Bilgi Kayna Olarak Veritabanlar Zehra TAKIN Veritaban nedir

Bilgi Kaynağı Olarak Veritabanları Zehra TAŞKIN

Veritabanı nedir?

Veritabanı (database) - Tanım TDK sözlüğü’ne göre; • Bilgisayar kullanımında çözüme erişmek için işlenebilir duruma getirilmiş bilgi ortamı. • Bir konu ya da örgüte ilişkin verilerden oluşan ve genellikle bir veri tabanı dizgesi aracılığıyla bir bütün olarak yaşatılan veri kümeleri topluluğu. Cambridge Dictionary; • Bir bilgisayar sistemi içinde depolanmış ve kolaylıkla görüntülenip değiştirilebilen büyük miktardaki bilgi… Ekşi Sözlük; • Bilgi üssü • Düzenli bilgiler topluluğu

Veritabanı (database) - Tanım Büyük miktarda bilgiyi bir arada tutan ve istenildiğinde erişimini sağlayan sistem…

Kütüphanecilikte Veritabanları Makale, kitap, dergi gibi pek çok farklı türde kaynaklara erişimi mümkün kılar… Günümüzde bilgiye erişimin en kolay yoludur.

Kütüphanecilikte Veritabanları Çok büyük miktarda bilgiye çevrimiçi (online) olarak erişimi sağlar.

Üniversiteler ya da kurumlar veritabanlarına nasıl erişirler?

Veritabanları bilgiyi nasıl sunar? araştırmacı/bilimadamı yayın üretir araştırmacı/bilimadamı/ öğrenci bu veritabanlarını kullanarak bilgiye ulaşır. Bu yayınlar bilgi kaynağında yayımlanır Bu bilgi kaynaklarının kullanım ve dağıtım hakkını firmalar ya da kurumlar alırlar. Kurumlar bu veritabanlarını satın alır ya da abone olurlar. Kurumlar ya da firmalar bu bilgileri veritabanlarına depolar ve kurumlara sağlarlar.

Avantajları Milyonlarca bilgi kaynağını • herhangi bir yerden, • günün herhangi bir saatinde ve • dilediğiniz kadar kullanmaya izin verirler.

Dezavantajları • Kurumun aboneliği olmayan kaynaklara erişim sorunu • Adil olmayan kullanım • Bir veritabanında yer alan bilgi kaynaklarının kullanım hakkı veritabanına abone olan kuruma aittir. Ancak fazla indirme, içerikteki dokümanların satışı ya da diğer kurumlar ile paylaşımı adil kullanım kurallarına uymaz. • Elektronik ortam kullanım becerisi gerekliliği

Veritabanı Türleri • Bibliyografik veritabanları • Bibliyografik-atıf veritabanları • Tam metin (full text) dergi veritabanları • Tam metin (full text) kitap veritabanları • İstatistiksel veritabanları • Açık erişim veritabanları

Bibliyografik Veritabanları • Yayınlara ait bibliyografik bilgilere (yazar adı, eser adı, yayın yılı, abstrakt vs. ) ulaşmayı olanaklı hale getirirler. • Nasıl kullanılabilir? • Örnekler; • LISA (Library and Information Science Abstract) • Ulrich’s Periodicals Directory • …

Bibliyografik Veritabanları-LISA http: //csaweb 108 v. csa. com/ids 70/quick_search. php? SID=bgmppc 6 m 43 ts 0 hsjtp 061 hg 835

LISA (Library and Information Science Abstract) • Kütüphane profesyonelleri ve bilgi uzmanları için tasarlanmış bir veritabanı • İçeriğinde 68 ülkeden 20 farklı dilde 440 kütüphanecilik dergisi yer alıyor. • 1969’dan günümüze bilgileri içerir. • Detaylı bilgi: http: //www. csa. com/factsheets/lisa-set-c. php

Bibliyografik Veritabanları-Ulrich’s http: //www. ulrichsweb. com/ulrichsweb/

Ulrich’s Periodicals Directory • Dünya çapında 300. 000’den fazla süreli yayının bibliyografik bilgilerini içerir. • Genel konulu akademik yayınlar • Detaylı bilgi; http: //www. ulrichsweb. com/ulrichsweb/

Bibliyografik Atıf Veritabanları • Yayınlara ait bibliyografik bilgilere (yazar adı, eser adı, yayın yılı, abstrakt vs. ) ulaşmayı olanaklı hale getirmenin yanında yazarların atıf yaptıkları ve atıf yapılan yayınları verirler. Grafiksel gösterimler yapmaya yardımcı olurlar. • Nasıl kullanılabilir? • Literatür taraması yapanlar • Araştırmacılar • Devlet kurumları • Üniversiteler • Örnekler; • Web of Science • Scopus

