Bezpieczestwo energetyczne Polski V 4 i Europy rodkowej

Bezpieczeństwo energetyczne Polski, V 4 i Europy Środkowej w sektorze gazu ziemnego XIX Krajowa Konferencja Gazterm Międzyzdroje, 16 -18 maja 2016 r. Paweł Turowski, BBN

Rosja – sprzedaż gazu Zależność państw Europy od dostaw gazu z Rosji KRAJ IMPORT Z ROSJI (mld m 3) IMPORT Z ROSJI (regiony) KRAJ IMPORT Z ROSJI (mld m 3) Litwa 2, 6 Albania b. d. Łotwa 1, 7 Bułgaria 2, 7 Estonia 0, 7 Bośnia i Hercegowina 0, 2 Finlandia 3, 1 Chorwacja 0, 9 Mołdawia 2, 4 Grecja 1, 7 Białoruś 17, 9 Macedonia 0, 2 Ukraina 12, 9 Rumunia 1, 3 Serbia 1, 9 Słowenia 0, 4 Europa Wschodnia 41, 3 mld m 3 EUROPA ŚRODKOWA 3, 9 Czechy 4, 7 Polska 8, 9 Słowacja 4, 3 Węgry 5, 2 RAZEM: 185 Bałkany 9, 4 mld m 3 EUROPA ZACHODNIA Europa Środkowa Belgia 9, 9 27 mld m 3 Holandia 3, 5 Francja 7 Niemcy 38, 5 Włochy 21, 3 Europa Zachodnia 80, 2 mld m 3 AZJA mld m 3 Turcja Źródło: obliczenia własne na podst. BP 2015, ENI 2014 IMPORT Z ROSJI (regiony) BAŁKANY EUROPA WSCHODNIA Austria (2014 r. ) 27 Azja 27 mld m 3

Gaz z Rosji / konsumpcja Import z Rosji kraj – całkowite zapotrzebowanie (%) 90 -100% 80 -90% FI NO 70 -80% SE EE 60 -70% 50 -60% 40 -50% IE NL BE FR 20 -30% 0 -10% BY GB 30 -40% 10 -20% LV LT DK PT ES DE CH PL CZ UA SK HU MD AT SL RO HR BA XS IT BG MK AL GR TR

Trasy dostaw gazu z Rosji Rurociągi: nazwa mld m 3 Nord Stream – 55 Jamał – 32 Braterstwo – ok. 105 Turkish Stream – 32 (Eastring – 20 )

Gaz z Rosji – nowe drogi dostaw NS 1, 2 nasycą region rosyjskim gazem – utrudnią dywersyfikację Nord Stream 1; Nord Stream 2; Jamał; Opal; Braterstwo.

Polska. Gaz – cele strategiczne „Głównym celem polityki energetycznej w tym obszarze jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego” Polityka energetyczna Polski do 2030 roku (część 3. 1. 1. 2 Gaz), 2009 r.

Polska – będzie bezpieczniej? Dywersyfikacja: • Terminal/e LNG; Baltic Pipe Terminal LNG ? • Baltic Pipe; • Lasów; Terminal LNG Świnoujście • Jamał (rewers); • Gaz Moravia; • wydobycie gazu; • hub gazowy. Lasów – Dolny Śląsk Gaz – Moravia

Grupa V 4 – będzie bezpieczniej? Dywersyfikacja: • połączenia gazowe: PL – CZ, Terminal LNG Świnoujście PL – SK, SK – H; • terminal/e LNG (PL) • Baltic Pipe; • terminal LNG (HR); • gazociąg (PKE); • dostawy Ukraina; • hub gazowy (PL). Terminal LNG w Chorwacji Terminal LNG ?

Podsumowanie • Realną dywersyfikację gazu ziemnego tworzą: terminal/e LNG, gaz ze wydobywany ze złóż krajowych. Jest zasadna rozbudowa terminala LNG w Świnoujściu budowa kolejnego i Baltic Pipe. Konieczne są prace nad gazem (shale i tight) oraz konwencjonalnym. • Hub gazowy w Polsce poprawi bezpieczeństwo państwa i regionu. • Połączenie międzysystemowe: - Lasów (D-PL), - Gaz Moravia (CZ-PL ), - Jamał rewers (D-PL) ułomnie dywersyfikują dostawy – to wyłącznie nowe szlaki transportu dla rosyjskiego gazu. • Oś gazowa Północ-Południe - szansa ale i ryzyka. Zdywersyfikuje dostawy, jeśli na Węgry dotrze nowy gaz. Wzmocni zależność od Rosji, jeśli na południu nie pojawi się nowy gaz a w Polsce nie rozbudowane zostanę moce odbioru LNG w Świnoujściu i Baltic Pipe. Dostawy gazu z Polski na Ukrainę mają znaczenie strategiczne.

Dziękuję za uwagę