Bibliotheek Research Data Management Informatiebijeenkomsten baliemedewerkers junijuli 2014
Bibliotheek Research Data Management Informatiebijeenkomsten baliemedewerkers juni-juli 2014
Welkom 1) Introductie: onderzoek, data & management 2) RDM-programma: beleid, opslag & archief 3) Aan de slag 4) RDM-ondersteuning, wat & wie? 5) Vragen & afsluiting RDM Informatiebijeenkomsten balie 2
Introductie Onderzoek, data & management RDM Informatiebijeenkomsten balie 3
vraag publicatie opzet onderzoek analyse uitvoering RDM Informatiebijeenkomsten balie 4
vraag publicatie opzet onderzoek analyse uitvoering RDM Informatiebijeenkomsten balie 5
vraag publicatie opzet onderzoek analyse uitvoering RDM Informatiebijeenkomsten balie 6
vraag publicatie opzet onderzoek analyse uitvoering RDM Informatiebijeenkomsten balie 7
vraag publicatie opzet onderzoek analyse uitvoering RDM Informatiebijeenkomsten balie 8
hergebruiken vraag citeren delen publicatie onderzoek & data verzamelen anonimiseren combineren plannen opzet analyse interpreteren uitvoering beschrijven opslaan beheren RDM Informatiebijeenkomsten balie 9
alle onderzoekers werken met data, maar wat zij daar precies onder verstaan, bestandsformaten hangt van hun vakgebied af q tekst q getallen q multimedia q modellen q software q vakspecifiek q instrument-specifiek q kwalitatief, kwantitatief q print, digitaal, fysiek RDM Informatiebijeenkomsten balie 10
Onderzoeksdatamanagement “(…) the organisation of data, from its entry to the research cycle through to the dissemination and archiving of valuable results. It aims to ensure reliable verification of results, and permits new and innovative research built on existing information. ” Angus Whyte en Jonathan Tedds, Making the case for research data management (Edinburgh 2011), [1] RDM Informatiebijeenkomsten balie 11
RDM: context § Digitalisering en internet RDM Informatiebijeenkomsten balie 12
RDM: context § Digitalisering en internet § Open Access-beweging RDM Informatiebijeenkomsten balie 13
RDM: context § Digitalisering en internet § Open Access-beweging § Wetenschappelijke integriteit RDM Informatiebijeenkomsten balie 14
RDM: context § Digitalisering en internet § Open Access-beweging § Wetenschappelijke integriteit § Debat over het (anders) meten en waarderen van (andere dan traditionele) onderzoeksresultaten RDM Informatiebijeenkomsten balie 15
Belanghebbenden § Taak van de onderzoeker § Belang van het onderzoeksinstituut § Eis van financier en uitgever § Noodzaak volgens de wetgever § Waarde voor wetenschap en samenleving & we rk vo infor or de mati espe cialis t! RDM Informatiebijeenkomsten balie 16
RDM Informatiebijeenkomsten balie 17
Boston Tapes: onderzoeksdata - Geluidsopnamen - Transcripten - Foto’s? RDM Informatiebijeenkomsten balie 18
Boston Tapes: datamanagement Beveiliging Opslag Persoonsgegevens Afgesloten ruimte Cassettebandjes, papier: geen duurzame media Embargo, maar overeenkomsten met respondenten niet waterdicht Vindbaarheid Bestaan en vindplaats lang onbekend, niet beschikbaar voor hergebruik of verificatie Verantwoordelijkheden Vacuüm, direct betrokkenen niet meer bij Boston College werkzaam Expertise van derden Niet benut: juristen, oral history deskundigen niet geraadpleegd RDM Informatiebijeenkomsten balie 19
Beleid Eenduidige gedragsregels en heldere verantwoordelijkheden Opslag Beheren en delen van data tijdens onderzoek: eenvoudig en veilig Ondersteuning Goede training en efficiënte ondersteuning, on- en offline Datarepository Archiveren, publiceren en citeren: open als ´t kan, gesloten als ´t moet RDM Informatiebijeenkomsten balie 20
