Bitkilerde Byme Byme Bitkisel organlarn yaplarna yeni sentezledikleri
Bitkilerde Büyüme
Büyüme ► Bitkisel organların; yapılarına yeni sentezledikleri maddeleri alarak ► geri dönüşümü olmayacak şekilde hacimlerini arttırması ve yeni şekiller kazanmasıdır. ►
Morfogenez ► Büyüme sırasında meydana gelen farklılaşmalar sonucu iç ve dış şeklin kazanılmasıdır.
Farklılaşma ► Bir hücrenin istenilen büyüklüğe, yapıya ve şekle bürünmesidir. ► Farklılaşmasını tamamlamış hücre olgunlaşmıştır.
Belirli ve Belirsiz Büyüme
Belirsiz büyüme: Uç meristem faaliyetiyle kök ve gövdenin yeni uzun çıkıntılar meydana getirmesidir.
Belirli büyüme: Bitki tarafından belirli yapıların(Yaprak, çiçek vb) Belirli organizasyon kuralları ile meydana getirilmesidir.
Bitki Büyümesinde Etkili Olan Çevresel Faktörler
Bitki Büyümesinde Etkili Olan Çevresel Faktörler ► Bir bitkinin büyüklüğünü çevresel faktörler önemli bir şekilde etkiler.
Bitki Büyümesinde Etkili Olan Çevresel Faktörler IŞIK 2. SICAKLIK 3. SU VE MİNERAL MİKTARI 1.
IŞIK ► Bir bitkinin maruz kaldığı ► Işığın şiddeti, ► Işığın niteliği, ► Ve ışığın süresi ► Bitkinin büyüme ve gelişmesine doğrudan etki eder.
Işık Şiddeti ► Normalden daha fazla ışık şiddetine maruz kalan bitkiler bodur kalırlar. ► Normaldan daha az ışık şiddetine maruz kalan bitkiler ise uzun ve ince gövdeli, sarı yapraklı ve indirgenmiş bir kök yapısına sahip olurlar.
Bazı Bitkiler; ► Düşük ışık şiddetinde iyi gelişir. , (Gölge seven bitkiler) ► Bazı bitkiler ise; Yüksek ışık şiddetini ister. ► (Güneş seven bitkiler)
SICAKLIK ► Bir bitki belirli bir sıcaklık aralığında büyür ve gelişir. ► Genellikle (00 ile 400 C)
Sıcaklık, günlük ve mevsimsel olarak değişir. Bitkilerde buna göre uyum sağlamıştır.
Su ve Mineral miktarı ► Bir bitkinin büyüyüp-gelişmesi için toprakta mutlaka yeterli miktarda su bulunmalıdır. ► Toprakta suyun fazla miktarda bulunması durumunda, topraktaki hava boşlukları su ile dolar ve sonuçta bitki kökler havasızlıkta ölür.
Bitki Büyümesinde Hormonların Etkisi
Gelişmiş yapıdaki bitkiler, bedenlerinde Salgılanan hormonlar ile çevrelerine karşı Yanıtlar oluştururlar ve kendilerini düzenlerler.
Hormon ? ► Bedenin bir kısmında üretilip, ► Beden içinde yayılan, ► Ve bedendeki başka hücre gruplarını uyaran kimyasal maddedir.
Bir hücre, zarında bulunan hormon’a özel reseptör protein sayesinde hormon tarafından uyarılır.
Hormonlar ile bitkide ; ► Nerede hücre bölünmelerinin meydana geleceği veya hızlanacağı, ► Neredeki hücrelerin öleceği veya farklılaşacağı; ► Bitkinin ne zaman büyüyeceği veya büyümeyeceği, ► Bitkinin ne zaman çiçek açacağı ► belirli olur.
