Bijbel Baptist Kerk Da Bijbel de da Woortoe
Bijbel Baptist Kerk Da Bijbel de da Woortoe foe Gado Robert D. Patton
Da Bijbel taki dati a de da woortoe foe Gado n n 2 Tim. 3: 16 A de theopneustos. A de da blo foe Gado srefi Gado ben wroko doro libisoema foe skrifi san A wani sondro fout. Dem ben abi dem difrent personaliteit en skrifi style, ma dem meki san Gado wani
OT inspiratie n n Inspiratie foe da torah = da wet, da Pentateuch, dem fosi 5 boekoe foe da Bijbel disi Mozes ben skrifi Exodus t/m Deuteronomium taki dati dem de da woortoe foe Gado. Genesis no taki so direkt, ma a de wan pisi foe da boekoe foe Mozes, dus onder inspiratie ook toe: 2 Chron. 35: 12; Neh. 13: 1
OT inspiratie n Na ini Joz. 1: 8, Richteren 3: 4, I Sam. 12: 6, 9; 2 Chron. 34: 14 dem kari dem boekoe da woortoe foe Gado – foe Jozua te leki Josia. So srefi wi feni dati na ini Daniel 9: 11 -12, en baka da ballingschap toe
OT profeti n n Man leki Daniel, Nehemia & Zacharia ben abi foeroe respeki gi dem skrifi foe dem fosi profeti. Foeroe leisi a taki: da woortoe foe Masra ben kom na…. Moro lati dem ben taki foe dem skrifi… ma dem ben poti dem na ini dem profeti groepoe toe
OT profeti n n n Som leisi Gado ben komanderi foe dem foe taki, ma tra leisi, foe skrifi – bijv. Jeremia, Jesaja, Habakkuk 18 foe da 24 boekoe taki na ini da boekoe srefi dati a de da woortoe foe Gado Ma efoe a de na ini wan groepoe, en da heri groepoe de da woortoe foe Gado, dan a de da woortoe foe Gado toe
OT poezie & geschiedenis n n n Dem boekoe foe geschiedenis no ben taki dati dem de san Gado ben TAKI, ma san Gado ben DOE. En joe feni: da woortoe foe Masra… Poezie sori san Gado ben doe na ini da hati foe dem skrifiman
Dem skrifiman ben kisi da krakti foe Gado n n David ben sori dati da Jeje foe Gado ben kom na Hem Salomo ben abi dren foe Gado en Gado ben gi hem wijsheid Jeremia ben de wan profeti – dem denki dati a skrifi 1 & 2 Koningen So srefi Ezra ben abi autoriteit – Kronieken, Ezra-Nehemia
NT autoriteit n n n Hebreeen ben vergelijk dem evangelium nanga dem profeti skrifi: Heb. 1: 1 -2 Jezus ben pramisi dati da Santa Jeje sa tiri dem skrifiman Jn. 14: 26 Da leri foe dem apostel & profeti ben de da fondamenti foe da kerki – inclusief Paulus, Jakobus, enz.
