BLM 6 MEDYA SNEMA VE NTERNETTE SYASAL LETM
BÖLÜM 6 MEDYA, SİNEMA VE İNTERNETTE SİYASAL İLETİŞİM
Yazılı basın yanında 20. yüzyılın başlarında toplum yaşamına giren sinema giderek işlevini değiştirmiş ya da yeni işlevler yüklenerek “siyasal sinema” olgusunu ortaya koymuştur. 20. yüzyılın ilk çeyreğinde toplum yaşamına giren radyo, daha sonraları televizyon, iletişim teknolojindeki gelişmelere paralel olarak siyasal iletişimin ayrılmaz bir aracı durumuna gelmiştir.
6. 1 Kitle İletişim Araçlarının İşlevleriyle İlgili Yaklaşımlar Tarihsel gelişimi içerisinde kitle iletişim araçları ya da günümüzdeki moda deyimiyle, medyanın işlevleri konusunda merkezi devletlerin ve kiliselerin hâkim olduğu Avrupa’da, daha sonraları ise Amerika Birleşik Devletleri’nde bir takım yaklaşımlar benimsenmiştir.
Otoriter Yaklaşım Kitle iletişim araçları içerisinde en eski olan yazılı basın; gazetelerdir. 16. yüzyıldan başlayarak gazete basım olanaklarının gelişmesi, okuma-yazma oranlarının giderek yükselmesi; gazete okur sayısının ve bunun doğal sonucu olarak gazete sayı ve tirajının da artması ile yazılı basın, yani gazeteler önem kazanmaya başlamıştır.
Liberal Yaklaşım İletişim teknolojisindeki hızlı gelişmeler sonucu, kitle iletişim araçlarına 19. yüzyılda fotoğraf, film, 20. yüzyılda ise radyo ve televizyon yayınları eklenmiş ve kitle iletişim araçları ya da bugünkü yaygın kullanımı ile medya, siyasal iletişimde vazgeçilmez, neredeyse 'olmazsa olmaz' olan bir nitelik kazanmıştır.
Toplumsal Sorumluluk Yaklaşımı Bu yaklaşımların ortaya çıkması ile 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında dünyada kitle iletişim araçlarının işlevleri ile ilgili birbirine zıt iki görüş; “otoriter” ve “komünist” yaklaşım ile “liberal yaklaşım” benimsenmiş ve bu görüşleri ortaya atan ülkelerde bir süre uygulanmıştır. Ancak, her iki farklı yaklaşımın sakıncaları ortaya çıkınca, bir diğer yaklaşım olan “toplumsal sorumluluk yaklaşımı” benimsenmiştir.
6. 2 Günümüzde Medya ve Siyasal İletişim Günümüzde siyasal iletişim olgu ve sürecinde yoğun olarak kullanılan “medya”, 20. yüzyılın 2. yarısına doğru siyasal yaşamın giderek önemi artan ve ayrılmaz araçları durumuna gelmiştir.
6. 2 Günümüzde Medya ve Siyasal İletişim Siyasal iletişimci Brian Mc. Nair, siyasal iletişimin unsurlarını tanımlarken, bunları alıcı, verici ve kanal olmak üzere üçe indirgemiş ve en önemlisi, siyasal iletişimde kullanılan yöntem ve tekniklerde, öneminden ötürü, yalnız kitlesel iletişim araçlarını yani yazılı ve sözlü basını ele almıştır.
6. 2 Günümüzde Medya ve Siyasal İletişim Günümüzde siyasal iletişimin üç temel unsurundan söz edilmektedir: § Siyasal iletişimde bulunan taraf/kaynak; siyasal örgütler, aktörler. Siyasal mesajın hedef kitle olarak saptanan alıcıya gönderilmesini sağlar. Siyasal iletişim sürecini başlatandır.
6. 2 Günümüzde Medya ve Siyasal İletişim § Alıcı kitle, hedef kitle; siyasal mesajın gönderildiği, alması ve etkilenmesi gereken taraftır, halktır, vatandaştır, kamuoyudur.
6. 2 Günümüzde Medya ve Siyasal İletişim § Kitle iletişim araçları/medya; siyasal iletişimin üçüncü ögesi olan medya, kitlesel iletişim kanallarının tümdür. Mesajların vericiden alıcıya (hedef kitleye) gönderilmesini sağlar. Özellikle günümüzde medya, siyasal söylemin nerede ve nasıl olursa olsun hedef kitleye ya da kitlelere ulaşmasının en etkili yolu olarak kabul edilmektedir. Siyasal iletişim, siyasal örgütler ve vatandaş arasında, ağırlıklı olarak medya aracılığıyla yapılmaktadır. (Mc. Nair, 1995).
