Biznesi ndrkombtar Prof Dr Besim BEQAJ Prof dr

Biznesi ndërkombëtar Prof. Dr. Besim BEQAJ Prof. dr. Besim BEQAJ 1

Domosdoshmëria e Biznesit Ndërkombëtar: Objektivat e të mësuarit Të kuptojmë historinë dhe rëndësinë e biznesit global. Të mësojmë definicionin e biznesit ndërkombëtar. Të njohim (mësojmë) rritjen e lidhjeve globale të sotshme. T’i vlerësojmë mundësitë dhe sfidat e ofruara nga biznesi ndërkomëtar. Prof. dr. Besim BEQAJ 2

Sferat e biznesit ndërkombëtar Prof. dr. Besim BEQAJ 3

Definimi i Biznesit ndërkombëtar n n n Biznesi ndërkombëtar paraqet të gjitha transakcionet komerciale (private dhe qeveritare) në mes të dy apo më shumë vendeve. Biznesi ndërkombëtar përbëhet prej transaksioneve të cilat lindin, kryhen dhe zhvillohen përtej kufijve të vendit me qëllim të plotësimit të objektivave të individëve dhe organizatave. Qëllimi i biznesit privat është rritja ose stabilizimi i profitit i cili parcijalisht mvaret nga: n n Shitjet e jashtme dhe Resurset e jashtme Prof. dr. Besim BEQAJ 4

Arsyet e bërjës së BN n Zgjerimi i shitjes Kërkimi i resurseve Divesifikimi i burimeve të shitjes dhe furnizimit Minimizimi i rrezikut konkurues n Cilat janë bizneset më te globalizuara në botë? n n n Sporti dhe rendësia e tij si biznes – lojtarët, tifozet, trajneret Bizneset jolegale Prof. dr. Besim BEQAJ 5

Format e BN n n n Exporti i mallrave dhe shërbimeve Importi i mallrave dhe shërbimeve Investimet e huaja të drejtëpërdrejta Investimet portofol Kontratat menaxheriale Aleancat strategjike n n Joint veture Veprimet tjera Prof. dr. Besim BEQAJ 6

Faktorët e rendësishëm në BN n n n n Rritja dhe zgjerimi i shpejtë i teknologjisë Liberalizimi i politikave qeveritare për levizjen midis vendeve të produkteve dhe burimeve Zhvillimi i institucioneve të nevojshme për të mbështetur dhe lehtësuar tregtinë ndërkombëtare Rritja e konkurrencës globale Konsumatorët i njohin dhe dëshirojnë produktet dhe shërbimet e jashtme Raportet politike në mes fuqive të mëdha ekonomike janë përmirësuar Rritja e bashkëpunimit ndër-nacional Prof. dr. Besim BEQAJ 7

Globalizimi n n n Transportimi është më i shpejtë Komunikimi mundëson kotroll të aktiviteteve nga largësitë Shpenzimet e transportit dhe komunikimit nuk janë të larta për biznesin ndërkombëtar Barrierat e ulëta qeveritare ndaj levizjës së mallrave, sherbimeve dhe resurseve iu mundëson ndërmarrjeve shfrytëzimin e përparësive të biznesit ndërkombëtar Globalizimi është proces i rritjës së ndervashmërisë së vendeve n n Prodhimi i automobilave Prodhimi i ushqimit Prof. dr. Besim BEQAJ 8

Funksionimi i BN n Kur funksionohet jashtë, ndërmarrjet duhet të përshtasin metodat e tyre të zakonshme biznesore. Kjo ndodh për shkak se kushtet e jashtme shpesh diktojnë përdorimin e metodave të përshtatëshme dhe sepse menyra e funksionimit të biznesit ndërkombëtar dallon nga metodat dhe menyrat e funksionimit të biznesit vendor. Si shpjegohet ndikimi i jashtëm në biznes? n Shkencat politike studiojnë marrëdheniet në mes biznesit dhe shtetit n Shkencat ekonomike pse levizin të mallërat, shërbimet, kapitali dhe monedhat nga një vend në tjetrin Prof. dr. Besim BEQAJ 9

MJEDISI OPERATIV FAKTORËT FIZIK DHE SHOQËROR OPERACIONET OBJEKTIVAT - Poitikat dhe praktikat ligjore - Rritja e shitjeve - faktorët kulturor - kërkimi i resurseve - forcat ekonomike - minimizimi i rrezikut - ndikimi gjeografik STRATEGJIA FAKTORËT KONKURUES - Përparësitë kryesore ne çmime, marketing, inovacion, apo faktorë të tjerë - Përparësitë dhe aftësitë komparative të konkurrencës - Dallimet konkurruese sipas vendeve MJETET Format Funksionet - Importi dhe exporti - Marketingu - Turizmi dhe transporti - Prodhimi global dhe - Licencimi dhe franshiza zingjiri furnizues - Projektet me çelës në dorë - Kontabiliteti - Menaxhimi i kontratave - Financat - Investimet direkte dhe - Resurset humane portfolio Alternativat - Zgjedhja e vendit - Organizimi dhe mekanizmat e kontrollit Biznesi ndërkombëtar: Funksionimi dhe ndikimet – Daniels/Radebauch/Sullivan Prof. dr. Besim BEQAJ 10

