Bilgisayar Alar A Nedir Bir ortamda bulunan bilgisayarlarn

Bilgisayar Ağları

• Ağ Nedir? Bir ortamda bulunan bilgisayarların birbirleriyle iletişimini sağlamak, dosya paylaşımlarını aktif hâle getirmek ve kaynaklarını ortak kullanıma açmak için oluşturulan sisteme ağ denir 2

* Kaynakları Paylaşmak * Bilgiyi Paylaşmak * Yazılımda Standartlaşma 3

Bilgisayar Ağlarının Sınıflandırılması • Yerel alan ağları - LAN • Kentsel alan ağları - MAN • Geniş alan ağları- WAN 4

5

Yerel Alan Bilgisayar Ağları (LAN) Yerel alan ağları (local area network) bilgisayar sistemlerinin belli bir alan içerisinde, devlete veya özel bir kuruma ait resmî iletişim hatları kullanılmadan kurum veya şahısların kendi imkânları ile tesis ettiği kablo veya elektromanyetik dalgalar yardımıyla birbirlerine bağlanması şeklinde oluşturulan ağ yapılarıdır. • Yerel ağlar yapılandırılırken kullanılan belli başlı topolojiler vardır. Bunlar yol (bus), halka (ring) ve yıldız (star) topolojileridir. 6

Doğrusal (Bus) Topoloji Bus topolojisi tüm bilgisayarların aynı kabloya bağlı oldukları sistemdir (Resim 1. 41). Kablonun her iki ucuna sonlandırıcı adı verilen 50 ohm’luk dirençler takılır. Bu topoloji hem mantıksal hem de fiziksel olarak varlığını sürdürmektedir. Kurulumu kolaydır. En büyük dezavantajı ise kablonun herhangi bir noktasında meydana gelen kopukluktan dolayı tüm sistemin çökmesidir. 7

Halka(Token Ring) Topoloji • Sistemde veri aktarımını sağlayan bir sinyal sürekli olarak sırayla tüm sistemleri dolaşmaktadır. • Token adı verilen bu sinyal tek halka şeklindeki tüm sistemlere uğradığı için ring/ halka terimi kullanılmaktadır. • Halka içersindeki bir bilgisayar bozulursa tüm ağ bağlantısı kesilir. 8

Yıldız (Star) Topoloji • Tüm düğümlerin ortak bir merkeze (örneğin, hub, switch) bağlanmasıdır. • Bilgisayarların hub (hab)’a göre yerleşim biçimleri yıldıza benzediği için bu ismi almıştır. Her bilgisayar diğer bilgisayardan bağımsız olarak bir kablo sayesinde hub’a ulaşır. • Böylece bir bilgisayarın ağ sisteminde meydana gelen sorun diğer bilgisayarların çalışmasını engellemez. 9

Yıldız (Star) Topoloji • • Avantajları – Ağı kurmak kolaydır – Bir bilgisayara bağlı kablo bozulduğunda ağın çalışması etkilenmez. – Ağdaki sorunları tespit etmek kolaydır. Dezavantajları – Hub kullanıldığında ağ trafiği artar. – Doğrusala göre daha fazla uzunlukta kablo gerektirir. – Hub veya Switch bozulduğunda tüm ağ çalışmaz hale gelir. – Hub ve Switch gibi cihazlar nedeniyle doğrusala göre kurulumu daha pahalıdır. 10

Ağaç (Tree) Topoloji • Genellikle yıldız topolojisindeki ağları birbirine bağlamak için kullanılır. Böylece ağlar büyütülebilir. • Bir ağacın dalları farklı topolojilerdeki ağları temsil eder, ağacın gövdesi ile de bunlar birbirine bağlanabilir. 11

Ağaç (Tree) Topoloji • Avantajları – Her bir bölüme (segment) ulaşmak kolaydır – Bir çok çalışma grubu bir araya getirilebilir. • Dezavantajları – Her bir bölümün uzunluğu kullanılan kablo ile sınırlıdır. – Omurga kablosu bozulduğunda bölümlerdeki ağ trafiği etkilenir. – Kurulumu ve düzenlenmesi daha zordur. 12

• Geniş Alan Bilgisayar Ağları (WAN) WAN’lar geniş alanları kapsar. Şehirler veya ülkeler arası ağlardır. • Değişik tipte LAN’lar birleşerek WAN’ları oluştururlar. Bu LAN’ların birleşmesi için birtakım özel aletler kullanılmaktadır. Bunlar link antenleri, uydu bağlantıları, tekrarlayıcılar ve geçitlerdir. • WAN sisteminin üzerinde on binlerce kullanıcı ve bilgisayar çalışabilir. 13

Kentsel Alan Bilgisayar Ağları (MAN) - Şehirsel alan ağları(MAN), LAN’ın şehir çapında büyütülmüş şeklidir denilebilir. -- MAN da yayın ağlarıyla aynı teknolojileri kullanır. En iyi bilinen örneklerinden birisi kablo TV hatları üzerinden, kullanılmayan bantları kullanarak iki yönlü iletişimin kurulduğu internet bağlantısıdır. - MAN’ da da LAN’ da olduğu gibi anahtarlama (switching) elemanı bulunmaz. 14

