Bijeenkomst 4 onderwerpen Pozie Uitwisseling uitkomsten van het

Bijeenkomst 4 onderwerpen �Poëzie �Uitwisseling uitkomsten van het bronnenonderzoek �Bespreking gelezen werk �Verwerkingsopdrachten �Recensies opbouw en taalgebruik �Functies van literatuur �Genres �Plan van aanpak �Mediatheek

Vanaf jaren vijftig: solidariteitsprincipe met het kind vleugels van de fantasie bevrijding van de benauwende oorlogsjaren omverwerpen regels van rijm en ritme � 1. Parooldichters � 2. Stratenmaker op zee show � 3. Blauw geruite kiel

Parooldichters �Annie M. G. Schmidt, Han Hoekstra, Jac. Van Hattum, Diet Huber �Tegendraads en rebels in een sprookjesachtige verbeelding �Verzet tegen het vaststaande en omverwerping van de normen voor fatsoen en deftigheid �Tegen het gezag schoppen �Hooggeplaatsten worden in hun hemd gezet (D. Zonderland) �Gevestigde orde op z’n kop; solidariteit met de onderliggende partij

Parooldichters vervolg �Burgerlijke wordt geneutraliseerd door de ironie �Hans Andreus: gedichten eindigen vanuit het perspectief van de volwassenen

Stratenmakers- op- zee- groep �Karel Eyckman, Willem Wilmink, Hans Dorrestijn �Nieuwe woorden en uitdrukkingen �Maatschappelijke en relationele zaken �Emoties en belevingsmogelijkheden van kinderen staan centraal �Milieuproblemen, onrechtvaardige leraren, oorlog, scheidende ouders, dood, liefdesperikelen �Taboedoorbrekers, troost en aanmoediging

’ 90 De blauw geruite kiel (VN) poëzie �Meer experimenteren met de vorm � geen vaste strofebouw, � geen metrum, � geen eindrijm. � wel een natuurlijk ritme, �korte regels, klinkerrijm en medeklinkerrijm. � De intrede van het vrije vers in de kinderpoëzie

Blauw geruite kiel (VN) �Accent op vragen als: � Wie ben ik? � Waar kom ik vandaan? � Wat is de zin van het bestaan? �Poëzie moeilijker door: � het gebruik van beeldspraak �metaforen en metoniemen � en stijlfiguren als litotes (verkleining) en ellips (weglating)

Wie? �Edward van de Vendel �Leendert Witvliet �Ted van Lieshout �Bron: Literatuur zonder leeftijd. Jaargang 12 · dbnl

Van de Vendel: Op reis Ik steek mijn leven over in een bootje van mezelf. Mijn hersens zijn mijn scheepsjournaal, een opslagruim van bijna elf. Ik ben al twaalf, maar ik ben leeg van start gegaan. Ik kan me weggaan niet herinneren en ook niet waarvandaan. Hoe moet je niet vergeten? Hoe hou je wat je hoort? Het mag wel stevig stormen, maar ik wil niemand overboord

Doe maar dicht maar �Sinds 1985 �Dichtwedstrijd voor jongeren van 12 tot 18 �Veel materiaal aangeboden �Afsluiting in de schouwburg te Groningen

Frekie �Welke periode? �Typerende kenmerken? �Bruikbaar in de onderbouw? Met welk doel?

Onderzoeksopdrachten �Onderzoeksvraag: Hoofdvraag Deelvragen (subvragen) De deelvragen zorgen ervoor dat je het onderwerp van verschillende kanten belicht. Wanneer je de antwoorden op de deelvragen hebt gevonden, kun je de onderzoeksvraag beantwoorden.

