Ble gowy Magorzata KoziarskaRociszewska Klinika Nefrologii Nadcinienia Ttniczego
Bóle głowy Małgorzata Koziarska-Rościszewska Klinika Nefrologii, Nadciśnienia Tętniczego i Medycyny Rodzinnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Ból głowy To podmiotowy objaw różnych procesów chorobowych Może być: Ø pierwotny – bez przyczyny organicznej Ø wtórny – stanowi objaw znanego schorzenia
Ból głowy Pierwotny: • migrena • napięciowy • klasterowy (trójdzielno-autonomiczny) – epizodyczny lub przewlekły • hemicrania napadowa – epizodyczna i przewlekła • krótkotrwałe, 1 -stronne napady bólu, z przekrwieniem spojówek i łzawieniem, przypominające nerwoból • Inne – kłujący, kaszlowy, wysiłkowy, związany z seksem, śródsenny, pierwotny piorunujący, codzienny uporczywy, hemicrania ciągła
Ból głowy Wtórny – przyczyny: • uraz głowy i/lub szyi • choroba naczyń wewnątrzczaszkowych lub dogłowowych • zaburzenia wewnątrzczaszkowe, nie naczyniowe • substancje chemiczne i reakcja po ich odstawieniu • zakażenia • zaburzenia homeostazy • choroby szyi, oczu, nosa, zatok przynosowych, zębów, jamy ustnej • zaburzenia psychiczne
Nagły, gwałtowny ból głowy Ø bardzo silny Ø może być objawem stanu zagrażającego życiu • - Przyczyny naczyniowe krwotok podpajęczynówkowy rozwarstwienie t. szyjnej lub t. kręgowej zakrzepica naczyń żylnych mózgu nadciśnienie tętnicze • Przyczyny nie naczyniowe - zapalenie opon m-rdz. i mózgu - samoistne niedociśnienie wewnatrzczaszkowe
Nagły, gwałtowny ból głowy • - Pierwotne bóle głowy migrena trójdzielno-autonomiczne bóle głowy Inne: ból związany z seksem, kaszlowy, wysiłkowy
Bóle głowy – objawy ostrzegawcze § Nagły początek, z objawami oponowymi lub bez § Stale nasilający się ból § Ból towarzyszący objawom ogólnym – gorączce, wysypce, sztywności karku § Obecne objawy ogniskowe § Obrzęk tarcz nerwów wzrokowych § Ból wywołany przez wysiłek, kaszel lub pr. Valsalvy § Ból w ciąży lub po porodzie § Nowy ból u chorego na nowotwór § Nowy ból u chorego na boreliozę § Nowy ból u chorego na AIDS
Bóle głowy – objawy ostrzegawcze Objawy ostrzegawcze § § § § § częste przyczyny Nagły początek, z objawami oponowymi • Krwotok wewnątrzczaszkowy (np. lub bez podpajęczynówkowy) Stale nasilający się ból • Guz mózgu, krwiak podtwardówkowy, nadużywanie leków Ból towarzyszący objawom ogólnym – • Zap. opon m-rdz. , zap. mózgu, gorączce, wysypce, sztywności karku neuroborelioza, zakażenie Obecne objawy ogniskowe ogólnoustrojowe, ch. układowa • Guz mózgu, malformacja nacz. , ch. układowa Obrzęk tarcz nerwów wzrokowych • Guz mózgu, zapalenie w OUN, nadciśnienie wewnątrzczaszkowe Ból wywołany przez wysiłek, kaszel lub • Krwawienie podpajęczynówkowe, guz pr. Valsalvy mózgu Ból w ciąży lub po porodzie • Zakrzepica żył kory mózg. lub zatok opony twardej, rozwarstwienie t. szyjnej, krwotok do przysadki Nowy ból u chorego na nowotwór • Przerzut Nowy ból u chorego na boreliozę • Zapalenie w OUN Nowy ból u chorego na AIDS • Guz mózgu, zakażenie oportunistyczne
Bóle głowy – diagnostyka 1. Wykluczyć ból wtórny – objawowy 2. Wykluczyć stany zagrożenia życia – objawy ostrzegawcze ! 3. Zwrócić uwagę na cechy nietypowe bólu lub zaburzenia współistniejące Ø W przypadku objawów ostrzegawczych – dalsza diagnostyka w warunkach szpitalnych! Ø Transport do szpitala!