Uv. A RDM-programma Beleid, opslag & archief RDM Informatiebijeenkomsten balie 21
Uv. A RDM Programma § RDM Beleid Academische Zaken § RDM Ondersteuning Bibliotheek § RDM Opslag ICT Services § RDM Repository Bibliotheek RDM Informatiebijeenkomsten balie 22
Beleid Waarom is beleid belangrijk? § Richtlijnen voor omgaan met onderzoeksdata § Verbeteren van de kwaliteit van het onderzoek § Ondersteunt het gebruik van de basisvoorzieningen voor opslaan, delen, archiveren en publiceren § Voorkomen van fraude/plagiaat RDM Informatiebijeenkomsten balie 23
Beleid waarvoor? § Locatie van servers en bijbehorende wetgeving § Bewaartermijnen § Verplicht archiveren van onderzoeksdata § Beleid t. a. v. auteursrecht/licenties RDM Informatiebijeenkomsten balie 24
Opslag RDM Opslag: inhoud § Voorzieningen voor opslag en delen van onderzoeksdata tijdens het onderzoek § Opgezet door ICTS (projectleider Martin Huurdeman) RDM Informatiebijeenkomsten balie 25
hergebruiken vraag citeren delen publicatie onderzoek & data verzamelen anonimiseren combineren plannen opzet analyse interpreteren uitvoering beschrijven opslaan beheren RDM Informatiebijeenkomsten balie 26
Opslag RDM Opslag: voorzieningen § Eenvoudig en snel opslagruimte aanvragen § Onderzoeksdata veilig opslaan § Data veilig delen met anderen, binnen of buiten Uv. A § Backups maken en teruggaan naar oudere versies § Data publiceren en/of archiveren naar datarepository RDM Informatiebijeenkomsten balie 27
Opslag RDM Opslag: pilot § 50 TB opslagruimte / 75 TB back-up § Op twee locaties: Roeterseiland en Science Park § Website voor aanvraag opslagruimte, beheer van onderzoeksdata en toegang, versiebeheer en koppeling naar datarepository RDM Informatiebijeenkomsten balie 28
Datarepository RDM Repository: inhoud § Archief voor data uit afgesloten onderzoek § Publiceren met persistent identifier § Open als het kan, gesloten als het moet RDM Informatiebijeenkomsten balie 29
hergebruiken vraag citeren delen publicatie onderzoek & data verzamelen anonimiseren combineren plannen opzet analyse interpreteren uitvoering beschrijven opslaan beheren RDM Informatiebijeenkomsten balie 30
Datarepository RDM Repository: planning 1. Verkennend onderzoek naar geschikte repositorysystemen (t/m 1 juli 2014) 2. Implementatie van het gekozen systeem (t/m 31 december 2014) RDM Informatiebijeenkomsten balie 31
Datarepository RDM Repository: onderzoek 1. Inventarisatie functionele eisen en wensen van onderzoekers/onderzoeksgroepen 2. Marktonderzoek 3. Interpretatie onderzoeksresultaten: welke systemen voldoen aan onze eisen? 4. Advies RDM Informatiebijeenkomsten balie 32
Datarepository RDM Repository: markt § DANS/3 TU (RDNL) § Dataverse § Dryad § Figshare § EUDAT RDM Informatiebijeenkomsten balie 33
Datarepository RDM Repository: resultaten § Ontwikkelingen EUDAT - B 2 Share repository § Samenwerking RDNL, Dataverse Nederland en EUDAT § Figshare RDM Informatiebijeenkomsten balie 34
Demo: data uploaden & publiceren RDM Informatiebijeenkomsten balie 35
Aan de slag Onderzoeksdata: beveiliging & veiligheid RDM Informatiebijeenkomsten balie 36
In de volgende vijf situaties ging het mis met de veiligheid van onderzoeksdata. Met welke voorzorgsmaatregelen hadden deze scenario’s voorkomen kunnen worden? UK Data Archive (UK Data Service), Managing and sharing data. Training resources (2011), 63 -65 http: //ukdataservice. ac. uk/manage-data/training. aspx RDM Informatiebijeenkomsten balie 37