Pyetjet kyçe para se të lëvizet drejt tregjeve ndërkombëtare: Si do të përshtatet ideja, produkti, ose shërbimi jonë në tregun ndërkombëtar? A do të ishte më mirë të kyçemi në një treg përmes tregtisë apo përmes investimeve? Cilat janë ndryshimet e nevojshme në produkt në mënyrë që produkti t’i përshtatet kushteve të tregut të jashtëm? Çfarë kërcënimesh mund të na paraqiten nga konkurrenca (e brendshme/globale)? Si mund të neutralizohen këto kërcënime? Prof. dr. Besim BEQAJ 11

Vlera e lidhjeve globale Sot, lidhjet globale e ndërlidhin tregtinë, tregjet financiare, teknologjinë, dhe standardet jetësore së bashku në një mënyrë të paparë! Investimet globale i shtyejnë kompanitë të rishikojnë dhe të luajnë me rregulla të reja në: praktikat biznesore kërkesat ligjore etikë Prof. dr. Besim BEQAJ 12

Tregtia Një ngricë në Brazil dhe efektet e saj në prodhimin e kafës do të kenë pasoja negative të cilat do të manifestohen me pamjaftueshmëri të këtij produkti dhe si pasojë e kësaj çmimet do të rriten. Prof. dr. Besim BEQAJ 13

Tregjet financiare Një rrënie e vlerës se Pezos Meksikane u manifestua me ndryshime negative në tregjet financiare të të gjitha ekonomive ne rritje dhe kishte efekte të mëdha në Poloni, Hungari dhe Republikën Çeke. Prof. dr. Besim BEQAJ 14

Teknologjia krijon lidhje të fuqishme individuale Teknologjia kompjuterike, komunikimet satelitore, dhe telekomunikacioni u mundëson qasje në kohë reale të njerëzit dhe informatat në nivel global. Prof. dr. Besim BEQAJ 15

Njerëzit. . . Dëgjimi i muzikës botërore Përcjellja e programeve ndërkombëtare të trensmetuara nga CNN etj. Veshja e xhinseve të kaltërta dhe vallëzimi i valleve të njëjta Ushqimet si hamburger, tacos, dhe pica Rezultati është që investimi ndërkombëtar është në shkallën më të lartë të paparë deri me tani. Prof. dr. Besim BEQAJ 16

Ndikimet makroekonomike të Biznesit Ndërkombëtar Tregjet globale e rrisin numrin e konsumatorëve potencial. Ndërmarrjet mund të rrisin aftesine e mesimit më shpejt dhe të prodhojnë produkte me shpenzime më të ulëta shumë më shpejt. Ndërmarrjet mund të përmirësojnë aftësitë e tyre konkurruese. Prof. dr. Besim BEQAJ 17

Biznesi Ndërkombëtar krijon ndryshime ndërkombëtare Çmimet e produkteve të teknologjisë së lartë bien si pasojë e konkurencës globale VCR’s nuk prodhohen më në SHBA Vetëm një përqindje e vogël e motoçikletave prodhohen në SHBA Industria e këpucëve në SHBA është duke u shuar. Prof. dr. Besim BEQAJ 18

Përparësitë e mundshme për një ndërmarrje ndërkombëtare: Qasje në teknologjinë e avancuar Aftësia për të kapitalizuar zhvillimin e produktit Fuqia superiore financiare Thellësia dhe gjerësia e talentit për të menaxhuar Rreziku politik i reduktuar Prof. dr. Besim BEQAJ 19

Ndikimet e jashtme në BN n Veprimi i ndërmarrjes në rrethinë kërkon jo vetëm njohuri menaxheriale për funksionimin e biznesit, por gjithashtu kërkohet njohuri bazë për shkencat shoqërore: n n n n shkencat politike, ligjshmerinë, antropologjinë, sociologjinë, psikologjinë, makroekonominë, dhe gjeografinë. Prof. dr. Besim BEQAJ 20

Evoluimi i strategjive në procesin e ndërkombëtarizimit n n n Qasja pasive në aktive në drejtim të mundësive të reja Veprimet ndërkombëtare krahas atyre vendore në biznes Drejt qasjeve të palimituara në menyrat e veprimit Lokacionet pakta të jashtme drejt atyre të shumta dhe të palimituara Ngjajshmëritë drejt jongjajshmërive në ambient Prof. dr. Besim BEQAJ 21

Forcat kundërthenëse n n n Standardizimi global vs. Praktikave nacionale n Praktikat e standardizimit global tentojnë të zvogëlojnë shpenzimet. Praktikat nacionale iu mundësojnë ndërmarrjeve të adaptohen në kushtet unike lokale. Konkurenca e vendeve vs. Konkurencës së ndërmarrjeve n Vendet moderojnë plotësimin e kushteve globale të efikasitetit dhe qëllimeve biznesore sepse ka rivalitet me vendet tjera. Sovraniteti vs. Raportet ndër nacionale n Vendet janë të gatëshme të lejojnë prekje të sovranitetit me qëllim: n Arritjes së reciprocitetit n Qasja e përbashkët ndaj problemeve n Ballafaqimi me shqetësimet extrateritoriale Prof. dr. Besim BEQAJ 22

Përmbledhje: Biznesi ndërkombëtar ka ekzistuar që nga formimi i kufijve nacional Biznesi ndërkombëtar i ka dhënë formë historisë botërore Lidhjet globale janë çelës i mundësive dhe sukseseve të biznesit ndërkombëtar Prof. dr. Besim BEQAJ 23

Pyetje për të diskutuar: - Krahasoni dhe ballafaqoni biznesin vendor dhe atë ndërkombëtar. Prof. dr. Besim BEQAJ 24