Bilim ve Saduyu Bilim ve Saduyu Sosyolojik dnme
Bilim ve Sağduyu
� Bilim ve Sağduyu �Sosyolojik düşünme yöntemi sağduyudan (günlük yaşama ilişkin ham bilgi) kendini ayırır. � Ortak bilgi anlamındaki sağduyu toplumsal kurumlardan biridir. Bu anlamda sağduyu bilgisi aktörlerin günlük sosyal yaşamları sırasında yaptıklarını anlamlandırmak için ortak olarak sahip oldukları/olması gereken üzerinde uzlaşmaya varılmış bilgilerdir. � Sosyolojinin sözünü ettiği her şey zaten bizim yaşantımız içindedir ve herkesin erişimine açıktırlar. Bu normaldir başka insanlarla birlikte yaşamak için çok fazla sayıda bilgiye gereksinimimiz vardır.
� Bilim ve Sağduyu �Sosyolojiye hammadde sağlayan deneyimlerin tümü, yani sosyolojik bilginin yapısını oluşturan şeyler, sıradan insanların sıradan günlük yaşam deneyimleridir. Başka bir deyişle, Sosyologların anlamaya çabaladığı deneyimler zaten sağduyu bilgisinin nesneleridir. �Bu nedenle sosyologun bilgisi daha kolayca tartışmaya açılabilir yapıda görülür. �Diğer bilimler (özellikle doğa bilimleri) sağduyu ile mücadele etmek zorunda değillerdir.
Bilim ve Sağduyu �Episteme vs. Doxa �Platon: İdealar alemi (Mağara Eğretilemesi) �Kavram
�Bilim ve Sağduyu �Durkheim’a göre sadece doğrudan ulaşılabilen veya algılanabilen olgulara gerçeklik atfedilemez Görünür duyusal gözlemler düzeyinin arkasında daha zor ulaşılabilir bir yapısal düzey bulunmaktadır. �İntihar isimli kitabında da Durkheim benzer bir amaç güder: Durkheim intihar örüntülerinin güdüler temelinde açıklanmasına karşıdır, zira o güdüleri sadece görünür nedenler olarak görür. Gerçek nedenler toplumsaldır (anomi).
�Bilim ve Sağduyu �Öyleyse yalnızca duyularımızı yegane ve nihai bilgi kaynağı olarak alamayız. �Bilimin meşruluk temeli olgular arasındaki ilişkilerde duyumlarımızla doğrudan algılayamadığımız ama aklımız aracılığıyla kavrayabileceğimiz bir düzenlilik bulunduğu varsayımıdır.
�Bilim ve Sağduyu �Bu yüzden düzenli sosyolojik bilgi ile sosyolojik düşüncelerle dolu olan sağduyu arasında bir sınır çizmek önemli bir konudur. �Bilim her şeyin apaçık olmaması, yani bize apaçık geldiği şekilde cereyan ediyor olmamasından dolayı vardır. �“Ancak ve sadece gizlenmiş, üstü örtülü olanın dolayısıyla kendiliğinden ve doğrudan duyumlanabilir olmayanın bilimi yapılabilir. Bilim her şey apaşikar olmadığı için vardır. ” (K. Cangızbay)
�Bilim ve Sağduyu �Sosyoloji toplumsal olanı anlamak için disipline edilmiş bir tahayyül biçimini kullanır. Bu açıdan insanın diğer zihinsel çabalarından ayrılır. �Disipline olmak, burada insan tahayyülünün kavramsal ve deneysel titizlikle sınırlandırılması anlamına gelir.