Soorten onderzoeksvragen �Beschrijvende of beeldvormende vraag �Vergelijkende onderzoeksvraag �Verklarende onderzoeksvraag �Waardebepalende of evaluatieve vraag �Voorspellende onderzoeksvraag �Probleemoplossende of regelgevende onderzoeksvraag

Hypothesen 1. Onderzoeksvraag 2. Deelvragen 3. Hypothese (voorspelling doen) over de uitkomst van het onderzoek en waarom deze uitkomst verwacht wordt 4. Plan van aanpak (de stappen die genomen gaan worden in het onderzoek)

Uitkomsten bronnenonderzoek Boek- en/of dichtbundelbespreking �Bronnenonderzoek (welke geraadpleegd? uitkomsten? ) �Boek en/of dichtbundel �Recensiebespreking (aanbeveling? waarom? ) �Verwerkingsopdrachten suggesties

Recensies Jeugd �Herkenbaarheid �Toegankelijkheid �Spanning Volwassenen �Originaliteit �Openheid �Diepgang

Discrepanties in de beoordelingscriteria tussen jeugdigen en volwassenen Volwassenen wijzen voorspelbaar plot af; hebben een voorkeur voor een complexe structuur met verschillende verhaaldraden en tijdsprongen. Het verhaal mag niet teveel vertellen, de lezer moet de ruimte krijgen om zelf invulling te geven. Goede boeken doen beroep op de creativiteit van de lezer; vragen een actieve en kritische leeshouding in plaats van de escapistische. Stereotypes en zwart-wittekening worden afgewezen

Vervolg discrepanties in beoordelingscriteria �Levensechte typering van de hoofdpersonen, genuanceerd met oog voor hun evolutie. �De stijl moet origineel, beeldend en suggestief zijn. �Geen clichés en expliciete aanduidingen van gevoelens, maar beeldrijke en suggestieve beschrijvingen. �De taal moet authentiek zijn, niet betuttelend of gewild populair. Els Pelgrom Kleine Sofie en Lange Wapper (Gouden Griffel volwassen jury)

Literaire tijdschriften �De Leeswelp (bevat overwegend recensies) �Leesgoed �Literatuur zonder leeftijd

Recenseren Opbouw �Intro: citaat, inhoudelijk, anekdote (korte verwijzing naar het leven van de schrijver o. i. d. ), een deel uit het geheel (een dominant thema uit het verhaal) �Helder oordeel over de inhoud �Eenduidige interpretatie �Oordeel over de opbouw, personages, thema, perspectief, tijd, originaliteit, taalgebruik e. d. �Duidelijke afsluiting �Goede samenhang van de bovengenoemde onderdelen

Vervolg recenseren Stijl en toon �Woordkeus en zinsbouw to the point en aantrekkelijk (passend bij het niveau van de doelgroep) �Pakkend intro �Afsluiting is een goede afronding �Helder oordeel

Functies van literatuur �De ontspannen functie: behoefte aan ontspanning �De creatieve functie: behoefte aan verbeelding en fantasie �De emotieve functie: behoefte aan emotioneel welbevinden �De informatieve functie: behoefte aan kennis �De zingevende functie: behoefte aan zingeving en moreel houvast �De esthetische functie: behoefte aan schoonheid

Drie functies van fantasie �Compensatorische: het verhaal moet goedmaken wat de lezer in de realiteit van alledag mist. �Verhalen hebben een compensatorische functie wanneer zij de lezers de mogelijkheid bieden behoeften en wensen die zij in het dagelijks leven moeten onderdrukken, in de personages te projecteren. �In dit soort verhalen kunnen kinderen hun wereld ontvluchten.

Emancipatorische functie �Kinderen worden zich via het verhaal bewust van de situatie waarin zij verkeren. �Het verhaal laat ook zien hoe kinderen die situatie kunnen beïnvloeden. �De fantasie wordt gebruikt om veranderingen te bewerkstelligen; zij rijkt een handelingsstrategie aan, zet kinderen aan tot actie. � Blauwe plekken Anke de Vries

Pedagogische functie �De personages hebben een voorbeeldfunctie. �De verhalen geven de lezer als het ware in overweging zich zo te gedragen als de hoofdfiguur. �Het gedrag van de hoofdfiguur wordt geïnterpreteerd als gewenst gedrag. Deze functies kunnen gecombineerd voorkomen!! De koning van Katoren Jan Terlouw Het oneindige verhaal Michael Ende

