Bi 1 K THUT NUI TRNG NM S

Bài 1 KỸ THUẬT NUÔI TRỒNG NẤM SÒ

1. ĐẶC TÍNH SINH HỌC 1. 2. Tên khoa học: Nấm sò (bào ngư): Pleurotus, có nhiều loại, màu sắc khác nhau, có khả năng thích nghi với các điều kiện nhiệt độ. 1. 2. Đặc điểm hình thái. Nấm có dạng phễu lệch, mọc đơn lẻ hoặc thành cụm tập trung bao gồm 3 phần: mũ, phiến và cuống. Đến giai đoạn trưởng thành nấm sò sẽ phát tán bào tử, nhờ gió bào tử bay đi khắp mọi nơi, gặp điều kiện môi trường thích hợp sẽ hình thành sợi nấm và phát triển thành quả thể nấm.

1. ĐẶC TÍNH SINH HỌC 1. 3. Nhiệt độ Nấm sò có nhiều loại và chịu được biên độ về nhiệt độ khá cao. - Nhiệt độ thích hợp giai đoạn phát triển của hệ sợi. Nhóm nấm sò chịu lạnh từ 15 - 200 C Nhóm nấm sò chịu nhiệt từ 25 -300 C - Nhiệt độ thích hợp giai đoạn phát triển quả thể: Nhóm nấm sò chịu lạnh từ 13 -200 C. Nhóm nấm sò chịu nhiệt từ 25 -300 C.

1. ĐẶC TÍNH SINH HỌC 1. 4. Độ ẩm - Độ ẩm cơ chất (giá thể trồng) từ: 60 -65%. - Độ ẩm không khí để nấm phát triển từ: 80 -85%. 1. 5. Dinh dưỡng: Nấm sò sử dụng trực tiếp nguồn Xenlulo có thể bổ sung thêm các phụ gia giàu chất đạm, khoáng, vitamin trong giai đoạn xử lý nguyên liệu.

2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ TRỒNG NẤM SÒ TRÊN RƠM RẠ 2. 2. Sơ đồ quy trình công nghệ: Rơm rạ làm ướt trong nước vôi 1 Ủ đống 2 Ươm sợi 6 Đảo lần 1 - Chỉnh ẩm 3 Rạch, treo bịch 7 Đảo lần 2 - Băm nguyên liệu Đóng bịch, giống cấy Chăm sóc, thu hái chế biến 4 5 8

2. 2. Giải thích quy trình công nghệ 2. 2. 1. Rơm rạ làm ướt trong nước vôi: Hoà 4 kg vôi với 1000 lít nước cho rơm rạ vào ngâm nước, dẫm cho rơm rạ ch×m trong n íc, khi r¬m r¹ ngậm đủ nước và sạch vớt lên để ráo nước. Trong quá trình làm nhiều lần có thể bæ xung v «i theo tỷ lệ trên. 2. 2. 2. Ủ đống: Sau khi rơm rạ ®· r¸o n ícxếp lên kệ đống ủ có kích thước chiều rộng 1, 5 m; chiều cao 1, 5 m; chiều dài tuỳ theo khối lượng nguyên liệu, cø 1, 2 m th× bè trÝ mét cäc th «ng khÝ. Đống ủ được nén chặt, quây nilon xung quanh buộc chặt và che mưa trên đỉnh đống ủ (Thời gian ủ từ 3 - 4 ngày).

2. 2. 3. Đảo lần 1 Chỉnh độ ẩm: Sau 3 -4 ngày dì toàn bộ đống ủ ra cho hả hết hơi nóng, t¸ch đống ủ chia ra 2 phần: - Phần 1: Toàn bộ phía ngoài , nóc của đống ủ ®¸y ®èng ñ( kho¶ng 15 cm ). Kiểm tra lại độ ẩm( lÊy mét n¾m r¬m nhá v¾t nhÑ cã n ícch¶y thµnh giät chËm lµ ® îc), nÕu kh « cÇn bæ sung thªm n íc v «i lo·ng. - Phần 2: Toàn bộ giữa đống ủ (Kiểm tra độ ẩm nguyên liệu vµ chØnh Èm gièng nh ë phÇn 1) - Xếp nguyên liệu vào kệ đống ủ: Phần 2 cho ra phía ngoài. Phần 1 cho vào giữa đống ủ. Dùng tay ấn thật chặt. Sau đó quây nilon buộc chặt.

2. 2. 4. Đảo lần 2 và băm ngắn rơm rạ: Băm ngắn rơm rạ: - Kiểm tra nhiệt độ đống ủ đạt 75 - 800 C, ổn định không tăng lên nữa. - Giũ tơi đống ủ cho bay hết hơi nóng đem nguyên liệu vào băm ngắn từ 10 - 15 cm, đảo đều nguyên liệu kiểm tra độ ẩm rồi đưa vào ủ lại thành đống 1 - 2 ngày.

