BLM 4 Gelir vergisi vergi matrahnn tespiti Stopaj

BÖLÜM 4 • Gelir vergisi & vergi matrahının tespiti • Stopaj • Gelir Vergisi Hesaplamaları • Sosyal Sigorta, Sosyal Güvenlik ve İhtiyat Sandığı • Çalışma soruları

BÖLÜM 4 -GELİR VERGİSİ & VERGİ MATRAHININ TESPİTİ 4. Gelir Üzerinden Alınan Vergiler: Gerçek Kişilerin (Şahıslar) çeşitli işlemlerden elde ettikleri gelirleri üzerinden, gelir vergisi kanununda belirlenen oranlarda alınan vergilere gelir vergisi denir. 4. 1. Gelir Vergisi: Vergi gerçek kişilerin elde ettikleri kazançlar üzerinden alındığı için gelir vergisi adı ile anılmaktadır.

4. 1. 1. Gelir Vergisinin Özellikleri • Bu vergiler bir yıl boyunca gerçek kişilerin kazançları üzerinden alınan vergilerdir. • Gelir üzerinden alınan vergiler, vergiler içerisinde önemli bir paya sahiptir. • Gelirlerin beyanın kontrolü ve takibi önemlidir. • Bu hususlara dikkat edildiği sürece vergi gelirlerinden en büyük pay gelir vergilerinden sağlanır. • Gelir üzerinden alınan vergiler iki şekilde incelenir. Bunlar, Gelir Vergileri ve Kurumlar Vergileridir.

4. 1. 2. Gelir Vergisinin Konusu • Gerçek kişilerin bir yıl boyunca elde ettikleri gelir ve kazançları üzerinden alınan vergilerdir. • Kamu hizmetlerinin finansmanında en fazla yararlanılan vergi gelir vergisidir. • Gelir vergisinin artan oranlı olması, birtakım indirim, muafiyet ve istisnalara uygun olması nedeniyle ve vergi ile ilgili düzenlemelerin, vergi yönetiminin doğru yapılması koşuluyla vergi adaletine uygun olarak daha fazla yarar sağlanabilir. • Gelir vergisi dolaysız bir vergidir.

4. 1. 2. Gelir Vergisinin Konusu - Gerçek kişiye ait olmalıdır. Gerçek kişi ise medeni kanun hükümlerine göre hak sahibi olabilme ve borç altına girme bakımından ehil olan kişidir. - Gelir bir takvim yılı içinde elde edilen gelir olmalıdır. Gelir vergisinde vergilendirme dönemi geçmiş olan bir takvim yılıdır.

4. 1. 2. Gelir Vergisinin Konusu - Gelir her türlü kazanç ve iratların toplamıdır. Yani direkt olarak ele geçmese bile hak edilmiş olan o yıla ait her türlü kazanç, alacaklar ve elde edilmiş gelirlerin toplamı gelir vergisinin konusuna girer. - Gelir kazanç ve iratların safi tutarıdır. Gelirin elde edilmesinde yapılan ve yapılacak olan her türlü giderler düşüldükten sonra kalan kısım verginin konusu olmaktadır. Safi kazanç ve iratların bulunmasında gayri safi gelirden kanunda belirtilen giderler düşürülür.

4. 1. 3. Gelir Vergisi Unsurları • Gelir, Gelir Vergisi Yasası’nın 2. maddesinde “Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içerisinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. ” şeklinde tanımlanmıştır. • Aynı Yasa’nın 4. maddesinde ise vergiye bağlı gelirin unsurları belirtilmektedir.

4. 1. 3. Gelir Vergisi Unsurları • Gelir Vergisi Kanunu’na göre gelir sayılan unsurlar şunlardır: - Ticari kazançlar - Zirai kazançlar - Ücretler - Serbest meslek kazançları - Gayrimenkul (taşınmaz) sermaye iratları - Menkul (taşınabilir) sermaye iratları - Sair kazanç ve iratlar

4. 1. 4. Gelir Vergisi Tarifesi • Gelir vergisinin matrahı gerçek usulde, gelir kaynaklarından elde edilen hasılattan bu hâsılatın yapılması için yapılan masraflar ve vergiden istisna edilen tutarların düşürülmesinden sonra kalan kısımdır. • Gelir vergisi artan oranlı bir vergidir. Dilim usulü artan özelliği gösterir.