Humor en spanning in de literatuur Het wezen van humor: ongerijmdheid en superioriteit (Uit de school geklapt, Harry Jekkers, Koos Meinderts, Hoe Mieke Mom haar maffe moeder vindt, Guus Kuijer) �Ongerijmdheid: verstoring van de gewone orde �Superioriteit: voorpret, een ander doet iets geks, stoms

Humor � Situatiehumor: �gekke toestanden, �Blunders �Excentrieke figuren (Chaplin) �Ongerijmde situaties � Overdrijving en contrast �Vergroten of verkleinen (GVR van Dahl) �Tegenstelling ouders-kind Hoe om te gaan met lastige ouders of een vervelend zusje? (Rennison)

Humor �Taboedoorbreking � Grapjes over ‘verboden’ dingen � ‘Ik troostte zusje voor haar gebrek aan borstjes: je kunt ook geen borstkanker hebben. Soms voel ik me een beetje Christus: hij ging al weldoende rond. ’ Ed Franck, Geen wonder dat moeder met de goudvissen praat.

Humor taal �Ongerijmde taal � Woordspelingen, gekke ongerijmde taal ‘ Zo’n lolletje was het natuurlijk niet, om leeuw te zijn in een safaripark. De hele dag zie je lunchhapjes voorbijrijden in van die trommeltjes. Eten in blik. Maar nu was het eten uit het blik gekropen. ’ � Anthony Horowitz, Publieke vijand nummer twee

Humor taal �Opblazen of juist minimaliseren �Dahl ‘het bloed stolde in haar aderen tot ijs’, ’zijn ogen puilden uit zijn hoofd. ’

Het belang van humor �Spanning ontladen �Aftasten van grenzen �Taboes doorbreken �Problemen verlichten �Stimuleren van de creativiteit �Middel tot sociale integratie

Huiswerk bijeenkomst 5 �Artikelen lezen van M. de Sterck, P. Mooren, T. Engelen en G. Velema �Wat is jouw opvatting/visie over literatuur? Maak een samenvatting van jouw visie op papier. Geef argumenten voor jouw mening.

Bijeenkomst 5 �Bespreking artikelen �Avontuur, spanning en realisme �Genres �Sprookjes (volkssprookjes en cultuursprookjes) Neem je favoriete sprookje mee en vertel dit aan de klas! �http: //sites. google. com/site/mediatheekjeugdboeken/ �Voorbereiding bijeenkomst 6 �In groepen werken

Piet Mooren Betweterig zijn of morele dilemma’s tonen? 2. Wat kun je beter hebben dat mensen moeite hebben met je boeken? 3. Eigen wereldje doorbreken? 4. Velthuis: Kinderen zijn mensen met dezelfde problemen als volwassenen. Niet ‘verlagen’. 1.

Theo Engelen �Wel of niet geweld beschrijven? �Hoe om te gaan met historische gegevens? �Jeugdliteratuur � Terughoudend zijn met eigen opvattingen in het verhaal � een duidelijke, pedagogische taak bewustwording Keuzemogelijkheden laten zien

Gerry Velema �Moraliserende boeken? Aanrader?

Marita de Sterck �Wat is haar opvatting? �Wat vind je daarvan?

Spanning in de literatuur �Avontuur is wat afwijkt van het gewone, dagelijkse leven �Wie niet waagt, wie niet wint = motto �De hoofdpersonage komt in benarde situatie terecht en weet op het nippertje te ontsnappen

Avontuur en spanning �de tocht buiten de vertrouwde omgeving � Enerzijds spanning, maar ook behoefte aan veiligheid. �Cynthia Voigt met Onder de blote hemel �Tonke Dragt met Brief voor de koning.

