çıkış fiyatıdır)”

GERÇEĞE UYGUN DEĞER MALİYET DEĞERİ Cari piyasa değerlerini yansıtır, Cari piyasa değerlerini yansıtmaz Varlıkların getirisi ve yükümlülüklerin sorumluluğu hakkında bilgi sağlar Varlıklar ve yükümlülüklerin ortaya çıktığı tarih için bilgi sağlar Değer değişikliklerinden kaynaklanan kayıp veya kazançları yansıtır Değer kayıp veya kazançları, ancak bir satış veya ödeme gerçekleştiği zaman yansıtır Finansal tabloların karşılaştırılabilirliğini artırır Finansal tabloların karşılaştırılabilirliğini azaltır Finansal raporlamanın amacına daha iyi hizmet eder

Gerçeğe uygun değer artış azalışları bazı standartlarda göre kar veya zarar, bazılarına göre özkaynak unsuru olarak muhasebeleştirilir. □ TMS/TFRS ve KOBİ TFRS’de finansal raporlamanın amacı, finansal tablo bilgilerini kullananlara; -Geleceği tahmin etme ve geçmişi değerlendirme olanağı veren ihtiyaca uygun bilgileri sunmak - Tam , tarafsız, hatasız, doğru ve güvenilir bilgileri üreterek gerçeğe uygun sunumu sağlamak

FİNANSAL DURUM TABLOSU( BİLANÇO ) □ Bir varlık, gelecekte işletmeye ekonomik fayda girişine neden olma olasılığı varsa ve maliyeti güvenilir bir şekilde ölçülebiliyorsa finansal durum tablosuna alınır □ Bir yükümlülük, geçmişteki olaylardan kaynaklanıyorsa, işletmenin ekonomik fayda içeren kaynaklarının çıkışını gerektiriyor ve tutarı güvenilir olarak ölçülebiliyorsa, finansal durum tablosuna alınır □ Koşullu varlıklar ve koşullu borçlar dipnotlarda açıklanır

TASLAK FİNANSAL DURUM TABLOSU VARLIKLAR (AKTİF) I. Dipnot Ref. Cari Dön. Önceki Dön. DÖNEN VARLIKLAR NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ FİNANSAL YATIRIMLAR (Net) ESAS FAALİYETLERDEN ALACAKLAR (Net) Esas Faaliyet Alacakları (Net) İlişkili Taraflardan Esas Faaliyet Alacakları (Net) DĐĞER ALACAKLAR (Net) Çeşitli Diğer Alacaklar İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar (Net) CANLI VARLIKLAR GUD ile Ölçülen Canlı Varlıklar Maliyetle Ölçülen Canlı Varlıklar (Net) STOKLAR( Net) GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI DĐĞER DÖNEN VARLIKLAR SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALİYETLERE İLĐŞKİN VARLIKLAR (KOBİ TFRS Uygulayanlar Bu Hesap Grubunu Kullanmaz)

II. DURAN VARLIKLAR FİNANSAL YATIRIMLAR (Net) ORTAKLIKLARA YATIRIMLAR (Net ) Önemli Etki Taşıyan İştirakler İşOrtaklıkları Bağlı Ortaklıklar ESAS FAALİYETLERDEN ALACAKLAR (Net) Esas Faaliyet Alacakları (Net) İlişkili Taraflardan Esas Faaliyet Alacakları (Net) DİĞER ALACAKLAR (Net) Çeşitli Diğer Alacaklar(net) İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar (Net)

CANLI VARLIKLAR GUD ile Ölçülen Canlı Varlıklar Maliyetle Ölçülen Canlı Varlıklar (Net) MADDİ DURAN VARLIKLAR Maddi Duran Varlıklar Değer Düşüklüğü Karşılıkları (-) Birikmiş Amortismanlar (-) MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR Maddi Olmayan Duran Varlıklar Değer Düşüklüğü Karşılıkları (-) Birikmiş İtfa Payları(-) ŞEREFİYE (NET) YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER GUD ile Ölçülen Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Maliyetle Ölçülen Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller (Net) GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI ERTELENMĐŞ VERGİ VARLIĞI DĐĞER DURAN VARLIKLAR

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR FİNANSAL BORÇLAR (Net) ESAS FAALİYETLERDEN BORÇLAR (Net) Esas Faaliyetlerden Borçlar (Net) İlişkili Taraflara Esas Faaliyet Borçları (Net) DĐĞER BORÇLAR (Net) Çeşitli Diğer Borçlar İlişkili Taraflardan Diğer Borçlar (Net) ALINAN AVANSLAR ÖDENECEK VERGİ VE DĐĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER DÖNEM K RI VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri (-) BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI ALINAN DEVLET TEŞVİKLERİ GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLARA VE DURDURULAN FAALİYETLERE İLĐŞKİNBORÇLAR (KOBİ TFRS Uygulayanlar Bu Hesap Grubunu Kullanmaz)

II. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR A. FİNANSAL BORÇLAR (Net) B. ESAS FAALİYETLERDEN BORÇLAR (Net) Esas Faaliyet Borçları İlişkili Taraflara Esas Faaliyet Borçları C. DĐĞER BORÇLAR (Net) Çeşitli Diğer Borçlar İlişkili Taraflara Diğer Borçlar (Net) D. ALINAN AVANSLAR E. ÖDENECEK VERGİ VE DĐĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER F. BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI G. ALINAN DEVLET TEŞVİKLERİ H. GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI I. ERTELENMĐŞ VERGİ BORCU J. DĐĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

ÖZKAYNAKLAR ÖDENMĐŞ SERMAYE İşletme. NİN SATIN ALINAN KENDİ HİSSE SENETLERİ (-) SERMAYE YEDEKLERİ K R YEDEKLERİ VE FONLAR K R VEYA ZARARA AKTARILAMAYAN DĐĞER KAPSAMLI GELİRLER (GİDERLER) (±) K R VEYA ZARARA AKTARILABİLEN DĐĞER KAPSAMLI GELİRLER (GİDERLER) (±) GEÇMĐŞ YILLAR K RLARI GEÇMĐŞ YILLAR ZARARLARI (-) DÖNEM NET K RI (ZARARI) (-)

□ Bilançonun adı “Finansal Durum Tablosu □ Menkul kıymetlerin finansal varlıklar olarak farklı bir sınıflandırma içinde raporlanması □ Alacak ve borçların itfa edilmiş maliyetleri ile raporlanması □ Finansal varlıklar, stoklar, maddi ve maddi olmayan duran varlıklar için değer düşüklüğü karşılığı ayrılması □ Dönem net karının tespitinde ertelenmiş vergi gider/ gelir etkisi hesaplanması

Bilanço formatına eklenmesi gereken hesap grupları - Canlı varlıklar - Satılmak üzere elde tutulan ve elden çıkarılacaklar grubuna dahil olan varlıklar , - Özkaynak yöntemine göre değerlenen iştirakler, iş ortaklıkları (konsolide tablolarda) - Yatırım amaçlı gayrimenkuller - Şerefiye - Ertelenmiş vergi varlığı, - Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin yükümlülükler (borç karşılıkları)

- - Alınan devlet teşvikleri - Dönem kârı vergi ve yasal yükümlülük karşılıkları - Satılmak üzere elde tutulan ve elden çıkarılacaklar grubuna dahil olan borçlar - Ertelenmiş vergi borcu - Öz kaynaklarda gösterilen kontrol gücü olmayan paylar (Konsolide tablolarda) - Kâr veya zarara aktarılamayan diğer kapsamlı gelirler (giderler) - Kâr veya zarara aktarılabilen diğer kapsamlı gelirler (giderler)

□ 1. . (2. . )Ertelenmiş Vade Farkı Gelirleri (-): Alacakların reeskontu için kullanılır. İlgili dönemde gelir tablosundaki “Vade Farkı Gelirleri" hesabına devredilir □ 3. . ( 4. . )Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri)(-): Borçların reeskontu için kullanılır. Gerçekleşen faiz giderleri “Vade farkı Giderleri” hesabına devredilir ve gelir tablosunda raporlanır. ( alacak/borç tutarlarının emsal faiz oranı kullanılarak hesaplanmış bugünkü değerlerini raporlamak için kullanılırlar)

Ertelenmiş giderler: Gelecek dönemlerde giderlere aktarılacak tutarlar ( Gelecek aylara/ yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları grubunun içinde raporlanır) Ertelenmis gelirler: Gelecek dönemlerde gelirlere aktarılacak tutarlar ( Gelecek aylara/ yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları grubunun içinde raporlanır ) Yatırım amaçlı gayrimenkuller: Kira geliri veya değer artış kazancı ya da her ikisini birden elde etmek amacıyla elde tutulan arazi, arsa, bina veya binanın bir kısmı gibi gayrimenkullerdir.

Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıklar, TMS/TFRS’lere göre maliyet veya yeniden değerleme yöntemi ile değerlenir. Değer artışları, özkaynaklar grubunda yer alan "Maddi/ Maddi Olmayan Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları" olarak raporlanır Değer azalışları, “Değer Düşüklüğü Karşılıkları” olarak aktifte eksi olarak raporlanır. Şerefiye: Maddi olmayan duran varlık kalemlerinden ayrı olarak sunulur. Şerefiye yeniden değerleme işlemine tabi tutulmaz ve şerefiyeye tam set TMS/TFRS uygulayanlar amortisman uygulamaz, değer düşüklüğü karşılığı ayırır. Ancak KOBİ TFRS'yi uygulayanlar şerefiyeye amortisman ayırır.