NT inspiratie n n Petrus kari Paulus skrifi da woortoe I Timoteus taki foe da OT nanga da boekoe foe Lukas leki da woortoe foe Gado
Gado woortoe de sondro fout n n Da karakter foe Gado eis dati Hem woortoe no abi foutoe na ini hem Jezus taki: Joe woortoe de waarheid Ps. 119: 160 taki dati da woortoe de da waarheid Salomo taki dati ibi woortoe foe Gado de puur: Spreuk 30: 5
Gado woortoe de sondro fout n n Paulus skrifi dati Gado no man lei: Titus 1: 2 Heb. 6: 18 taki dati a no de mogelijk foe Gado kan lei
Inerrancy: n n Te da juisti interpretatie meki, da woortoe foe Gado de 100% troe Gado ben meki dem santa man skrifi san A ben wani: 2 Petrus 1: 21 Soms dem abi difrenti fasi foe taki da srefi sani na difrenti presi A gebruiki difrenti personaliteit disi skrifi na difrenti fasi
Gado kan gebruiki info komopo foe dorosei foe da Bijbel n n Lukas ben informeer Jozus ben taki foe da boekoe foe Jasher Paulus ben taki foe wan heiden poet Judas ben taki foe da profeti-taki foe Henoch
Inerrancy no wani taki: n n Precis grammar “figures of speech” uitdrukkings kan de aanwezig Joe kan feni poezie, gersi-tori, allegorie, metaphores, similies, Datum moesoe de troe, ma a no abi foe de precis
Inerrancy no wani taki: n n Da Bijbel no abi foe gebruiki techische wetenschappelijke termen Dem woortoe no abi foe de absoluut precis ma a moesoe abi historie precision. A no taki dati a moesoe abi ala detail mogelijk Inspiration de foe dem autographs
Argumenten agensi inerrancy n n Circular reasoning – niet waar. Wi ben si dati da Bijbel de betrouwbaar kaba. En dan wi kan si san a taki abra hemsrefi Da Bijbel no taki so: Ma da Bijbel taki dati ala woortoe de Gado woortoe & dati Gado no lei. Dus dan da woortoe foe Gado moesoe de troe
Argumenten… n n n Disi de wan recent bribi: Nee – Augustine ben taki so na ini da 4 e eeuw So srefi Luther, Aquinas, & Calvin enz. taki so Foutoe de na ini da Bijbel – ma hoe moro info wi abi, hoe moro wi froestan sani en si dati foutoe no de.
Fout de na ini da Bijbel n n Foeroe leisi efoe joe stoeka da sani, joe si dati fout no de kwet’kweti. Limited inspiratie – nono – da Bijbel taki dati ala skrifi komopo foe Gado en alasani disi komopo de troe. En efoe wi no man vertrouw Gado te A taki abra sani foe grontapoe, fa wi sa vertrouw Hem efoe A taki sani foe hemel?
Argumenten n No origineel autographs – ma wi abi totaal betrouwbaar copies. Wi libisoema abi wan neiging foe aanbegi dem origineel – leki da kopro sneki
Anti-supernaturalism (no bribi na ini da boven-natuurlijk) n n Na ini ibri investigatie, wi abi regel disi wi gebruiki foe wroko nanga dem Ma wi moesoe loekoe na wi assumptie en si efoe dem klop nanga realiteit
Anti-supernaturalism n n Toe assumptie: Gado no de kwet’kweti Efoe Gado de, A no kan kom na ini da natuurlijk heelal Definitie: info, theorie, bribi & prakteit disi taki foe oorsprong disi de difrenti foe sani wi kan verify; verschil foe da normaal process foe da natuur
Antisupernaturalism n n Da heelal de wan systeem disi tapoe Ala sani na ini da heelal moesoe abi wan natuurlijk reden – joe no man taki abra Gado ben doe disi efoe dati
Antisupernatualism bribi: n n Closed systeem foe da heelal Gado no de, efoe na ini da prakteit, Gado no de Supernatural no de Wondroewroko no de mogelijk
Foeroe Bijbel critic de anti. Supernaturalisten n Dem no bribi iniwan presi pe Gado taki, efoe wondroewroko pasa, enz. Documentary hypothesis soema doe so Form criticism doe so
Wondroe-wroko n n Wondroewroko de speciaal sani disi Gado doe Dem de basis foe Kristen geloof: n n n Schepping Openbaring – fosi na dem Djoe Gi da wet & profeti-taki Gado tron libisoema Opo baka, opo go na loktoe, en kom baka foe Jezus Kristus
Natural wet – wi no sabi alasani abra hem n n n Nanga Einstein & Plank, wi sabi dati wi no sabi foeroe sani abra da natuurlijk wet. Natuurlijk wet de soso inductive statistiek taki fa wi si sani na ini da natuur Wi moesoe gebruik historical methoden, niet filosofie
Moro fara, wi kan taki n n Natuur no de wan systeem disi tapoe, nanga wondroewroko leki invasie na ini da order disi seti kaba. No wetenschap efoe filosofie kan tapoe dati wondroewroko pasa
Da skeptic David Hume n n A taki dati wondroewroko no man pasa bikasi dem no kom vaak. Ma a stree doro statistiek en no doro feit Wi moesoe wroko tapoe feit en no doro statistiek. Disi no de leki wan experiment nanga wan wetenschapper; joe no man moksi methoden foe geschiedenis & wetenschap
David Hume n n A taki dati no wan sani disi no de wan normaal sani foe da natuur kan pasa. Ma disi no de troe, bikasi wi no sabi dati ala dem wondroewroko de falsi. A de circular reasoning. Wondroewroko no pasa. Efoe wan sani pasa, a no de wan wondroewroko, bikasi wondroewroko no pasa….
