Bezpieczestwo energetyczne w skali regionu i gminy Bezpieczestwo
Bezpieczeństwo energetyczne w skali regionu i gminy
Bezpieczeństwo energetyczne Kluczowe zagadnienie dla sprawnego funkcjonowania Państwa 3 definicje Bezpieczeństwo energetyczne to zdolność do zaspokojenia w warunkach rynkowych popytu na energię pod względem ilościowym i jakościowym, po cenie wynikającej z równowagi popytu i podaży, przy zachowaniu warunków ochrony środowiska. „Doktryna zarządzania bezpieczeństwem energetycznym” Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa maj 2004 r.
Bezpieczeństwo energetyczne to stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy minimalizacji negatywnego oddziaływania sektora energii na środowisko i warunki życia społecznego. „Polityka energetyczna Polski do 2025 r. ” obwieszczenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2005 r.
Bezpieczeństwo energetyczne jest to stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska. Art. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2006 r. , Nr 89, poz. 625 z późn. zm. ) .
Bezpieczeństwo energetyczne energetyczny ekonomiczny ekologiczny
Aspekt energetyczny: bilansowanie strony popytowej i podażowej, stan techniczny infrastruktury energetycznej, zarządzanie infrastrukturą. Aspekt ekonomiczny: tworzenie warunków zapewniających przejrzystość cen i kosztów, budowa konkurencyjnych rynków, ustalenie kosztów energii elektrycznej i gazu na poziomie akceptowalnym dla odbiorcy końcowego. Aspekt ekologiczny: minimalizacja negatywnego oddziaływania na środowisko.
Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego należy przypisać różnym instytucjom - odpowiednio do ich roli i kompetencji: ü administracji rządowej, ü administracji samorządowej, ü przedsiębiorstwom sektora energetycznego, ü dużym odbiorcom.
Do zadań Ministra Gospodarki w zakresie polityki energetycznej należą m. in. - art. 12 ustawy Prawo Energetyczne: ü przygotowanie projektu polityki energetycznej i koordynowanie jej realizacji, ü nadzór nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię elektryczną oraz nadzór nad funkcjonowaniem krajowych systemów energetycznych, ü współdziałanie z wojewodami i samorządami terytorialnymi w sprawach planowania i realizacji systemów zaopatrzenia w paliwa i energię. - art. 15 b: ü opracowanie, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku, sprawozdania z wyników nadzoru nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w gaz ziemny i energię elektryczną wraz z wnioskami wynikającymi ze sprawowania nadzoru.
Do zadań Prezesa URE wynikających z art. 23 ustawy Prawo Energetyczne należą m. in. : ü uzgadnianie projektów planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe i energię opracowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw i energii, ü zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf dla przedsiębiorstw energetycznych, ü zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej i dystrybucyjnej, w części dotyczącej bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi, ü monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie: warunków przyłączenia podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci, bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej i wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań, ü nakładanie kary pieniężnej na przedsiębiorstwa energetyczne.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne: Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej sporządzają dla obszaru swojego działania plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną, uwzględniając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do ust. 3 tego artykułu plany rozwoju obejmują w szczególności: ü przewidywany zakres dostarczania energii elektrycznej, ü przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł, energii elektrycznej, w tym źródeł odnawialnych, ü przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy połączeń z systemami elektroenergetycznymi innych państw, ü przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie energii u odbiorców, ü przewidywany sposób finansowania inwestycji, ü przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów, ü przewidywany harmonogram realizacji inwestycji.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej obowiązane jest utrzymywać zdolność urządzeń, instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia w energię elektryczną w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych. Na podstawie art. 9 c ust. 2 ustawy operator systemu przesyłowego jest odpowiedzialny m. in. za: ü bezpieczeństwo dostarczania energii elektrycznej poprzez zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego i odpowiedniej zdolności przesyłowej sieci przesyłowej, ü prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowej w sposób efektywny przy zachowaniu wymaganej niezawodności dostarczania energii i jakości jej dostarczania, ü zapewnienie długoterminowej zdolności systemu elektroenergetycznego w celu zaspokojenia uzasadnionych potrzeb w zakresie przesyłania energii w obrocie krajowym i transgranicznym, w tym w zakresie rozbudowy sieci przesyłowej, ü eksploatację, konserwację i remonty sieci, instalacji urządzeń, wraz z połączeniami z innymi systemami elektroenergetycznymi, w sposób gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.
Operator systemu dystrybucyjnego odpowiada m. in. za - art. 9 c ust. 3: ü prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowej w sposób efektywny przy zachowaniu wymaganej niezawodności dostarczania energii i jakości jej dostarczania, ü eksploatację, konserwację i remonty sieci dystrybucyjnej w sposób gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu dystrybucyjnego, ü zapewnienie rozbudowy sieci dystrybucyjnej, a tam gdzie ma to zastosowanie, rozbudowy połączeń międzysystemowych w obszarze swego działania.
Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego Zadania własne gminy wynikają z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - art. 7, ust. 1: zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty gminy w szczególności w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło oraz gaz.
Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne - art. 18, ust. 1: planowanie i organizowanie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy.
Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne - art. 19: 1. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej „projektem założeń”. 2. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy lub jego części. 3. Projekt założeń powinien określać: ü ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, ü przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, ü możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów energii elektrycznej i ciepła, wytwarzanych w odnawialnym źródle energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, ü zakres współpracy z innymi gminami.
Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne – c. d. art. 19: 5. Projekt założeń podlega opiniowaniu przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną państwa. 8. Rada gminy uchwala założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe rozpatrując jednocześnie wnioski, zastrzeżenia i uwagi zgłoszone w czasie wyłożenia projektu założeń do publicznego wglądu.
Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne – art. 20: 1. W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń, o których mowa w art. 19 ust. 8, wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, dla obszaru gminy lub jej części. Projekt planu sporządzany jest na podstawie uchwalonych przez radę gminy założeń i winien być z nim zgodny. 2. Projekt planu powinien zawierać: ü propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji poszczególnych systemów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe wraz z uzasadnieniem ekonomicznym, ü propozycje w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, ü harmonogram realizacji zadań, ü przewidywane koszty realizacji planowanych zadań oraz źródło ich finansowania.
W myśl art. 17 ustawy Prawo Energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 2006 r. , Nr 89, poz. 625 z późn. zm. ) Samorząd Województwa uczestniczy w planowaniu zaopatrzenia w energię i paliwa na obszarze województwa w zakresie określonym w art. 19 ust. 5 oraz bada zgodność planów zaopatrzenia w energię i paliwa z polityką energetyczną państwa.
Korzyści wynikające z właściwego planowania energetycznego: ü rozwój i modernizacja systemów przesyłowych i dystrybucyjnych, ü zapewnienie niezawodności i wysokiej jakości dostaw energii do odbiorcy, ü zaspokojenie potrzeb mieszkańców po najniższych kosztach przy wysokiej jakości świadczonych usług przesyłowych i dystrybucyjnych, ü rozwój gospodarczy regionu, ü racjonalne wykorzystania lokalnych zasobów energii oraz nadwyżek energii w systemie, ü konsolidacja środowisk związanych z energetyką dla rozwiązywania bieżących i przyszłych problemów regionalnych, ü rozwój innowacyjnych technologii itd.
Podsumowanie: ü racjonalnym rozwiązaniem jest by ocena stanu bieżącego oraz przewidywane zmiany zapotrzebowanie były dokonywane na szczeblu lokalnym, ü konieczna jest ścisła współpraca samorządu lokalnego z przedsiębiorstwami energetycznymi, ü zasadna byłaby rewizja obecnie obowiązującego prawa: a) w zakresie współpracy gminy – przedsiębiorstwa: § ustawowe określenie terminu, na opracowanie gminnych dokumentów planowania energetycznego, § wprowadzenie konsekwencji (np. finansowych) dla gmin z powodu braku aktów planowania energetycznego, § wprowadzenie obowiązku realizacji przez przedsiębiorstwa sieciowe w pierwszej kolejności inwestycji wynikających z gminnych planów, § wprowadzenie obowiązku wskazania gminie przez przedsiębiorstwo sieciowe terminu i ewentualnych warunków realizacji inwestycji.
b) w zakresie doprecyzowanie zadań samorządu województwa, dla skutecznego prowadzenie polityki energetycznej w regionie: § np. wprowadzenie obowiązku opracowania dokumentu – Programu Rozwoju Energetyki Województwa, zawierającego uszczegółowienie zapisów Polityki Energetycznej Polski.
c) w zakresie uproszczenia procedur związanych z przygotowaniem do realizacji inwestycji infrastrukturalnych: (Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, z późn. zm. ), nie uwzględnia specyfiki elektroenergetycznych inwestycji liniowych w procesie planowania przestrzennego i ich lokalizowania. Utrudnia to zwłaszcza inwestycje, które wymagają decyzji planistycznych i lokalizacyjnych). § § nadanie Wojewodom lub Marszałkom Województw kompetencji do nadzoru nad inwestycjami infrastrukturalnymi o znaczeniu państwowym oraz do wydawania decyzji administracyjnych dotyczących tych inwestycji, wprowadzenie regulacji ułatwiających uzyskiwanie przez inwestorów liniowych prawa do nieruchomości w postaci służebności gruntowej, zagwarantowanie wypłat rekompensat dla właścicieli nieruchomości, przeznaczonych pod inwestycje liniowe, rozważenie wprowadzenia regulacji umożliwiających budowę linii wzdłuż szlaków komunikacyjnych.
Dziękuję za uwagę Marzena Budnik-Ródź
Zarządzeniem Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 22 kwietnia 2008 r. został powołany Zespół ds. Zbadania Przyczyn i Skutków Katastrofy Energetycznej Powołany Zespół miał następujące za zadania: 1. Określenie przyczyn i skutków katastrofy energetycznej zaistniałej w części województwa zachodniopomorskiego, 2. Zbilansowanie strat i szkód powstałych w wyniku katastrofy oraz kosztów prowadzenia działań ratowniczych, 3. Opracowanie założeń do „Strategii Bezpieczeństwa Energetycznego dla Województwa Zachodniopomorskiego”.