Belang van spanning en avontuur �De lezer verdwijnt in het verhaal �Vergeten van de werkelijkheid �Intense betrokkenheid bij de gebeurtenissen �Doorbreking van de alledaagse sleur, problemen �Identificatie met de held

Avontuur en spanning Manipulatietechnieken �Detectiespanning: �Wie heeft het gedaan? �Wie gaat er winnen? �Waarom staat die deur open? �Doseren van informatie �Perspectiefwisselingen �De lezer weet meer dan het personage �Spanning opbouwen

Avontuur en spanning: structuur �‘Het was een doodgewone woensdagmiddag. Plotseling kreeg Johan het gevoel dat de wereld kantelde en naar alle kanten wegstroomde. Hij wist wat er gebeuren ging. Hij werd weer bestookt, net als toen hij klein was. ‘ �Margaret Mahy, De jongen met de gele ogen �Ook Horowytz en Rowlings werken op deze manier cliffhangers, verhullen en onthullen

Waarom spannende verhalen lezen? �Om eigen angst te kunnen projecteren �Nieuwsgierigheid naar het verdere verloop �Hoe ontwikkelt de psyche zich? � Hoe ontwikkelen de normen en waarden van het hoofdpersonage zich ( Ed Franck, Zomer Zeventien) �Je eigen identiteit ontwikkelen in historische context (Odysseus) �Je lot ontwijken (Nancy Farmer, het meer van de duizend stemmen) �Vluchten uit je eigen werkelijkheid

Detectiveverhalen �Wie heeft het gedaan? �Op hoger niveau � Nu met meer karaktertekening � Met een goede spanningsboog � Meer richting psychologische thriller �Rowling, Horowytz, Garfield, Feth, De Jonge, Gillian Cross, Colfer, e. a

Realisme �Veel realistische boeken � Over problemen als ongeluk, pesten, zelfdoding, verslaving etc. �Bakker, Perenbomen bloeien wit. �Pohl, We noemen hem Anna �Voight, Tillermans- cyclus �Moloney, De veerpont �Provoost, Mijn tante is een grindewal �Irwin, Abby �Burgess, Junkies

Realisme Om er iets van te leren? �Jonge lezers leren hoe ze moeten omgaan met … en leren zichzelf te accepteren �Hoe kom ik voor mezelf op? �De hoofdpersoon komt rijper tevoorschijn � Francine Oomen, Hoe overleef ik …. ? � Aidan Chambers, Tirannen � De Vries, Kladwerk � De Zanger, Desnoods met geweld

Genres in de jeugdliteratuur Realisme of fantasie � Hier-en-nu verhalen (dichtbij-huisverhalen) in de leefwereld en belevingswereld van jongeren Carry Slee 100% Timboekto (herkenbaarheid, geven kijk op ideeën, normen en waarden van een tijd, schrijver) � Historische verhalen Thea Beckman Kruistocht in spijkerbroek (Spannend, moraliserend , grensverleggend) � Oorlogsverhalen Jan Terlouw Oorlogswinter � Verhalen over andere culturen Francesco D’Adamo Het verhaal van Iqbal (horizonverbreding) � Detectiveverhalen Anthony Horowitz, serie over Alex Rider (spanning, avontuur, puzzel oplossen) � Sprookjes volkssprookjes (moraliserend) en cultuursprookjes (Godfried Bomans) � Fantasieverhalen Lewis Caroll Alice in Wonderland

Vervolg genres �Griezelverhalen Paul van Loon De griezelbus �Sciencefiction Tonke Dragt Torenhoog en mijlenbreed �Dierenverhalen Toon Tellegen Misschien waren zij nergens, Käthe Recheis Wolvensaga �Prentenboeken �Stripverhalen Hergé Kuifje �Informatieve boeken Annie Miljard, Steve Noon Zomaar een straat door de eeuwen heen �Poëzie Willem Wilmink We zien wel wat het wordt

Bijeenkomst 6 �ICT-informatie mediatheek �Toon Tellegen en dierenverhalen �Historische verhalen en oorlogsverhalen �Jury’s en prijzen �Artikel Goossens emotionele en verbeeldende leesbelevingen, Margriet de Graaf en Marita de Sterck �Groepswerk mediatheek

Dierenverhalen �Dieren worden vermenselijkt relativerende kijk op de mens � Van den vos Reinaerde (13 e eeuw) � Reize door het Aapenland (1788) � The wind in the willows (1908) � Waterschapsheuvel (1972) verfilmd, muziek Bright eyes �Mens sluit vriendschap met een dier � Alleen op de wereld; Julie en de wolven(Graighead George)