(2008 -ÖSS)
Bitki Büyümesinde Etkili Olan Hormonlar: ► Oksin ► Giberellin ► Sitokinin ► Etilen ► Absisik Asit
OKSİN
Oksin(ler)
Oksin ► Bitki Büyümesinde etkili olan bir hormondur. ► Fototropizma’nın gerçekleşmesini sağlar.
Işık yukarıdan geliyor. Işık yandan geliyor Oksin, bitki hücrelerinin uzamasını tetikler ve bu durum ışığa yönelmeyi sağlar.
Yüksek oksin miktarı gövde ucunda büyümeyi hızlandırırken tam tersine kök ucunda gelişimi yavaşlatır.
Oksin Miktarının Dengelenmesi Oksin miktarının azaltılması Yüksek Oksin Miktarı Etilen Salgılanması
Oksinin Sebep olduğu Diğer Fizyolojik Etkiler Apikal Dominansi’yi sağlar.
Oksinin Sebep olduğu Diğer Fizyolojik Etkiler İkincil meristem oluşumunu tetikler. • Yeni iletim dokularının yapılmasını sağlar. • Yaprak ve meyvelerin dökülmesini önler. • Çiçek gelişimini sağlar. • Meyve büyümesini sağlar. •
İndoloasetik Asit
Oksinler ► Oksin tek bir madde değildir. ► Farklı tiplerdeki kimyasal maddeler oksin hormonu olarak kabul edilir. ► Hatta bazı oksinler yapay yolla üretilebilmektedir.
SİTOKİNİN
Sitokinin ► Bitkide hücre bölünmesini sağlayacak uyarıları oluşturur. ► Sitokinez’i uyarır.
Sitokinin, oksin ile beraber bitki gelişimini düzenler.
Anaç bitkiden küçük bir Doku parçası alınır. Alınan parça doku kültürüne bırakılır. Doku kültüründe büyüyen ve Gelişen doku yeni bitkilere Dönüşür.
Bir doku kültüründe; ► Oksin sitokinin oranı eşit ise farklılaşma gerçekleşmez. ► Sitokinin oranı oksin oranından fazla ise hücre topluluğu sürgün geliştirir. ► Aksine Oksin oranı sitokinin oranından fazla ise hücre topluluğu kök geliştirir.
Sitokonin hormononun işlevleri, ► Yanal tomurcukların gelişimini sağlar. ► Nodül veya mikoriza gelişimini sağlar. ► Yapraklarda yaşlanmayı geciktiririr. ► Oksin ile beraber ikincil meristemlerin oluşmasını sağlar.
(2009 -ÖSS)
GİBERELLİN
Giberellin, bitki gelişimini sağlar. Giberellin eksikliğinde bitki cüce kalır.
Tohum içinde bulunduğu uyku durumunun(Tohum Dormansisi) kırılmasını sağlar.
ETİLEN
Etilen ► Birçok farklı işlevi vardır.
Oksin Miktarının Dengelenmesi Oksin miktarının azaltılması Yüksek Oksin Miktarı Etilen Salgılanması İŞLEVLERİ Oksin’in aşırı etkilerini karşı büyümeyi durdurur.
Programlı hücre ölümlerini(apoptosis) tetikler. (Yaprak Dökülmesi)
§Meyve olgunlaşmasını tetikler
§Üçlü yanıt sisteminin oluşmasını sağlar. Engel var. (Etilen salgılanması artar) Büyümeyi yavaşlat. 1. yanıt Gövdeyi kalınlaştır. 2. yanıt Gövdeyi yatay eksende büyüt. 3. yanıt.
ABSİSİK ASİT
Absisik Asit ► Stres durumlarında salgılanan bir hormondur. ► Su kıtlığında salgılanır ve stomaların kapalı kalmasını sağlar.
Tohum’un çimlenmesini engeller. (Tohum dormansisi)
Bitki Büyümesinde Etkili Olan Hormonlar şunlardır. ►Oksin ►Giberellin ►Sitokinin ►Etilen ►Absisik Asit
- Slides: 62