Bilimsel Aratrma Aratrmann Nitelikleri Aratrmann temel niteliklerinden bazlar
Bilimsel Araştırma
Araştırmanın Nitelikleri • Araştırmanın temel niteliklerinden bazıları şöyle sıralanabilir (Best, 1959; Good, 1963; Tübitak, 1966; Plutchik, 1974; Simon, 1969’den aktaran Karasar, 2004; 30):
Araştırmanın Nitelikleri • Araştırma, literatürde bulunmayan “yeni bilgi” toplar. Bu yeni bilgi, bireyin bilmediği bir konuda aydınlanmasından, en üst düzeyde, bilime katkı anlamına gelen yeni kuramların bulunmasına kadar, değişen tür ve düzeyde olabilir. • Araştırma, problem çözmeye yönelik, yansız ve sistemli bir süreçtir. Bir şeyi empoze etmeyi değil, onu tanımlamayı, sınamayı amaçlar. (Karasar, 2004; 30)
Araştırmanın Nitelikleri • Araştırma bir uzmanlık işidir; araştırma yöntem ve tekniklerinde yetişmişliği gerektirir. • Araştırma ile, araştırmacının ya da bir başkasının istediği değil, olası tüm eleştiriler karşısında dayanıklı (yıkılmayacak) bir sonuca varmak amaçlanır. (Karasar, 2004; 30)
Araştırmanın Nitelikleri • Araştırmada, olabildiğince, sayılarla ifade edilebilen veriler toplanır ve sonuçlar da sayılarla ifade etmeye çalışılır. • Araştırmanın dayanakları, kişisel kanıtlar, beğeniler değil, ortak ölçütlere göre herkesçe gözlenebilir ve böylece sınanabilir (yanlışlanabilir) verilerdir. (Karasar, 2004; 30)
Araştırmanın Nitelikleri • Araştırma yorumsuz olmaz. Toplanan veriler, belirli bir sistem bütünlüğünde yorumlanmadan, kendi başlarına, probleme çözüm getirmezler. Yorum ise temelde öznel bir süreçtir. • Araştırma, başkalarınca da tekrarlanabilir niteliktedir. Süreçleri bellidir ve bir başkasına tanıtılabilir. (Karasar, 2004; 30)
Araştırmanın Nitelikleri • Araştırma, öteki araştırmacı ve bilim adamları için de bir anlam taşır. • Araştırma, önemli tüm süreç ve sonuçları ile rapor edilen bir çalışma bütünüdür. (Karasar, 2004; 30)
Araştırmacının Özellikleri • Uygun bir bilim, bilimsel yöntem, bilimsel karar, kısaca uygun bir “araştırma” oluşabilmesi için araştırmacıların sahip olması gereken özellikler (Russell, 1969; Klopper, 1971; Tütengil, 1971’den aktaran Karasar, 2004; 48):
Araştırmacının Özellikleri • • Açık fikirli olmak Karşı görüşlerde mantık arayabilmek Kuşkucu olmak Düşünce ve gözlemlerinde bağımsız kalabilmek (Karasar, 2004; 48)
Araştırmacının Özellikleri • • • Kanıt için kararı etkileyebilmek Ölçütlü düşünebilip karar verebilmek Çalışmalarında sebatlı ve özenli olmak Bağıntılı düşünebilmek Yanılabileceğini düşünerek mütevazi olmak ve yargılarında olasılığa yer vermek (Karasar, 2004; 48)
Bilimsel Araştırma Başlığı • Üniversite Öğrencilerinin bilimsel tutum düzeylerinin sosyo-ekonomik değişkenlere göre incelenmesi – İncelenmesi denmez – Değişkenler denmez – Bağımsız değişken başta olur – Deneysel bir çalışma yapmıyorsak etki kelimesi kullanılmaz • Üniversite öğrencilerinin sosyo-ekonomik durumları ve bilimsel tutum düzeyleri
Bilimsel Yöntemin Aşamaları 1. 2. 3. 4. 5. 6. Güçlüğün sezilmesi Problemin tanımlanması Çözümlerin kestirilmesi Gözlenebilir doğrulayıcıların belirlenmesi Deneme ve değerlendirmelerin yapılması Raporlaştırma
Bilimsel Raporun Bölümleri Tez ve araştırma raporları 5 bölümden oluşur; 1. Giriş (1, 2, 3) 2. İlgili kaynaklar (1, 2, 3) 3. Yöntem (4) 4. Bulgular ve Yorum (5, 6) 5. Sonuç, Tartışma ve Öneriler (6)
BÖLÜM I: GİRİŞ • Bu bölümde araştırmanın problem durumu, problemi, alt problemleri, önemi, amacı, sınırlılıkları, sayıltıları ve tanımlar sunulmaktadır.