Awaria w Szczecinie Bezpośrednią przyczyną awarii systemowej, a w jej następstwie ciągu zdarzeń, które doprowadziły do zaniku napięcia na znacznym obszarze aglomeracji szczecińskiej i części województwa zachodniopomorskiego były wyjątkowo niekorzystne warunki pogodowe.
Bilans awarii kwietniowej w województwie zachodniopomorskim W dniu 8 kwietnia 2008 r. ü w godzinach porannych ok. 500 tys. mieszkańców województwa zachodniopomorskiego pozbawionych było dostaw energii, ü w godzinach popołudniowych prąd został dostarczony do ok. 200 tys. mieszkańców. W dniu 15 kwietnia 2008 r. ok. 900 odbiorców końcowych pozbawionych było zasilania.
Bilans awarii kwietniowej w województwie zachodniopomorskim Uszkodzenia mechaniczne: ü 2 linie o napięciu 220 k. V, ü 10 linii o napięciu 110 k. V, Zakres uszkodzeń: ü uszkodzone lub złamane słupy przelotowe, ü zerwane przewody, ü skręcone kątowniki, ü zerwane izolatory, ü zerwane przewody odgromowe, ü uszkodzone ramiona słupów, ü zerwane światłowody.
Ekonomia awarii Koszty akcji ratowniczej Koszty poniesione przez zakłady, firmy, spółki, szpitale Koszty poniesione przez powiaty i gminy Całkowite koszty 829 728 zł 45 123 515 zł 979 463 zł 46 923 706 zł
Zidentyfikowane problemy związane z awarią: ü brak zapasów paliwa do agregatów prądotwórczych, ü kłopoty z dystrybucją paliw płynnych, ü brak zasilania pompowni ścieków oraz brak możliwości utrzymania minimalnego ciśnienia w sieciach wodociągowych, ü zanik łączności w niektórych sieciach telefonii komórkowej i kablowej (jedyną łączność utrzymał operator telefonów komórkowych PLUS GSM), ü zakłócenia w funkcjonowaniu środków masowego przekazu, ü kłopoty z prowadzeniem działalności handlowej, ü kłopoty z dostawą ciepła, ü zakłócenia w działaniu systemów bezpieczeństwa zakładów dużego ryzyka, ü zakłócenia w prawidłowym funkcjonowaniu środków transportu: unieruchomienie kolejowych trakcji elektrycznych, unieruchomienie komunikacji tramwajowej,
Przyczyny wystąpienia problemów: ü utrudniona budowa i rozbudowa sieci elektroenergetycznych z powodu niedostosowania ustawodawstwa do inwestycji infrastrukturalnych (budowa odcinka 100 km trwa od 7 -15 lat), ü brak właściwego planowania energetycznego na poziomie gminnym, ü niewłaściwe ukształtowane kwoty bonifikat z tytułu przerw w dostawach energii elektrycznej, ü brak sprawnego zarządzania majątkiem sieciowym z uwagi na przewlekły proces przekształceń własnościowych i organizacyjnych, ü iluzoryczny podział pomiędzy spółkami zajmującymi się obrotem i dystrybucją, ü brak właściwych procedur ułatwiających postępowanie w przypadku awarii sieci.
Zalecenia: ü wprowadzenie generalnych zmian w ustawodawstwie krajowym, ü budowa, rozbudowa i modernizacja sieci elektroenergetycznych oraz budowa nowych rozdzielni, ü kontrola jakości warunków posadowienia, szczególnie dla terenów okresowo zalewanych wodą, ü dodatkowe źródła zasilania dla operatorów systemów telekomunikacyjnych, ü zasilanie awaryjne dla ważnych węzłów telekomunikacyjnych np. Elektrowni ü możliwość pracy bez zasilania w wewnętrznych centralach telefonicznych wszystkich, istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa kraju instytucjach, ü konieczność testowania i sprawdzania systemów awaryjnego zasilania infrastruktury telekomunikacyjnej i informatycznej, ü powołanie stałego zespołu ds. regionalnego bezpieczeństwa energetycznego.
Wojewoda Zachodniopomorski podjął decyzję o utworzeniu Rady Bezpieczeństwa w skład której wchodzić będą: ü przedstawiciele administracji publicznej, ü przedstawiciele przedsiębiorstw energetycznych, ü przedstawiciele instytucji związanych z energetyką odnawialną, ü grupa ekspertów.
Zadania Rady: ü opracowanie oraz wdrażanie Strategii Bezpieczeństwa Energetycznego, ü inicjowanie działań związanych z rozwojem energetyki w województwie, ü monitorowanie funkcjonowania energetycznych połączeń sieciowych, ü monitorowanie realizacji planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych, ü wspieranie działań samorządów terytorialnych podczas tworzenia założeń do planów zaopatrzenia, ü wspieranie rozwoju energetyki odnawialnej.
Jeszcze raz dziękuję za uwagę
- Slides: 36