BEP BREYSELLETRLM ETM PROGRAMI Gndem 1 BEP Nedir

BEP BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMI

Gündem 1. “BEP Nedir? ” 2. “Neden BEP? ” 3. “Kimin İçin BEP? ” 4. “BEP’in Yararları” 5. “BEP Nasıl Hazırlanır? ” 6. “BEP Planında İlerlemeyi Engelleyen Nedenler” 7. “Örnek Formlar”

BEP Nedir ?

BEP ; özel eğitim gereksinimi olan her birey için yazılı olarak geliştirilmiş ve özel eğitim gereksinimi olan bireylerin , öğretmenlerin , anne – babaların özel gereksinimlerini karşılamak için oluşturulmuş özel eğitim programıdır.

BEP’in farklı tanımları yapılabilir; • Özel eğitim gerektiren öğrencinin, normal sınıf düzeyinde belirlenmiş beklentilerinden farklı olarak bir öğretim yılı süresince öğrenme beklentilerinin, ihtiyaçlarının, ilgilerinin ve performansının bir özetidir. • Normal okul programındaki değişiklikleri ve uyarlamaları içeren ve her özel eğitim gerektiren öğrenci için hazırlanan yazılı bir plandır.

BEP Tanımları(devam) Bireyselleştirilmiş eğitim programı; özel gereksinimli bireyin gelişim ve ona uygulanan programın gerektirdiği disiplin alanlarında eğitsel gereksinimlerini karşılamak üzere uygun eğitim ortamlarından ve destek hizmetlerden en üst düzeyde yararlanmasını öngören yazılı dokümandır.

BEP Tanımları(devam) Özel Eğitim Yönetmeliği’ne göre BEP; Özel eğitim gerektiren birey için geliştirilen ve ailesi tarafından onaylanan bireyselleştirilmiş eğitim programı; bireyin, ailenin, öğretmenin gereksinimleri doğrultusunda ve hedeflenen amaçlarda verilecek destek eğitim hizmetlerini içeren özel eğitim programıdır.

BEP’in Özellikleri • Her çocuğun eğitim gereksinimlerine uygun olarak düzenlenen öğrenim yaşantılarını içerir, KAPSAMLIDIR. • BEP amaçları öğrencinin performans düzeyine uygundur ve UYGULANABİLİRDİR. • BEP yer alan amaçlar kişiye özgü ölçülebilir, gözlenebilir davranışları içerir, hedef BİREYE ÖZELDİR.

BEP’in Özellikleri(devam) • Hem genel hem de özel eğitim alanlarında ihtiyaç duyulan ilgili hizmetleri, geçiş hizmetlerini, mesleki, motor, özbakım, günlük yaşam ve iletişim becerileri de kapsayacak şekilde AYRINTILIDIR. • BEP hem ebeveyn hem de uzmanların anlayabileceği dille yazılır ve ANLAŞILIRDIR. • BEP katılan tüm üyeler arasında bir anlaşma sağlar, İŞBİRLİĞİ GEREKTİRİR.

• Bu kavramlar çerçevesinde, bireyselleştirilmiş eğitim programı özel gereksinimli bireyin gelişimi veya ona uygulanan programın gerektirdiği disiplin alanlarında (öz-bakım, akademik beceriler, sosyal beceriler, iletişim v. b) • eğitsel gereksinimlerini karşılamak üzere uygun eğitim ortamlarından (okul, özel eğitim okulu, özel sınıf, mesleki eğitim merkezi, v. b) ve • destek hizmetlerden (kaynak oda, sınıfiçi yardım, dil ve konuşma terapisi, fiziksel rehabilitasyon v. b. ) en üst düzeyde yararlanmasını öngören yazılı dokümandır. Bu doküman aile, öğretmen ve ilgili uzmanların işbirliği ile planlanır ve bireyin ailesinin onayı ile uygulanır.

NEDEN BEP ?