Dierenverhalen �Mens en dier als vijanden. � Moby Dick van Herman Melville � Schaduw uit de diepte van Colin Thiele

Historische verhalen �Spelen in historische context �Wel fictieve hoofdpersonages �Eerst in dienst van het vaderland �Nu accent op gewone man �Landsgrenzen worden overschreden �Ook meisjes als hoofdpersonage � Het verleden als bron van verbeelding � Spelen in op nieuwsgierigheid en leergierigheid

Auteurs van historische verhalen �Thea Beckman, Kruistocht in spijkerbroek �Miep Diekman, Marijn bij de lorredraaiers �Floortje Zwigtman, Schijnbewegingen �Els Pelgrom, De eikelvreters �Barbara Willard, De kinderen van de ketellapper

Oorlogsverhalen �Vaak een thema in historische verhalen �Oorlog als avontuur -Biggels, de Engelandvaarders� Religie, nationalistische gevoelens en ‘gelijk’ hebben �met een boodschap - Oorlogswinter � Vriend en vijand relatief begrip �Tijd: de Tweede wereldoorlog � Verschenen in de jaren zeventig en tachtig � Verwerking van eigen oorlogservaring

Een paar schrijvers over oorlog � Jan Terlouw � Evert Hartman � Jaap ter Haar � Miep Diekman � Imme Dros � Els Pelgrom � Gijs Wanders � Klaus Kordon � John Marsden � John Boyne � Karlijn Stoffels e. a. zie ook Leesbeesten en boekenfeesten over dit genre

Prijzen � 1954 eerste Kinderboekenweek � doel: jeugdliteratuur promoten � 1987 eerste Libris Woutertje Pieterse Prijs � (Imme Dros – Annetje Lie en het holst van de nacht) � doel: literaire waarde belonen, bevorderen kwaliteit kind- en jeugdboek. � * Kritiek: kinderen moeten zelf eisen kunnen stellen om zo het leesplezier te bevorderen. � Gouden Zoen (deskundige volwassen jury) � Gouden Griffel (CPNB Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek) � Bekroonde boeken

Prijzen (2) � 1988 Kinderjury ontstaan (6 – 12) � 1998 Jonge Jury (13 – 16) www. jongejury. nl �* Kritiek: kinderen onderschatten goede literatuur, alleen échte critici kunnen prijzen uitreiken hedendaagse discussie. �Dioraphteprijs de enige literaire prijs voor jongerenliteratuur in Nederland en Vlaanderen

Artikelen Margriet de Graaf �Publiek: het jongere kind �Als het goed is, groeit een kind van een boek. �De boodschap is impliciet christelijk �Schrijven als een christen: niet vloeken, lezen uit de bijbel etc.

Vragen artikel van Marita de Sterck Is de cover of het jasje het belangrijkste verschil? Mag de binnenkant van literatuur voor adolescenten en voor volwassenen hetzelfde zijn, als dat aan de buitenkant maar niet te zien is? 2. Liggen de verschillen anders per taalgebied, per cultuurgebied? 3. Zit het in de stijldrempels? 4. Zit het verschil in de morele grenzen, in het afronden van scherpe kantjes? 1.

Vragen om jezelf te stellen Moet jeugdliteratuur confronteren? 2. Wil je sturen in de keuze van boeken? 3. Moet je neutraal blijven als docent? 4. Vind je leesplezier belangrijk? 5. Moeten leerlingen literaire technieken kunnen herkennen? 6. Vind je fictie belangrijk binnen het vak Nederlands? 7. Hoe ga je dit vormgeven? Overleg in groepjes over de antwoorden. 1.

tentamenstof �Alle Power. Points � Geschiedenis van de jeugdliteratuur � Genres: definiëring en voorbeeld erbij geven. � Functies van jeugdliteratuur Coillie � Normen en waarden artikelen n@tschool � Eigen visie over de functie van jeugdliteratuur? � Fictie: lectuur, literatuur? � Prijzen voor jeugdliteratuur

Mogelijke toetsvragen 1 Het oorlogsboek is een populair genre binnen de jeugdliteratuur. Welke verschillende mogelijkheden heeft de schrijver binnen dit genre om morele dilemma’s aan te dragen? Geef zo mogelijk voorbeelden 2. Hieronymus van Alphen speelde een belangrijke rol in zijn tijd. a. In welke tijd leefde hij? Licht deze tijd toe. b. Welke rol speelde hij in de ontwikkeling van boeken voor de jeugd?

