Beslenme Durumunun Saptanmas GR 1 Salk sadece hastalk

Beslenme Durumunun Saptanması GİRİŞ 1

Sağlık sadece hastalık ve sakatlık olmaması hali değil; fiziksel, mental, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Sağlığı etkileyen faktörler Kalıtım Beslenme Yaşam biçimi Fiziksel aktivite Sigara-alkol kullanma gb alışkanlıklar • Çevre faktörleri • Stres • Çalışma koşulları • • • 2

Beslenme; obüyüme, ogelişme, osağlıklı ve verimli olarak uzun süre yaşamak için gerekli olan besin ögelerinin her birini yeterli ve dengeli miktarlarda almaktır. 3

Bireyin veya toplumun sağlığı üzerine beslenmenin etkisi, beslenme durumunun saptanması ile değerlendirilir. 4

Bireyin beslenme durumu, besin ögelerine olan fizyolojik gereksinmesinin karşılanma düzeyini yansıtır. Diğer bir deyişle optimal beslenme için Enerji-Besin Ögesi Alımı Enerji-Besin Ögesi Gereksinmesi arasındaki dengedir. Bu denge birçok etmen tarafından etkilenmektedir. 5

Beslenme durumunu etkileyen faktörler Bireysel Yaş Cinsiyet Genetik Psikolojik durum Hastalık İmmünite Fiziksel aktivite düzeyi Çevresel Yaşam şekli İş durumu İklim vb Coğrafya Ekonomik durum vb Bunların yanı sıra sağlıkla ilgili her faktör bireyin beslenme durumunu etkiler. 6

Sağlığın korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesi amacı ile beslenme durumunun sürekli ve düzenli olarak saptanması; Ø bireyin fiziksel yapısının, Ø büyüme ve gelişmesinin, Ø organların işlevlerinin, Ø davranışlarının, Ø idrar, kan veya dokularda bulunan besin ögelerinin düzeyleri ile, Ø besin alımının kalite ve miktar yönünden değerlendirilmesidir. 7

Ayrıca; q ilaç kullanımı, q stres, q kronik hastalıklar, q ekonomik durum, q beslenme bilgi düzeyi, q beslenme alışkanlıkları, q öğrenim durumu, q kültürel yapı ve q yaşam koşulları da beslenme durumunu etkilediği için öğrenilmelidir. 8

• Beslenme yetersizliği ilerleyen bir süreçtir ve birçok yöntem ile saptanabilir. • Erken aşamada, belirtiler oluşmadan saptamak tedavi yönünden önemlidir. 9

Beslenme Yetersizliğinin Oluşumu Aşama Yetersizlik Saptama Yöntemi 1 Diyetsel yetersizlik Besin tüketim araştırması (besin alımının saptanması) 2 Vücut dokularında azalmış düzey Biyokimyasal 3 Vücut sıvılarında azalmış düzey Biyokimyasal 4 Dokularda fonksiyonel azalmış düzey Antropometrik/Biyokimyasal 5 Besin ögesine bağlı enzim yetersizliği Biyokimyasal 6 Fonksiyonel değişiklik Davranış/Fizyolojik (biyofizik) 7 Klinik belirtiler Klinik 8 Anatomik belirtiler Klinik 10

• Beslenme birçok hastalığın etiyolojisinde, ölümlerin ve yeti kayıplarının yönetiminde önemli bir etmendir. • Beslenme durumunun değerlendirilmesi, sadece hastalık durumlarında olmayıp, sağlığın korunması amacıyla da yapılmalıdır. 11

İdeal olarak, tüm bireylerin • intrauterin yaşamdan • yaşlılık dönemine kadar yaşamları süresince periyodik olarak beslenme durumlarının saptanması gerekmektedir. 12

• Genelde beslenme durumunun taranması, beslenme durumunun saptanması sürecini başlatır. Toplum beslenmesi; • BESLENME SÜRVEYANSI (izlenme) ve • BESLENME EPİDEMİYOLOJİSİ’ni içerir. 13

Beslenme sürveyansı Toplumun ve grupların beslenme durumunun vdiyet hikayesi, vantropometrik ölçümler, vbiyokimyasal veriler, vklinik ve çevresel verilerle sürekli izlenmesidir. 14

Beslenme epidemiyolojisi Beslenme ve diyetin; ü hastalığın etiyolojisi, ü patogenezi ve ü önlenmesi ile ilişkisini inceleyen disiplindir. 15

Beslenme Durumunun Saptanmasında Kullanılan Yöntemler A. Dolaysız Yöntemlerle Beslenme Durumunun Saptanması 1 - Antropometrik ölçümlerle Bu yöntemler mümkünse beraber ve aynı 2 - Klinik belirtilerle zamanda uygulanarak verilerin toplanması 3 - Biyokimyasal testlerle gerekir. 4 - Biyofizik testlerle B. Dolaylı Yöntemlerle Beslenme Durumunun Saptanması Sağlıkla ilgili istatistik verilerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi ile C. Besin Tüketim Düzeyinin Saptanması ve Değerlendirilmesi Besin tüketim araştırmaları ile beslenme durumu-sorunları ve nedenleri saptanır. D. Ekolojik Değişkenlerin Araştırılması ve Değerlendirilmesi Bahsedilen yöntemlerle toplumun beslenme düzeyi saptanabilmekte ve beslenme sorunları ortaya konabilmektedir. Sorunların nedenlerinin belirlenmesinde ise ekolojik faktörlerin incelenmesine gerek duyulmaktadır. 16