ÇAĞDAŞLIK DEMOKRASİ FIRSAT EŞİTLİĞİ BİREYSEL FARKLILIKLAR Bireysel gereksinimlerini dikkate alarak planlama ve uygulama. Sunulan hizmetlerden en üst düzeyde yararlanma BEP

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMININ AMACI • Öğrencilere en üst düzeyde yararlanabilecekleri eğitim fırsatları sunmaktır. • BEP’ in İşlevleri Şu Şekilde Özetlenebilir. • 1. BEP toplantıları, aile ve okul personeli arasındaki iletişim aracıdır. Öğrencinin gereksinimleri, nelerin sağlanabileceği ve karşılabilecek durumların neler olabileceği konusunda her iki tarafa da eşit söz hakkı sağlar. • 2. BEP, öğrencinin gereksinimi olan özel eğitim hizmetleri ve ilişkili destek hizmetlerin öğrenciye sunulacağına ilişkin yazılı bir taahhüttür. • 3. BEP ailenin, okulun ve ilişkili tüm birimlerin çalışmalarını ve bunların öğrenciye katkılarını izleme ve değerlendirme aracıdır.

BEP Hazırlamak Yasal Olarak Zorunlu mudur ?

Türkiye’de Yasal Dayanaklar • Ulusal ve uluslararası bazı önemli olgular ülkemizde özürlülere yönelik mevzuatın gelişmesine katkı sağlamıştır. • İlk ve en önemlisi 1983 yılında çıkarılan 2916 sayılı “Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Kanunu” olmuştur.

Yasal Dayanaklar(devam) • 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 4. Madde (f) bendinde “özel eğitim gerektiren bireyler için bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilmesi ve eğitim programlarının bireyselleştirerek uygulanması esastır” diyerek BEP yasal olarak zorunlu hale getirmiştir.

Yasal Dayanaklar(devam) • 18 Ocak 2000 tarihinde yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde de bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanmasına ilişkin hükümler yer almaktadır.

Kimin İçin BEP ?

Eğer bir çocuk ; Aynı yaş grubundaki çoğunluk çocuktan önemli sayılacak derecede öğrenme güçlüğü yaşıyorsa Okula devam eden aynı yaş grubundaki çocuklara sağlanan eğitim olanaklarından yararlanmasını önleyen ya da engelleyen bir yetersizliğe sahipse BEP’e gereksinimi var demektir.

• Bir başka deyişle okula devam eden her çocuk için hedef aynı olsa da, tutulan yol ve yolculuğun süresi farklı olacaktır. Ancak özel eğitim gereksinimi olan birey için bu yolun BEP süreci ile çizilmesi ve değerlendirilmesi gerekir.

• Özel gereksinimli öğrencilerin, son derece yoğun ve katı biçimde hazırlanmış normal eğitim programlarına uymaları çok zor hatta bazen olanaksızdır. Bu nedenle bu bireyler için eğitsel işlevde bulunma düzeyleri dikkate alınarak, gerek farklı eğitim düzenlemeleri, gerekse bu düzenlemeler içinde farklı amaçlara gereksinim duyulduğundan bu bireyler için BEP hazırlamak gereklidir.

• Ayşe gelişimsel gerilik gösteren 6 yaşında bir çocuktur. Yerleştirildiği anasınıfında oyun, yemek, uyku saatlerinde akranları ile benzer düzeyde işlevde bulunurken, kavram ve ünite saatlerinde akranlarından düşük düzeyde performans göstermektedir. Bu saatlerde Ayşe yere yatmakta, ağlamakta, bu etkinliklere katılmamak için problem davranışlar sergilemektedir. Ayşe'nin BEP 'inde ünite ve kavram öğretiminde kaynak odada, Ali öğretmenle birlikte çalıştığı ve bunlara ilişkin amaçlara yönelik öğretiminden kaynak oda öğretmeninin sorumlu olduğu yazılıdır.

• Engeli ya da yetersizliği, eğitimsel performansını olumsuz olarak etkileyen bireylerin, • Gereksinimlerinin karşılanması için özel düzenlenmiş destek eğitime gereksinim duyulan bireylerin • Bireyselleştirilmiş eğitim programına ihtiyacı var demektir.

• Bir başka deyişle okula devam eden her çocuk için hedef aynı olsa da, tutulan yol ve yolculuğun süresi farklı olacaktır. Ancak özel eğitim gereksinimi olan birey için bu yolun BEP süreci ile çizilmesi ve değerlendirilmesi gerekir.

BEP birey için eğitsel bir yol haritasıdır. yol

BEP’İN YARARLARI

BEP’in Yararları • Bireye uygun sunulması, eğitim hizmetlerinin • Bireye uygun ve gerçekçi amaçların belirlenmesi, ve • Bu amaçlarının karşılanıp karşılanmadığını ortaya koymak olarak sıralanabilir. ~Ayrıca, BEP yararları, ebeveyn, çocuk, öğretmen ve toplum açısından da sıralanabilir.