Ertelenmiş Vergi Varlığı, bilançonun aktifinde ve gelir tablosunda "Sürdürülen veya Durdurulan Faaliyetler Ertelenmiş Vergi Gelir Etkisi" olarak raporlanır. Gelecek dönemlerde geri kazanılacak olan, Kurumlar Vergisi ve stopaj tutarlarıdır Ertelenmiş Vergi Borcu, bilançonun pasifinde ve gelir tablosunda "Sürdürülen veya Durdurulan Faaliyetler Ertelenmiş Vergi Gider Etkisi" olarak raporlanır. Gelecek dönemlerde ödenecek olan Kurumlar Vergisi ve stopaj tutarlarıdır Özkaynaklara kaydedilen karlar ve zararlardan kaynaklanan vergi varlığı/borcu, , hem aktifte/ pasifte ertelenmiş vergi varlığı/ borcu olarak raporlanır, hem de özkaynaklarda "Ertelenmiş Vergi Gelir /Gider) Etkisi" olarak raporlanır

İlişkili Taraf Açıklamaları TMS 24 ve KOBİ TFRS Bölüm 33 ilişkili taraflardan ticari ve diğer alacaklar (borçlar) ayrı raporlanır Raporlayan işletme ilişkili kişi; □ Raporlayan işletmenin veya ana ortaklığının kilit yönetici personeli □ Raporlayan işletme üzerinde kontrol gücüne sahip olan kişi □ Raporlayan işletme üzerinde müşterek kontrol gücüne veya önemli etkiye sahip olan veya bu işletmede önemli oy hakkı bulunan kişi

Aşağıdakiler ilişkili taraf olarak değerlendirilmez: - Sadece ortak bir yönetici yada kilit yöneticiye sahip olan iki işletme. - Sadece bir iş ortaklığı üzerinde müşterek kontrol gücünü paylaşan iki ortak girişimci. - Sadece işletme ile olağan iş ilişkileri olan ( İşletmenin karar alma sürecine dahil olsalar dahi) aşağıdaki taraflar ilişkili taraf olarak değerlendirilmez - Finansman sağlayanlar. - Sendikalar. - Kamu hizmeti şirketleri. - Devlet makamları ve mercileri. - Sadece ekonomik bağımlılık nedeniyle İşletmenin önemli hacimde işlem gerçekleştirdiği bir müşteri, tedarikçi, acente, dağıtımcı yada genel mümessil.

İlişkili taraf açıklamaları kapsamında, ana ortaklık ve bağlı ortaklıklar arasındaki ilişkiler, aralarında ilişkili taraf işlemleri olup olmadığına bakılmaksızın açıklanır. İşletme, ana ortaklığının ve eğer farklıysa nihai kontrol gücüne sahip tarafın adını açıklar. Hem ana ortaklık, hem de kontrol gücüne sahip taraf, kamuya açıklanmak üzere finansal tablo hazırlamıyorsa, kamuya açıklanmak üzere finansal tablo hazırlayan en yakın üst ana ortaklığın adı açıklanır. Ayrıca kilit yönetici personel tazminatı toplam olarak açıklanır. Eğer doğrulanabiliyor ise, ilişkili taraf işlemlerinin, piyasa şartlarında muvazaasız işlemler için geçerli olan koşullara denk koşullar altında gerçekleştirildiğine ilişkin açıklamalar yapılmalıdır.

İlişkili taraf işlemi, bir fiyat karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın, ilişkili taraf ile raporlayan işletme arasında kaynakların, hizmetlerin yada yükümlülüklerin transferidir. Örnekler: - İşletme ile işletmenin sahibi (sahipleri) arasında gerçekleşen işlemler. - Tek bir işletmenin veya kişinin müşterek kontrolü altında olan iki işletme arasında gerçekleşen işlemler. - Raporlayan işletme üzerinde kontrol gücü bulunan bir işletmenin veya kişinin doğrudan katlandığı, aksi takdirde raporlayan işletme tarafından katlanılacak olan giderlerin oluştuğu işlemler.

Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar (TFRS 5) □ Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar, defter değeri kullanımından ziyade satışı yoluyla geri kazanılacak olan varlıklardır Bunun için varlığın, derhal satılabilecek durumda olması ve satış olasılığının yüksek olması gerekir.

Satış olasılığının yüksek olması - Varlığın satışına ilişkin bir plan vardır, alıcılar tespit edilmiş ve planın tamamlanmasına yönelik aktif bir program başlatılmıştır - Satışın, sınıflandırılma tarihinden itibaren bir yıl içerisinde tamamlanmış bir satış olarak muhasebeleştirilmesi beklenmektedir - Satış planında önemli değişiklik yapılması veya planın iptali ihtimali düşük olmalıdır

Satış işleminin tamamlanması bir yıldan fazlaya uzamışsa, ancak aşağıdaki koşullar varsa varlık satılmaya hazır varlık olarak sınıflandırılmaya devam edilir. □ Gecikme, işletmenin kontrolü dışındaki nedenlerden kaynaklanmaktadır □ Satış Amaçlı Varlık Olarak Sınıflandırma Koşulları mevcuttur □ İşletmenin varlığın satış planını devam ettirdiğine dair yeterli kanıt vardır

Kullanımdan çekilecek duran varlıklar satış amaçlı olarak sınıflandırılmaz. "Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar” olarak duran varlıklar grubunda raporlanır Örnek; - sökülerek tasnifi yapılacak bir tesis, - gelecek yıl yenisi alınacak bir makine, - müşterisi çıkarsa satılabilecek bir varlık

Bir varlık satış amaçlı elde tutulan varlık olarak sınıflandırıldığında, defter değerleri ile satış için katlanılacak maliyetler düşülmüş gerçeğe uygun değerlerinden düşük olanı ile ölçülür. Bu varlıklar üzerinden amortisman ayırma işlemi durdurulur. Satış amaçlı elde tutulan varlıklar dönen varlık içinde, bunlara ilişkin borçlar kısa vadeli yabancı kaynaklar içinde ayrıca raporlanır.

□ Örnek: İşletme maliyet değeri 100 000 ve birikmiş amortismanı 80 000 olan bir makinesini eskiyen teknolojisi nedeniyle kullanımdan kaldırmış ve satışına karar vermiştir. Makinenin gerçeğe uygun değerinin 30 000 ve satış giderlerinin ise 5 000 olacağı belirlenmiştir. Defter değeri = 100 000 – 80 000 Gerçeğe uygun değer = 30 000 – 5 000 = 20 000 = 25 000 / 1. . Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar 20 000 2. . Birikmiş Amortismanlar 80 000 2. . Makine Tesis ve Cihazlar / 100 000

Örnek: Bu makine için henüz ödenmeyen 5 000 TL banka kredi borcu varsa, satış giderleri 10 000 TL ise, Net defter değeri = 100 000 – 80 000 – 5 000= 15 000 Gerçeğe uygun değer = 30 000 – 10 000 = 20 000 / 1. . Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar 20 000 80 000 2. . Birikmiş Amortismanlar 2. . Makine Tesis ve Cihazlar / 3. . Banka Kredileri 5 000 3. . Satış amaçlı Elde Tutulan Var. İlgili Borçlar / 100 000 5 000

Örnek: İşletmenin satışa çıkardığı arsası için yeniden sınıflama yapmadan önceki gerçeğe uygun değeri 10 000 TL’dir. Yeniden sınıflama yapıldıktan sonra ise, arsanın satış giderlerinin 1 500 TL. olacağı belirlenmiştir GUD-Satış maliyeti < defter değeri =>Değer azalışı / 1. . Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar 8 500 6. . Durdurulan Faaliyet Gid. ve Zararları 1 500 2. . Arazi ve Arsalar / 10 000

□ Değer artışı Satış amaçlı elde tutulan varlıkların değerinde sonradan meydana gelecek bir artış, birikmiş değer düşüklüğü zararlarını aşmamak koşuluyla kazanç olarak muhasebeleştirilir. Satış gününe kadar muhasebeleştirilmeyen kazanç veya kayıplar, ilgili varlığın bilanço dışı bırakıldığı gün itibariyle muhasebeleştirilir Örnek (devamı) 1 500 TL değer düşüklüğü zararı kaydedilen satış amaçlı varlığın satış giderleri düşüldükten sonraki gerçeğe uygun değerinin 11 000 TL. olduğu tespit edilmiştir. 2 500 TL’lik değer artışının tamamı değil ancak 1 500 TL’lik önceki değer azalış tutarı kadar olan kısmı değer artışı olarak kaydedilir / 1. . Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar 6. . Satış amaçlı Dur. Var. Gelir ve Karlar - Değer artış kazancı / 1 500

□ Satışından vazgeçilmesi durumunda, varlığın satış amaçlı olarak sınıflandırılmasına son verilir. (a)varlığın satış amacıyla elde tutulan olarak sınıflandırılmaması halinde hesaplanacak amortisman veya yeniden değerleme ilgili düzeltmeler göz önüne alınarak belirlenen defter değeri, ve (b)Sonradan satılmamasına karar verildiği gündeki geri kazanılabilir tutarından, düşük olanı ile ölçer.

