BIODIBERTSITATEA EKOSISTEMA URTARRETAN ZER DA EKOSISTEMA Elementu fisiko
BIODIBERTSITATEA EKOSISTEMA URTARRETAN
ZER DA EKOSISTEMA? Ø Elementu fisiko edo biotopoa Mendiak, ibaiak, haranak… + Ø Elementu biologikoak Landareak, animaliak, onddoa… + Ø Espezieen arteko eta inguruarekiko harremanak. ma e ist rra s o Ek Urta ste mak e B te sis o ek
BADAKIGU ZER DEN BIODIBERTSITATEA? Kontzeptua definitzeko zenbait kontzeptu: Izaki biziduna Barietatea Bakarra Animalia Landarea Ekosistema ØBizitzaren oinarria: Ekosistema baten oreka eta biziraupena bermatzeko elkarri eragiten dioten espezieen aberastasuna
BIOANIZTASUNA ZER DEN ARGI DAUKAGU? erroreak bilatu Biodibertsitateak zonalde bateko animali espezieak, hauen arteko eta inguruarekiko erlazioak barne hartzen ditu. Inguru batean espezie berriak berrezartzea, bioaniztasunaren ikuspuntutik, inguru hori aberastea suposatzen du. Espezie batek ekosistema batean urte batzuk badarama bizitzen, bertako espeziea balitz hartzen da. Espezie inbaditzaileak kanpotarrak dira eta sorrarazten dituzten kalteak bertako espezieak jateagatik edo hiltzeagatik bakarrik sorrarazten ditu.
BIODIBERTSITATEAREN GARRANTZIA v. Aspektu ekologikoak 1. 2. 3. 4. 5. Energia eta materia fluxuen erregulatzaileak dira Lurren eta itsasaldeko zonaldeak erregulatu eta egonkortzen ditu Prozesu atmosferiko eta klimatikoak Hondakinen eta nutrienteen berreskurapena eta birmoldaketa Toxinak edota konposatu arriskutsuak degradatzea. v. Aspektu ekonomikoak 1. 2. 3. 4. Elikagaiak Industria Animalia jatorriko hiornigaiak ( artilea, zeta. . ) Turismo eta aisialdia v. Aspektu zientifikoak 1. 2. Bizitzaren garapenari buruz datuak eskeintzen digu Bizi prozesua eta espezie bakoitzak ekosisteman duen funtzioa argitzen laguntzen digute
KONTSERBAZIO ARAZOAK 4 Habitaten alterazioa eta zatiketa 4 kutsadura 4 Baliabideen neurriz kanpoko ustiapena 4 Espezie exotikoak sartzea 4 Aldaketa klimatikoa
HABITATEN SUNTSIKETA Errepide baten eraikuntza, hirigintza, Merkatal zentruak eta beste batzuk BIZI ESPAZIOAREN MURRIZPENA ELIKAGAIEN MURRIZPENA ELKARTRUKEEN MURRIZPENA- DIBERTSITATE GENETIKOAREN GALERA
Supersur errepidearen obrak
KUTSADURA Ø URA -O 2 -aren murrizpena Animalia eta landareen hilketa - Ezin erabili kontsumorako Ø LURZORUA - Landareen eta mikroorganismoen murrizpena ondorioak kate trofikoan Ø AIREA - Lurzoruan eta uran eragina (uraren zikloa)
ALMERIA Negutegiak
ARALEKO ITSASOA
Animalia eta landareen gehiegizko ustiapena MERKATARITZA, ELIKADURA ETA AISIALDI XEDEAK Gehiegizko arrantza Gehiegizko ehiza Gehiegizko larratzea Nekazaritza intentsiboa(monolaborantza) ESPEZIEEN GALERA