BÖLÜM I: GİRİŞ • Araştırmanın dili geniş zaman olacaktır. • Araştırmalar kişinin görüşlerinden uzak olması gerektiği için biz ve ben kullanılmaz.
PROBLEM DURUMU Gelişme Giriş Sonuç Problem
PROBLEM DURUMU • “Problem bölümünün son paragrafında, problem cümlesine yer verilir. • Problemin, eğitim alanı ile ilişkisi ve eğitime katkısı vurgulanmalıdır. • Bölümün uzunluğu, çalışmanın amacını ifade edecek yeterlilikte olmalıdır. ” (Tez yazım kılavuzu)
Problem Cümlesi • “Problem ifadesi, araştırmanın değişkenlerini, evrenini içermeli, konunun araştırılabilirliğini göstermelidir. • Soru cümlesi değil, düz cümle ile kurgulanmalıdır. ” (Tez yazım kılavuzu)
Problemin özellikleri • • Çözülebilir ve görgül yollarla incelenebilir olma Önemli olma Yenilik getirici olma Sınırlanabilir olma Açık ve yalın ifade edilebilir olma ve anlaşılabilir olma Değer yargısı içermeme Problemi çözen kişi olarak araştırmacı; – – Alanda yeterli olmalı Yöntembilim yeterliliğine sahip olmalı Zaman ve olanak yeterliliği olmalı İlgi, merak, güdü ve yaratıcılık gibi özellikleri olmalı. (Erkuş, 2013, 75 -78):
Nicel Yapı/Özellikler Nitel Değişkenler Sürekli Değer Süreksiz Değiştirilebilen Bağımlı Neden-Sonuç Seçilmiş Bağımsız Düzenleyici Sınıflama Dışsal Sıralama Ölçme Düzeyleri Eşit aralıklı Oranlı
Değişken • Bir durumdan diğerine farklılık gösteren özelliktir. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Değişken • Öğrenme stillerinin öğrencinin matematik dersindeki başarısına etkisi nedir? (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Nicel Yapı/Özellikler Nitel Değişkenler Sürekli Değer Süreksiz Değiştirilebilen Bağımlı Neden-Sonuç Seçilmiş Bağımsız Düzenleyici Sınıflama Dışsal Sıralama Ölçme Düzeyleri Eşit aralıklı Oranlı
Nicel Değişkenler • Değişkenin özelliği sayı ve miktar olarak açıklanabiliyorsa niceldir. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Nitel Değişkenler • Değişkenin özelliği sınıflandırılıyorsa niteldir. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Nicel Yapı/Özellikler Nitel Değişkenler Sürekli Değer Süreksiz Değiştirilebilen Bağımlı Neden-Sonuç Seçilmiş Bağımsız Düzenleyici Sınıflama Dışsal Sıralama Ölçme Düzeyleri Eşit aralıklı Oranlı
Sürekli Değişkenler • İki ölçüm arasında sonsuz değer alabilir. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Süreksiz Değişkenler • Ölçülen özellikle ilgili sadece sınırlı sayıda değer alır. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Nicel Yapı/Özellikler Nitel Değişkenler Sürekli Değer Süreksiz Değiştirilebilen Bağımlı Neden-Sonuç Seçilmiş Bağımsız Düzenleyici Sınıflama Dışsal Sıralama Ölçme Düzeyleri Eşit aralıklı Oranlı
Bağımlı Değişken • Etkilenen değişkendir. • Bağımsız değişkenlerden etkilenir. • Araştırmanın temel problemini oluşturur ve çalışma ile incelenen değişkendir. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Bağımsız Değişken • Etkileyen değişkendir. • Bağımlı değişkeni etkiler. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Değiştirilebilen Değişken • Araştırmacının müdahale ederek değiştirebildiği değişkenler.
