Beslenme lkeleri 3 Beslenme Sorunlar Beslenme alkanlklar nelere

Beslenme İlkeleri - 3

Beslenme Sorunları Beslenme alışkanlıkları nelere bağlıdır?

Beslenme Sorunları Beslenme uygulamaları ve alışkanlıkları ile besin hazırlama Ø sosyo- ekonomik düzeye Ø yerleşme yerlerine Ø mevsimlere, bağımlı olarak farklılıklar gösterir Bu durum beslenme sorunlarının çeşidi ve görülme sıklığı üzerinde etkili olur

Ülkemizdeki Beslenme Sorunları Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir

Türkiye’de, halkın beslenme durumu Ø Bölgelere Ø Mevsimlere Ø Sosyoekonomik düzeye Ø Kentsel-kırsal yerleşim yerlerine göre, önemli farklılıklar göstermektedir

Ülkemizdeki Beslenme Sorunları Bunun temel nedenlerinin başında gelir dağılımındaki dengesizlik gelmektedir. Bu durum beslenme sorunlarının niteliği ve görülme sıklığı üzerinde etkili olmaktadır

Ülkemizdeki Beslenme Sorunları Ayrıca beslenme konusundaki bilgisizlik, hatalı besin seçimi ile yanlış hazırlama, pişirme ve saklama yöntemlerinin uygulanmasına neden olmakta Bu da beslenme sorunlarının boyutlarının büyümesine yol açmaktadır

Ülkemizdeki Beslenme Sorunları Türk halkının beslenme durumuna bakıldığında Türkiye’de temel besin ekmek ve diğer temel ürünleridir Günlük enerjinin ortalama %44 ü sadece ekmekten, %58’i ise ekmek ve diğer tahıl ürünlerinden sağlanmaktadır

Ülkemizdeki Beslenme Sorunları Yıllar içerisinde besin tüketim eğilimi incelendiğinde Ø Tüketimi azalanlar n Ø ekmek, süt-yoğurt, et ve ürünleri, taze sebze ve meyve Tüketimi artanlar n kurubaklagil, yumurta ve şeker Genelde toplam yağ tüketim miktarında önemli farklılık olmamasına karşın, bitkisel sıvı yağ tüketim miktarının katı yağ oranla artığı gözlenmektedir

Ülkemizdeki Beslenme Sorunları Türkiye’de, enerji ve besin öğeleri yönünden beslenme durumu incelendiğinde, enerjiyi yetersiz düzeyde tüketen aile oranı düşüktür Toplam protein tüketimi kişi başına yeterli düzeydedir Proteinin çoğu bitkisel kaynaklıdır Hayvansal protein tüketimi ise yetersizdir

Ülkemizdeki Beslenme Sorunları Kalsiyum (%13 -26), vitamin. A (%3 -31) yetersiz tüketenlerin oranı oldukça yüksektir Özellikle süt ve ürünlerinin yetersiz düzeyde tüketilmesi kalsiyum yetersizliğinin temel nedenidir Demiri yetersiz düzeyde tüketenlerin oranı düşük olmasına karşın, demir yetersizliği anemisi görülme oranı çok yüksektir

Ülkemizdeki Beslenme Sorunları Ayaküstü beslenme(fast-food), özellikle kentsel bölgelerdeki çocuk ve gençlerde yaygın bir beslenme şekline gelmiştir Bu şekilde beslenme, doymuş yağ asitleri yönünden zengin, posa içeriği, A ve C vitaminleri yönünden yetersiz olup, yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olmaktadır Bu durum şişmanlık, obezite, kalp-damar hastalıklarının oluşma riskini arttırmaktadır

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarının Nedenleri Toplumun beslenme konusundaki bilgi düzeyinin yetersiz olması ülkemizdeki beslenme sorunlarının başta gelen nedenlerinden biridir Bu nedenle, toplumda beslenme sorunlarının önlenmesinde alınması gereken temel önlemlerin başında beslenme konusunda toplumun bilinçlendirilmesi, bilgi düzeyinin arttırılması gelmektedir

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarının Nedenleri Beslenme eğitiminin amacı; Ø toplumun yeterli ve dengeli besin tüketim alışkınlıklarının geliştirilmesi Ø yanlış ve olumsuz beslenme alışkanlıklarının ortadan kaldırılması Ø besinlerin sağlığı bozucu duruma gelmesinin önlenmesi Ø besin kaynaklarının daha etkin ve ekonomik kullanılması konularında eğitilerek beslenme durumunun düzeltilmesidir