Bilgisayarda Ağ Bağlantıları • Bir ağ sistemini oluşturan yapı içerisinde çeşitli ağ donanım aygıtları bulunur. • Bu donanım aygıtları: • ethernet kartı, kablolar, • jacklar, hub, • swicth, bridge, • router, modem Gibi aygıtlardır

Ağ Adaptör Kartları: • Ethernet kartı (Network Interface Card – NIC) bilgisayarın bir bilgisayar ağına bağlanabilmesi için bilgisayara takılan bir karttır. • Yerel bir ağdaki (Local Area Network – LAN) kişisel bilgisayarlar ve iş istasyonları ethernet ya da token ring gibi LAN veri transfer teknolojileri için dizayn edilmiş bir ağ arabirimi içerir.

Switch: Network sistemlerinde, LAN içerisindeki aygıtların ortak kullanım için birbirine bağlanmasını sağlayan ve LAN içerisindeki cihazlardan gelen veri paketlerini filtreleyerek sadece ilgili porta gönderen cihazdır.

Hub: Bir ağ sisteminde bilgisayarların birbirleriyle iletişimini ve dosya transferini sağlayan donanım birimidir.

Repeater: Repeaterlar elektronik sinyalleri güçlendiren aygıtlardır. • Repeater bir sinyali aldığında onu orijinal gücüne ve durumuna getirir. Repeaterlar fiziksel olarak çalışan aygıtlardır. • Sinyaller belli bir mesafe yol katettiğinde zayıflarlar. Anlaşılmaz hâle gelen bu sinyaller daha uzak yerlere gönderilmek üzere repeaterdan geçirilirler.

• Router: Farklı ağlardaki cihazların birbirleriyle haberleşmelerini router temin eder. Router yönlendirme yaparken gelen paketin hedef IP adresine bakar. Eğer gidilmek istenen network routera direkt bağlı bir network ise paket o ara yüze yönlendirilir.

• Modem: Modemler bilgisayardaki verileri yani digital sinyali, analog sinyale çevirerek kablo üzerinden iletilmesini sağlayan cihazlardır.

Bilgisayarda Telefon Ağı Kullanımı: İnternet üzerindeki haberleşmelerin büyük bir bölümü telefon hatları kullanılarak sağlanmaktadır. Telefon hatlarının yetersiz olduğu yerlerde uydu haberleşmesi sistemi kullanılarak bağlantılar sağlanır. Eski fax-modem bağlantı sistemlerinde İnternet’e bağlanıldığında telefon hatları meşgul olurken son yıllarda çıkan adsl bağlantı sistemlerinde bu sorun ortadan kalkmıştır.

Public Switched Data Network (PSDN): Veriler hareket noktalarından varış noktalarına gönderilmeden önce parçalara ayrılarak kodlanırlar. Varış noktalarında ise tekrar bir araya getirilerek anlamlı bilgi oluştururlar. Bu duruma paket anahtarlama veri ağı (PSDN) denir.

Tümleşik Hizmetler Sayısal Ağı (ISDN): ISDN mevcut analog telefon şebekesinin sayısal alternatifidir. Normal bir telefon hattı gibi bir telefon numarası çevirip hem sayısal hem de analog hatlara ulaşım sağlanabilir. ISDN teknolojisini alışılmış analog hatlardan ayıran en önemli özellik tamamen sayısal temiz bir ses kanalı sağlamasının yanında, aynı anda veri (data) iletişimine de izin verebilmesidir. Integrated Services Digital Network sözcüklerinin baş harflerinden oluşmuştur ve Tümleşik Hizmetler Sayısal Şebekesi olarak Türkçeleştirilmiştir.

Uydu İletişimleri Terimleri: Uydu sistemleri tek yönde veri iletir. Yani bu sistemler yalnız kullanıldığında sadece veri alma (download) yapabilmektedir. Veri göndermek (upload) için başka bağlantılara ihtiyaç vardır. Bu bağlantılar dial-up kablo, modem, ISDN ya da benzeri başka bağlantılardır. Uydular kullanılarak ses, görüntü ve veri aktarımı yapılabilir.

Kablo Net ve DSL (Sayısal Abone Hhattı) Bağlantılar: • Dijital Subscriber Line (dijital abone hattı) anlamına gelen DSL, mevcut olan telefon hattının daha etkili olarak kullanılması için sayısal kodlama tekniği ile kişiye geniş bant imkânı sağlamaktadır. Yani telefon hattında kullanılan bakır telefon kabloları üzerinden yüksek hızda ve kesinti yaşanmadan İnternet bağlantısı sunulmasını sağlar.

• İnternet Kavramı ve Önemi: İnternet, teknik olarak birçok bilgisayarın veya bilgisayar sistemlerinin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. • Bu iletişim ağında bilgisayarlar birbirlerine fiziksel olarak (kablolar, uydu bağlantıları, telsiz bağlantı vb) bağlıdır. • Geliştirilen bazı özel protokollerle (TCP/IP) birbirine bağlı bilgisayarlar arasında bilgi paylaşımına dayalı birçok iş yapılabilir (dosya alma, gönderme, sohbet vb. ).