Seçilmiş Değişken • Araştırmacının değiştiremediği sadece incelemek için seçtiği değişkendir. • Ortamda var olan değişkenlerdir. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Düzenleyici Değişken (İkincil Değişkenler) • Araştırmada incelenmeyen ama bağımlı ve bağımsız değişken arasındaki ilişkiyi etkileyen değişkenlerdir. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Dışsal, Bozucu Değişkenler • Araştırma sırasında ortaya çıkan kontrol edilemeyen değişkenlerdir. Işık, ses, … gibi. (Büyüköztürk vd. , 2013, 57 -61; Aziz, 2011, 42 -45)
Nicel Yapı/Özellikler Nitel Değişkenler Sürekli Değer Süreksiz Değiştirilebilen Bağımlı Neden-Sonuç Seçilmiş Bağımsız Düzenleyici Sınıflama Dışsal Sıralama Ölçme Düzeyleri Eşit aralıklı Oranlı
Sınıflamalı Değişken • Ortak Özelliklere göre ya da yapay olarak gruplandırılabilen değişkenlerdir. (Erkuş, 2013, 83 -84)
Sıralamalı Değişken • Sıfırı (başlangıcı) bilinmeyen veya merak edilmeyen, sabit birimli belirli bir ölçek olmadığından birey ya da nesneleri birbirine göre sıralanan özellikleri. (Erkuş, 2013, 83 -84)
Eşit Aralıklı Değişken • Yapay ancak üzerinde anlaşmaya varılmış bir başlangıç (sıfır) ve birim bulunarak ölçülebilen değişkenler. (Erkuş, 2013, 83 -84)
Oranlı Değişken • Gerçek bir başlangıç (sıfır) noktasının olduğu değişkenler. (Erkuş, 2013, 83 -84)
Örnekler • • Test puanı Üretilen ekmek sayısı Ücret Medeni durum Cinsiyet Boy Ağırlık Öğretim yöntemi
Örnekler • • • Başarı puanı Meslek Okula devam durumu Sınav deneyimi Gürültü Işık
Örnekler • Bilgisayar destekli öğretim ve geleneksel öğretim verilen öğrencilerin başarıları arasında fark var mıdır? • Öğrencilerin başarıları ve derse karşı tutumları, uygulanan öğretim yöntemine, cinsiyetlerine ve ortaöğretim başarı puanlarına göre farklılık göstermekte midir?
Örnekler • Öğrencilerin kaygı düzeyleri, üniversite giriş sınavındaki performanslarını etkilemekte midir? • Gelir ve eğitim durumları yüksek olan ailelerde tiyatro ve konsere gitme oranı daha yüksektir. • Gelir ve eğitim durumları yüksek olan, serbest meslek sahibi ve yüksek eğitimli ailelerde tiyatro ve konsere gitme oranı daha yüksektir.
