Bilimsel Aklama ve Bilimsel Yaklamlar Aratrma yntemlerinin belirli
Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar § Araştırma yöntemlerinin belirli bir mantıksal düzen ve kalıp içerisinde yürütülmesi doğaldır. § Gerçeği aramada ve evreni araştırmada izlenen yollar hızla daha güvenilir hale gelmiştir.
Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar GÖZLEM: Doğru olaylar hakkında duyu organları veya araç gereç yardımıyla elde edilen gerçek bilgilere gözlem denir. Gözlem ikiye ayrılır: 1 -Nitel gözlem: Sadece duyu organlarıyla yapılır. Yanılma payı vardır. Sonuç kesin olmayabilir. Örnek: Şekerin suda çözülmesi 2 -Nicel gözlem: Ölçü aletleriyle yapılır. Yanılma payı yoktur. Sonuçlar kesindir. Ayrıntılıdır. Bu yüzdende güvenilir. Örnek: Terazi ile ağırlığın belirlenmesi
Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar OLGU: Gözlem konusu olan olay ve oluşumlardır. Karşıt örnekler • Atatürk 1881 yılında doğmuştur: (Olgu değil olaydır. ) • Türklerin ilk sözlüğü Divânu Lügati't-Türk'tür: (Olgu değil olaydır. ) • Atatürk 19 Mayıs 1919'da Samsuna çıkmıştır: (Olgu değil olaydır. ) • Türkiye'nin başkenti Ankara'dır: (Olgu değil olaydır. ) • Atatürk 10 Kasım 1938'de vefat etmiştir: (Olgu değil olaydır. ) Uygun örnekler • Saf suyun deniz seviyesinde 1 atm basınçta 100 derecede kaynarken her sıcaklıkta buharlaşması bir olgudur ama evimizde çay yapmak için demlikte suyu kaynakmamız münfetir bir olaydır. • Işığın hızı, olgudur ama falancanın saniyedeki hızı, olaydır. • Yer çekimi, olgudur. • Canlıların üremeleri, olgudur ama falancanın üremesi, olaydır.
Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar HİPOTEZ: Gözlemlere ilişkin var olan gerçeklerin ifade edilmesidir, ispatlanması gereken yargı cümleleridir. Toplanan verilere dayalı olarak oluşan kanı ve yargılara hipotez adı verilir. Hipotez araştırmalarla test edilir. ØEldeki bütün verilere uygun olmalı ve onları açıklamalıdır. ØYeni gerçeklerin tahminine olanak sağlamalıdır. ØProbleme çözüm önermelidir. ØDeney ve gözlemlere açık olmalıdır. ØYeni deney ve gözlemlerle denenebilir olmalıdır. Hipotezin Muhtemel Üç Sonucu Vardır: 1 -Doğrudan kanıtlanıp doğrudan geçerli haline gelebilir bir hipotez gözlem ve deneylerle doğrulanırsa teori değil gerçektir. 2 -Yeni gerçeklerle desteklenerek teori veya kanun haline gelebilir. 3 -Çürütülüp terkedilir.
Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar TEORİ: Olaylar ve olgulara dayanan sistematik bilimsel açıklamadır. Ortaya konulan teori gözlemlerimizi organize eder. Bilimsel teorilere örnek • Evrim teorisi • İzafiyet teorisi • Kuantum teorisi • Big bang teorisi
Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar YASA: Teoriler kesin olarak ispat edilirse bilimsel yasa haline gelmiş olurlar. Suyun deniz seviyesinde 100° C de kaynaması veya yerçekimi kanunu bilimsel yasalara örnek olarak verilebilir.
Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar TÜMEVARIM: Önceden doğruluğu kabul edilen bilgilerden veya eşitliklerden yola çıkarak yeni bilgiler üretir veya sorulara cevap verir. Gözlenen tek olgulardan yola çıkarak genel yargılara ulaşmaktır. Başa bir deyişle tümevarım özelden genele giden bir akıl yürütme türüdür. Örnek: Gözlediğim Seyrek köyünde köyden kente göç oranı azdır. Gözlediğim Ortaklar köyünde köyden kente göç oranı azdır. Gözlediğim Geren köyünde köyden kente göç oranı azdır. Gözlediğim Yanıklar köyünde köyden kente göç oranı azdır. O halde sulu tarımın yapıldığı köylerde köyden kente göç oranı azdır. TÜMDENGELİM: Mantıksal düşünce yollarından birisidir. Bu yöntemde, hareket noktası bir teori ya da hipotez değildir. Gözlemlerden veya olaylardan işe başlar. Gerek akıl gerekse gözlem ve deney yoluyla elde edilmiş genel bir ilkeyi ayrı olaylara uygulamaktır. Başka bir deyişle özelin bilgisini genel yargılardan çıkarmaktır. Örnek: Toplumsal değişmenin çok hızlı olduğu dönemlerde suç oranı artar. İstanbul’un toplumsal değişme hızı çok fazladır. O halde İstanbul’da suç oranı artar.
BİLİM DALLARININ SINIFLANDIRILMASI § § § § § Maddi Bilimler/Manevi Bilimler: Biyoloji, Ahlak Bilgisi vs. Fen Bilimleri/Sosyal Bilimler: Kimya, Sosyoloji vs. Deneysel Bilimler/Teorik Bilimler Fizik, Felsefe vs. Temel Bilimler/Uygulamalı Bilimler Matematik, Mühendislik vs. Fen Bilimleri/Sosyal Bilimler/Sanat ve Estetik Kimya, Ekonomi, sanat vs.
- Slides: 8