□ Örnek: İşletme 1. 000 TL tutarındaki bir makineyi elden çıkarılacak varlık olarak sınıflandırmıştır. Eğer bu varlığa amortisman ayrılsaydı amortisman tutarı 50 olacaktı. Varlığın satış amacından vazgeçilmesi durumunda amortisman dikkate alınarak 1000 -50=950 TL olarak raporlanır. / 2. . Makine Tesis ve Cihaz 6. . Satış amaçlı Dur. Var Gid. Zararları 1 000 50 2. . Birikmiş Amortisman 1. . Satış Amaçlı Elde tutulan duran varlıklar / 50 1 000

□ Durdurulan Faaliyetlerin Gelir tablosunda Raporlanması TMS’lerde durdurulan faaliyet, elden çıkarılmış veya satış amaçlı elde tutulan ve aşağıdaki koşullardan birini sağlayan işletme birimidir: (a)Ayrı büyük bir iş alanı veya ayrı bir coğrafi faaliyet alanı (b)Ayrı büyük bir iş alanının veya coğrafi faaliyet alanının elden çıkarılmasını öngören tek bir koordine edilmiş planın parçası veya (c)Sadece yeniden satışa yönelik bir öngörüyle edinilmiş bir bağlı ortaklık

Aşağıdakiler TMS/TFRS ve KOBİ TFRS’de kapsamlı gelir tablosunda ayrı olarak raporlanır □ Durdurulan faaliyetlere ilişkin kar veya zarar □ Durdurulan faaliyetlerinin elden çıkarılması sırasında oluşan kazanç veya kayıplar □ Satış için elde tutulan durdurulan faaliyetlerine ilişkin varlık ve borçlarının yeniden değerlenmesine ilişkin tutarlar

Durdurulan faaliyetler satılmış olsa da olmasa da gelir tablosunda bunlarla ilgili gelir ve giderler ve vergi etkileri raporlanmalıdır. Durdurulan faaliyetler; - Satılmamışsa satış amaçlı duran varlık olarak bilançoda yer alır. (KOBİ’ler hariç) gelir tablosunda durdurulan faaliyetlerle ilgili değerleme farkı raporlanır. ( KOBİ’lerde dahil) - Satılmışsa gelir tablosunda satış karı –zararı yer alır

Örnek: A ve B olmak üzere başlıca iki faaliyet kolu var (Vergi oranı %20) Sürdürülen faaliyetler için vergiden sonraki karı= 200 000 TL 900 000 TL defter değeri olan A faaliyeti, 1 000 TL’ye elden çıkarılmış 1 000 – ( 900 000) = 100 000 TL. elden çıkarma karı

Durdurulan faaliyetin gelir tablosunda raporlanması 1 2 SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM NET K RI 200 000 DURDURULAN FAALİYETLER GELİR VE K RLARI 100 000 DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM K RI 100 000 DURDURULAN FAALİYETLER VERGİ VE YASL YÜK. KARŞ. (-) 20 000 DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM NET K RI 80 000 TOPLAM DÖNEM NET KARI ( 1 + 2 ) 280 000

Örnek: A ve B olmak üzere başlıca iki faaliyet kolu var (Vergi oranı %20) 900 000 TLdefter değeri olan A faaliyeti, 1 000 TL’ye elden çıkarılmış A faaliyeti için, 150 000 TL. ’lık bir vergi sonrası kâr muhasebeleştirilmiş Elden çıkarma kârının vergiden sonraki tutarı=100 000 - 20 000 =80000 □ Durdurulan faaliyetten kaynaklanan toplam vergi sonrası kâr: 80 000 TL. + 150 000 TL. = 230 000 TL.

Örnek: Aynı örnekte işletme, A faaliyetini henüz satmamıştır. için, 150 000 TL. ’lık bir vergi sonrası kâr var) (A faaliyeti a) A faaliyetine ilişkin varlıkların satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değeri 1 000 TL Satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değeri(1 000) > defter değeri( 900 000) Durdurulan faaliyetlerden dönem kârı 150 000 TL. b) Varlıkların satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değeri= 800 000 TL. ise, 900 000 - 800 000 = 100 000 TL. değer düşüklüğü zararı. (%20’lik vergi etkisi) 100 000 – 20 000( ertelenmiş vergi geliri )= 80 000 TL. vergi sonrası değer düşüklüğü zararı. 150 000 - 80 000 =70 000 TL. durdurulan faaliyet vergi sonrası kâr

Gelir ve Giderin Ölçümü ve Kapsamlı Kar □ Gelir, özkaynaklarda hissedarların yatırdıkları fonlar dışındaki artışlardır. Gelirler, hem hasılat hem de kazançları içerir. - Hasılat; işletmenin olağan faaliyetleri neticesinde ortaya çıkar (satış, faiz, temettü, kira gelirleri gibi. ) - Kazançlar, duran varlık satış karı, menkul kıymet satış karı yada değer artışları kazancı gibi gelir tanımına giren diğer kalemler Gerçekleşmiş gelir, nakit veya alacağa dönüşmüş tutarlar Gerçekleşmemiş gelir, varlıkların elde tutulması nedeniyle ortaya çıkan nakit veya alacağa dönüşmemiş tutarlar

Gider, varlıklardaki azalış, borçlardaki artış nedeniyle, özkaynaklarda hissedarlara yapılan ödemelerin dışındaki azalmaları ifade eder. Giderler hem zararları, hem de işletmenin olağan faaliyetleri sırasında doğan giderleri içerir. - Olağan faaliyet giderleri ( satışların maliyeti, ücretler, amortismanlar vb) - Zararlar (yangın, sel gibi felaketlerden oluşan zararlar, varlıkların değer azalışları, satış zararları vb) ile kur artışından dolayı borçlardaki artıştan kaynaklanan yada varlıklardaki değer azalışları gibi gerçekleşmemiş zararları da içerir.

Gerçekleşmemiş gelir-giderlerin bazıları gelir tablosunda bazıları özkaynaklarda raporlanır. □ İşletmede kullanılmak üzere edinilen varlıkların değer artışları (azalışları), □ Bazı finansal varlıkların piyasa değeri ile değerlenmesinden oluşan değerleme kazançları (kayıpları) □ Yabancı bağlı kuruluş bilançolarının çevirisinden doğan kur farkları □ Kambiyo karı-zararı(gelir tablosu hesaplarında kayıtlanır )

Özkaynaklarda artış/ azalışa neden olan gerçekleşmemiş gelir/giderler, kapsamlı kârın (comprehensive income) unsurlarıdır. Kapsamlı kâr, işletmenin toplam performansını ifade eder. Kapsamlı kâr, cari dönem faaliyet sonucu ile elde bulundurduğu varlıkların değerlemesi sonucunda ortaya çıkan ve nakde dönüşmeyen gelir ve giderlerden oluşur. Kapsamlı kar, sermaye artışı ve kar payı dağıtımı dışında, özsermayede ortaya çıkan tüm değişimleri kapsar. Kapsamlı kar = Klasik kar + Özsermayede raporlanan gerçekleşmemiş gelir-gider

Standarda göre gelir tablosunda raporlanacak bilgiler - Dönem Net Kâr/Zararı (özkaynaklarda muhasebeleştirilmeyen gelir ve gider farkı ) - Diğer Gelir ve Giderler (özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir ve giderler- KAPSAMLI KAR BİLEŞENLERİ ) DÖNEM NET KARI XXX (+/-) KAPSAMLI KAR BİLEŞENLERİ XXX KAPSAMLI KAR XXX □ Bu bilgiler ya tek bir tabloda veya iki ayrı tablo şeklinde raporlanabilmektedir

□ Örnek: Döneme ait; satış tutarı = 900 000 TL. , satışların maliyeti = 400 000 TL. faaliyet giderleri = 100 000 TL. olağan giderler = 50 000 TL. olağan gelirler = 200 000 TL. Maddi ve mali duran varlıklar gerçeğe uygun değer ile değerlenmiş ve özkaynak kalemlerine kaydedilmiştir. □ Maddi duran varlıklardaki değer artışı 60 000 TL. □ Mali duran varlıklardaki değer azalışı 70 000 TL.

