BLM 3 FNANSAL ANALZ VE KONTROL FNANSAL YAPIYI

BÖLÜM 3 FİNANSAL ANALİZ VE KONTROL, FİNANSAL YAPIYI GÜÇLENDİRİCİ ÖNLEMLER 1

İÇİNDEKİLER - Finansal Analizde Kullanılan Teknikler Oran Analizi Oranların Sınıflandırılması Likidite Oranları Finandal Kaldirac Oranları Devir Hizi Oranları Karsilama Oranlari Karlılık Oranları Piyasa Performansını Değerlendirmede kullanılan Oranlar 2

İÇİNDEKİLER Dupont Analizi İçsel ve sürdürülebilir Büyüme Karşılaştırmalı Analiz Yüzde Yöntemiyle Analiz Trend Analizi 3

FİNANSAL TABLO ANALİZİ KULLANANLAR 1. ORTAKLAR 2. YATIRIMCILAR 3. KREDİTÖRLER 4. DİĞER MESLEK SAHİPLERİ 4

Finansal Analizde Kullanılan Teknikler Analizde Kullanılan başlıca teknikler: - Oran Analizi Yüzde Yöntemiyle Analiz Karşılaştırmalı Analiz Trend Analizi 5

Oranların Sınıflandırılması: 1) Likidite Oranları 2) Finansal Kaldıraç oranları 3) Devir Hizi Oranlari (Aktivite Oranlari) 4) Karsilama Oranlari(Sabit Yukumluluk Oranlari) 5)Karlılık Oranları 6) Buyume, Pazar Degeri Oranlari 6

LİKİDİTE ORANLARI Bir işletmenin kısa vadeli borçlarını karşılayabilme yeteneğinin ölçülmesinde kullanılır. Bu oranlardan işletmenin ne kadar kolaylıkla nakit elde edebilmesine ve işlerin kötüye gitmesi halinde likiditesini koruyabilmesine yönelik bilgiler sağlanır. Likidite oranları olarak cari oran, asit test oranı ve nakit oranı olarak 3 önemli oranın yanında Net İşletme (Çalışma) Sermayesi Oranı da vardır. 7

1. Cari Oran cok yaygin olarak kullanilir. Firmanin toplam likidetesini olcer. Cari oran, firmanin cari aktiflerinin cari pasiflerinin kac kati oldugunu kapsar. Ne olcude buyukse, firmanin vadesi gelen cari borclarini odeme gucu o derece yuksektir. Sezgisel olarak cari oranin 2/1 olmasinin uygun oldugu soylenir. Cari Oran = Cari Aktifler Cari Pasifler 8

2. Likidite (Asit Test) Orani Stoklari likid hale getirmek zaman alacak ve finansal kayiplara sebep olabilecektir. Yaygin olarak kabul edilen likidite oraninin 1. 0`den buyuk olmasidir. Likidite Orani = Cari Aktifler-Stoklar Cari Pasifler 9

3. Nakit ORANI En likit degerler olan para ve pazarlanabilir menkul degerler ile dovizlerin cari borclara bolunmesi ile hesaplanir. Sirketin alacaklarini tahsil edememe , stoklarini nakde cerivememe durumunda ne olcude kisa vadeli borclarini odeyebilecegini gosterir. Nakit Orani = Nakit ve Nakit Benzerleri Cari Pasifler 10

4. NET İŞLETME (ÇALIŞMA) SERMAYESİ ORANI Net Isletme sermayesinin satislara bolunmesi ile hesaplanir. Likiditednin satislara ne oranda oldugunu gosterir. Oran yukseldikce likiditenin yukseldigi gorunmektedir. Net Isletme Sermayesi= Cari Aktifler-Cari Pasifler Satislar 11

AKTIVITE ORANLARI (DEVIR HIZI ORANLARI) Faaliyet oranları, işletmelerin varlık ya da varlık gruplarına, bu varlıkların sağladığı gelirlere oranla ne kadar fazla yatırım yaptığını, varlıklarını ne derecede verimli kullandığını değerlendirmede kullanılan oranlardır. Faaliyet oranları olarak şu oranlar hesaplanabilir: - Alacakların devir hızı - Stok devir hızı - Toplam varlıkların (Aktif) devir hızı - Sabit varlıkların devir hızı 12

1. ALACAK DEVIR HIZI Firmanin alacaklarini hangi olcude etkin yonetildigini, yilda kac defa tahsil edildiklerini gosterir. Alacak Devir Hizi = Kredili Satislar Ticari Alacaklari Alacak Devir Suresi(ATS)= 365/ Alacak Devir Hizi 13

2. STOK DEVIR HIZI Satilan maliyetinin, stoklara bolunmesiyle buunur ve bize stoklarin yilda kac kez yenilendigini gosterir ve stoklarin etkin yonetim olcusudur. SDH artikca firmanin karliligi da artmakta ve stoklara gereksiz yatirim yapilmadigi gibi likiditenin de arttigi gorulmektedir. Stok Devir Hizi = Satilan Maliyeti Ortalama Stoklar * Stok Devir Suresi = 365/Stok Devir Hizi 14