2. 2. 5. Đóng bịch- cấy giống Chuẩn bị: Túi nilon PP có kích thước 35 x 45 cm (6 kg/ 1 tấn nguyên liệu). Bông nút: 6 kg/ 1 tấn nguyên liệu. Chun buộc: 1 gói 0, 5 kg. Giống nấm: 40 kg/ 1 tấn nguyên liệu.

Đóng gói Cho 1 lớp nguyên liệu 3 -4 cm vào túi nilon đã gấp đáy vuông, rắc 1 lớp giống nấm xung quanh sát với thành túi, các lớp sau 6 -7 cm. Cứ làm như vậy cho đủ 3 lớp, lớp trên cùng rắc giống đều bề mặt. Sau đó lấy 1 lượng bông khô bằng miệng cốc cho vào miệng túi và dùng dây chun buộc giữ miệng túi lại. Trọng lượng mỗi túi 2, 5 - 3 kg. 1 tấn rơm rạ thường đóng được từ 750 - 800 túi, nếu túi nhỏ hơn thì lượng bịch sẽ tăng lên

2. 2. 6. Ươm bịch: Bịch nấm đã được cấy giống chuyển vào khu vực ươm, khu vực ươm bịch cần thoáng, sạch sẽ, không cần ánh sáng duy trì nhiệt độ từ 22 - 250 C. Bịch có thể ươm trên giàn hoặc dưới nền nhà tuỳ theo diện tích bịch cách bịch 5 - 10 cm. Thời gian ươm bịch từ 18 - 20 ngày cho đến khi sợi nấm ăn kín trắng toàn bộ bịch nấm, làm cho bịch nấm rắn chắc và sợi nấm ăn vào nguyên liệu tạo thành khối màu trắng đều từ trên miệng xuống đáy túi.

2. 2. 7. Rạch và treo bịch: Bịch nấm đã trắng đều dùng dao nhọn sắc rạch 6 -8 vết rạch xung quanh bịch nấm (các vết rạch so le và đều nhau), kích thước vết rạch từ 1, 5 - 2 cm. Gỡ nút bông ra, buộc chặt miệng túi lại (số nút bông xé nhỏ tơi, đem phơi sấy để dùng lại lần sau). Chuẩn bị nhà treo bịch: Nhà treo bịch nấm sò (nhà chịu lực) có xà ngang để treo bịch. Khi treo bịch quay miệng túi xuống phía dưới mỗi dây treo từ 5 -6 bịch, dây cách dây 30 cm. Phụ thuộc vào điều kiện diện tích nhà để phân bổ treo bịch cho hợp lý tiện chăm sóc đi lại để thu hái nấm.

2. 2. 8. Chăm sóc và thu hái nấm: Khi bịch được rạch và treo trong thời gian từ 8 - 10 ngày. Nấm bắt đầu xuất hiện ở các vết rạch. Việc chăm sóc tưới nấm hàng ngày phụ thuộc vào thời tiết ở thời điểm đó, miễn sao bảo đảm nấm có nhiệt độ và độ ẩm phù hợp để phát triển có chất lượng nấm tốt và năng suất cao. Thu hái nấm: Nấm sò mọc thành cụm nên khi thu hái cả cụm. Hái nấm đúng độ tuổi (có đường kính mũ nấm từ 3 - 4 cm). Khi nhìn thấy “làn khói trắng” bay ra từ cây nấm đó là các bào tử nấm phát tán (Nấm quá già ở giai đoạn trưởng thành). Thời gian thu hái kéo dài từ 2 - 3 tháng.

Chế biến nấm Nấm sò hái đúng độ tuổi, dùng dao cắt sạch phần gốc, tách từng cụm nấm vừa nhỏ cho vào túi PE, buộc kín miệng túi vận chuyển đến nơi tiêu thụ ngay trong ngày.

Chế biến: Phơi hoặc sấy khô Nấm tươi dùng tay xé nhỏ cây nấm theo chiều dọc từ mũ nấm đến cuống. Nếu trời mưa dùng quạt cho se nấm lại mới đem vào sấy ở t 0 từ 30 - 400 C trong vài giờ, sau đó nâng nhiệt độ dần lên và tối đa không quá 550 C và thời gian sấy không quá 16 h. Sau khi nấm khô giòn (có ẩm độ < 13%) có màu vàng, mùi thơm ngon. Cho ngay vào túi nilon 2 lớp buộc thật chặt có trọng lượng mỗi túi 10 kg. Cho vào bao bì tải đem bảo quản nơi khô ráo.