2018 Yılına Ait Gelir Vergisi Yıllık Matrah ve Vergi Oranları Birim Matrah (TL) Küm. Matrah (TL) Oran % Birim Vergi (TL) Küm. Vergi (TL) 3. 000 10 300 3. 000 6. 000 20 600 900 7. 600 13. 600 25 1. 900 2. 800 10. 050 23. 650 30 3. 015 5. 815 23. 650 sonrası 37 Yıllık Kişisel İndirim: 21. 750, 00 TL

2019 Yılına Ait Gelir Vergisi Yıllık Matrah ve Vergi Oranları Birim Matrah (TL) Küm. Matrah (TL) Oran % Birim Vergi (TL) Küm. Vergi (TL) 5. 000 10 500 5. 000 10. 000 20 1. 000 1. 500 9. 000 19. 000 25 2. 250 3. 750 11. 000 30 3. 300 7. 050 30. 000 sonrası 37 Yıllık Kişisel İndirim: 28. 300, 00 TL

2019 Yılına Ait Gelir Vergisi 12 Aylık Matrah ve Vergi Oranları Birim Matrah (TL) Küm. Matrah (TL) Oran % Birim Vergi (TL) Küm. Vergi (TL) 416, 67 10 41, 67 416, 67 833, 33 20 83, 33 125, 00 750, 00 1. 583, 33 25 187, 50 312, 50 916, 67 2. 500, 00 30 275, 00 587, 50 2. 500, 00 sonrası 37 Yıllık Kişisel İndirim: 2. 358, 33 TL

2019 Yılına Ait Gelir Vergisi 13 Aylık Matrah ve Vergi Oranları Birim Matrah (TL) Küm. Matrah (TL) Oran % Birim Vergi (TL) Küm. Vergi (TL) 384, 62 10 38, 46 384, 62 769, 23 20 76, 92 115, 38 692, 31 1. 461, 54 25 173, 08 288, 46 846, 15 2. 307, 69 30 253, 85 542, 31 2. 307, 69 sonrası 37 Yıllık Kişisel İndirim: 2. 176, 92 TL

4. 1. 5. Gelir Vergisinin Tarhı • Tarh işlemi Vergi Usul Yasası 21. maddede, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve oranlar üzerinden hesaplanarak vergiyi miktar itibariyle tespit eden idari bir işlem olarak tanımlanmaktadır. • Verginin hesaplanması beyan edilen vergiye tabi gelirin, artan oranlı tarifeye uygulanması ile bulunur.

4. 1. 6. Gelir Vergisinin Ödenmesi • Gelir vergisi beyannamesi, ait olduğu takvim yılını takip eden yılın 30 Nisan tarihine kadar verilir. • Bu nedenle verginin ait olduğu takvim yılını izleyen yıl içinde taksitler halinde ödenmesi esası benimsenmiştir. • Gelir vergisinin ödenme süreleri beyan ayları dikkate alınarak şu şekilde belirlenmiştir: • Gerçek kişiler için vergilendirme dönemini izleyen yılın Temmuz ve Kasım ayları sonuna kadar 2 eşit taksitte ödenir.

Stopaj • Stopajlar kişiler bakımından gelir vergisine, kurumlar bakımından kurumlar vergisine mahsup edilir. • Stopaj (kaynaktan kesme), gelir vergisinde, özellikle maaş ve ücretlilerin vergi borçlarının ödenmesinde, gelir henüz sahibinin eline geçmeden verginin kesilmesini ifade eder.

Stopaj • Stopaj, gelir veya kurumlar vergisine tabi bir kazanca ilişkin hasılatın ilgilisine ödenmesi aşamasında, ödemeyi yapanlarca, yasa ile belirlenmiş oranlar üzerinden ödeme tutarının bir kısmının tutulup, hasılatı elde eden adına ve onun peşin vergisi olarak vergi dairesine yatırılması şeklinde uygulanan vergileme yöntemi ve vergi güvenlik tedbiridir.