Voor bijeenkomst 7 �Enkele juryrapporten lezen �Bekroond jeugdboek lezen, samenvatting en recensie schrijven �Praktijkdeel onderzoek uitvoeren en beschrijven �Visie over jeugdliteratuur vormen

Bijeenkomst 7 �Lectuur (triviale boeken) en/of literatuur �De Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs (DJP) �Genres: andere culturen, fantasy, griezelverhalen en science fiction �Functies van literatuur �Mediatheekpresentatiecriteria �Dinsdag 3 april facultatief, vragenuur

Lectuur of literatuur �Het triviale boek algemene kenmerken: 1. Triviale teksten worden in series uitgegeven. Een serie kan gegroepeerd zijn rond de belevenissen van dezelfde hoofdpersonages (Arendsoog, Kameleon) of rond eenzelfde type verhalen (Witte Raven)

Lectuur (triviaal) � 2. Kunstzinnige, pedagogische of eisen van taalontwikkeling staan niet centraal, maar de commerciële belangen van de uitgeverij. �De boeken moeten snel en goedkoop geproduceerd kunnen worden en zonder al te veel risico's verkocht worden. Warenhuizen, supermarkten, inloopboekhandels.

Lectuur (triviaal) � 3. Inhoudelijk zijn de verhalen weinig vernieuwend. Ze sluiten aan bij bekende verhaalpatronen, geven een traditioneel wereldbeeld weer en vallen vaak in herhaling. Ragfijn variëren op hetzelfde thema (Bouquetreeks). �Inhoudelijke vernieuwing zou de kopers kunnen afschrikken, wat voor de uitgever een financieel risico kan opleveren.

Literatuur: �kunstzinnige, pedagogische en taalontwikkeling staan centraal; �oorspronkelijk, geen ragfijne variatie op het reeds bekende; � identificatiemogelijkheden; � uitgewerkte karakters (round characters = meerdere karaktereigenschappen, karakterontwikkeling).

Literatuur �opbouw (niet altijd chronologisch, tijdsprongen), vanuit een ik-perspectief of vanuit een personale vertelsituatie; �originaliteit, inhoudelijk vernieuwend, geen traditioneel wereldbeeld, actualiteit, vraagstukken; �naast gesloten eind ook open eind. Lege plekken in het verhaal; �taalgebruik (aandacht voor stijl, woordkeus, zinsbouw).

verantwoording �Neem een jeugdboek in gedachten waarvan je vindt dat het een goed boek is. �Probeer vier argumenten te bedenken waarom jij dit een goed boek vindt (inhoudelijk, verhaallijn, personages, identificatiemogelijkheid, functie, originaliteit, taalgebruik, perspectief, begin, eind) �Neem een jeugdboek in gedachten waarvan je vindt dat het geen goed boek is. �Benoem vier argumenten waarom je dit geen goed boek vindt.

DJP �De Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs (DJP) is de enige literaire prijs voor jongerenliteratuur in Nederland en Vlaanderen. De DJP bekroont boeken van hoge kwaliteit die goed aansluiten bij de belevingswereld van jongeren.

DJP- de top 3 (1) � 1 e. Post voor mevrouw Bromley - Stefan Brijs (16 x) �. . inspirerend … voor leerlingen die interesse hebben in de menselijke aspecten van een oorlog. Ik verwacht vooral dat jongens hiervoor belangstelling hebben en aan hun trekken komen bij dit boeiend vertelde verhaal vanuit meerdere kanten � een geweldig geschreven boek over de Eerste Wereldoorlog

DJP(2) � 2 e. Prikkeldraad - Derk Visser (10 x) �Het verhaal van Pearl spreekt veel jongeren waarschijnlijk aan …realistisch … dicht bij de eigen belevingswereld staat. (Ik ken het boek nog niet. )" �"Prikkeldraad wil ik lezen, omdat een vrouwelijke hoofdpersoon minder voorkomt dan een mannelijke (is mijn indruk)"