Bibliyografik Atıf Veritabanları Web of Science http: //apps. isiknowledge. com

Web of Science • Science Citation Index – 1899 • Social Science Citation Index – 1898 • Art and Humanities Citation Index – 1975 • Dünya çapında otorite 11000’den fazla dergi ve bu dergilerin içinde yer alan makalelere ait bibliyografik bilgileri içerir. Detaylı bilgi; http: //thomsonreuters. com/products_services/science_products/az/web_of_science

Bibliyografik Atıf Veritabanları Scopus http: //www. scopus. com/home. url

Scopus • 16. 500 dergi içinde yer alan otorite yayınlar • 40 milyon kayıt Detaylı bilgi; http: //info. scopus. com/about/

Tam metin Dergi Veritabanları • Dergilere ve dergilerde yayımlanmış tam metin makalelere erişim imkanı sağlar. • Örnekler; • Science. Direct • Springer. Link • Wiley-Blackwell • …

Tam metin Dergi Veritabanları Science. Direct http: //www. sciencedirect. com/

Tam Metin Dergi Veritabanları Springer. Link http: //www. springerlink. com

Tam Metin Dergi Veritabanları Wiley-Blackwell http: //www 3. interscience. wiley. com/

Tam Metin Kitap Veritabanları • Kitaplara tam metin erişim imkanı sağlar. • Örnekler; • Ebrary • Elsevier E-Books (Science. Direct) • Springer E-Books • …

Tam Metin Kitap Veritabanları Ebrary http: //site. ebrary. com/lib/hacettepe/home. action

Tam Metin Kitap Veritabanları Elsevier E-Books http: //www. sciencedirect. com/

İstatistiksel Veritabanları • Otorite kurumlar tarafından üretilmiş istatistiki bilgileri sağlayan veritabanlarıdır. • Örnekler; • Source. OECD • World Bank • IMF • …

İstatistiksel Veritabanları - Source. OECD http: //www. sourceoecd. org

Açık Erişim Veritabanları • Açık Erişim: Açık Erişim araştırma literatürü teknik raporlar, tezler ve çalışma raporları yanında hakemli dergi makalelerinin, konferans bildirilerinin ücretsiz, çevrimiçi kopyalarından meydana gelir. Çoğu durumda bunların kullanımında okuyucular için lisans sınırlaması yoktur. Bu nedenle araştırma, öğretim ve diğer amaçlar için ücretsiz kullanılabilirler.

Açık Erişim Veritabanları • Bu kaynaklara erişmek için kurumunuzun aboneliğinin bulunması gerekmez. Ücretsiz bir şekilde erişilebilen bilgi kaynaklarının depolandığı veritabanlarıdır. • Örnekler; • DOAJ • E-LIS • … http: //library. marmara. edu. tr/acikerisim. htm#kutuphane adresinden geniş kapsamlı açık erişim veritabanlarının listesine ulaşılabilir.

Açık Erişim Veritabanları - DOAJ http: //www. doaj. org/

Açık Erişim Veritabanları – E-LIS http: //eprints. rclis. org/

Veritabanları sunulma şekilleri göz önüne alınarak iki grupta toplanabilir. 1. Yayıncı firmalar 2. Servis sağlayıcılar

• Yayıncı firmalar; • Elsevier, Springer. Link ve Wiley-Blackwell gibi firmalardır. Dergileri yayınlar ve yayınladıkları dergileri veritabanlarından erişilebilir hale getirirler. • Servis Sağlayıcılar; • EBSCOHost gibi firmalardır. Dergi içeriklerini sağlar ve dergi paketleri oluştururlar.

Veritabanları • Bahse konu tüm veritabanları temel tarama mantığı (Google gibi) ile çalışmakta olup, aranılan bilgilere kolaylıkla ulaşılmasını sağlamaktadırlar.

Veritabanları – Tarama Kolaylaştırıcılar • Her kurumun abone olduğu veritabanı sayısının artması ile birlikte birden fazla veritabanını tarama isteği ortaya çıkmış, bu nedenle de tüm veritabanlarını taramak için bütünleşik tarama motorları oluşturulmuştur. • Federe arama motorları

Federe Arama Motorları • Bir kurumun erişim sağlayabildiği pek çok veritabanını bir arada tarayabilen arama motorlarıdır. Pek çok üniversitede kullanılmaktadır. • Örnekleri; • 360 Search • TDNet • EHIS • Meta. Lib…