1 De laptop van een onderzoeker wordt gestolen terwijl hij een conferentie bezoekt. Op de harde schijf van de laptop stonden cruciale onderzoeksgegevens die nergens anders opgeslagen zijn. RDM Informatiebijeenkomsten balie 38
2 Een projectmedewerkster ontvangt digitale geluidsbestanden per e-mail en slaat die op haar harde schijf op. Als zij klaar is met uitwerken en de transcripten naar de onderzoeker heeft gestuurd, vergeet ze de bestanden uit haar e-mailprogramma en van de harde schijf van haar computer te verwijderen. Ze verkoopt haar computer later via Marktplaats. RDM Informatiebijeenkomsten balie 39
3 Een brand in een universiteitsgebouw verwoest de werkkamer van een onderzoeker en alle papieren onderzoeksgegevens die hij voor archivering aan het klaarmaken was. RDM Informatiebijeenkomsten balie 40
4 Niet-geanonimiseerde onderzoeksdata worden per ongeluk op een projectwebsite gepubliceerd. RDM Informatiebijeenkomsten balie 41
5 Een onderzoeker voorziet de map waarin hij zijn onderzoeksdata bewaart van encryptie, maar vergeet zijn wachtwoord. Daardoor kan hij niet langer bij zijn data. RDM Informatiebijeenkomsten balie 42
RDM-ondersteuning: wat & wie? RDM Informatiebijeenkomsten balie 43
Ondersteuning Bibliotheek § Training van informatiespecialisten § RDM-website § RDM-loket § Training van (beginnende) onderzoekers RDM Informatiebijeenkomsten balie 44
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 1. Wat zijn onderzoeksdata? 2. Hoe ziet de levenscyclus van wetenschappelijk onderzoek eruit, en wat heeft. . . 3. Wat is goed onderzoeksdatamanagement? 4. Waarom is goed onderzoeksdatamanagement belangrijk voor onderzoek(ers)? 5. Is er een relatie tussen Open Access publiceren en. . . 6. Wat zeggen instanties als VSNU, NWO en KNAW over het omgaan met. . . 7. Heeft de Uv. A beleid op het gebied van onderzoeksdatamanagement? Zo ja, w. . . 8. Hoe kan de Bibliotheek onderzoeksdatamanagement ondersteunen? 9. Hoe verandert jouw werk als gevolg van het ondersteunen van. . . 10. Waar vind je informatie over onderzoeksdatamanagement? 11. Wat zijn de belangrijkste 'best practices' in onderzoeksdatamanagement voo. . . 12. Welke argumenten zou jij gebruiken om onderzoekers van het belang van. . . 13. Wat moedigt onderzoekers aan om data te delen? Wat weerhoudt hen ervan? 14. Welke juridische haken en ogen zitten er aan (het delen van) onderzoeksdata? 15. Welke vragen stel je aan een onderzoeker om hem of haar te kunnen. . . 16. Is er les- of informatiemateriaal op het gebied van. . . 17. Wat is een datamanagementplan en wat komt er kijken bij het schrijven van. . . 18. Zijn er data repository's die van belang zijn voor de vakgebieden die jij. . . 19. Waar stuur je een onderzoeker naartoe die op zoek is naar een dataset voor. . . 20. Hoe verwijs je in een publicatie naar een dataset? Dat weet ik November 2013 – vóór de training (n=20) niet nauwelijks ongeveer RDM Informatiebijeenkomsten balie goed heel goed 45 100%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 1. Wat zijn onderzoeksdata? 2. Hoe ziet de levenscyclus van wetenschappelijk onderzoek eruit, en wat heeft. . . 3. Wat is goed onderzoeksdatamanagement? 4. Waarom is goed onderzoeksdatamanagement belangrijk voor onderzoek(ers)? 5. Is er een relatie tussen Open Access publiceren en. . . 6. Wat zeggen instanties als VSNU, NWO en KNAW over het omgaan met. . . 7. Heeft de Uv. A beleid op het gebied van onderzoeksdatamanagement? Zo ja, w. . . 8. Hoe kan de Bibliotheek onderzoeksdatamanagement ondersteunen? 9. Hoe verandert jouw werk als gevolg van het ondersteunen van. . . 10. Waar vind je informatie over onderzoeksdatamanagement? 