Foe taki troe… n n n Efoe Gado de, dan A kan doe iniwan sani disi A wani iniwan tem disi A wani. A de soso Hem wani disi belemmer Wetenschap no kan poti wan grens tapoe Gado, en taki dati joe no man kom so fara leki dja.
Klagi – joe no man si historie direkt n n Dati de troe, ma joe kan si dem resultaat foe historie A de troe dati wi alamala abi wi wereld view & interpretatie Ma dati no kenki dem feit pe wi wroko na tapoe dem. Selectie de nodig, ma joe kan abi wan evenwicht
Soso Gado de objectief n n n Ma wi libisoema kan doe wi best foe wroko na wan eerlijk fasi Wi moesoe ontdek da juisti wereldview en si dati san joe leri klop nanga hem Te sani pasa buiten de gewoon, dan joe loekoe fin’fini na tapoe da historical bewijs dati a pasa troe
Radical historical criticism n Dem soema sabi fa foe wroko boen, ma dem wereldview meki dem meki bigi foutoe. Dem trowe ala wondroewroko efoe taki foe Gado, no op basis foe dem feit, ma bikasi dem bribi dati dem sani no kan pasa
Archeologie n n A jepi froestan manuscript, da betekenis foe bepaalde woortoe, enz A gi wan bigi steun na dem Bijbel studie n n Nelson Glueck – archeologie noiti boks nanga san da Bijbel taki efoe joe froestan hem boen A no kan bewijs dati da Bijbel de da woortoe foe Gado, ma dati a de betrouwbaar
Archeologie n n A no tapoe da mofo foe dem critique, ma foeroe leisi a sori dati dem presuppositie de fout, en da Bijbel taki troe Wi now sabi dati da OT de juist na ini da geschiedenis. Bijv. wi feni pisi foe da Masoretic text disi no kenki foe da orsprongelijke skrifi
Archeologie n n n A sori dati dem tori foe da granavoo ben klop nanga da tijd foe 1800 -1400 BC moro leki moro lati datum A sori dati da geschiedenis de accurate Wi feni dati myths normaal poti moro detail, ma Genesis de eenvoudig, en waarschijnlijk de juist
Dem Ebla tablet n n n Wan biblioteek foe 16, 000 table ben de wan paar hondro jari moro owroe leki Babylon. A de gersi dem fosi hoofdstuk foe Genesis en a skrifi fosi 2000 BC. Dem taki foe Ur, Sodom & Gomorra, en da falsi gado Baal; ook toe Adam, Eva & Noach. Gado meki da heelal foe noti
Ebla tabletten n Wi ben denki dati polytheism ben de fosi en dan monotheism. Now wi feni dati a ben de andersom A sori dati bijna 1000 jari fosi Mozes, dem ben gebruiki skrifi kaba. Dem ben abi dem wet leki dem foe Mozes Dem tablet taki precis abra Sodom & dem tra foto foe da lagi presi
Da sondoe floedoe n n Floedoe tori – Gado taigi wan man foe bouw wan sipi so bigi bikasi Gado sa floedoe heri grontapoe. A libi doro da storm, en gi ofrandi baka dati. Gado kisi sari-hati en pramisi wan sweri nanga libisoema Foeroe tori leki disi panja na grontapoe
Da sondoe floedoe n n Da boto, fa a meki, o langa da floedoe de, enz klop nanga da Bijbel Foeroe tra geologie feiten steun da sondoe floedoe