Olası ikincil değişkenler • Deneklerin ardalanı • Deney Sırasında İstenmeyen Etkilere Maruz Kalma • Olgunlaşma • Ölçülme (Erkuş, 2013, 63 -66)
Olası ikincil değişkenler • • • Denek kaybı Regresyon etkisi Ölçme araçlarında meydana gelen değişimler Deneyci veya denk yanlılığı İç ortamsal bozucular Karıştırıcı değişkenlerin ortak etkisi (Erkuş, 2013, 63 -66)
Bozucu Değişkenleri Denetimleme Teknikleri • Ortamdan uzaklaştırma • İstatistiksel tekniklerden yaralanma – Seçkisizleştirme – Kovaryans analizi – Tabaka küme örnekleme • Dengeleme-Sabitleme-Eşitleme – Gruplar oluşturulurken – İşlem yapılırken (Erkuş, 2013, 67 -71)
Bozucu Değişkenleri Denetimleme Teknikleri • Karıştırıcı değişkeni yeni bir değişken yapma • Körlemesine teknik – Tek – Çift • Denetim grubu kullanma (Erkuş, 2013, 67 -71)
ALT PROBLEMLER 1. Bağımlı değişken yazılır. ÖR: Eğitim Fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri
ALT PROBLEMLER 2. Bağımlı değişkeni etkileyebilecek değişkenler, yani bağımsız değişkenler yazılır. – Cinsiyet – Alanı (Sanat-Beden, Fen, Sosyal, Dil) – Hangi öğretim kademesine öğretmenlik edeceği – Sınıfı – Not ortalaması – Eğitim fakültesinin bulunduğu yer – Okudukları fakülteyi kaçıncı sırada tercih ettikleri – LYS puanı – Birinci, ikinci öğretimde okuma durumu
ALT PROBLEMLER 3. Problem oluştu: Eğitim Fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri akademik durumlarına göre önemli farklılıklar göstermekte midir?
ALT PROBLEMLER • Alt problemler yazılırken bilinmesi gerekenler; – “ilişki” ve “fark” olup olmadığına bakılır – Alt problem yazılırken farklılık, problem yazılırken farklılıklar kullanılır. – Eğer değişkenlerden ikisi de puan (sıralamalı, eşit aralıklı, oranlı) ise “ilişki” kelimesi, değişkenlerden biri sınıflamalı ise “fark” kelimesi kullanılır.
ALT PROBLEMLER • Alt problemler yazılırken bilinmesi gerekenler; – “ilişki” kelimesi “ile” bağlacıyla, “fark” kelimesi “göre” bağlacıyla kullanılır. – “fark” kullanılacaksa bağımlı+bağımsız – “ilişki” kullanılacaksa bağımsız+bağımlı
ALT PROBLEMLER 4. Alt problemler yazılır – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri onların cinsiyetlerine göre önemli farklılık göstermekte midir? – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri onların halen okumakta oldukları alanlara göre önemli farklılık göstermekte midir? – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri mezun olduklarında hangi öğretim basamağında öğretmenlik yapacağına göre önemli farklılık göstermekte midir?
ALT PROBLEMLER 4. Alt problemler yazılır – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri okudukları sınıfa göre önemli farklılık göstermekte midir? – Eğitim fakültesi öğrencilerinin not ortalamaları ile bilimsel tutum düzeyleri arasında önemli bir ilişki var mıdır? – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri okudukları eğitim fakültesinin bulunduğu yere göre önemli farklılık göstermekte midir?
ALT PROBLEMLER 4. Alt problemler yazılır – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri okudukları fakülteyi kaçıncı sırada tercih ettiklerine göre önemli farklılık göstermekte midir? – Eğitim fakültesi öğrencilerinin LYS de aldıkları puanlar ile bilimsel tutum düzeyleri arasında önemli ilişki var mıdır? – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri birinci ya da ikinci öğretimde okumalarına göre önemli farklılık göstermekte midir?
HİPOTEZLER (DENENCELER) 1. Hipotezler alt problemlerle kenetlidir. 2. Alt problem soru sorar, hipotezler iddia eder. 3. İki tip denence yazılabilir. – Yansız denence: “önemli bir fark vardır” – Yanlı denence: seçeneklerden biri lehinde yazılır. 4. Yanlı denenceler yazılırken – Sınıflamalı-puan=yüksektir – Puan-puan=arttıkça … artar ya da azaldıkça … azalır.
HİPOTEZLER (DENENCELER) 5. Yansız denenceler – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri onların cinsiyetlerine göre önemli farklılık göstermektedir. – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri onların halen okumakta oldukları alanlara göre önemli farklılık göstermektedir. – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri mezun olduklarında hangi öğretim basamağında öğretmenlik yapacağına göre önemli farklılık göstermektedir.
HİPOTEZLER (DENENCELER) 5. Yansız denenceler – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri okudukları sınıfa göre önemli farklılık göstermektedir. – Eğitim fakültesi öğrencilerinin not ortalamaları ile bilimsel tutum düzeyleri arasında önemli bir ilişki vardır. – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri okudukları eğitim fakültesinin bulunduğu yere göre önemli farklılık göstermektedir.