ESPEZIE EXOTIKOEN SARRERA Espezie berria lehian has daiteke bertako espezieekin elikagaiengatik eta lurraldearengatik, eta horrek eragingo du habitataren garraiaketa-ahalmena neurriz gainezkoa izatea eta habitatera egokitutako populazio zati bat edo populazioa osorik galtzea SARTZEKO BIDEAK v Itsasontzien lasta- ura v Etxeetako animalia exotikoak inguru naturalera askatzea v Akuarioen salerosketa v Auto-stop egileak v Nekazal edo baso lanetarako ekarritako landareak v Landare apaingarriak v kontrol biologikoa v…
Zenbait espezie inbaditzaile Panpa- lezka Floridako apoarmatua Karramarro gorri amerikarra Mukuilu zebra Bisoi amerikarra Sasiakazia
EGOERA GLOBALA 20 -30000 espezie/urte Urtero 6 milioi hektareade basamortu Urtero 11 milioi hektarea baso Planetan dauden hegaztien % 12 a, mamiferoen %25 a eta narrastien %33ª mehatxatuta daude. 1950. Urtetik hona EBneko hezeguneen eta garrantzi natural handia duten nekazal zonaldeen %50 baino gehiago desagertu dira Euskadiko egoera 4 Egoera oso larrian: fauna, 42 espezie, flora 44 4 Desagertzeko zorian: 34 espezie ornodun 4 Ornogabeeb eta baskularra ez den floraren egoera ezezaguna da
EKOSISTEMA URTARRAK Bitopoa: Bitopoa ibaiak, llakuak, itsasoak Hiru elementu Komunitateak: organismoak Haien arteko harremanak URAREN BANAKETA MUNDUAN
Bi motatako Ekosistema urtar: 1. Ur gazitakoak (itsas ekosistemak) 1. Ur gezatakoak v Ur lasaietakoak: aintzirak, lagunak, idoiak, inguru hezeak, abuiferak… v Ur lasterrerakoak: ibaiak, iturburuak, iturri termalak…
BASAURIKO EKOSISTEMA URTARRAK Basaurin Bizkaiko ibairik garrantzitsuenak batzen dira, nerbioi ibaia eta Ibaizabal. Montefuerteko parkean dauden bi aintzirak, EAEko hezeguneen inbentarioan deskribatzen dira.
Ibaizabalekin batzen da eta Bizkaiko populazio eta herri industrializatuak zeharkatu ostean, kantauriar estuarioan, Abran, itsasoratzen da. -Ibilbidea 50 km -Arroa: 530 km 2 Nerbioi ibaiaren jaiotza: Orduñako haitzatik Delikaraino jausten da
Urduñatik aurrera eta ibaitik gero eta hurbilago kokatzen diren herrigune eta industrialdeak zeharkatzen dituen bitartean, ibaiak leheneratzeko ahalmen handiarekin erantzuten dien hainbat eragin jasotzen ditu, ditu hala ere leheneratzeko ahalmen hau ez da nahikoa. Ur-masen egoeraren segimendu-sarearen 2006 eko emaitzen txostenaren arabera Nerbioi ibaian kokatzen diren azterketa-tokiek makroinbertebratu, perifiton, makrofito eta arrainen komunitateen egoera txarra edo oso txarra dela esaten dute, honek beren urak duen kutsadura aurkezten du.
ONDORIOZ: ARRO HAU EAEKO HONDATUENETAKOA DA Hartu beharreko neurriak saneamendu-plan integrala • isurketak kontrolatzeko eta zaintzeko • ibaian zehar emari ekologikoari eusteko (batez ere udan) • ibaiko habitata eta ibaiertzeko basoa berreskuratzeko
BASAURIKO PROIEKTUAK 1. Oinezkoentzako ibilbideen sorrera ibaiertzean zehar
2 - Nerbio ibaiarean bideraketa Basauritik pasatzean Bilboko metroko kotxe-tokia dagoen zonaldetik, Nerbioi eta Ibaizabal ibaiak batzen diren tokiraino izango litzateke Urdinez markaturiko alderdiak, berreskuratu beharreko zonaldeak dira.
ZER NOLAKO MUNDUA NAHI DUGU?
- Slides: 26