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarının Nedenleri Başlıca beslenme sorunlarını şöyle sıralayabiliriz Ø Yeterli besin üretilmeyişi n Üretilenlerin dağıtımı, işlenmesi, depolanması ve pazarlanmasındaki yetersizlik ve bozukluklar Ekonomik yetersizlikler, gelir dağılımındaki dengesizlik Ø Nüfus artış hızı Ø

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarının Nedenleri Başlıca beslenme sorunlarını şöyle sıralayabiliriz Ø Beslenmede yanlış alışkanlıklara, inanışlara, gelenek ve göreneklere göre yapılan çeşitli uygulamalar Ø Çevre kirliliği, besinlerin sağlık ve beslenme kurallarına uygun hazırlanmaması Ø Genel beslenme eğitim düzeyinin düşüklüğü

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarına Alınabilecek Önlemler Yıllar içerisinde toplumun beslenme şekli değişmekte ve bu değişiklikler beslenme sorunlarına neden olmakta Bu nedenle Ø politikaların üretilebilmesi Ø etkin olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi Ø beslenme ve sağlık bilgi sisteminin oluşturulmasını gerektirmektedir

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarına Alınabilecek Önlemler Bu amaçla beslenme ve sağlık durumlarının saptanmasına yönelik besin tüketim araştırmalarının her 5 - 10 yıl aralıklarla yapılması önerilmektedir Bu araştırmaların faydaları; Ø hedeflerin belirlenmesi Ø besin ve beslenme plan ve politikalarının oluşturulması Ø ülke koşullarına uygun besin, beslenme ve sağlık rehberlerinin hazırlanabilmesi Ø yaşa, fizyolojik duruma, yaşam şekline uygun besin öğesi gereksinimlerinin önerilmesi

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarına Alınabilecek Önlemler Beslenme ve sağlık sorunlarının önlenmesi için alınması gereken önlemler; Ø Besin ve beslenme politikalarının oluşturulması Ø Bilgi erişim sistemi ve araştırmalar ile durumunun saptanması ve izlenmesi Ø Besin ve beslenme rehberlerinin hazırlanması Ø Besin ve beslenme politikalarının uygulanması

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarına Alınabilecek Önlemler Besin ve beslenme politikasının uygulama alanları Ø Besin üretimi ve tüketimi Ø Tarımsal politikalar Ø Besin işleme ve sanayi Ø Besin fiyatlandırma Ø Toplu beslenme(mass catering) Ø Besin ve beslenme eğitimi bilgisi

Ülkemizdeki Beslenme Sorunlarına Alınabilecek Önlemler Besin ve beslenme politikasının uygulama alanları Ø Eğiticilerin eğitimi Ø Besin etiketleme Ø Besin kalitesi Ø Besin zenginleştirilmesi Ø Diyetin desteklenmesi(suplementasyon)

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları Bebek ölüm hızı: Ø Ölümlerin çoğu yetersiz beslenmeye bağlı büyüme ve gelişme bozuklukları ile önlenebilir hastalıklardır Ø Bu ölümler protein, enerji, vitamin ve mineral eksikliğinin neden olduğu beslenme yetersizliklerinden kaynaklanmaktadır Protein- enerji yetersizliği: Ø Enerji – protein yönünden yetersiz besinlerin tüketilmesi ile ortaya çıkar Ø Çoğunlukla çocuklarda görülür

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları Kronik enerji yetersizliği: Ø Günlük enerji ihtiyacının besin öğelerinden gerektiği gibi karşılanmaması sonucu ortaya çıkar Ø Çoğunlukla çocuklarda görülür Demir yetersizliği anemisi: Ø Besinlerle vücuda alınan demir mineralinin yetersiz alımına bağlı olarak kanda demirin düşük olmasıdır

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları İyot yetersizliği: Ø İyot yaşam için büyük önem taşıyan bir mineraldir Ø Tiroid hormanlarının yapımını sağlar Ø İyot vücuda yeterli alınmazsa tiroid bezi çok çalışır ve büyür Ø Bu duruma guatr denir

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları Raşitizm: Ø D vitamini sonucu gelişen raşitizm ülkemizde çocuk ve kadınlarda yaygın olarak görülmektedir Diğer vitamin ve mineral yetersizliği: Ø Kas ve sinir sistemi hastalıklarına neden olan çinko, magnezyum yetersizliği, vejeteryan beslenmeye bağlı olarak görülür Diş çürükleri: Ø Yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı kalsiyum, flor eksikliğinde görülen sorundur

