Berie foar it Frysk 1984 2011 Bydrage ta

Berie foar it Frysk 1984 -2011 Bydrage ta de skiedskriuwing fan it Berie op 24 maart 2011 Alex Riemersma

Berie-leden • • • Gerard van Rijn Hisse de Vries Tom Dijkstra Jan Kuperus Annemarie Jorritsma Minke van der Ploeg Luit Eringa Nynke Stellingsma J. Rouwé-Danes • • • Andries Postma Jouke van Dijk Minne Dijkstra Theun Meestringa Mijnte Kamminga Anne Piebenga Rein Tolsma Wim Meester Tom van der Meulen (w)

Berie-leden • • Jan Kersbergen Syp Wynia Bert Kuiper Peter van den Bergh Wiebe Wieling Yep Ypma Margreet Lazonder Sikko de Jong (w) • Tine Douma. Foppema • Annet van der Hoek • Douwe Hoekstra • Hink van Houten • Henk Vriesema • Hedzer Klarenbeek (f) • Jan Oudeboon (w)

Berie-stazjêres / trainees • • Jan Stap Hans Faber Henriëtte Hoog Hein Walsweer Geeske Bies Egbert de Vries Durk Krol - advertinsjes - gemeenten - sûnenssoarch - authentieke akten - draachflak - famyljeberjochten - gemeenten

Berie-skriuwerskip • • Skriuwer Auke van der Goot Alex Riemersma Johanneke Krolis Gosta Jellema Sytske de Jong Martha Kuitert Richt Sterk • • • Buro-siktaresse Itty Sluis-Nijdam Geeske Bies Nynke de Vries Sjoerdina Pol Henny Bosma

L. H. Mulder 1984 -1998 Durk Gorter 1998 - 2005

Berie-tema’s • • Draachflakferbreedzjen Maatskiplik libben Ekonomysk libben Media Oerheid Rjochtspraak Underwiis

Begjintiid 1984 - 1990 • Oprjochting 1984 • Fan Geunst nei Rjocht (1983; 1985): “Lykweardigens en lykberjochtiging” • (mislearre) Commissie Friese Taal • Bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur (1989) • Rapport: Lykberjochtiging en it Frysk

Parallel: PKF-ûnderwiis • • • 1986 – 1990 Frysk yn it ûnderwiis Foarsitter: M. A. H. Andela-Baur Skriuwer: A. M. J. Riemersma Wapenfeiten: - Amendemint Fries in speciaal onderwijs - Steatssiktaris N. Ginjaar-Maas: “Het Fries is wel een heel erg moeilijke taal”

Trochwurking PKF-ûnderwiis Dissertaasje Sikko de Jong & Alex Riemersma Promotor Guus Extra Tilburg 1994

Trochwurking PKF-ûnderwiis Dissertaasje Jehannes Ytsma Promotor Guus Extra Tilburg 1995

Nij Berie foar it Frysk 1990 • • De facto fúzje mei PKF-ûnderwiis Foarsitter prof. dr. L. H. Mulder Vice-foarsitter M. A. H. Andela-Baur Yntegraasje Frysk yn it iepenbiere en maatskiplike libben • Utstellen foar ûndersyk • Omtinken relaasje Fryske-taalbelied en regionale ekonomy

Taalbelied en ekonomy • 1992: Krystkongres reklame-uterings • 1995: Forum Conference mei Wales mei bedriuwsbesite Philips • Stúdzjedei oer reklame > stimmebank • Telle fan advertinsjes: - famyljeberjochten as utering fan taalwil - kommersjele advertinsjes

Diss. Ab van Langevelde Promotores Piet Pellenbarg & Henk Geertsema Groningen 1999 - bedriuwsnammen - ynterne en eksterne kommunikaasje - fraachpetearen ûndernimmers

Taalbelied en sûnenssoarch • 1992: Rapport Om reden fan sûnens sikehûs: ferwachtings pasjinten en gedrach dokters en ferpleechkundigen • Trochwurking advys yn: - Afûk-projekten yn âldereintehuzen - Wet Maatschappelijke Ondersteuning

Taalbelied en Oerheid • Desintralisaasje fan foech • Mienskiplike ferantwurdlikheid ryk en provinsje: Hânfest & BFTK • Mienskiplike ferantwurdlikheid provinsje en gemeenten: - ûndersiken en advizen - menu-systeem gemeentlik taalbelied • Trochwurking yn stúdzjedagen

Dissertaasje Durk Gorter 1993 Promotor Tony Feitsma Uv. A

Taalbelied en Oerheid • 1993: Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer – Advys ta struktuer Hânfest (6 domeinen; 48 maatregels) • Trochwurking advys yn BFTK 2001 -2010 (108 maatregels) • 2001: BFTK – Advys ta heger ambysjenivo en ta sterkere rezjy op útfiering (yn oansluting op Hânfestrapportaazje)

Frysk yn rjochtsferkear 1992: Rykskommisje 1997: Wet Fries in het rechtsverkeer: - skriftlik Frysk tastien - akten boargerlike stân & trouboekje yn beide talen 2000: Nederlands – Fries Juridisch Woordenboek

Houlikstaspraken Littenseradiel 73%

Famyljeberjochten

Taalbelied en Underwiis • 1993: Frysk yn de basisfoarming • Maatwurk-advys: parsjele ûntheffing mei differinsjaasje en groei-mooglikheid • Ympuls learkrêften Frysk f. û. : - OCW-jild foar ekstra oplieding twaddegraads foech Frysk • Kearndoelen, kontinuiteit en kwaliteit

Fryske taal ynternasjonaal • 1981: EP- Resolúsje Arfé > EBLUL / EBLT • 1987: Resolúsje Kuijpers > Mercator

Berie ynternasjonaal 2006 -2008 : Network Language Boards Fanôf 2009: Network to Promote Linguistic Diversity: - Regionale oerheden - NGO’s

Fryske taal ynternasjonaal • 1992: Europeesk Hânfest tekst klear • 1998: Europeesk Hânfest yn wurking • 1998: Konsultatyf Orgaan • 2007: Congress of Local and Regional Authorities (Ried fan Europa) > • Stúdzje Mercator: Development of Minimum Standards for Education in Regional and Minority Languages

• Köszönöm Tankewol • Eskerrik asko • Grazia • Mercé plan • Dankscheen • Graciis • Kiitos • Diolch • Hvala • Trugarez • Dz'akuju so • Merci • Multumesc • Mange Takk