DJP(3) � 3 e. De boodschapper - Marcus Zusak (9 x) �“…fijn dat je ook een goed gevoel kunt krijgen van het lezen van een boek. " �"Jongeren zijn bezig met het zoeken naar zichzelf. Wie wil ik zijn? , waar wil heen? Dat soort vragen komen ook in dit boek aan de orde. "

Visie ten aanzien van jeugdliteratuur normen en waarden �Mooren �Van Engelen �Velema �De Graaf �De Sterck �Jij

Verhalen over andere culturen �De aantrekkingskracht van het vreemde �Anders en toch herkenbaar �Nieuwsgierigheid naar het onbekende �Vanuit de hoofdpersoon geschreven �Laten nadenken � Over cultuurverschillen � Over integratie � Over racisme

Andere culturen �‘Jonge mensen verdienen een kans om door, met en in boeken uit diverse culturen te ontdekken dat we zoveel wezenlijke vragen delen, dat we bij het zoeken naar antwoorden narratief vorm geven aan onszelf en de groep waartoe wij behoren. ’ �Marita de Sterck (2003)

Andere culturen � Gary Paulsen, Het lied van de honden � Gijs Wanders, diverse boeken � Ed Franck, Begraaf me over de bergen � Geertje Gort, Filz: ‘jonge loot’ � Ian Hudson, Sweetgrass � Elisabeth Lairdh, Wij zijn Koerdistan � Nancy Farmer, Het meer van de duizend schimmen � Henning Mankell, Gezichten in het vuur

Fantasy � 1. alles is verzonnen: de wereld, de personages de leefregels etc. � Paulus de boskabouter, In de ban van de ring � 2. de wereld bekend; er gebeuren onmogelijke dingen � Pipi Langkous. Pinokkio � 3. de hoofdpersonages reizen naar een andere wereld � Het oneindige verhaal, Alice in Wonderland èn ……. Harry Potter

Fantasy �Redenen om dit genre te pakken �Ontspanning �Vlucht uit de werkelijkheid �Prikkelen de fantasie: alles kan �Fantasie als kracht om problemen te overwinnen �Strijd tussen goed en kwaad op afstand

Griezelverhalen �Oorsprong bij gothic novel, eind 18 e eeuw �Vermenging realiteit en het bovennatuurlijke �Spannend door dreiging �Frankenstein (1819) �Dracula (1897)

Griezelverhalen �Jonge lezer kan zich identificeren met de hoofdfiguur: � een mensenkind of een fantasiewezen �Hoofdfiguren eendimensionaal karakter � Doel: het overwinnen van het kwade en hun angst �Ruimte: donker bos, immense kelder, kasteel etc. �Tijd: middernacht, vrijdag de dertiende, onweer etc. �Het verhaal moet niet te echt zijn

Sciencefiction �Fictie en wetenschappelijke ontwikkelingen …. � Jules Verne met Reis naar de maan (1865) �Na de Tweede Wereldoorlog populair � Star wars, Star Trek en The X-files �Tijdreizen �Thema’s � Leven na de bom? � Het verzet tegen het onmenselijke systeem �Thule-trilogie van Beckman

Functies van literatuur �De ontspannen functie: behoefte aan ontspanning �De creatieve functie: behoefte aan verbeelding en fantasie �De emotieve functie: behoefte aan emotioneel welbevinden �De informatieve functie: behoefte aan kennis �De zingevende functie: behoefte aan zingeving en moreel houvast �De esthetische functie: behoefte aan schoonheid

Presentatie van de onderzoeksresultaten en website eind blok 4 (week 5 en 6) � Uitleg literatuuronderzoek, onderzoeksvraag, uiteenzetting van theoretisch kader � Vergelijking praktijk (onderzoeksresultaten) en theorie en conclusie � Verantwoording opzet en inhoud website n. a. v. het literatuuronderzoek en de onderzoeksresultaten � Meerwaarde van de website � Keuzemogelijkheden, lay-out en aantrekkelijkheid, doelgroepgerichtheid, gebruikersvriendelijkheid, diversiteit van doorklikmogelijkheden, motiverend

Bij ieder boek? Mogelijkheden……. � Recensie � Samenvatting � Audiofragment � Filmpje � Andere boeken (proza en poëzie) van dit genre � Andere boeken van deze schrijver � Info over de schrijver � Voorleesadviezen: welke bladzijden +opdrachten � Verwerkingsopdrachten- divers

Volgende week �Facultatief!