BEP’in Yararları(devam) • Öğrenci açısından; öğrencinin engelinden kaynaklanan farklı gereksinimlerin neler olduğu belirlenir ve sağlanacak özel eğitim hizmetleriyle öğrencinin bilgi ve beceri eksiklerinin nasıl giderileceği açığa kavuşturulur. • BEP sürecinde öğrenmeyi daha anlamlı hale getirecek teknikleri öğrenmiş öğretmenlerin katılımı sağlanarak, çocuğun eğitiminde becerilerin geliştirilmesi ve öğretimde farklı düzenlemelerin yapılması sağlanır.

BEP’in Yararları(devam) • Anne-baba açısından; ebeveynle okul personeli arasında iletişim aracı görevi görür ve çocuğun gereksinimleri, nelerin sağlanabileceği ve karşılacak sonuçların neler olabileceği konusunda her iki tarafta da eşit söz hakkı sağlar. • Ebeveynlerle okul arasındaki görüş farklılıklarının çözümlenmesi konusunda önemli yarar sağlamaktadır.

BEP’in Yararları(devam) • Öğretmen açısından; öğretmenin çocuğun hedeflenen amaçlar doğrultusunda ilerlemesini belirlemede değerlendirme aracı olarak işlev görmesine olanak sağlar. • Sınıf ortamı, sınıf dışından danışmanlarla ve diğer disiplinlerden gelen kişilerle paylaşılarak sınıf öğretmenin alternatifler geliştirmesini sağlar. • Öğretmeninin günlük ders planı hazırlamasına yardımcı olur.

BEP’in Yararları(devam) • Toplum açısından; gelişmiş toplumlarda engelli çocuklara normal çocuklara verilen hakların verilmesi sağlanmıştır. • Ayrıca, engelli çocukların karşıya bulundukları problemlerin çok yönlü bir yapıya sahip oldukları ve engelli çocukların eğitim gereksinimleriyle bu gereksinimlerin karşılanma düzeyleri arasında uçurum olduğu fark edilmiştir.

BEP NASIL HAZIRLANIR?

BEP Süreci 7 Temel Aşamadan Oluşur: 1 -Bireyselleştirilmiş eğitim programını hazırlayacak ekibin oluşturulması 2 -Çocuğun eğitsel performans düzeyinin belirlenmesi 3 -Uygun eğitim ortamları ve bu ortamlarda sunulacak destek hizmetlerin belirlenmesi 4 -Bireyselleştirilmiş öğretim programının hazırlanması 5 -Uzun ve kısa dönemli amaçların belirlenmesi 6 -Uygun öğretim materyalleri ve öğretim yöntemlerinin belirlenmesi 7 -BEP’ in uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi için sorumluların belirlenerek zaman çizelgesinin hazırlanması ve değerlendirme biçimine karar verilmesi. Aile onayı.

BEP HAZIRLAYACAK EKİBİN OLUŞTURULMASI

BEP’i Kim Hazırlar ?

BEP Geliştirme Birimi Özel eğitim ve kaynaştırma uygulamaları yapılan okul ve kurumlarda, özel eğitim gerektiren bireyler için, BEP’in geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla BEP geliştirme birimi oluşturulur. Bu birimlerin, yakın çevrelerinde birim kurulamayan kurumlardaki özel eğitim gerektiren bireylere de destek eğitim vermesi için hizmet alanları özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından belirlenir.

BEP Geliştirme Birimi(devam) BEP Kimler Tarafından Geliştirilir Bu birim; kurum müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcısının başkanlığında, gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen, aile, özel eğitim gerektiren öğrenci, rehber öğretmen-psikolojik danışman, eğitim programları hazırlamakla görevli öğretmen, özel eğitim gerektiren öğrencinin sınıf öğretmeni veya hazırlanan programın içeriğine uygun branş öğretmeninden oluşur.

Bep Geliştirme Biriminde Üyelerin Görevleri Nelerdir?

Başkan, 1. Birimi oluşturur, üyeleri belirler, toplantıları planlar. 2. Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi sürecinde, bireyin ihtiyaçları doğrultusunda kurum içi düzenlemeleri yapar. 3. Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirilmesi sürecinde yapılan çalışmaları, değerlendirmeleri izler, ihtiyaç duyulan araç-gerecin geliştirilmesi veya sağlanması için özel eğitim hizmetleri kurulu ile eşgüdümlü çalışır.