Brüt satışlar (-) Satışların Maliyeti Brüt Satış Karı (-) Faaliyet Giderleri Faaliyet Karı (+) Olağan Gelirler (-) Olağan Giderler Dönem Karı (-) Dönem Karı Vergi Yasal Yükümlülük Karş. Dönem net Karı (+) Maddi duran Varlık Yeniden Değerleme Farkı (-) Mali Duran Varlık Yeniden Değerleme Farkı Kapsamlı Kar 900 000 400 000 500 000 100 000 400 000 200 000 550 000 110 000 440 000 60 000 (70 000) 430 000

K R - ZARAR VE DĐĞER KAPSAMLI KAR (GELİR) TABLOSU I. K R VEYA ZARAR BİLEŞENLERİ BRÜT ESAS FAALİYET GELİRLERİ Brüt Satışlar Diğer Esas Faaliyet Gelirleri ESAS FAALİYET GELİRLERİNDEN İNDİRİMLER(-) NET ESAS FAALİYET GELİRLERİ Net Satışlar Diğer Net Esas Faaliyet Gelirleri ESAS FAALİYET MALİYETLERİ (-) Satışların Maliyeti Diğer Esas Faaliyet Maliyetleri (-) BRÜT K R (ZARAR) ESAS FAALİYET DÖNEM GİDERLERİ (-) Araştırma ve Geliştirme Giderleri Pazarlama Giderleri Yönetim ve Genel İşletme Giderleri ESAS FAALİYET K RI (ZARARI) xx xx

ESASFAALİYET K RI (ZARARI) DİĞER FAALİYETLERDEN GELİRVEK RLAR (+) DİĞER FAALİYETLERDEN GİDER VEZARARLAR (-) FİNANSAL GELİRGİDER ÖNCESİ FAALİYET K RI (ZARARI) FİNANSAL GELİRLER(+) FİNANSAL GİDERLER (-) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM K RI (ZARARI) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ VEYASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-) - Dönemin Yasal Vergi Gideri (+) - Ertelenmiş Vergi Gider Etkisi (+) - Ertelenmiş Vergi Gelir Etkisi (-) (1). SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM NET K RI ( ZARARI)………… xx xx xx (x) xxxx

DURDURULAN FAALİYETLERGELİR VEK RLARI DURDURULAN FAALİYETLER GİDER VEZARARLARI (-) DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM K RI (ZARARI) ……………. xx DURDURULAN FAALİYETLER VERGİ VEYASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-) - Dönemin Yasal Vergi Gideri (+) - Ertelenmiş Vergi Gider Etkisi (+) - Ertelenmiş Vergi Gelir Etkisi (-) (2). DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM NET K RI(ZARARI)………………. xxxx I. TOPLAM DÖNEM NET K RI (ZARARI) (1+2)

A K R VEYA ZARARA AKTARILAMAYAN DİĞER KAPSAMLI GELİRLER(GİDERLER) 1. Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları (KOBİ TFRSuygulayanlar kullanmaz) 2. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Yeniden Değerleme artışları (KOBİ TFRS uygulayanlar kullanmaz) 3. Özkaynağa Dayalı Finansal Araçlar Gerçeğe Uygun Değer Farkları (±) 4. Yabancı Para Çevrim Farkları (Tam set TMS/TFRS uygulayanlar kullanmaz) 5. Kâr veya Zarara Aktarılamayan Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) 6. Ertelenmiş Vergi Gelir (Gider) Etkisi (±) B. K R VEYA ZARARA AKTARILABİLEN DİĞER KAPSAMLI GELİRLER(GİDERLER) 1. Yabancı Para Çevrim Farkları (±)(KOBİ TFRSuygulayanlar kullanmaz) 2. Türev Finansal Araçların Etkin GUD Farkları (±) 3. Fayda Planlarındaki Aktüeryal Kazanç ve Kayıplar (±) 4. Kâr veya Zarara Aktarılabilen Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) (±) 5. Ertelenmiş Vergi Gelir (Gider) Etkisi (±) ıı. TOPLAM DİĞER KAPSAMLI K R (ZARAR) III. TOPLAM KAPSAMLI KAR(ZARAR) ( I+II )

KOBİ Muhasebe Standartlarında Gelir Ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu. KOBİ Muhasebe Standartları, eğer bir raporlama döneminde özkaynaklarda meydana gelen değişiklikler sadece - kâr veya zarardan, - temettü ödemelerinden, - geçmiş dönem hatalarının düzeltilmesi - muhasebe politikalarının değiştirilmesi işlemlerinden kaynaklanıyorsa, kapsamlı gelir tablosu ve özkaynak değişim tablosu yerine, gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu isminde tek bir tablo sunulmasına izin vermektedir.

Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu, dönem kâr veya zararını ve dönem içerisinde dağıtılmamış kârlarda meydana gelen değişimleri gösterir ve aşağıdaki bilgilere de yer verilir: (a)Dağıtılmamış kârların raporlama dönemi başındaki tutarı. (b)Dönem içerisinde açıklanmış ve ödenmiş olan veya ödenebilir durumda bulunan temettüler. (c)Geçmiş dönem hatalarının düzeltilmesi ile ilgili olarak dağıtılmamış kârlarda yapılan düzeltmeler. (d)Muhasebe politikalarındaki değişiklikler ile ilgili olarak dağıtılmamış kârlarda yapılan düzeltmeler (e)Dağıtılmamış kârların raporlama dönemi sonundaki tutarı.

□ Örnek: İşletme kapsamlı gelir tablosu ile birlikte aşağıdaki raporlamıştır: bilgileri □ Kapsamlı kar xxxxxx □ Dönem başındaki dağıtılmamış kârlar 349 850 □ Geçmiş dönem hatalarının düzeltilmesi □ Muhasebe politikası değişikliği nedeniyle düzeltme □ Açıklanmış ve ödenmiş temettüler □ Dönem sonundaki dağıtılmamış kârlar (42 750) 26 000 (60 000) 273 100

TMS/TFRS’lerin Finansal Tablolara Etkileri □ Düzenlenecek finansal tablo sayısının, dipnot ve açıklayıcı bilgilerdeki ayrıntıların artması, □ Finansal tabloların biçimsel yapısı ve içeriğinin değişmesi □ Değerleme ölçütlerindeki değişiklikler

TMS/TFRS ‘lerin Gelir Tablosuna Etkileri □ Gelir tablosunun adı, kapsamlı gelir tablosu olarak değiştirildi □ Vade farklarının maliyet unsuru olarak değil, sonuç hesaplarında faiz gideri olarak raporlanması □ Faiz gelir ve giderlerinin ayrı raporlanması, böylece faiz ve vergiden önceki karın hesaplanabilmesi □ Stokların maliyetine kapasite kullanım oranında sabit üretim giderleri verilmesi , satışların maliyeti tutarının değişmesi

□ Olağandışı gelir ve giderler yerine durdurulan faaliyetlere ilişkin gelir ve giderlerin raporlanması(Hiçbir gelir veya gider kalemi ne gelir tablosunda ne de dipnotlarda olağandışı kalemler olarak gösterilmez) □ Sürdürülen faaliyetler kar veya zararı ile durdurulan faaliyetler kar veya zararının ayrı raporlanması (Sürdürülen ve durdurulan faaliyetler vergi gelir ve gider etkisi ayrı raporlanır) □ Dönem karından indirilen vergi giderinin; vergi gider etkisi veya gelir etkisini de kapsaması

□ Kapsamlı gelir tablosunda, kâr veya zarar bileşenleri ile doğrudan özkaynaklara kaydedilen diğer kapsamlı gelir (gider) unsurları sunulur □ Kapsamlı gelir tablosunda, kâr veya zarar bileşenleri (veya kâr veya zarar bileşenlerinin sonucu olan dönem net kâr (zarar) ile doğrudan özkaynaklara kaydedilen diğer kapsamlı gelir (gider) unsurları sunulur. □ Konsolide gelir tablolarında, öz kaynak yöntemine göre değerlenen iştiraklerin öz kaynak artışlarından grubun payına düşen tutarın ayrı raporlanır □ Dönem net karı azınlık payını içerecek şekilde raporlanır

Nakit Akış Tablosu, fon kavramının sadece nakit anlamında kullanıldığı ve nakit esasına göre hazırlanan bir tablo □ İşletmenin nakit giriş ve çıkışlarını, kaynaklarını ve kullanım yerlerini açıklar □ TMS 7 ve KOBİ TFRS Bölüm 7’de düzenlenmiştir □ Nakit artış ve azalışlarının dönemin gelirleri (kârları) ve giderleri (zararları) ile paralel olması gerekmez □ Nakit akış tablosu, tahsilat ve ödeme gerektiren bütün olayları kapsar □ Nakit giriş yada çıkışı gerektirmeyen işlemlerin ayıklanması

Özkaynaklar Değişim Tablosu Kavramsal Çerçeve ile TMS 1 ve KOBİ TFRS Bölüm 6 Bir dönemdeki özkaynak kalemlerinde meydana gelen bütün artış veya azalışları gösterir □ Dönemin kâr veya zararı □ Dönem içinde doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilen diğer kapsamlı gelir ve gider kalemleri □ Dönem içinde muhasebeleştirilmiş muhasebe politikası değişikliği ve hata düzeltmesinin etkileri ( düzeltme geçmiş yıl karları kaleminde yapılır) □ Dönem içinde dağıtılan temettü

Özkaynaklar Değişim Tablosu özkaynak sınıfındaki kalemlerin her birinin önceki dönem ve cari dönem verilerini içerecek şekilde; □ dönem başı tutarını, □ dönem içinde kalemlerde meydana gelen azalışları, artışları □ Dönem sonu kalanını ayrı gösterecek biçimde düzenlenir

Örnek: X AŞ. T 3 yılında borçlanma maliyetleri ile ilgili muhasebe politikasında değişiklik yapmaya karar vermiştir. Bu değişiklik geriye dönük bir şekilde uygulanacaktır. Önceki dönemlerde X AŞ. borçlanma maliyetlerini aktifleştirmiştir. Muhasebe standartları gereği bundan sonra borçlanma maliyetleri gider olarak kabul edilecektir