Stopaj Oranı % (Diğer/TC) Maaşlardan P. A. Y. E. Yabancıların serbest meslek kazançlarından Matraha Göre 20/5 Patent hakları için yabancılara ödenen 10 Yabancı sanatkârlara ödemelerden 10 Hava parası için ödemelerden 20

Stopaj Oranı % (Diğer/TC) Tarım ürünleri için üreticiye yapılan ödemelerden – Kuru tarımda 1 – Hayvancılıkta 2 – Sulu tarımda 3 Taşınmaz mal alım ve satımı yapanlardan satış bedeli veya rayiç hangisi yüksek ise , %20 kar üzerinden saptanan safi kazancın 20

Stopaj Oranı % (Diğer/TC) Tüzel kişilerin banka faizi gelirlerinden 12 Gerçek kişilerin banka faizi gelirlerinden 10 Temettülerden 15 Dağıtılmayan kurum kazancından, yabancı kurumlar dahil 15 Kira gelirlerinden 10 Yerel Banka ve Kooperatifler dışındaki kaynaklardan alınan borçlar için ödenen faizden 20/10

Gelir Vergisi Hesaplamaları • Gelir vergisi yıllık dilimleri ve oranları • Gelir vergisi yıllık muafiyetleri • Sosyal Sigorta ve İhtiyat sandığı oranları Tabloları kullanılarak yapılacaktır.

Sosyal Sigorta, Sosyal Güvenlik ve İhtiyat Sandığı • Sosyal Sigorta ve Sosyal Güvenlik: Ödenecek primlerin alt ve üst sınırları(1 Ağustos 2019’dan itibaren): Aylık-Alt Sınır (TL) Aylık-Üst Sınır (TL) Sosyal Sigorta 3, 400 23, 800 Sosyal Güvenlik 3, 400 23, 800

Sosyal Sigorta ve Sosyal Güvenlik: • Memur ve İşçiler: Yukarıda belirtilen kazanç sınırları içerisinde aşağıdaki oranlarda kesinti yapılır.

Sosyal Sigorta ve Sosyal Güvenlik: Sosyal Sigorta Prim Oranları: Sosyal Sigortalıdan Kesinti Sosyal Sigorta İşveren Katkısı KKTC Çalışma İzinli Emekli %9 %9 %8 %11 %13 Sosyal Güvenlik Prim Oranları: Sosyal Güvenlik Sigortalıdan Kesinti Sosyal Güvenlik İşveren Katkısı %9 %8. 25 %8 %11 %10. 25 %13

Sosyal Sigorta ve Sosyal Güvenlik: • Yukarıda belirtilen işveren katkısı birinci tehlike sınıfındaki sigortalılar için olup her sınıf artışı için işveren katkısı %1/2 yükselmektedir.

Sosyal Sigorta ve Sosyal Güvenlik: • İşveren durumunda olan veya bağımsız çalışanlar: Bu durumdaki sigortalılar yaş durumlarına göre Bakanlar Kurulu’nun tespit ettiği aylık gelir basamaklarından tehlike sınıflarına göre aylık dönemlerde sigorta primi öderler. • Sosyal güvenlik fonlarına yapılacak ödemeler vergi amaçları için aşağıdaki miktarları aşamaz. • İşveren ödemesinde brüt ücretin – %19 • Hizmetli katkılarında brüt ücretin – %13

İhtiyat Sandığı • İşverenler veya bağımsız çalışanlar ihtiyat sandığına tabi değildirler. İhtiyat Sandığı: Memur ve İşçiler: KKTC Çalışma İzinli Aylık ödeneklerin den kesinti %4 %0 İşveren katkısı %4 %5

BÖLÜM 4 – ÇALIŞMA SORULARI • • Yıllık Maaş Hesaplmaları Aylık Maaş Hesaplamaları 13’cü Maaş Hesaplamaları Vergi Matrahı Tespiti ile igili hesaplamalar