Biologija algi i gljiva Nastavni program 1 Graa

Biologija algi i gljiva

Nastavni program 1. Građa ćelije algi i osnovni tipovi morfološke organizacije algi 2. Razdeo Cyanophyta i Pyrrophyta 3. Razdeo Rhodophyta, Xanthophyta, 4. Razdeo Chrysophyta , Bacillariophyta, 5. Razdeo Phaeophyta, Euglenophyta 6. Razdeo Chlorophyta 7. Razdeo Charophyta 8. Praktična nastava: Na vežbama se studenti putem mikroskopskih preparata i herbarskog meterijala upoznaju sa reprezentativnim rodovima pojedinih grupa algi i gljiva

Nastavni program 1. Opšte karakteristike carstva gljiva. Građa ćelije, razmnožavanje, životni ciklusi gljiva, Myxomycota, 2. Mastigomycotina, 3. Zygomycotina, 4. Ascomycotina 5. Ascomycotina 6. Basidiomycotina Praktična nastava: Na vežbama se studenti putem mikroskopskih preparata i herbarskog materijala upoznaju sa reprezentativnim rodovima pojedinih grupa algi i gljiva

Исход учења Nakon završetka ovog predmeta student bi trebao da može da: Definiše, razume, koristi i primeni osnovne pojmove vezane za anatomiju algi, gljiva i lišajeva Opiše i objasni životne cikluse pojedinih grupa algi i gljiva na primerima njihovih reprezentativnih predstavnika Nauči da na mikroskopskim preparatima prepozna predstavanike pojedinih rodova algi i gljiva koji se najčešće sreću u prirodi Оцењивање stalno vrednovanje u toku trajanja nastave (testovi) 3 testa, konačna ocena predstavlja rezultat rada studenta tokom nastavnog исхода procesa i završnog ispita odnosno zbir bodova tokom svih oblika учења ocenjivanja. SISTEM OCENJIVANJA. Osnova za finalnu ocenu: Pohadjanje teorijske nastave – do 2 boda Položen praktični deo ispita – do 18 poena Testovi – do 60 poena (četiri testa: max 15/min 8. 25 po testu ili finalni: max 60/min 33) Usmeni ispit Samo 55% od ukupnog broja poena koje je moguće sakupiti (100) biće dovoljno za 6 Ocena 6: > 55 – 64 poena;

Наставу изводе Dragan Radnović, vanr. Prof. , PMF, Novi Sad asistent: Jelica Simeunović, Maja Karaman, Petar Knežević Литература 1. Blaženčić Jelena: Sistematika algi. NNK Internacional. Beograd 1. Branislаv Ranković: Sistematika gljива. PMF Kragujevаc, 2003.

Opšte karakteristike algi Alge -morska trava Telo – talus – telo biljnih organizama koje nije diferencirano na koren, stablo i list - talofite Morfologija -Od nekoliko µm do nekoliko desetina metara - Jednoćelijske, kolonijske, trihalne, sifonalne, parenhimatične Način ishrane - Fotoautotrofi (većina), miksotrofi, heterotrofi (sekundarna karakteristika) - U životnom ciklusu dominira haploidna faza

Razmnožavanje vegetativno Bespolno - sporama i polno Životna sredina -prvobitna sredina -voda - zemljište - druge sredine – kora drveća, vlažne stene, građevinski materijal

Taksonomske kategorije Klasifikacija Carstvo (Regnum) Vegetabilia Podcarstvo (subregnum) Phyconbionta Razdeo (Divisio) Chlorophyta Klasa (Classis) Volvocophyceae Red (Ordo) Volvocales Familija (Familia) Volvocaceae Rod (Genus) Volvox Vrsta (Species) Volvox globator

Sistematika algi Kriterijumi: Građa jedra Diferenciranje višećelijskih struktura Građa bičeva (flagele) Način razmnožavanja Pigmenti Rezervne materije Morfološko-citološki kriterijumi Fiziološki, biohemijski, genetski kriterijumi

Sistematika algi Pokretljivost, heterotrofija – sličnost sa Mastogophora tj. životinjskom carstvu Paralelelna morfološka evolucija Fotoautotrofija – presudan karakter – biljni organizmi Sekundarna heterotrofija (Euglena, Astasia)

Sistematika algi Razdeli algi (divisio) : 1. Cyanophyta (Cyanobacteria)- modrozelene alge 2. Euglenophyta - euglene 3. Pyrrophyta - vatrene alge 4. Xanthophyta – zlatno zelene alge 5. Chrysophyta – zlatnožute alge 6. Bacillariophyta – silikatne alge, dijatomeje 7. Chlorophyta – zelene alge 8. Charophyta - hare 9. Phaeophyta – mrke alge 10. Rhodophyta – crvene alge

Ishrana algi • Fiksacija ugljenika – transformacija rastvorenog ugljenika (CO 2, bikarbonatni jon) u organski ugljenik • Prisustvo hlorofila kod svih fotosintetskih algi – značajan ali ne i jedini kriterijum svojstven algama • Većina algalnih grupa ima heterotrofne predstavnike – fagotrofija i osmotrofija • Mnoge algalne vrste sa pigmentima – dodatak ishrani usvajanjem šećera, acetata ili drugih org. jedinjenja – korišćenje membranskih transportnih proteina kao bakterije i protozoe • Primer - osmotrofije zelena alga Chlamydomonas