X AŞ. T 2 yılında 2 600 TL T 2 yılından önceki dönemlerde maliyetini aktifleştirmiştir. 5 200 TL’lik borçlanma X AŞ. nin 10. 000 TLtutarında hisse senedi karşılığı çıkarılmış sermayesi vardır. T 2 yılı başında dağıtılmamış karlar 20. 000 Vergi oranı %20

Gelir Tablosu T 3 T 2( düzeltilmiş) Faiz ve Vergi Öncesi Kar 30. 000 18. 000 Faiz (3. 000) (2. 600) Vergi Öncesi Kar 27. 000 15. 400 Vergi (5 400) (3 080) Kar 21 600 12 320

Değişikliğin T 2 tablolarına etkileri: Faiz Gideri (artma) 2 600 Vergi (azalma) ( 520 ) Kar (azalma) 2 080 T 2’den önceki periyotlara etkisi: Faiz gideri nedeniyle vergiden önceki karda azalma Vergiden sonraki karda azalma 5 200 ( 1 040 ) 4 160

Özkaynak Değişimi Sermaye Dağıtılmayan Karlar Toplam 31. Aralık T 1 tarihindeki bilanço değeri 31. 12. T 1 karındaki azalma 10. 000 20. 000 ( 4 160 ) 30 000 ( 4 160 ) Yeniden belirlenen 31. 12. T 1 karı 10. 000 15 840 25 840 12 320 28 160 38 160 21 600 49 760 59 760 31. 12. T 2 tarihi itibarıyla yeniden düzenlenen kar 31. 12. T 2 bilanço değeri 10. 000 31. 12. T 3 karı 31. 12. T 3 bilançosu 10. 000

Örnek: A Şirketinin 2011 ve 2012 özkaynak bilgileri ve 2012 kapsamlı gelir tablosu aşağıdaki gibidir. A şirketinin 2012 yılında gerçekleştirdiği 20 000 TL’lik sermaye artışında 7. 000 TL’lik hisse senedi ihraç primi bulunmaktadır. 2012 yılında önceki yıl dönem karından 5. 000 TL lık kar dağıtımı yapılmış, 2. 000 TL kar yedeklerine, kalan kısım ise geçmiş yıl karlarına aktarılmıştır. İşletmenin özkaynağa dayalı finansal araçlarından kaynaklanan GUD değerleme farkları 2011 yılı için 1. 000 TL, 2012 yılı için 4. 000 TL’ dir. İşletmenin MDV değer artışı 2011 yılı için 2. 000 TL’ dir. 2012 yılında MDV’larda değer artışı olmamıştır

A ŞİRKETİ 01. 2012 -31. 12. 2012 DÖNEMİ KAPSAMLI GELİR TABLOSU Brüt satışlar 258. 000 Satıştan indirimler (-) -18. 000 Net satışlar 240. 000 Satılan ticari maliyeti (-) -109. 000 Brüt satış karı 131. 000 Faaliyet giderleri (-) -53. 000 Faaliyet karı 78. 000 Diğer faal. olağan gelir ve karlar 35. 000 Diğer faal. olağan gider ve zararlar (-) -18. 000 Finansman giderleri (-) -21. 000 Sürdürülebilir faa. dönem karı 74. 000 Dönem karı vergi ve yas. yük. karş. (-) -8. 000 Ertelenen vergi gideri(geliri) 2. 000 Sürdürülebilir faaliyetler dönem net karı 68. 000 Kar veya zarar aktarılamayan kapsamlı gelirler 4. 000 Toplam kapsamlı kar 72. 000

Ödenmiş semaye 1. 1. 2011 180 000 Sermaye yedekleri 5 000 Kar yedekleri K/Z aktarılamay an kapsamlı gel. (gid. ) 4 000 K/Z aktarılabile n kapsamlı gel. (gid. ) geçmiş yıl kar-zararı 12 000 Dönem karı-zarar 17 000 Toplam özkaynak 218 000 Muh pol. değişikliği Hata düzeltmesi Sermaye artışı K/Z dağıtımı MDV değer artışı 2 000 Fin varlık GUD artışı 1 000 Yab para çevrim farkı Aktüeryal kar-zarar Dçnem net karı 31. 12. 2011 180 000 5 000 4 000 3 000 12 000 23 000 40 000 244 000

Ödenmiş semaye 31. 12. 2011 Sermaye yedekleri 180 000 5 000 20 000 7 000 Kar yedekleri 4 000 K/Z aktarılamay an kapsamlı gel. (gid. ) 3 000 K/Z aktarılabile n kapsamlı gel. (gid. ) geçmiş yıl kar-zararı 12 000 Dönem karı-zarar 40 000 Toplam özkaynak 244 000 Muh pol. değişikliği Hata düzeltmesi Sermaye artışı K/Z dağıtımı 27 000 2 000 33 000 ( 40 000 ) ( 5 000 ) MDV değer artışı 4 000 Fin varlık GUD artışı 4 000 Yab para çevrim farkı Aktüeryal kar-zarar Dçnem net karı 31. 12. 2011 200 000 12 000 6 000 7 000 45 000 68 000 338 000

□ Dipnotlar ve Açıklayıcı Notlar □ Finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan temel unsurlara ve kullanılan belirli muhasebe politikalarına ilişkin bilgiler yer alır. □ TMS/TFRS'lerin veya KOBİ TFRS'nin açıklanmasını gerektirdiği, finansal tabloların herhangi bir yerinde sunulmamış olan açıklamalara yer verilir. □ Finansal tablolarda yer verilmemiş olmakla birlikte ilgili tabloların anlaşılması açısından gerekli olan açıklamalar yer alır.

Bölüm No: 5 STOKLAR

İçerik □ Amaç ve Kapsam □ Stokların Satın Alma Maliyetlerinin Hesaplanması □ Ticari İskontolar □ Dönüştürme Maliyetlerinin Hesaplanması □ Diğer maliyetler □Stok Maliyetlerini Hesaplama Yöntemleri □ Ortak Ürün veya Yan Ürün Maliyeti □ Hizmet Sunan İşletmelerde Stok Maliyeti □ Stokların Değerlemesi ve Değer Düşüklüğünün Kaydı □ Değer Düşüklüğünün İptali □ Satılan Malın Maliyeti □ Standartlar ile Vergi Uygulamalarımız Arasındaki Faklılıklar

TMS 2 Amaç stoklarla ilgili muhasebe işlemlerini açıklamak Temel konu stokların bir varlık olarak muhasebeleştirilmesinde, kullanılmasında ve elden çıkarılmasında gerçekleşen gelirler ile karşılaştırılacak maliyetin belirlenmesi

Kapsam dışındakiler: □ inşaat sözleşmeleri (ilgili hizmet sözleşmeleri) □ finansal araçlar □ tarımsal faaliyetler ile ilgili canlı varlıklar ile tarımsal ürünlerin, ormancılık ürünlerinin, madenlerin ve madeni ürünlerin üreticileri yada aracıların stokları; - Gerçeğe uygun değer- satış maliyeti ile ölçülür - Değer değişiklikleri kâr veya zarara yansıtılır

Stokların Maliyet Değerlerinin Hesaplanması Stokların maliyeti; □Satın alma maliyetleri, □Dönüştürme maliyetleri ve □Diğer maliyetleri içerir.

Satın Alma Maliyeti - satın alma fiyatı, - ithalat vergileri ile diğer vergiler (vergi idaresinden iade alınabilecekler hariç), - nakliye, yükleme, boşaltma ve diğer elde etme maliyetleri - Ticari iskontolar satın alma maliyetinden düşülür

Vadeli alışlarda, peşin alım fiyatı ile vadeli ödeme tutarı arasındaki fark , finansmanın söz konusu olduğu dönem boyunca faiz gideri olarak muhasebeleştirilir ( stokların maliyetine dahil edilmez)

□ Örnek: Cari yıl için Z İşletmesinin bilgileri aşağıdaki gibidir: 300 000 Satmak üzere alınan mal 3 000 Satıcıya iade edilen mal 6 000 Satıcıya ödenecek olan faiz 7 500 Nakliye ücreti stok maliyeti: Alışlar Nakliye İadeler 300 000 7 500 ( 3 000 ) 304 500. -

Vadeli alışlarda vade farkı, normal ticari koşullardaki faiz oranının peşin fiyata uygulanması ile bulunmuşsa, peşin fiyat stok maliyetidir. Örnek: Peşin fiyatı 60 000 , vade farkı oranı %12 olan ticari mal Ekim ayında 90 gün vade ile alınmıştır. Vade farkı: 1 775 = 60 000 x 90 x 12 36 500 / 1. . Ticari mallar 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 60 000 1 775 3. . Satıcılar 61 775 / 7. . Finansman gid. 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 1 775 / 90 x 31 / ( Ekim ayı vade farkı) 611, 40

3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri” mal alışı nedeniyle doğan borcun nominal değeri ile emsal faiz oranına veya etkin faiz oranına göre hesaplanan bugünkü değeri arasındaki farktır.