Gezerek Özel Eğitim Görevi Verilen Öğretmen: Kurumun olanaklarına ve bireyin ihtiyaçlarına göre hazırlanan bireysel eğitim planlarını, kaynaştırma uygulamaları yapılan kurumlar ile özel eğitim kurumlarında uygular. 1. Değerlendirme ölçeklerinin geliştirilmesinde görüşünü bildirir. 2. Gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene ve kuruma bilgi verir.

Öğretmen: 1. Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanmasında, uygulanmasında ve değerlendirilmesinde etkin görev alır. 2. Planlanan eğitim programlarını uygulamaya dönüştürür. 3. Bireyin gelişimine göre yeni bireysel eğitim programı önerileri hazırlar.

Aile: 1. Bireyselleştirilmiş eğitim programının geliştirilmesi sürecinde ihtiyaçlarını iletir. 2. Çocuğu ile ilgili hedeflerini ve planlarını belirtir. 3. Eğitim programının uygulanması sırasında çalışmalara etkin bir şekilde katılır, gerektiğinde eğitim araç gereç desteği sağlar.

Özel Eğitime İhtiyacı Olan Birey: 1. Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanışı sırasında kendi ihtiyaçları ve isteklerini belirtir. 2. Çalışmalara etkin biçimde katılır. 3. Değerlendirme sonrasında çıkan eğitim önlemi ve yöneltme kararında isteğini belirtir.

Rehber Öğretmen Psikolojik Danışman: 1. Bireyin özel eğitim ihtiyaçları doğrultusunda görüşünü belirtir ve bireye rehberlik yapar. 2. Bireyin gelişimini izler.

Özel eğitim değerlendirme kurulu Temsilcisi: 1. Birey için saptanan destek eğitim hizmetlerinin uygulanmasında rehberlik eder. 2. Bireyin gelişimini okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisi ile işbirliği içinde izler.

Eğitim Programları Hazırlamakla Görevlendirilen Öğretmen: 1. Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanmasında, uygulanmasında ve değerlendirilmesinde etkin görev alır. 2. Değerlendirme ölçekleri geliştirir. İhtiyaç duyulan araç-gerecin geliştirilmesi veya sağlanması için başkan ile eş güdümlü çalışır. 3. Bireyin gelişimine göre yeni bireyselleştirilmiş eğitim programı önerileri hazırlar. 4. Gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene danışmanlık yapar.

BEP ekibi görevlerini beş evrede gerçekleştirir: • 1. Değerlendirme öncesi çalışmalar • 2. Değerlendirme • 3. Yerleştirme • 4. Program geliştirme • 5. BEP'nın izlenmesi ve değerlendirilmesi

1. Değerlendirme öncesi çalışmalar • Gönderme sürecinin düzenlenmesi. • Ailenin haberdar edilmesi ve onayının alınması. • Ekipteki kişilerin bilgilendirilmesi. • Çocuğun değerlendirileceği alanların belirlenmesi. • Değerlendirme için gerekli ölçümlerin zaman çizelgesine bağlanması. • Toplantı zamanlarının belirlenmesi.

2. Değerlendirme • Özel gereksinimli öğrencinin performans düzeyini belirlemek üzere yapılan bir dizi ölçmeyi içerir. Değerlendirmenin yapılması için standart testler, ölçüt bağımlı testler, doğal gözlemler, anne baba, öğretmenle görüşme gibi teknikler izlenir. Bu tekniklere; önceki aşamada belirlenen gelişim alanları, çocuğun özrünün eğitsel performansa olası etkileri, yaşı, yaşadığı çevre, bu çevrede kullanılan dil gibi faktörler dikkate alınarak karar verilir. Gerekli ölçmeler yapıldıktan sonra elde edilen veriler yorumlanır.

3. Yerleştirme • Bu evrede, değerlendirme evresinde ulaşılan sonuçlara bağlı olarak çocuğun yerleştirileceği eğitim ortamına, gereksinim duyulan destek hizmetlere ve bunların sürelerine, zamanına ve kim tarafından yürütüleceğine karar verilir.