En Üstün Bilgi Biçimi � Sistematik olmak: � 1. Bilimde araştırılan olayın hiçbir yönü sorgulanmaktan beri bırakılmaz; bilimde kutsal inekler yoktur. Ancak pratikte belli konular araştırmaktan kesinlikle dışlanır; teolojik iddialar gibi. � 2. Araştırma sorularına deneysel kanıtlarla cevap verilir. Bu cevaplar ya teorilerdir ya da açıklamalardır. � 3. Teoriler geçici doğrulardır. Bilimsel etkinlikte mutlak doğru ya da mutlak kesinlik yoktur. � 4. Bilimsel olmak bir bilgi birikimine katkıda bulunmakla mümkündür. Tabi bu işin başında, çözülmesi gereken sorulara sahip olmak gerekir. Örneğin: “Bu şehirde diğer şehirlere oranla kanser vakaları neden daha fazla görülür? ”
Bilimsel Araştırma Süreci Teori Test Etmeye Yönelik Araştırma TEORİ HİPOTEZ Örneklem, Analiz Birimleri ve Ölçme Araçları, Veri Toplama Teknikleri Alan Araştırması SONUÇLAR: Hipotezlerin test edilmesi-Karar. Sonuç Çıkarma
Bilimsel Araştırma Süreci Teori İnşasına Yönelik Araştırma Örneklem, Analiz Birimleri ve Ölçme Araçları, Veri Toplama Teknikleri Alan Araştırması SONUÇLAR: Verilerin analizi. Karar-Sonuç Çıkarma HİPOTEZ TEORİ
Tanımlar � Teori için şimdilik şöyle bir tanım verebiliriz: araştırmanın detaylı bir açıklanması. Hipotezler teoriyi test etme amacı güder. Hipotez test edilebilir bir önermedir, teori ise böyle değildir. Dolayısıyla teorilerin test edilebilir önermelere dönüştürülmesi gerekir. Yine de hipotezlerin doğrulanması kesinlik vermez, güvenirlik verir. � Veri toplama tekniklerinin belirlenmesi aşamasında, hipotezlerin içeriği, neyin kanıt olarak dikkate alınacağı ve bunun nasıl elde edileceği sorularına cevap aranır. Bu aşamaya işlemselleştirme de denir. Hipotezlerin doğrulanması için ne yapmak gerekir, kanıt olarak neler dikkate alınacaktır sorularının cevabı aranır. Ya da şöyle, Hipotezi doğru olarak test etmek için nasıl bir ampirik çalışma yapılmalıdır, hipotez ampirik olarak nasıl ölçülür soruları bu aşamada ele alınır. � Alan araştırması kanıtların toplanması aşamasıdır. � Sonuçlar aşamasında ise, teorinin desteklenip desteklenmediğini görmek için kanıtların bir düzene konulup analiz edilmesi gerekir.
Temel Bir Sorun �Teori eksenli: Öznellikten kurtulmamış ve bilimsel yöntem tarafından garanti edilmemiş, dolayısıyla «değerden bağımsızlık» kriterini yerine getirmemiş demektir. �Gerçi Popper, Kuhn, Feyeraband teori eksenlilikten kurtulmanın imkan dahilinde olmadığını iddia ederler: «Bütün araştırmalardaki gözlemler teoriye bağlıdır ya da araştırmacıların kendi teorik dünya tasarımına aittir. »
Temel Bir Sorun �Buna tümevarım problemi de denilebilir: Tümevarım gerçekte gizli bir tümden gelimdir, dolayısıyla tümevarım diye bir şey yoktur. �Aynı şekilde önyargılardan bağımsız bir bilimsel çalışmayı düşünmek de zordur. Hangi konunun seçileceği, hangi meselenin araştırmaya değer olduğu belirleyen önyargılarımız değil midir? �Şunu söylemek gerekir: teori eksenli alanları tanımlamak zorunlu olarak bir araştırma eleştirisi olmayabilir. Teori eksenli olmakla ilgili asıl problem, onu fark etmemek veya onun varlığını kabul etmeyi reddetmekte yatar.
Araştırma Teknikleri � Bir çok araştırmada yöntem teknik yerine kullanılır. Teknik araştırma konusu ile ilgili verilen toplanmasında başvurulan araçların tümüdür. � Başka bir deyişle teknik, bilimsel yöntemin amacına varmak için kullandığı araçların tümü için kullanılabilir. Araştırma Teknikleri � Deney, yoklama, gözlem, mevcut kaynakların kullanımı… � Peki, bir araştırma süreci ne tür faaliyetleri içerir:
� Sorunu tanımla Araştırma için bir konu seç ve tanımla � Literatürü incele Konu hakkındaki literatürle aşinalık kazan � Bir varsayım dile getir Neyi sınamaya niyetleniyorsun? Değişkenler arasındaki İlişki nedir? � Bir araştırma tasarımı seç Bir ya da daha fazla araştırma yöntemi/tekniği seç: deney, yoklama, gözlem, mevcut kaynakların kullanımı � Araştırmayı yap Verilerini topla, bilgileri kaydet � Sonuçlarını yorumla Topladığın verilerin neye işaret ettiğini çöz, hipotezini kontrol et � Araştırma bulgularını rapor haline getir Bulgularının önemi nedir? Bunların önceki bulgularla nasıl bir bağlantısı var? � Senin bulguların geniş akademik topluluk İçinde dikkate
- Slides: 16