Vadeli fiyat, belirtilmemiş bir finansman unsuru içeriyorsa, (satıcı tarafından alıcıya finansman sağlanmışsa ) -Peşin fiyatına vadeli satış veya -peşin fiyata normal piyasa koşullarındaki faiz uygulanmaksızın vadeli fiyat tespiti vadeli fiyatın vade süresine göre bugünkü değeri hesaplanır BD = (GD) / (1+faiz oranı)vade

Örnek: Bir işletme 2 yıl vadeli faizsiz kredi ile 2 000 TL’ye bir stok satın almıştır. Her yıl için uygun reeskont oranı %10’dur. BD = (GD) / (1+faiz oranı)vade (2. 000) / (1+faiz oranı)2 = 1. 652. 893 TL( peşin fiyat) 1. yılın faiz gideri = 1. 652. 893 x %10 = 165. 289 TL. , borç tutarını 1. 818. 182 TL’ye yükseltiyor. 2. yılın faiz gideri = 1. 818. 182 x %10 = 181. 818 TL, borç tutarını 2. 000 TL’ye yükseltiyor. Toplam faiz gideri 347 107

/ 1. . Ticari mallar 1. 652. 893 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 347 107 3. . Satıcılar / 1. yıl faizinin giderlere aktarılması / 6. . Vade Farkı Giderleri 165. 289 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri / 2. yıl faizinin giderlere aktarılması / 6. . Vade Farkı Giderleri. 181. 818 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri / 2 000 165. 289 181. 818

Dönem giderlerine kaydedilen vade farkı giderleri; stok satılmadığı sürece kanunen kabul edilmeyen giderdir ve vergi uyum kaydı yapılmalıdır 1. yıl için vergi uyum kaydı; (165. 289 x %20 = 33057, 8) / 2. . Ertelenmiş Vergi Varlığı 33 057, 8 6. Ertelenmiş Vergi Geliri / 2. yıl için vergi uyum kaydı, (181. 818 x%20 = 36363, 6) / 2. . Ertelenmiş Vergi Varlığı 6. Ertelenmiş Vergi Geliri / 36 363, 6

□ Örnek: □ İşletme 1 Eylül 2012’de 58. 000 TL’lik mal satın almıştır. Ödeme 8 ay sonra 30 Nisan 2013’de yapılacaktır. Emsal faiz oranı %1’dir. Ertelenmiş faiz 30. 09. 2012 31. 10. 2012 30. 11. 2012 31. 12. 2012 01. 2013 28. 02. 2013 31. 03. 2013 30. 04. 2013 58. 000, 00 58. 000, 00 3. 902, 35 3. 361, 38 2. 814, 99 2. 263, 14 1. 705, 77 1. 142, 83 574, 26 0, 00 58. 000 - 4. 437, 97= 53. 562, 03 peşin bedel Dönem faizi Net borç 535, 62 540, 98 546, 39 551, 85 557, 37 562, 94 568, 57 574, 26 4. 437, 97 54. 097, 65 54. 638, 62 55. 185, 01 55. 736, 86 56. 294, 23 56. 857, 17 57. 425, 74 58. 000, 00

01. 09. 2012 mal alımında; / 1. . Ticari mallar 53. 562, 03 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 3. . Satıcılar / 4. 437, 97 58. 000

30. 09. 2012 6. . Vade farkı giderleri 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 31. 10. 2012 6. . Vade farkı giderleri 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 30. 11. 2012 6. . Vade farkı giderleri 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 31. 12. 2012 6. . Vade farkı giderleri 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri / 535, 62 540, 98 546, 39 551, 85

Vade farkı vadeli fiyat içinden ayrıştırılmadan kayıtlanmışsa; Örnek: □ Y ticaret işletmesi 2 Kasım 2012’de 5000 adet ticari malı birim fiyatı 3 TL den satın almıştır. Alış bedeli olan 15. 000 TL 6 ay sonra (30 Nisan 2013’de) bir defada ödenecektir. □ İşlemin gerçekleştiği tarihte aylık emsal faiz oranı %1’dir. İşletme 30 Kasım 2012 tarihinde aldığı 5. 000 adet malın 4. 000 adedini satmıştır. Net bugünkü değeri =15. 000 / (1+0, 01)6 = 14. 130, 68 TL 15. 000 – 14. 130, 68 = 869, 32 TL( toplam faiz ) Bu tutarın ticari maliyeti ve satış maliyetinden ayrıştırılması gerekir.

Satış yüzdesi = 4. 000 / 5. 000 = %80 Stokta kalan ticari mallardan düşülecek vade farkı tutarı= 869, 32 x %20 = 173, 86 TL Satılan ticari maliyetinden düşülecek vade farkı tutarı= 869, 32 x %80 = 695, 46 TL 31. 12. 2012 tarihinde; 14. 130, 68 TL’nin değeri= 14. 130, 68 x (1+0, 01)2 = 14. 414, 71 TL 14. 414, 71 – 14. 130, 68 = 284, 03 TL( 2012 yılına ait faiz gideri)

31. 12. 2012 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 869, 32 1. . Ticari mallar 173, 86 6. . Satılan ticari maliyeti 695, 46 31. 12. 2012 6. . Vade farkı giderleri 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri / 284, 03

Aylık taksitlerle mal alınması halinde, Örnek: C Ticaret işletmesi 1 Haziran 2012’de 12. 000 TL tutarında ticari mal satın almıştır. Ödemeyi 12 ayda eşit taksitlerle (aylık 1000 TL ) yapacaktır. İşletmenin ticari işlemlerinde uyguladığı faiz oranı (emsal faiz oranı) %1’dir. 12. 000 TL’nin bugünkü değeri anüitenin bugünkü değeri ile bulunacaktır. Fiyatı 12 ay boyunca aylık 1. 000 TL olarak ödenecek malın aylık %1 faiz oranı üzerinden Bugünkü Değeri = taksit x faiz faktörü = 1000 x 11, 255 = 11. 255 Ertelenmiş faiz gideri = 12. 000 – 11. 255 = 745 TL olur.

/ 1. . Ticari mallar 11. 255 745 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri 3. . Satıcılar / Taksit ödemelerinde; ( ilk taksit için ) 01. 0. 7. 2012_ 3. . Satıcılar 1. 000 1…Banka 01. 0. 7. 2012 6. . Vade farkı giderleri 112, 55 3. . Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri / 12. 000 112, 55

Ticari iskontolar, ve benzeri diğer indirimler ( devlet sübvansiyonları gibi) satın alma maliyetinden düşülür 1 Peşinat iskontosu gelir kaydedilir Vade farkları ticari maliyetinde yer almadığından 2 Miktar iskontoları stok maliyeti veya SMM’den düşülür.

Dönüştürme Maliyetleri Üretilen mamullerin maliyeti: -direkt malzeme, -direkt işçilik giderleri -genel üretim giderlerinden o mamule düşen paylardan oluşur Genel üretim giderleri □ Değişken genel üretim giderleri; üretim miktarı ile doğru orantılı olarak değişen dolaylı üretim maliyetleri (dolaylı malzeme ve dolaylı işçilik gibi) □ Sabit genel üretim giderleri; üretim miktarından bağımsız olarak nispeten sabit kalan dolaylı üretim maliyetleri (fabrikanın yönetim ve idaresi ile ilgili maliyetler amortisman, fabrika binası ve teçhizatının bakım-onarım giderleri gibi)

□ Birim başına sabit gider payı, üretim miktarı ile ters orantılıdır. □ Örneğin 1 000 birim için yapılması zorunlu sabit giderler 20 000 TL. ise bu kapasite içinde üretim miktarları (x) değiştiğinde birim sabit giderler aşağıdaki gibi hesaplanır: X=100 birim için a=20 000 /100=200 TL. X=200 birim için a=20 000 /200=100 TL

Standarda göre sabit genel üretim giderlerinin üretim maliyetine dağıtımında normal kapasite esas alınır □ Normal kapasite, normal koşullarda bir veya bir kaç dönemde elde edilmesi beklenen ortalama üretim miktarıdır. □Gerçek üretim düzeyi, normal kapasiteye yakınsa, bu kapasite normal kapasite olarak kabul edilebilir.