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları Şişmalık: Ø Boy uzunluğu ile ağırlık arasındaki dengenin bozularak ağırlığın standartların üzerine çıkması ile oluşan bir beslenme sorunudur Ø Özellikle fast – food beslenme alışkanlığı ve enerji değeri yüksek besinlerin gelişi güzel alınması ile oluşur Ø Günümüzde obezite olarak yaygındır

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları Zayıflık: Ø Boy uzunluğu ile ağırlık arasındaki dengenin bozularak ağırlığın standartların altına inmesi ile oluşan bir beslenme sorunudur Ø Yanlış diyet uygulamaları ile görülme sıklığı ile artmaktadır

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları Osteoporoz: Ø Kemiklerde kalsiyum kaybının artması sonucunda kemiklerin kolayca kırılabilir hale gelmesidir Ø Menepoza girmiş kadınlarda, yaşlılarda, fiziksel aktivitesi az olan kişilerde, yatağa bağlı hastalarda görülür

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları Kalp- damar hastalıkları: Ø Yaşam tarzının ve beslenme alışkanlıklarının değişimi kalp- damar hastalıklarının artmasına yol açmaktadır Ø Ülkemizde yaygın olarak görülür

Ülkemizde besin ve beslenmeye bağlı güncel sağlık sorunları Diyabet: Ø İnsülün hormonun salgılanmasının eksikliğine bağlı olarak kan şekerinin yükselmesi olan endokrin – metobolik bozukluktur Ø Ülkemizde yaygın olarak görülür Kanser: Ø Beslenme alışkanlıklarına bağlı nedenlerle meme, kolon, prostat ve mide kanserleri çok sık görülmektedir

Kötü Beslenmenin Zararları Kişiye zararları İnsanların sağlıklı ve üretken olmaları için yeterli ve dengeli beslenmeleri gerekmektedir Yapılan araştırmalarda enerji ve besin değeri yetersiz olan diyetlerle beslenen çalışanların verimsiz oldukları, ne zamanki yeterli ve dengeli beslenme sağlandığında verimlilik seviyelerinin arttığı gözlenmiştir

Kötü Beslenmenin Zararları Kişiye zararları Yetersiz ve dengesiz beslenme bireyin yaşam süresini kısaltan etmenlerden birisidir Yetersiz ve dengesiz beslenen insanlarda savunma mekanizmasındaki zayıflık kişinin hastalanmasına ve hastalık seyrinin ağır ve uzun olmasına neden olmaktadır

Kötü Beslenmenin Zararları Kişiye zararları Yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu oluşan şişmanlık, Ø kas hareketlerinin verimliliğini azaltarak fiziksel hareketsizliğe yol açarak kalp ve damar hastalıklarına neden olduğu gibi şişmanlık sebebiyle kişilerde psikolojik sorunlara yol açmaktadır

Kötü Beslenmenin Zararları Kişiye zararları Sürekli hastalıklarla mücadele eden kişilerde hayata karşı bir umutsuzluk söz konusu olmaktadır Hastalıkların tedavisi için ayrılan para kişiyi olumsuz yönde etkileyebilmektedir

Kötü Beslenmenin Zararları Topluma zararları Yetersiz ve dengesiz beslenme yüzünden zihnen ve bedenen iyi gelişmemiş, yorgun isteksiz ve hasta bireyler toplum için bir güç ve kuvvet değil bir yüktür Bu nedenle yetersiz ve dengesiz beslenmenin ortadan kaldırılması için çaba sarf etmek toplumdaki tüm kişi ve kuruluşların ortak sorumluluğudur

Kötü Beslenmenin Zararları Topluma zararları Dengesiz beslenme insanın çalışma planlama ve yaratma yeteneğini düşürür Ekonomik bakımdan gelişmiş olmanın ilk şartı insan gücünü üretimi artırmak için kullanabilmektir Sağlıklı insan üretken insandır Sağlığın temeli yeterli ve dengeli beslenme ile atılır

Kötü Beslenmenin Zararları Topluma zararları Yetersiz ve dengesiz beslenme, kötü beslenme sonucu oluşan sağlık harcamalarını artırır Bu hastalıkların önlenmesi tedavisinden çok daha ekonomiktir Yetersiz ve dengesiz beslenmenin çocukta yapacağı kalıcı etkiler ve bu etkilerden dolayı öğrenme zorluğuna bağlı sınıf tekrarlamaları eğitim alanında israflara neden olmaktadır

Kötü Beslenmenin Zararları Topluma zararları Yetersiz ve dengesiz beslenme, çalışanların işe devamlılığını azaltır, iş kazalarını artırır, fiziksel gücü azaltarak verimlilikte kayıplara neden olur Böylece üretimin maliyeti yükselir ve elde edilen gelir miktarı düşer