6. 2 Günümüzde Medya ve Siyasal İletişim
6. 2 Günümüzde Medya ve Siyasal İletişim Siyasal iletişim şemalarında kitle iletişim araçları (medya), diğer iletişim yöntem ve teknikleriyle verilen siyasal mesajların tümünü yeniden ilettiğinden ve her ne biçimde verilirse verilsin, siyasal mesajları yeniden üreterek çoğaltılmalarını -mesaj çoğaltıcıları olarak- sağladıklarından araç ya da kanal olarak ele alınmaktadır.
6. 2. 1 Yazılı Basında Siyasal İletişim Yazılı medya olarak nitelenen günlük, haftalık gazetelerde; haftalık, 2 haftalık ve aylık dergilerde siyasal içerikli mesajlar farklı biçimlerde yer alır.
6. 2. 1 Yazılı Basında Siyasal İletişim Medya günümüzde, siyasal aktörler ile izleyici (hedef kitle) arasında aracı konumundadır. Burada iletişim iki yönlüdür yani siyasal aktörlerden gelen iletiler yalnızca izleyici/hedef kitleye ulaştırılmaz, aynı zamanda hedef kitlenin mesajları da ya doğrudan ya da bunların nabzını tutan gazeteciler aracılığı ile gündeme getirilerek siyasal aktörlere aktarılır.
6. 2. 1 Yazılı Basında Siyasal İletişim Kitle iletişim araçları/medya siyasal iletişimi nasıl vermektedir?
6. 2. 1 Yazılı Basında Siyasal İletişim Bu sorunun yanıtı medyanın verdiği mesajların çözümlenmesi ile cevaplanabilir.
6. 2. 2 Radyo ve Televizyon Yayınlarında Siyasal İletişim Radyo ve televizyon yayınları ya da mesleksel söyleyişi ile işitsel ve görsel elektronik kitle iletişim araçlarının siyasal iletişimde kullanılması olgusu, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde başlamış ve tüm toplumlarda önemli sesler getirmiştir.
6. 2. 2 Radyo ve Televizyon Yayınlarında Siyasal İletişim Günümüzde de bu yayınlar, yukarıda da açıklandığı üzere hem ‘otoriter’, hem ‘toplumsal sorumluluk’ yaklaşımları ile yönetilmektedir. Farklı ülkelerde, o ülkenin yönetsel yapısına bağlı olarak radyo ve televizyon yayınlarının yönetim biçimleri vardır.
6. 2. 2. 1 Radyo Yayınlarında Siyasal İletişim Radyo yayınlarının düzenli başlaması 1920’li yılların başı, televizyon yayınlarını başlaması ise 1939 yılı olarak kabul edilir. 46 Ancak televizyon yayınlarının yaygınlaşması için 2. Dünya Savaşı sonrası esas alınır.
6. 2. 2. 1 Radyo Yayınlarında Siyasal İletişim Radyonun siyasal iletişim bağlamında, haber dışında bilinen ilk özel kullanımı, ilk düzenli radyo yayınlarının ticari olarak başladığı ABD'den verilebilir. ABD’de ilk düzenli yayın 2 Kasım 1920’de başlatan Pittsburg’daki KDKA radyo kanalı ilk yayınını başkanlık seçikleri ile ilgili bir programla başlattı.
6. 2. 3 Türkiye'de Yazılı ve Elektronik Basının Siyasal İletişimde Kullanılması Türkiye’de radyo yayınlarının siyasal iletişimde kullanılması olgusu, dünyada da yeni olan bu aracın, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan 4 yıl gibi çok kısa bir dönem sonra 1927 yılında gerçekleşmiştir.
6. 2. 3 Türkiye'de Yazılı ve Elektronik Basının Siyasal İletişimde Kullanılması Radyo yayınlarının siyasal amaçlı olarak kullanılmasında önemli bir dönemeç, 1961 Anayasası’nda radyo ve televizyon yayınlarının Anayasanın 121. maddesinde güvence altına alınması ile olmuştur.
6. 2. 3 Türkiye'de Yazılı ve Elektronik Basının Siyasal İletişimde Kullanılması 1964 yılında TRT’nin kurulması ile radyo yayınlarının siyasal amaçlı olarak kullanılmasına sınırlama getirilmiştir. Özerk bir yapıdaki TRT yayınlarının özellikle siyasal iktidarlar tarafından -eski durumun alışkanlığı ile- kullanılması söz konusu olmuş; ancak başlangıç yıllarında bu konuda, yasaya dayanılarak bu tür karışmalar engellenmiştir.