(Değişken genel üretim giderleri cari üretime göre dağıtılır Sabit genel üretim giderleri; □ normal veya daha düşük üretim varsa, normal kapasiteye göre mamullere yüklenir. ( Birim maliyetlerin artması engellenir ) Atıl kapasiteye düşen sabit GÜG. gider yazılır □ Eğer çok yüksek miktarda üretim varsa cari üretime göre mamullere dağıtılır ( birim sabit maliyetin azalmasına izin verilir)

□ Örnek: Sabit GÜG = 900. 000 TL. ’dır ve 200. 000 birim üretim yapılmıştır. Normal kapasite= 250. 000 birim Dağıtım oranı( normal kapasiteye göre) 900. 000 ÷ 250. 000 birim= 3, 6 TL. / birim 3, 6 × 200. 000 birim = 720. 000 TL stoklara dağıtılan Dağıtılmamış genel üretim gideri = 180. 000 TL gider kaydedilen

□ Eğer 300 000 birim üretim yapıldıysa, Dağıtım oranı( cari üretim miktarına göre) 900. 000 ÷ 300. 000 birim= 3 TL. / birim Stoklara dağıtılan: 3 × 300. 000 birim = 900. 000 TL

Faaliyetin Gerçekleşmesine göre • Fiili maliyet yön. • İleriye dönük maliyetleme -Tahmini maliyet yön. -Standart maliyet yön. Maliyet kavramına verilen genişliğe göre • Tam mal, Değişken mal. Normal mal. Direkt mal. Üretim Sistemine Göre • Sipariş maliyet yöntemi • Safha Maliyet yöntemi

□ Normal maliyet yönteminde üretim maliyetleri direkt hammadde, direkt işçilik, değişken GÜG ve sabit GÜG’nin dönem içinde kullanılan kapasiteye ait olan kısmından oluşur. Direkt Hammadde Direkt işçilik Değişken GÜG Sabit GÜG(Kullanılan kapasite %) Üretim Maliyeti

Örnek: İşletme A malı satışını yapmaktadır. Ocak ayı üretim ve satış bilgileri aşağıdaki gibidir. Direkt Hammadde 50 000 TL. Direkt işçilik 30 000 TL. Değişken GÜG 20 000 TL. Sabit GÜG 15 000 TL. Üretim miktarı 8 000 birim Normal kapasite 12 000 birim

Tam maliyet Direkt Ham 50 000 değişke n maliyet 50 000 Direkt maliyet Normal maliyet 50 000 Direkt işçilik 30 000 Değişke n GÜG 20 000 - 20 000 Sabit GÜG 15 000 - - 10 000 Üretim Maliyeti 115 000 100 000 80 000 110 000

Vergi mevzuatımıza göre stoklar tam maliyet ile değerlenmektedir. Boş kapasiteden dolayı dönem giderlerine kaydedilen kısım vergi kanunları açısından kabul edilmeyen giderdir. (Stok satılıncaya kadar) 5 000 x % 20= 1 000 / 2. . Ertelenmiş Vergi Varlığı 6. . Ertelenmiş Vergi Geliri / 1 000

Örnek: Direkt ilk madde malzeme gideri Direkt işçilik gideri Değişken GÜG Sabit GÜG 60 000 30 000 20 000 50 000 Normal kapasite Aylık kapasite 40 000 kg. 30 000 kg. Direkt ilk madde malzeme gideri Direkt işçilik gideri Değişken GÜG Sabit GÜG ( 30 000 / 40 000) x 50 000 60 000 30 000 20 000 37 500 147 500

Kapasite sapması nedeniyle ortaya çıkan 12 500 TL. ’lık sabit gider satışların maliyeti ile ilişkilendirilecek bir gider hesabına kayıtlanır / 1. . Yarı mamul-Üretim Hs. 6. . Dağıtılmayan Sabit Üretim Genel Maliyeti 147 500 12 500 7. . . D. İ. M. M. Giderleri Yansıtma Hs. 60 000 7. . . D. Đşçilik Gid. Yansıtma Hs. 30 000 7. . . GÜG. Yansıtma Hs. 70 000 / 2. . Ertelenmiş Vergi Varlığı 6. . Ertelenmiş Vergi Geliri / 2 500

Diğer maliyetler Sadece stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılması halinde stokların maliyetine dahil edilir. (Ürünlerin tasarım maliyetleri, paketleme maliyetleri vb. ) Örnek: Bir işletmede 3 yıl boyunca üretilmesi planlanan yeni bir makinenin geliştirme gideri 75 000 TL’dir. Aktifleştirilen geliştirme giderinin amortismanı üç yıl boyunca stok maliyetleri içinde kaydedilebilir. / 7. . . GÜG Hs. 25 000 2. . . Birikmiş Amortismanlar / 25 000

Stoklara dâhil edilmeyen maliyetler □ Normalin üstünde gerçekleşen malzeme( fire ve kayıplar), işçilik ve diğer üretim maliyetleri, □ Bir sonraki üretim süreci için depolanan ürünlerle ilgili olanlar hariç, depolama maliyetleri, □ Stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesine katkı sağlamayan genel yönetim giderleri, □ Satış maliyetleri (satış giderleri) □ Özellikli varlık niteliğindeki stoklar için yapılanlar hariç borçlanma maliyetleri

□ Örnek : Üretim sürecinin toplam maliyeti= 100. 000 TL’dir ve 2. 000 TL’lik normal fire maliyetini de kapsamaktadır. Yönetici hastanedeyken faaliyet kontrolünün zayıflaması, üretim süreci başına hammadde firesinin 7. 000 TL’ye çıkmasına neden olmuştur. Anormal fire maliyeti olan 5. 000 TL. (7. 000 – 2. 000 ) stokların maliyetine dahil edilmez, gider olarak muhasebeleştirilir.

Stok maliyetlerinin hesaplanması □ Gerçek parti maliyeti ile değerlenecek stoklar □ birbiriyle ikame edilemeyen mallar veya □ özel projeler için ayrılanlar □ Diğer stoklar için □ FIFO (İlk Giren İlk Çıkar) □ ağırlıklı Ortalama (AO) □ Sonuçlar maliyete yakınsa aşağıdaki yöntemler kullanılabilir □ standart maliyet yöntemi (normal kapasiteye göre belirlenmiş standart maliyet rakamları) □ perakende yöntemi □ en güncel alış fiyatı Benzer stoklar için aynı yöntem, türü veya kullanım alanları farklıysa, farklı yöntem kullanılabilir.

□ Perakende yöntemi, diğer maliyet yöntemlerini uygulamak pratik değilse, hızla değişen çok sayıda stok varsa □ stokların maliyeti = stokların satış değeri- brüt kar marjı Her perakende satış bölümü için ortalama bir yüzde kullanılır. Kar = satış bedeli x Kar oranı Satışların maliyeti = satış bedeli - kar

□ Örnek: Perakende satış yapan X İşletmesinde Kar oranı = % 30 T ı dönemi başında A malı stok 20 000 TL. ’lık mevcut A malından dönem içinde 300 000 TL. tutarlı alış 200 000 TL. tutarlı satış gerçekleşmiş Tı dönemi için A malı satış maliyeti 200 000 x % 30 = 60 000 TL. kar 200 000 – 60 000 = 140 000 TL. Satışların maliyeti

□ Tı dönemi Dönem başı stok 20 000 Alışlar 300 000 320 000 Satışların maliyeti ( 140 000) Dönem sonu stok 180 000

Ortak Ürün veya Yan Ürün Maliyeti - Birleşik maliyetler ortak ürünlere ( ürünlerin ayrı olarak tanımlanabildiği üretim aşamasında veya üretimin tamamlanma aşamasında ) Piyasa değeri yöntemi veya Net gerçekleşebilir değer yöntemi ile dağıtılır. - Yan ürünler, birleşik maliyetten pay almaz. Net gerçekleşebilir değerleri üzerinden mali tablolara alınır ve ana ürünün maliyetinden düşülür.

Piyasa değeri yöntemi Birleşik maliyetler birleşik ürünlerin satış hasılatına göre dağıtılır. Ürünler Satış Hasılatı Satış Hasılat Payı % A B C Toplam 20 30 50 100 20 000 30 000 50 000 100 000 Birleşik Maliyetten Aldığı Pay 16 000 24 000 40 000 80 000

Net Gerçekleşebilir Değer Yöntemi Ürünler Satış hasılatı Ek giderler Net satış hasılatı % Birleşik maliyetten aldığı pay A 20 000 5 000 15 000 21, 43 17 144 B 30 000 10 000 28, 57 22 856 C 50 000 15 000 35 000 50 40 000 30 000 70 000 100 80 000 toplam 100 000

Yan ürünlerin NGD= Satış hasılatı- Ayrışma noktasından sonraki ek giderler ( maliyetten pay verilmez, ana ürünün maliyetinden düşülür) Örnek: Birleşik maliyet 50 000 TL. ’dır. Yan ürünün satış değeri 10 000 TL ve ayrılma noktasından sonra satılabilir duruma getirilebilmesi için 4 000 TL. ek gider yapılmalı NGD= 10 000 – 4 000 = 6 000 TL. Ana ürünün maliyeti = 54 000 – 6 000 = 48 000

/ 1. . Yarı Mamuller-Üretim 54 000 7. . Yansıtma Hesapları 54 000 / 1. . Mamuller 1. . Diğer Stoklar 1. . . Yarı mamuller-Üretim 48 000 6 000 54 000 / Eğer birden fazla ana ürün varsa yan ürünlerin NGD’leri ortak maliyetten düşülmeli kalan maliyet ana ürünler arasında paylaştırılmalıdır.

Hizmet Sunan İşletmelerde Stok Maliyeti Hizmet satışı yapılıp ilgili hasılat gelir tablosuna yansıtılmadıkça hizmet maliyetleri bilançoda hizmet stokları olarak raporlanır Hizmet stok maliyeti, - Hizmetin sunulmasında doğrudan görev alan personelin işçilik ücretleri ve diğer maliyetleri, -Bunlarla ilişkili genel giderleri kapsar Satış ve genel yönetim ile ilgili personel giderlerini kapsamaz

“Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri” Hizmet tamamlanmamışsa bilançoda ( yarı mamul gibi) ”Tamamlanmış Hizmet Maliyetleri” Hizmet tamamlanmışsa bilançoda ( mamul gibi) “Satılan Hizmet maliyeti” Hizmet satılmışsa, gelir tablosunda raporlanır

Örnek: X Yazılım Şirketi bir üretim programının hazırlanması için Aralık T ı’de 50 000 TL. sipariş avansı almıştır. Projenin yapımı için malzeme, ödenen ücretler, dışarıdan sağlanan hizmetler ve amortisman gideri( 5 000) olarak 25 000 TL. gider gerçekleşmiştir. Projenin Şubat T 2’de tamamlanması planlanmaktadır.