Toren foe Babel n n Steun de dati ala soema ben taki wan tongo fosi. Wi feni tablet na ini Sumeria disi taki leki da tori na ini Genesis. A kan de dati Mozes ben kisi tablet abra geschiedenis – disi de da generatie foe…
Dem granavoo n n Dem nem leki Abraham, enz ben de na da tem dati. Abraham ben abi frantwoortoe foe Hagar, en a sa twijfel foe seni hem gowe sondro foe da opdrakti foe Gado Dem na ini Gen. 14 klop nanga san wi sabi foe da tem
Sodom & Gomorra n n Dem foto wi sabi ben de, en foeroe brimstone (bitumenous pitch) ben de, en bewijs dati som bigi faja ben de na tapoe Mt. Sodom Da tem foe Exodus (1400 B. C. ) klop now moro boen nanga tra bewijs disi dem feni. Dem datum foe dem Farao now kom na 1450 BC so…
Da tem foe Saul, David & Salomo n n n Saul hede en feti-sani na toe tempel – ma wi feni dati ala toe ben tai nanga wan hallway na Bet She’an Da watra voorziening foe Jerusalem na da fasi dem wini foe David klopt Gezer – dem feni Hebreewse, Egypti & Filistijn artifact – Farao wini da foto en gi hem na Solomo wefi
Dem Assyrier soema n n Dem feni wan biblioteek foe Ashurbanipal disi sori foeroe foe da Bijbel de troe, en dem tori foe dem kownoe klopt Sanherib skrifi abra Jerusalem, ma a no taki foe hem wini hem
Ballingschap n n n Dem feni record foe fa dem ben sorgoe Jehoiachin & 5 boi foe hem boen na ini Babylon Nabodonius ben gi opdrakti dati hem boi Belsassar sa de kownoe wantoe jari. Dem feni wan cylinder foe da opdrakti disi Cyrus ben gi foe bouw da foto baka
Moro info Bewijs feni foe wan tongo fosi foe ala soema Geneologie foe Esau klop nanga dem Horiet soema, en dem feni dem Dem muur foe Jericho ben fadon na dorosei, en no na inisei Da datum foe Abraham klopt nanga da Bijbel tori
Samenvatting n Wi abi steun foe ibri tijdstipt foe da Bijbel dati a taki troe op basis foe archeologie
Steun foe Mozes leki auteur n n Dem detail foe da tabernakel, fa dem waka, enz. klop nanga wan pipel disi waka na ini da woestijn, no praniman. Foeroe sani de abra Egypti, en a skrifi abra Kanaan leki a de wan njoen kondre gi da folkoe. A ben sabi da geografie foe Egypti boen – spesroetoe foe Exodus 14
Mozes skrifi da Penteteuch n n A gebruiki moro Egypti woortoe leki tra presi na ini da Bijbel A sabi dem Egypti nem boen A gowtoe keti en linga de symbool foe autoriteit Dem bewijs dati da skrifiman ben libi na ini Egypti & niet Palestijn, ben abi foeroe leri & ben si da Redi zee & woestijn
Dem code ben klop nanga dem kondre lontoe dem n n Eshnunna code ben de 500 jari moro owroe leki Hammurabi, en a klop nanga da tem foe dem granavoo Da gron disi Abraham ben bai – a no ben wani da heri gron, bikasi dan a ben moesoe doe wantoe heiden sani
Dem code ben klop nanga dem kondre lontoe dem n n n Pikin foe wan bijvrouw abi legaal status Joe moesoe abi terrafim foe kisi erfenis te dem ouders dede San joe taki nanga mofo fosi dede de wan legaal wet
- Slides: 53