Bóle głowy – diagnostyka w przypadku objawów ostrzegawczych (szpital) • Neuroobrazowanie ( CT, MRI, angio-CT, angio-MR) • Nakłucie lędźwiowe • USG-Doppler tt dogłowowoych (szyjnych i kręgowych) • Badania laboratoryjne
Bóle głowy – kryteria rozpoznania
Bóle głowy – kryteria rozpoznania Rodzaj bólu Kryteria diagnostyczne Migrena (bez aury) ≥ 5 napadów bólu, trwające 4 -72 godz. (nieskuteczne leczenie lub nie leczone), ból ma co najmniej 2 z 4 cech: 1 -stronny, nasila się przy zwykłej aktywności (np. chodzeniu), ma pulsujący charakter, nasilony umiarkowanie lub znacznie; występuje co najmnie 1 z 2 cech: nudności/wymioty, nadwrażliwość na światło/dźwięk. Ból przez ≥ 15 dni w m-cu, co najmniej 3 m-ce; Jeżeli ≥ 8 dni w każdym m-cu, a wcześniej pacjent miał 5 napadów. Migrena przewlekła Trójdzielnoautonomiczne bóle, zwł. klasterowy ≥ 5 napadów, spełniających kryteria: silny, 1 -str. ból w obrębie oczodołu i/lub skroni, trwa (nie leczony) 15 -180 min. ; ≥ 1 z cech: po str. bólu przekrwienie spojówek i/lub łzawienie, zatkanie/wyciek z nosa , obrzęk powieki, pocenie/zaczerwienienie czoła/twarzy/ zwężenie źrenicy i/lub opadanie powieki ; Poza tym: niepokój, pobudzenie; Napady 1 co 2 -gi dz. do 8/dobę Hemicrania napadowa Napady częstsze niż j. w. ≥ 20/dobę, ale trwają krócej (2 -30 min. ), trwają zwykle < 1 min.
Bóle głowy – kryteria rozpoznania Rodzaj bólu Kryteria diagnostyczne Ból wywołany nadużywaniem leków Ból ≥ 15 dni * w m-cu u chorego nadużywającego regularnie przez ≥ 3 m-ce, ≥ 1 leku, który może być stosowany doraźnie lub objawowo; Pojawia się lub nasila w okresie nadużywania leku. Ustępuje w ciągu 2 m-cy po odstawieniu leku. * ≥ 10 dni połączenie leków
Bóle głowy – leczenie farmakologiczne Migrena • Ból łagodny-umiarkowany - NLPZ (w tym ASA) - preparaty złożone: paracetamol, NLPZ; kofeina; ergotamina • Ból umiarkowany-silny - agoniści rec. 5 -HT 1 (tryptany) - dihydroergotamina • Towarzyszące wymioty / nudności - metoclopramid
Bóle głowy – leczenie farmakologiczne Przeciwwskazania do 5 -HT 1 (tryptanów): § § § § Ch. niedokrwienna serca Przebyty zawał serca Niestabilne nadciśnienie tętnicze Migrena z aurą z pnia mózgu Zaburzenia rytmu serca Przebyty incydent niedokrwienia mózgu Ciąża Przyjęcie preparatu alkaloidu sporyszu < 24 godzin wcześniej
Bóle głowy – leczenie farmakologiczne Przeciwwskazania do dihydroergotaminy: § § § Ch. niedokrwienna serca Niestabilne nadciśnienie tętnicze Choroba tętnic obwodowych Dysfunkcja nerek, wątroby Ciąża Sepsa
Bóle głowy – leczenie farmakologiczne Profilaktyczne leczenie migreny Leki I rzutu - metoprolol, propranolol - Flunaryzyna - Kwas walproinowy - Topiramat Leki II rzutu - Amitryptylina - Wenlafaksyna - Naproksen - Bisoprolol
Bóle głowy – leczenie farmakologiczne Profilaktyczne leczenie migreny Leki III rzutu - ASA Gabapentyna Magnez Ryboflawina Koenzym Q Kandesartan Lizynopryl
Bóle głowy – leczenie farmakologiczne Leczenie migreny przewlekłej - Topiramat - Kwas walproinowy - Toksyna botulinowa – inj. i. m. do mm. głowy
Bóle głowy – leczenie Ból klasterowy - Sumatryptan inj. s. c. lub aerozol donosowy Zolmitryptan donosowo Inhalacja tlenu 100%, 7 l/min. , 10 min. GKS ( metyloprednizolon, deksametazon) inj. i. v. , następnie p. o. - - kwas walproinowy
Bóle głowy – leczenie Hemikrania napadowa - z wyboru indometacyna
Bóle głowy – leczenie Ból głowy spowodowany nadużywaniem leków - odstawienie leku nadużywanego - - topiramat - - GKS (prednizon lub prednizolon)
- Slides: 25