3. AKTIF DEVIR HIZI Toplam aktiflerin yilda kac kez dondugunu gosterir ve firmada yapilan yatirimlarin etkin kullaniminin bir olcusudur. Aktif Devir Hizi= Satislar Aktif Toplami 15

4. SABIT VARLIKLARIN DEVIR HIZI Firmanin sabit aktiflerine asiri yatirim yapilip yapilmadigini , isletmede atil yatirim bulunup bulunmadigini ve sabit aktiflerin hangi olcude etkin kullanildigini gosterir. Sabit Aktif Devir Hizi= Satislar Toplam Sabit Aktifler 16

5. TICARI BORCLAR DEVIR HIZI Yilda kac kez borclarin odendigini gosterir ve kredili alimlarin , ticari borclara bolunmesiyle buunur. Ticari Borc Devir Hizi(TBDH) = Kredili Alislar Tutari Ticari Borclar 17

FINANSAL KALDIRAÇ ORANLARI İşletmenin mali yapısını ortaya koyarak uzun vadeli borç ödeme gücünü gösteren oranlardır. - Finansal Kaldıraç Oranları: Borç Oranı Borç-öz sermaye oranı( kaldırac derecesi) Kısa Vadeli Borçların Agırlıgı Oranı Ozsermaye çarpanı Oranı 18

Borc Orani = Toplam Borclar/Toplam Aktifler Borç Öz Sermaye Oranı = Toplam Borçlar / Toplam Öz Sermaye Kisa Vadeli Borçlarin Agirligi= Kisa Vadeli Borclar/ Toplam Borçlar Kisa Vadeli Borclar Orani=KVB/UVB *KVB Aktifi Karsilama Orani=KVB/Aktif Toplami Ozsermaye Carpani =Aktif Toplami/Ozsermaye 19

Karlılık Oranları 1. Brüt Kar Marjı (Net Satışlar – Satışların Maliyeti) / Net Satışlar 2. Net Kar Marjı Net Kar / Net Satışlar 3. Aktif Karlılık Oranı Net Kar/Aktif Toplam 4. Öz Sermaye Karlılık Oranı Net Kar / Öz Sermaye Toplamı 5. Hisse Senedi Basına Kar HBK=Net Kar/Hisse Senedi Sayısı 20

Finansal Oranlar Arasındaki İlişkiler (Du. Pont Analizi) 21

Karşılaştırmalı Analiz (Yatay Analiz) Karşılaştırmalı analiz, bir işletmenin farklı tarihlerde düzenlenmiş mali tablolarında yer alan kalemlerde görülen değişikliklerin incelenmesi ve bu değişikliklerin değerlendirilmesidir. 22

Karşılaştırmalı Analiz (Yatay Analiz) 2005 2006 2007 2005 -2006 2005 -2007 2006 -2007 Mutlak % Kasa 300 400 500 100 33, 3 200 66, 7 100 25 Alacaklar 160 200 160 40 25 0 0 -40 -20 Stoklar 500 400 600 -100 -20 100 20 200 50 Dönen Varlıklar 960 1. 000 1. 060 40 4, 1 300 31, 2 260 26 23

Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz) Dikey analiz, ortak esasa indirgenmiş tablolar analizi olarak da isimlendirilen bu analiz yönteminde, mali tablolarda yer alan her bir kalemin toplam içerisindeki payı yüzde olarak ifade edilir. 24

Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz) A İşletmesi 2007 Net Satışlar 2006 Endüstri Ortalaması 2005 2007 2006 2005 100, 0 100, 0 (-)Satışların Maliyeti Brüt Satış Karı 75, 6 68, 2 70, 5 72, 6 73, 0 72, 6 24, 3 31, 8 29, 3 27, 4 27, 0 27, 4 (-)Faaliyet Giderleri Faaliyet Karı 14, 1 23, 8 23, 4 22, 0 21, 4 21, 2 10, 2 8, 0 6, 1 5, 4 5, 6 6, 2 (-)Faiz 2, 8 2, 0 2, 1 1, 4 1, 3 1, 2 Olağan Kar 7, 4 6, 0 4, 3 5, 0 (-)Vergi 3, 5 2, 6 1, 8 1, 9 Dönem Net Karı 3, 8 3, 4 2, 2 2, 5 3, 1 25

Trend Analizi Trend analizi, bir işletmenin uzun bir zaman dönemi içindeki (5 -10 yıl gibi) değişimlerinin, endüstrideki diğer işletmelere oranla ya da o işletmenin baz olarak alınan yılına oranla ne yönde olduğunu belirlemek için yapılır. 26

FİRMANIN SEKTÖRE VE RAKİPLERE GÖRE MUKAYESESİ Firmanin ticari alacaklar, stoklar, sabit aktiflere yaptigi yatirimlar ile borc hesaplarinin yonetiminin ve satislara gore giderlerinin sektor ortalamasina ve rakiplere göre mukayesesi önemli bilgileri ortaya koyar. 2 ws 27