6. 2. 3 Türkiye'de Yazılı ve Elektronik Basının Siyasal İletişimde Kullanılması Türkiye’deki elektronik yayıncılığın bir diğer dönemeci, 1990’lı yılların başında yasalara aykırı olarak önce özel televizyon, çok kısa bir süre sonra da özel radyo yayınlarının başlaması ile olmuştur.
6. 2. 3 Türkiye'de Yazılı ve Elektronik Basının Siyasal İletişimde Kullanılması Bugün gerek devlet radyo ve televizyonu olan TRT ve gerekse özel radyo ve televizyon yayınları, siyasal iletişimde bulunurken genel yayın ilkelerine bağlı kalarak yayın yapmaları dışında, gerek haber bültenlerinde gerekse diğer söz programlarında farklı uygulama içerisindedirler.
6. 3 Sinemada Siyasal İletişim Siyasal sinemanın tek bir tanımını vermek oldukça zordur. Konu ile ilgili araştırmacı, sinemacı, yönetmen bakış açılarına göre tanımlarda farklar vardır.
6. 3 Sinemada Siyasal İletişim Sosyal konular yanında siyasal konulara da eğilen sinema filmlerinin yapımına önce Batı Avrupa ülkeleri ile Sovyetler Birliği (SSCB) ve ABD gibi ülkelerde başlanmıştır. Çoğunlukla dolaylı olarak siyasal konulara eğilen, siyasal söylemi olan sinema filmleri yanında, zaman doğrudan siyasal yaşamı konu alan, o ülkenin yönetim biçimini genellikle eski yönetimlere, rejimlere eleştirel olarak bakan sinema filmleri de yapılmıştır.
6. 3 Sinemada Siyasal İletişim Sinemanın ilk bulunduğu ülke olan Fransa’da da bu yeni kitle iletişim teknolojisinin, siyasal iletişim aracı olarak kullanıldığı görülmüştür.
6. 3 Sinemada Siyasal İletişim Televizyonun bulunması ve yaygınlaşması ile birlikte sinemanın, önceleri olumsuz etkilenmesi, daha sonra bu filmlerin televizyon ekranlarından geniş halk kitlelerine gösterilmesi olanağı, sinemayı yeniden popüler duruma getirmiştir.
6. 4 İnternette Siyasal İletişim İnternetin bulunuşunun 30 -35 yıllık bir geçmişi olmasına karşılık, toplum yaşamına girişinin ve özellikle de siyasal aktörler tarafından kullanılmasının 15 -20 yıllık bir geçmişi vardır. 54
6. 4 İnternette Siyasal İletişim Günümüzde ise İnternet hemen tüm siyasal aktörler tarafından kullanılmaktadır. Bu kullanımda klasik web sitelerinden mesajların verilmesi yanında “Sosyal Medya” adı altında toplanabilecek web 2. 0 tekniğine dayalı You. Tube, Facebook, Twitter, Blog gibi iletişim biçimleri de 2000’li yılların ilk 10 yılında yoğun olarak kullanılmaya başlanmıştır.
6. 4 İnternette Siyasal İletişim Siyasal aktörlerden siyasal partiler, özellikle gençleri hedef alan mesajlarını bu hedef kitleye ulaştırmak için web 2. 0 tekniğine dayanan sosyal medya olanaklarını kullanmaktadırlar. Bu konuda en çarpıcı örnek ise 2008 ABD Başkanlık seçiminde Barack Obama’nın kullandığı sosyal paylaşım siteleri, eposta ve SMS tekniğidir.
6. 4 İnternette Siyasal İletişim Siyasal aktörler internetten iki farklı amaçla yararlanmaktadır. İlki, amaçlarını gerçekleştirmek ve kendilerini tanıtmak; kendileri ile ilgili haber ve bilgi vermek; ikinci ise haber kaynağı olarak, özellikle benzer siyasal aktörlerin mesajları hakkında bilgi almaktır.
6. 4. 1 İnternette Siyasal İletişimin Olumlu Özellikleri İnternetin kısa zamanda yoğun olarak kullanılmasının en önemli nedeni, moda olduğu için ya da daha etkili olmasından çok, bu aracın siyasal iletişim alanında kullanıcılara (siyasal aktörlere) yeni olanaklar sunmasıdır.
6. 4. 1 İnternette Siyasal İletişimin Olumlu Özellikleri ‘Olumlu özellikler’ olarak nitelenecek bu özellikler özgürlük, hızlılık, kolaylık ve diğer iletişim kanalları ile iç içelik şeklinde dört temel başlık altında toplanabilir.
- Slides: 37