Biz hzrt Mhmmd peymbrin qoyduu yol il gedck

"Biz həzrət Məhəmməd peyğəmbərin qoyduğu yol ilə gedəcək və onun bütün silahdaşlarının qəhrəmanlığını, şəhidliyini heç vaxt unutmayacağıq" Elm və Tolerant din Müqəddəs İslamın yaranması və ilk islam dövləti Mədəniyyətin tərəqqisi Kəbə Heydər Əliyev Aşura günü mərasimində çıxışından (20 iyun 1994 -cü il) Məscid və minarələr Ticarət karvanları İslam dini necə yarandı və necə geniş ərazilərə yayıldı?

Hansı əlamətlər ərəblərin VI əsrdə ibtidai icma quruluşu halında yaşadığını göstərirdi? Ərəb cəmiyyətini birləşməyə vadar edən səbəblər hansılar idi? əsrin sonunda ərəblər dağılmaqda olan qəbilə və tayfalar halında yaşayırdılar. • VIƏrəblərin “Cəzirət-ələrəb”, türklərin və Ölkədə tayfalararası ziddiyyətlərin artması və xarici təhlükə (qonşu Bizans və farsların “Ərəbistan” Sasanilər imperiyası tərəfindən) ərəb tayfalarını birləşməyə vadar edirdi. adlandırdıqları Ərəbistan yarımadası dünyanın ən böyük yarımadasıdır. • Üç tərəfdən dəniz suları ilə əhatə olunan yarımada Asiya, Afrika və Avropanın qovşağında yerləşir. • Yarımadanın çox hissəsini səhralar , yarımsəhralar və çöllüklər təşkil edir. Yarımadanın şimalında maldarlıqla məşqul olan bədəvilər, cənubunda isə əkinçiliklə məşqul olan əhali yaşayırdı. • Avropadan Hindistana gedən böyük karvan yolu Ərəbistan ərazisindən keçirdi. • Ticarət yolları üzərində tədricən şəhərlərə çevrilən iri ticarət məskənləri yaranırdı. • Bunlardan ən böyükləri Məkkə və Mədinə şəhərləri idi.

İslama qədər Ərəbistanda vahid din yox idi Bütpərəstlik hakim idi Ən məhşur məbəd Məkkədə yerləşirdi Hər qəbilənin səcdə etdiyi bütü və məbədi vardı “Allahın evi” adlandırılan Kəbə məbədi

• 610 -cu ildə Məkkə sakini Məhəmməd (570 -632) əhalini vahid Allaha itaət etməyə və onun elçisini qəbul etməyə çağırdı. • O, islam (itaətetmə) dinini yayır və onu qəbul edənləri “müsəlman” (“Allaha itaət edənlər”) adlandırırdı. • Məkkədə islamın yayılması çətin olduğu üçün peyğəmbər (“Allahın elçisi”) 622 -ci ildə Mədinəyə hicrət edir. • Burada müsəlman icmasını yaradaraq onun ehkamlarını uğurla yayır. • 630 -cu ildə müsəlmanlar Məkkəyə dönərək İslamı vahid din elan edirlər. Beləliklə Ərəb dövlətinin əsası qoyuldu. Mühüm anlayışlar Bədəvi – köçəri həyat tərzi keçirən ərəblər Hicrət (ərəb) – başqa yerə getmə, köçmək.

Sasanilər dövlətinin süquta uğradılması Məkkə və Mədinə Əməvilər xilaffəti (632 -661)dövləti. Bizans və Sasanilər süqut etdi (661 -750) dövlətləri ilə 4 xəlifə dövrü Suriya və Misirin işğal olunması Abbasilər xilafəti (750 -1258) (651 -i ildə) və Yarmuk döyüşü müharibə onun geniş torpaqları Xilafətin tərkibinə Bizans qoşunları 636 -cı ildə Yarmuk döyüşündə ağır qatıldı.

Mühüm xronologiya 732 -ci ildə indiki Fransa ərazisindəki Əməvilər dövründə ərəblər Atlantik okeanından Hindistan və Çinə qədər əraziləri Xilafətin tərkibinə qata bilmişdilər. 570 610 622 630 Əməvilər 632 Puatye şəhəri yaxınlığındakı döyüşdə Kadisiyyə döyüşü Şimali Afrika franklar tərəbləri məğlub etdilər. Puatye döyüşü Dəməşq İslamın yaranması İspaniya Məhəmməd peyğəmbərin anadan olması Ərəb dövlətinin yaranması Puatye 636 Əməvilər ilafətinin yaranması 661 Hicrət 732 Məhəmməd peyğəmbərin vəfartı

• Bu dövrdə paytaxt Bağdad şəhərinə köçürüldü. • Elə bu səbəbdən Abbasilər dövlətini Bağdad xilafəti adlandırırlar. • Harun ər-Rəşidin (786 -809) zamanında Xilafət yüksəliş dövrü keçirirdi. • Lakin onun vergiləri məhsulun miqdarına görə deyil, əkin sahəsinə görə hesablanması qaydasını tətbiq etməsi kəndlilərin vəziyyətini pisləşdirmişdi. Abbasilər Bağdad Harun ər-Rəşid Müqənna Xürrəmilər Kordova

Mühüm hadisələr Müqənna Xürrəmilər Əməvilər 4 xəlifə dövrü İri feodalların xilafəti Abbasilər xilafəti “Ümumi bərabərlik” müstəqilliyinin artmideyasını təbliğ edən hər iki Mərkəzi ası, mərkəzidinlərini (atəşpərəstliyi) Azərbaycan üsyan öz qədim islam əsarət altında olan Asiya hakimiyyətə tabe dininə qarşı qoyurdular. Məğlubiyyətlə xalqların azadlıq olmaması nəticələnməsinə baxmayaraqüsyanları üsyanlar Xilafəti və digər yerlərdə də əhalinin çıxaşlarına • zəiflətdi İlk olaraq İspaniya ayrıldı. Burada müstəqil Kordova xilafəti yarandı. • IX əsrdə isə Misir, Mərkəzi Asiya, İran və Əfqanıstan Xilafətdən ayrıldı. VIII əsr səbəb oldu. Kordova xilafətinin «Ümumi bərabərlik» Yarmuk Bağdad xilafəti Sasanilərin süqutu Franklarla Puatye döyüşü • Sürətlə zəifləyən Xilafət 1055 -ci ildədöyüşü Səcuqlardan asılı vəziyyətə düşdü. müharibə Müqənna üsyanı yaranması uğrunda mübarizə • 1258 -ci ildə isə Bağdadı tutan monqollar Abbasilərin hakimiyyətinə

Ərəb rəqəmləri İlk qlobus İbn Sina Ərəb tacirlərinin olduqları ölkələrdə eşitdikləri nağıllar, macəra əhvalatları və s. əsasında məhşur “Min bir gecə” əsəri yaranmışdır. • İslam dininin insan və canlıları təsvir olunmasına qadağa qoyması heykəltəraşlıq və rəssamlığın inkişafına maneçilik törətmişdi. • Samirədə Ulu məscid minarəsi və İspaniyada Əlhambra (“qırmızı”) sarayı bunların ən parlaq nümunəsidir. • • Hazırladı Əhməd Abdinov Bakı Modern Təhsil Kompleksi VIIA 1 sinfinin şagirdi