Mythen, legenden, sagen, fabels en sprookjes �Mythen bieden een verklaring voor levensvragen en natuurverschijnselen, zoals de schepping, de wisseling van de seizoenen of het mysterie van de dood. Ze doen dat vanuit de relatie tussen mensen en goden. �Legenden zijn heiligenverhalen. De wonderlijke gebeurtenissen hebben een religieuze betekenis en een stichtelijke bedoeling.

Sagen en fabels �Sagen knopen aan bij historische gebeurtenissen, waarvoor een bijzondere verklaring gegeven wordt. Je kunt er een historische kern in terugvinden. �Fabels onderscheiden zich van het sprookje door de moraliserende boodschap. De hoofdfiguren zijn er dieren, planten en voorwerpen. Ze bieden een spiegel voor het menselijk gedrag.

Volkssprookjes en cultuursprookjes � Volkssprookjes zijn anoniem en werden oorspronkelijk mondeling overgeleverd. Ze behoren tot het oudste cultuurgoed. De anonieme volksverhalen bevatten irreële elementen, vast verhaalpatroon, beeldend taalgebruik, steeds terugkerende personages en thema’s. � Cultuursprookjes zijn van de hand van literaire auteurs. Zij maken gebruik van thema’s, motieven, personages en structuren (verhaalpatronen) uit volkssprookjes, maar voegen er nieuwe figuren en situaties en niet zelden eigen moraal aan toe. Godfried Bomans Groot sprookjesboek De rijke Bramenplukker

Structurele benadering � analyse van de vorm van het sprookje � vast verhaalpatroon � er was eens… geeft aan dat het verhaal fictief is � stapsgewijze manier van problemen oplossen � gebruik maken van contrasten � terugkerende personages � het handelen van personages vertoont overeenkomsten Deze benadering geeft meer inzicht in het verhaalpatroon.

Historisch-sociologische benadering � het sprookje wordt in de sociale en historische context geplaatst waarbinnen het functioneerde � achterhalen waardoor het van volksliteratuur tot kinderliteratuur is geworden. � functieveranderingen van het sprookje � inhoud past bij de lagere sociale klasse � problemen komen voort uit de bestaande machtsverhoudingen tussen mensen Deze benadering verklaart de inhouden van sprookjes door er menselijke problemen in te herkennen. Die inhouden worden in verband gebracht met de maatschappelijke verhoudingen waarbinnen de verhalen functioneerden

Per boek �Regel een samenvatting van een betrouwbare site. �Recenseer het boek �Noteer altijd de volgende boekgegevens: � Achternaam van de schrijver, voorletters. , Titel, Plaats, Uitgever, jaar van uitgave.

Bespreking van recensies � Bekijk de geschreven recensies kritisch � Sterke punten � Zwakke punten � Goede voorbeelden? � Pakkende citaten? � Beeldmateriaal? � Links? � Extra mogelijkheden per boek aangegeven? � Afspraken m. b. t. volgende recensies

Groepswerk �Recensies schrijven �Plan van Aanpak �Bronnenonderzoek leesgedrag en leesvoorkeuren Taaluniversum, Stichtinglezen, Narcis. info

Bijeenkomst 6 Plan van Aanpak Lezen van jeugdboeken en schrijven van recensies Doorgaan met onderzoek naar leesgedrag en leesvoorkeur Opzetten praktijkdeel van het onderzoek en dit uitvoeren

Bijeenkomst 6 vervolg Lezen de overige artikelen �Formuleer bij elk artikel jouw visie �Onderbouw deze met argumenten �Logboek bijhouden �Vragen aan Martha de Jager (ICT)