İnternet • 60'lı yıllarda ABD’de ARPANET adı altında başlatılan askeri bir iletişim projesi iken, 70'li yılların başında Amerikan üniversitelerine de bu projeden yararlanma imkânı verilmesinin ardından yaygın olarak kullanılmaya başlanan en büyük ağdır (genel ağ - küresel ağ). • İnternet haberleşmesinde TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) iletişim protokolü kullanılır.

İnternet’in Tarihçesi ve Temel Kavramlar Internet, 1969 yılında ABD Savunma Bakanlığı’nın ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network) adıyla oluşturduğu kesintisiz ve güvenli iletişim ağının günümüzdeki şeklidir. Dünya üzerindeki en geniş bilgisayar ağı, “Ağların ağı” olarak tanımlanabilir. Dünya iletişim ağının bilgisayar ağları tarafından oluşturulan bir alt kümesidir. En büyük bilgi ve belge kaynağıdır.

İnternet’in Tarihçesi ve Temel Kavramlar 1983 yılında TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) protokolünün tamamlanması ve 1992 yılında www (World Wide Web, dünya çapında ağ) servisinin oluşturulmasıyla İnternet bugünkü şeklini almaya başlamıştır.

Türkiye’de İnternet Türkiye, İnternet'e 12 Nisan 1993 tarihinden itibaren bağlıdır. İlk bağlantı Ortadoğu Teknik Üniversitesi tarafından yapılmıştır. ODTÜ’ nün ilk erişim omurgası olması nedeniyle. tr uzantılı alan adlarının tahsis ve kiralama işlemleri ODTÜ bünyesinde faaliyet gösteren TR-NET adlı kuruluş tarafından gerçekleştirilmektedir.

Temel Kavramlar • WEB SAYFASI : Web milyonlarca farklı dokümanın oluşturduğu dünya çapında bir ağdır. Bu dokümanların her biri web sayfası diye adlandırılır. • WEB SİTESİ : Bir kişiye veya kuruma ait birbirleriyle bağlantılı bir grup web sayfasına web sitesi adı verilir. • WEB BROWSER (Tarayıcı) : İnternete bağlı bir bilgisayarın web sitelerinde gezinti yapabilmesi için kullanılan programlara internet tarayıcıları(web browser) denilir. Yaygın olarak kullanılan web tarayıcıları: Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Safari ve Opera.

Web Adresi • Internet‘te her sayfanın bir adresi vardır. Web adresleri, ulaşmak istediğiniz bilginin hangi sunucu üzerinde bulunduğunu gösterir. Yani sayfanın web’de tam olarak nerede depolandığını gösterir. • Web adreslerinde sitenin adı ve sitenin hangi tür kuruma ait olduğunu gösteren kısım değişir. Bazı sitelerin sonun da ülke kısaltmaları vardır.

Örnek Web Adresleri Com : Ticari kuruluşlar www. vestel. com. tr Org : Ticari olmayan kuruluşlar www. asee. org Edu : Üniversiteler, Eğitim kurumları www. ktu. edu. tr Gov : Devlete ait kurumlar www. tbmm. gov. tr ya da www. yok. gov. tr Mil : Askeri kurumlar www. genelkurmay. mil. tr Net : İnternetle ilgili kurumlar http: //www. memurlar. net/

World Wide Web ( www) • Yazı, resim, film, canlandırma, ses gibi farklı formatta olan bilgilerin gözatıcı-tarayıcı (browser) kullanılarak ulaşıldığı Internet ortamıdır. Internet'de her sayfanın bir adresi vardır. • Farklı bilgisayarlar üzerindeki sayfalar birbirlerine anahtar sözcüklerle bağlanmıştır. Bu sayfalar HTML dili (Hypertext Markup Language) kullanılarak oluşturulur. • WWW milyonlarca farklı dokümanın oluşturduğu dünya çapında bir ağdır.

ç. Elektronik Posta: Elektronik posta ya da kısa adıyla e-posta, bilgisayar ağlarında kullanıcıların birbirleriyle yazılı olarak haberleşmesini sağlayan bir yoldur. Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri, kişilerin, bir yerden diğerine (hızlı ve güvenli bir şekilde) elektronik ortamda mektup gönderme ve haberleşme isteğidir. E-posta, bu amaçla kullanılan servislere verilen genel addır.

d. Elektronik Posta Alma ve Gönderme: Elektronik posta alıp göndermek için öncelikle bir e-posta adresine sahip olmamız gerekir. Elektronik posta almak için bu hizmeti ücretsiz olarak sunan birçok web sitesi vardır. Elektronik posta adresi alırken sitenin belirlediği kurallar dışında Türkçe karakter kullanmamaya ve kullanıcı isminde boşluk olmamasına dikkat etmeliyiz. Kullanıcı isminden sonra @ işareti ve onun yanına servis sağlayıcının ismi eklenir. Örnek olarak kendi ismimizle bir mail adresi aldığımız zaman adresimiz ismimiz@gmail. com şeklinde olur.