BLM 7 DORU AKIM DEVRELER 7 1 ELEKTROMOTOR

BÖLÜM 7 DOĞRU AKIM DEVRELERİ

7. 1. ELEKTROMOTOR KUVVET (EMK) Potansiyel fark nedeni ile elektrik alan oluşacak ve elektrik yüklerinin hareket etmesini sağlayarak akımı oluşturacaktır. Bu sürekli potansiyel farkı oluşturmak için örneğin pil, elektrik jeneratörü, güneş pilleri, yakıt pilleri, termofiller (bazı uzay araçları için elektrik sağlamak) gibi elektrik üreteçleri kullanılır. Bu kaynaklara Elektromotor Kuvvet (emk) kaynakları denir.

7. 1. ELEKTROMOTOR KUVVET (EMK) 7. 1. 1. İdeal ve Gerçek Emk Kaynakları Şekil 7. 2’deki devrede a ve b noktaları arasındaki V potansiyel farkı üretecin emk’sına eşit ise buna ideal emk cihazı denir. Yani;

7. 2. DOĞRU AKIM DEVRELERİ Devreden geçen akımın yönü değişmiyorsa yani elektrik akımı zamanla değişmiyorsa bu duruma doğru akım denir. Bir üretecin yüksek potansiyelli ucundan üretecin alçak potansiyelli ucuna gelmek için kurulan kapalı yörüngeye elektrik devresi denir.

7. 2. DOĞRU AKIM DEVRELERİ 7. 2. 1. Tek Halkalı Devrede Enerji Metodu Şekil 7. 3’teki devreden �� akımı geçtiğini düşünelim. Eğer ���� zamanında devreden ���� yükü geçiyorsa �� akımı:

7. 2. DOĞRU AKIM DEVRELERİ

7. 2. DOĞRU AKIM DEVRELERİ 7. 2. 2. Tek Halkalı Devrede Potansiyel Metodu Halka Kuralı: Kapalı bir devrede potansiyel değişimlerinin cebirsel toplamı sıfırdır. Bu kural Kirchhoff halka kanunu veya Kirchhoff voltaj kuralı olarak ifade edilir. 7. 2. 3. Seri Bağlı Dirençler Birden fazla direnç, bir devre içinde ardarda gelecek şekilde sıralanıyorsa bu dirençlere seri bağlı denir.

7. 2. DOĞRU AKIM DEVRELERİ 7. 2. 4. Paralel Bağlı Dirençler Bir devre içinde, birden çok sayıda direnç, her iki uçları da ortak olacak biçimde bağlı ise, bu tip dirençlere paralel bağlı dirençler denir.

7. 2. DOĞRU AKIM DEVRELERİ 7. 2. 5. 1. Kirchhoff Kuralları Kavşak Kuralı: Herhangi bir kavşağa giren akımın toplamı o kavşktan çıkan akımların toplamına eşittir. Halka Kuralı: Emk’lar ve direnç elemanları içeren her bir halkadaki potansiyel farkların toplamı, sıfır olmalıdır. 7. 2. 5. 2. Çevre Akımları Yöntemi Bu yötemde çoklu halka devrelerinin her bir halkası için bir çevre akımı ve yönü seçilir. Seçilen bu çevre akımlarından faydalanarak kirchhoff’un halka yasası her bir halka için uygulanır ve halka adedi kadar denklem yazılır ve çevre akımları bulunur.

7. 3. AKIM, GERİLİM VE DİRENCİN ÖLÇÜLMESİ 7. 3. 1. Akımın Ölçülmesi Elektrik akımını ölçmek için kullanılan alete Ampermetre adı verilir. 7. 3. 2. Gerilimin Ölçülmesi Elektrik gerilimini ölçmek için kullanılan alete Voltmetre adı verilir. 7. 3. 3. Direncin Ölçülmesi Dirençler Voltmetre ve Ampermetre ile ölçülebildiği gibi uygulamada dirençler Wheatson köprüsü yöntemi ile ölçülür.

7. 4. RC DEVRELERİ 7. 4. 1. Kondansatörün Şarj Olması Bir direnç ve kondansatörden oluşan devreye RC devreleri denir. Şekil 7. 12’deki devrede t = 0 anında kondansatörün boş ( q = 0 ) olduğunu düşünelim. S anahtarı a konumuna getirildiğinde, t zaman sonunda devreden geçen akım I, kondasatörün yükü de q olacaktır.

7. 4. RC DEVRELERİ 7. 4. 2. Kondansatörün Deşarj Olması Şekil 7. 12’deki devrede S anahtarı b konumuna getirldiğinde; kondasatör boşalmaya başlar

ÖRNEKLER

ÖRNEKLER