Chlamydomonas reinhardtii

Ishrana algi • Brojne alge pokazuju mešoviti način ishrane fotosinteza + fagotrofija = miksotrofija • Miksotrofija je sposobnost algi sa hlorofilom da koriste i neorganski i organski ugljenik • fagotrofija + osmotrofija • Osmotrofija postoji kod zelenih, crvenih i braon algi • -Primer – dinoflagelata Amphidinium cryophilum – ispod snega i leda • Zelena alga Caulerpa – usvaja rastvorene aminokiseline • Mehanizam nije potpuno poznat

Dinoflagelata Caulerpa

Opšte osobine algi • Alge su heterogena grupa organizama koje imaju nekoliko zajedničkih ekofizioloških atributa: • (1) većina je fotosintetskih producenata organskih jedinjenja • (2) Većina su vodeni organizmi koji nastanjuju okeane, jezera, bare, močvare, reke i potoke • (3) Većina algi su manje i jednostavnije građe od kopnenih biljaka • Izuzeci od prve dve osobine su: da ima heterotrofnih i miksotrofnih algi i da one mogu da egzistiraju i van vodenih staništa

Definicija algi • Alge su (sa brojnim izuzecima) vodeni organizmi, koji (sa brojnim izuzecima) predtsavljaju fotosintetske, oksigene autotrofe, koji su uglavnom manji i po strukturi jednostavnije građe od kopnenih biljaka. • Ova def. uključuje cijanobakterije koje iako su prokarioti sa algama pokazuju dosta sličnosti u pogledu građe i funkcije u okviru ekosistema. One za razliku od bakterija poseduju oksigeni fotosintetski aparat. • Iako se alge jasno mogu razlikovati u odnosu na biljke, životinje i gljive one se u celini ne mogu jasno odvojiti od protista

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Jednoćelijske, Kolonijske, Sifonalne, Višećelijske Jednoćelijske- zastupljene u svim razdelima izuzev Charophyta i Phaeophyta Rizopodijalne - Chrysophyta i Pyrrophyta Chrysamoeba (Chrysophyta)

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Jednoćelijske Monadne – ćelijski zid ili periplast, jedro, citoplazma, plastidi, pulzativna vakuola, stigma, flagele 1 ili više

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Jednoćelijske kokoidne – razvijen ćelijski zid, jedro, citoplazma, plastidi, i druge organele (bez flagela) Chodatella Synechococcus Chlorococcum

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Hemimonadni tip organizacije talusa – prelazni tip između monadnog i kokoidnog tipa, poznat još pod nazivom “kapsalni”, “palmeloidni”, “tetrasporalni”, i “transgresivni” - Jednoćelijske i kolonijalne - Sesilne ili slobodnoživuće - U vegetativnom stadijumu razvića su nepokretne, ćelije su gimnoplasti u dobro razvijenoj galerti, organele nalik na flagele - predstavnici su pripadnici razdela Xanthophyta, Chrysophyta i Chlorophyta

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Hemimonadni tip organizacije talusa Hydrurus

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Kolonije Posle deobe ćelije ostaju u labavoj vezi i grade agregacije sa varijabilnim ili stalnim brojem ćelija tokom života kolonije Kolonije otvorenog tipa Fragillaria Melosira Microcystis

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Kolonije zatvorenog tipa (cenobije)- pokretne cenobije Pandorina Eudorina Gonium Melosira Volvox

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Kolonije zatvorenog tipa (cenobije)- nepokretne cenobije Pediastrum Scenedesmus Gonium Coelastrum

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Monomorfne kolonije Gonium Merismopedia Polimorfne kolonije Pediastrum Volvox

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Trihalni stepen morfološke organizacije – končaste alge Negranati konac Granati konac Spirogyra Oscillatoria Cladophora

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Trihalni stepen morfološke organizacije – končaste alge Pričvršćeni konci Plivajući oblici Plivajuć i konci Ulothrix Oscillatoria

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Sifonalni tip organizacije – sifonalne alge Ceo talus je jedna ćelija sa više jedara bez poprečnih septi Končasto granat Mehurast Botrydium Vaucheria Kormoidan Bryopsis

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Parenhimatičan talus Deobe ćelija u dve do tri ravni pri čemu rast može biti difuzan, ili meristemskim ćelijama koje mogu biti apikalne ili interkalarne. Na talusu se razlikuju delovi: Rizoid – korenoliki deo Kauloid – stabloliki deo Filoid – listoliki deo - Uglavnom je to grupa makroskopskih algi kod kojih se u talusu pojavljuju grupe ćelija koje vrše određene fiziološke funkcije: epidermoid, mehanička, provodna i funkcija magacioniranja rezervnih sustanci

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Parenhimatičan talus Dictyota vršne meristemske ćelije Padina

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Parenhimatičan talus kauloida Nereocystis Poprecni presek filoida

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Heterotrihalan tip organizacije Kod nekih vrsta postoji deo talusa koji je razgranat i pričvršćen za podlogu od kojeg polaze uspravni delovi talusa. Često kod makroskopskih algi čiji talus je prirastao za podlogu. Oni su sačinjeni još i od kratkih filamenata koji služe da talus pričvrste lateralno i za podlogu. Leathesia Ralphsia Deo heterotrihalnog talusa

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Pseudoparenhimski tip organizacije talusa Nastaju samo preplitanjem niti (konaca) koje su objedinjene galertnom masom - crvene alge Jednoosovinski ili centrotrihalni

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije Leathesia Višeosovinski