HİPOTEZLER (DENENCELER) 5. Yansız denenceler – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri okudukları fakülteyi kaçıncı sırada tercih ettiklerine göre önemli farklılık göstermektedir. – Eğitim fakültesi öğrencilerinin LYS de aldıkları puanlar ile bilimsel tutum düzeyleri arasında önemli ilişki vardır. – Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel tutum düzeyleri birinci ya da ikinci öğretimde okumalarına göre önemli farklılık göstermektedir.
HİPOTEZLER (DENENCELER) 6. Yanlı denenceler – Kız öğrencilerin bilimsel tutum düzeyleri erkek öğrencilerin bilimsel tutum düzeylerinden daha yüksektir. – Fen alanında okuyan öğrencilerin bilimsel tutum düzeyleri diğer öğrencilere göre daha yüksektir. – Mezun olduklarında ortaöğretim basamağında öğretmenlik yapacak öğrencilerin bilimsel tutum düzeyleri diğer öğrencilere göre daha yüksektir.
HİPOTEZLER (DENENCELER) 6. Yanlı denenceler – Son sınıfta okuyan öğrencilerin bilimsel tutum düzeyleri diğer öğrencilere göre daha yüksektir. – Öğrencilerin not ortalamaları arttıkça bilimsel tutum düzeyleri artar. – Üç büyükşehirdeki eğitim fakültelerinde okuyan öğrencilerin bilimsel tutum düzeyleri diğer illerdeki eğitim fakültelerinde okuyan öğrencilere göre daha yüksektir.
HİPOTEZLER (DENENCELER) 6. Yanlı denenceler – Tercih sırası düştükçe bilimsel tutum düzeyi düşer. – Öğrencilerin LYS de aldıkları puanlar arttıkça bilimsel tutum düzeyleri artar. – Birinci öğretimde okuyan öğrencilerin bilimsel tutum düzeyleri ikinci öğretimde okuyan öğrencilerin bilimsel tutum düzeylerinden daha yüksektir.
ARAŞTIRMANIN AMACI • Araştırma ne maçla yapılıyor? • Probleme cevap verdiğimizde ne olacak? • Bilime mi yoksa uygulamaya mı katkı sağlayacağız?
ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ • Problem durumunda verilmeyen ama gerçekten önemli olan noktalar burada yazılır. • Literatürde hangi açığı kapatıyoruz
SAYILTILAR • Araştırmacının gözlemleyemediği, denetleyemediği, ölçemediği ama doğruluğuna inandığı noktalar yazılır.
SAYILTILAR Bu araştırmanın sayıltıları aşağıda sıralanmaktadır. 1. Ölçeğe cevap verenler içtendir. 2. Örneklem evreni temsil etmektedir.
SINIRLILIKLAR 1. İzmir ili ile sınırlıdır 2. 2013 -2014 öğretim yılı ile sınırlıdır. 3. …. Dersinin …. . konusuyla sınırlıdır.
BÖLÜM II: KURAMSAL ÇERÇEVE “Bu bölümde problemin, ilgili kavramların, araştırma kavramlarının felsefi dayanakları, tarihsel gelişim, araştırma değişkenleri vb. bu konu ile ilgili yapılmış örnek teşkil edebilecek araştırmaların, yöntem önerilerinin, benzer araştırmaların ve ilişkili literatür taramasının sonuçları sunulur. Ham bir literatür aktarımı sunulmaz. Birbiri ve araştırma değişkenleri ile ilişkilendirilerek araştırma sonuçları birleştirilerek verilir. Benzeyen ve farklılaşan araştırma süreçsonuçları varsa derlenerek sunulur. Kavramsal çerçevenin genelden özele yapılandırma, başlıklandırma ve sunma biçiminin araştırma değişkenlerini ve problemi formüle etme tarzı ile uyumlu olması çalışmanın biçimsel uygunluğuna katkı sağlayacaktır. ” (Tez Yazım Kılavuzu)
- Slides: 69