/ 1. . Bankalar 3. . Alınan Sipariş Avansları / 7. . Hizmet Üretim Maliyeti 3. . Gider Tahakkukları 2. . Birik. Amort. / 1. . Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri 7. . Hizmet Üretim Mal. Yansıtma / 50 000 25 000 20 000 5 000 25 000

Şubat ayı sonunda “Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri” hesabında biriken tutar 80 000 TL. ’dır ve proje tamamlanarak 100 000 TL. bedelle satış gerçekleştirilmiştir. _ _ _/ _ __ 6. . Satılan Hizmet Maliyeti 80 000 1. . Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri 80 000 _ _ _ / __ _ 50 000 __ 1. . Kasa 50 000 3. . Alınan Avanslar 6. . Yurtiçi Satışlar 100 000 _ _ _ / __ _ __

Örnek: Önceki dönemde 25 000 TL. harcama yapılan bir yazılım programı için Ocak T 1’de 10 000 TLharcanarak proje tamamlanmıştır. Satış henüz gerçekleşmemiştir. / 1. . Tamamlanmış Hizmet Maliyetleri 35 000 1. . Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri 25 000 7. . Hizmet Üretim Mal. Yansıtma 10 000 /

Stoklarda değer düşüklüğü □Stoklar, maliyet ve net gerçekleşebilir değerin(NGD) düşük olanı ile değerlenir. □NGD > Maliyet değeri => değer artışı kayda alınmaz □NGD < Maliyet değeri => stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılır.

□Net gerçekleşebilir değere ilişkin tahminler, □Tahminin yapıldığı zamandaki ulaşılabilir en güvenilir kanıtlara göre, beklenen satış hasılatı □Satış sözleşmelerindeki fiyat ( sözleşmedeki miktar için sözleşme fiyatı, fazlası için genel satış fiyatları dikkate alınır).

Net gerçekleşebilir değere ilişkin tahminler, □ Stok, borsada işlem görüyorsa; borsadaki son otuz günlük ortalama fiyat, □ Stok, borsada işlem görmüyorsa; Stokun paraya çevrilme süresi 30 günden az ise, son fatura fiyatı - Stokun paraya çevrilme süresi 30 günden fazla ise, - Bir firmadan alınan proforma fatura fiyatı - Aynı cins ve nevideki mallardan bu ay veya önceki son iki ayda satış yapılmışsa uygulanan otalama ağırlıklı satış fiyatı - Takdir komisyonu, Asliye Ticaret Mahkemesi yada meslek odaları komisyonlarınca yada sigorta eksperlerince tespit edilen fiyat

□Stoklar değer düşüklüğü için kalem değerlendirilir □Eğer NGD’in kalem belirlenmesi mümkün değilse, □Benzer amaçlar ve kullanım alanlarına sahip olan aynı üretim ürün grubundaki; ve □Aynı coğrafi alanda üretilen ve piyasaya sunulanlar □Değer düşüklüğünün değerlendirilmesi amacıyla gruplandırılabilirler.

İlk madde ve malzemenin değer düşüklüğü Mamullerin NBD >ilk madde ve malzemenin maliyeti Mamullerin NBD =ilk madde ve malzemenin maliyeti Mamullerin NBD < ilk madde ve malzemenin maliyeti Karşılık ayrılmaz Karşılık ayrılır

□ Örnek, Maliyet değeri 1000 TL. olan bir malzemenin net gerçekleşebilir değeri 700 TL. ’dır. 1)Bünyesine girdiği ürünün beklenen değeri 1 000 TL. ’dır. Malzeme 1000 TL. maliyet değeri ile değerlenir. Karşılık ayrılmaz. 2)Mamulün net gerçekleşebilir değeri 600 TL. ’dır. Malzeme 700 TL. net gerçekleşebilir değer ile değerlenir. 300 TL. karşılık ayrılır.

□TMS 2’ye göre stoklardaki değer düşüklüğü karşılık gideri, bir stok gideri( diğer giderler) olarak kabul edildiğinden bu giderlerin 654 nolu hesap yerine satışların maliyetinde artış olarak raporlanması için satışların maliyeti grubunda açılacak yeni bir hesapta izlenmesi gerekir.

□ Örnek: İşletmenin alış maliyeti 14 000 TL. , satış fiyatı 15 000 TL. olan mallarının satışı için katlanılması gereken maliyet 2 000 TL. ’dır. . NGD = 15 000 – 2 000 = 13 000 Maliyet bedeli 14 000. 1 000. Değer düşüklüğü zararı / 6. . Stok Değer Düşüklüğü Karşılık Giderleri 1 000 1. . . Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı / 2. . Ertelenmiş Vergi Varlığı 200 6. Ertelenmiş Vergi Geliri /

Değer düşüklüğünün iptali Net gerçekleşebilir değerde artış varsa artış kadar karşılık iptal edilir ve iptalin gerçekleştiği dönemin tahakkuk eden satış maliyetini azaltacak şekilde muhasebeleştirilir. Cari dönem içinde ayrılan karşılık tutarlarının iptali için; / 1. . Stok Değer Düş. Karşılığı x 6. . Stok Değer Düşüklüğü Karşılık Giderleri x / Önceki yıllarda ayrılan karşılıkların iptalinde; / 1. . Stok Değer Düş. Karşılığı x 6. . Stok Değer Düşüklüğü Karşılık İptalleri / x

Örnek: İşletme dönem sonunda 20 000 TL. maliyetli ticari mal stoklarında çürüme tespit etmiştir. Bu malların ancak 14 000 TL. ’ya satılabileceği belirlenmiştir. / 6. . Stok D. D. Karşılık Gideri 6 000 1. . Stok değer Düşüklüğü Karşılığı 6 000 / 6. . Sürdürülen faaliyet K/Z 6 000 6. . Stok D. D. Karşılık Gideri 6 000 /

□ Mal izleyen yılda 15 000 TL. ’ya satılmıştır. / 1. . Kasa 15 000 6. . Yurtiçi satışlar / 6. . STMM 20 000 1. . Ticari mallar / 6. . Stok değer Düşüklüğü Karşılığı 6 000 6. . Stok Değer Düşüklüğü Karşılık İptalleri / 6. . Stok Değer Düşüklüğü Karşılık İptalleri 6 000 6. . Sürdürülen faaliyet K/Z / 15 000 20 000 6 000

Örnek: İşletme toplam maliyeti 100 000 TL. olan malları için 20 000 TL. değer düşüklüğü karşılığı ayırmış, ancak aynı dönem içinde bu malların değerinin 110 000 TL. ’ya yükseldiği tespit edilmiştir. (Sadece karşılık kaydının iptali yapılır) / 6. . Stok Değer Düşüklüğü Karşılık Giderleri 20 000 1. . Stok Değer Düş. Karşılığı 20 000 / 1. . Stok Değer Düş. Karşılığı 20 000 6. . Stok Değer Düşüklüğü Karşılık Giderleri 20 000 /

TMS 2’ye göre, satışların maliyeti tablosunda stok değer düşüklüğü karşılık giderlerinin ve karşılık iptalinden kaynaklanan gelirlerin yer alması gerekmektedir. Satılan malın maliyetine dahil edilen giderler, □ Satılan stokların maliyetine giren unsurlar □ Stok maliyetine dağıtılmayıp doğrudan gider kaydedilen dağıtılmamış genel üretim maliyetleri □ Üretim maliyetleri ile ilgili fire ve kayıplar gibi anormal üretim giderleri İşletmeye özgün bazı özel durumlar, dağıtım maliyetleri gibi başka tutarların da stok giderlerine dahil edilmesini gerektirebilir.

SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU ÜRETİM FAALİYETİ A. Direkt ilk Madde ve Malzeme Giderleri B. Direkt İşçilik Giderleri C. Genel Üretim Giderleri D. Yarı Mamul Kullanımı 1 Dönem Başı Stok (+) 2 - Dönem Sonu Stok (-) ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ E. Mamul Stoklarında Değişim 1 - Dönem Başı Stok (+) 2 - Dönem Sonu Stok (-) 3 - İç Tüketim (-) I-SATILAN MAMUL MALİYETİ ( - )

□ TİCARİ FAALİYET A. Dönem Başı Ticari Mallar (+) B. Dönem İçi Alışlar (+) C. Dönem Sonu Ticari Mallar (-) D. İç Tüketim (-) II- SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ III- SATILAN HİZMET MALİYETİ IV. DAĞITILMAYAN GENELÜRETİM MALİYETLERİ ( - ) V. STOKANORMAL FİREVEKAYIPLARI ( - ) VI. STOKDEĞERDÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIK GİDERİ ( - ) VII. STOKDEĞERDÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIK İPTALLERİ ( + ) SATIŞLARIN MALİYETİ TOPLAMI (I+II+IV+V+VI-VII)