11. Wat zijn de belangrijkste 'best practices' in onderzoeksdatamanagement voo. . . 12. Welke argumenten zou jij gebruiken om onderzoekers van het belang van. . . 13. Wat moedigt onderzoekers aan om data te delen? Wat weerhoudt hen ervan? 14. Welke juridische haken en ogen zitten er aan (het delen van) onderzoeksdata? 15. Welke vragen stel je aan een onderzoeker om hem of haar te kunnen. . . 16. Is er les- of informatiemateriaal op het gebied van. . . 17. Wat is een datamanagementplan en wat komt er kijken bij het schrijven van. . . 18. Zijn er data repository's die van belang zijn voor de vakgebieden die jij. . . 19. Waar stuur je een onderzoeker naartoe die op zoek is naar een dataset voor. . . 20. Hoe verwijs je in een publicatie naar een dataset? Dat weet ik Mei 2014 – na de training (n=19) niet nauwelijks ongeveer RDM Informatiebijeenkomsten balie goed heel goed 46 100%
informeren adviseren informatiespecialist (specialist wetenschappelijke informatie) doorverwijzen trainen RDM Informatiebijeenkomsten balie 47
Training § Studenten (r. MA) § Promovendi § Onderzoekers RDM Informatiebijeenkomsten balie 48
http: //datalib. edina. ac. uk/mantra/ RDM Informatiebijeenkomsten balie 49
http: //www. projectcairo. org/module/unit 1 -0. html RDM Informatiebijeenkomsten balie 50
https: //www. wageningenur. nl/en/article/Data-Management-3. htm RDMO Data & dienstverlening 51
Uv. A RDM-website § Basisinformatie § Vakspecifieke pagina’s § Nederlands- en Engelstalig RDM Informatiebijeenkomsten balie 52
RDM-loket § One stop shop voor onderzoekers § ‘Plan B’ voor informatiespecialisten § Eén telefoonnummer, één e-mailadres § Erachter: netwerk van in- en externe deskundigen § Naast UBAcoach RDM Informatiebijeenkomsten balie 53
RDM-loket: interne experts Bibliotheek ICT Services Bureau Kennistransfer FEIOG Audiovisueel Centrum (AVC) Juridische Zaken ICT & Onderwijs (ICTO) Ethische commissies Instituut voor Informatierecht (Iv. IR) Documentaire Informatievoorziening (DIV) RDM Informatiebijeenkomsten balie 54
Vraag van onderzoeker aan RDM-loket Kan informatiespecialist vraag beantwoorden? Ja Informatiespecialist (IS) beantwoordt vraag (met bericht aan RDM-loket) Ja RDM-loket beantwoordt vraag (met bericht aan IS) Nee Kan RDM-loket vraag beantwoorden? Uv. A RDM-loket workflow Nee Kan Uv. A-expert vraag beantwoorden? Ja Uv. A-expert beantwoordt vraag (via RDM-loket, met bericht aan IS) Nee Kan extern expert vraag beantwoorden? Ja Extern expert beantwoordt vraag (via RDM-loket, met bericht aan IS) RDM Informatiebijeenkomsten balie 55
Vragen & afronding RDM Informatiebijeenkomsten balie 56
Colofon Presentatie: Mariëtte van Selm | selm@uva. nl | Matthieu Uittenbogaard | M. Uittenbogaard@uva. nl Beeld titelslide: Jørgen Stamp | http: //www. digitalbevaring. dk/ Beeld slide 17, met de klok mee: § https: //www. overdrive. com/media/468540/voices-from-the-grave § http: //edition. cnn. com/2014/04/30/world/europe/gerry-adams-police/ (still uit video) § https: //www. facebook. com/photo. php? fbid=769749419716274&set=pb. 139497792741443. 2207520000. 1400855223. &type=3&theater § http: //edition. cnn. com/2014/04/30/world/europe/gerry-adams-police/ (still uit video) Beeld slide 20 t/m 34 en 44: https: //www. flickr. com/photos/jannekestaaks/sets/72157645055854776 M. van Selm en M. Uittenbogaard, Research Data Management. Informatiebijeenkomsten baliemedewerkers. Presentatie, 30 juni 2014. Dit werk is gelicenseerd onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-Gelijk. Delen 4. 0 Internationaal RDM Informatiebijeenkomsten balie 57
- Slides: 57