4. Program geliştirme • Bu evre iki temel aşamadan oluşmaktadır. Birincisi, programın hazırlanmasıdır. Değerlendirme aşamasında elde edilen verilere dayalı olarak (bu veriler öğrencinin performans düzeyini gösterir) öğrencinin bir yıl sonunda kazanacağı uzun dönemli amaçlara, kısa dönemli amaçlara, kullanılacak öğretim yöntemlerine ve materyallere karar verilir. Bunlar öğrencinin programına yazılır. İkinci aşama ise hazırlanan programın uygulanmasıdır.

5. BEP 'nin izlenmesi ve değerlendirilmesi • Bu evrede, öğrencinin bireyselleştirilmiş eğitim programında yer alan amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığını ve alınan kararların doğru olup olmadığını belirlemek, gerekirse değişiklikler yapmak için program izlenir ve değerlendirilir. • Sınıf öğretmeni, öğrenciyi akademik becerilerle ilgili değerlendirip bu konuda gereksinimleri, amaçları ve yöntemleri önerir. Okul rehber öğretmeni davranış sorunlarını belirleyebilir. Özel eğitim öğretmeni programın hem belli bölümlerinin uygulanmasından hem de programın izlenmesi ve değerlendirilmesinden sorumlu olabilir.

BEP Birimi Toplantıları NEDİR ? NE DEĞİLDİR? *Çocuk odaklıdır. *Karar verme sürecinin paylaşılmasıdır. *Sorunlara çözüm üretmeyi hedefler. *Tüm üyeler için rahat ve çekici bir ortamdır. *Herkesin bakış açısına ve görüşüne değer veren birlikteliktir. *Çocuğun geleceği ile ilgili iyimser ve olumlu bir yaklaşımdır. *Personel odaklı değildir. *Karşıtlıklar veya tartışma ortamı değildir. *Araştırma yapmak amacıyla bir araya geliş değildir. *Çocuk, personel ve aile açısından göz korkutucu bir ortam değildir. *Olumsuzluğa odaklanan bir yaklaşım değildir. *Problemin herkes adına uzmanlar tarafından çözüldüğü bir ortam değildir.

BEP TOPLANTISI HAZIRLANIRKEN NELER YAPILMALIDIR? • TOPLANTIDAN ÖNCE İÇİN BİRİM BAŞKANINA ÖNERİLER • Tüm üyeleri toplantı yer ve zamanı hakkında bilgilendirin. Bu bilgilendirmeyi yazılı olarak yapın, bilgilendirme notunun bir örneğini çocuğun BEP dosyasında bulundurun.

• Toplantıdan önce tüm izin ve onayları alın, ya da alınıp alınmadığını kontrol edin. Tüm birim üyelerine toplantı gündemini destekleyecek yazılı dokümanlarını yanlarında getirmek zorunda olduklarını bildirin.

• Tüm birim üyelerine toplantıda çocuğun güçlü yanlarının, gereksinimlerinin ve hedeflerinin tartışılacağını anımsatın. • Toplantıda gerekli olacak belge ve yazışmalar hazırlayın ya da hazırlanıp hazırlanmadığını kontrol edin.

• Toplantı öncesinde varolan raporlar ile ilgili hedefler gözden geçirin. • Yöneltme raporundan çıkarılan güçlü yanlar ve gereksinimlerle ilgili açık ve anlaşılır bir liste hazırlayın.

TOPLANTI GÜNDEMİNİ NELER OLUŞTURUR? • 1) Birim üyelerinin selamlaşması ve tanışması • 2) Toplantının amacının ve bir önceki toplantı tutanağının gözden geçirilmesi • 3) Özel eğitim ve BEP’e ilişkin hakların ve süreçlerin gözden geçirilmesi

• 4) Çocuğa daha önce bir BEP uygulanmışsa; • Değişimin sonuçları, • Gereksinimlerin birbirinden nasıl etkilendiği • Genel müfredat içinde çocuğun yetersizliğinin, katılımı ve gelişimi nasıl etkilediği

• 5) Bireyin performansının değerlendirilmesi • Genel müfredata göre nerede olduğu, • Çocuğun güçlü yanları, • Gereksinim öncelikleri, • Eğitimsel gereksinimleri, • Öğrenme özellikleri,

BEP HAZIRLANIRKEN • a)BEP geliştirme birimi üyeleri BEP’in amaç ve hedeflerini gerçekleştirmek için; • * Bireyin güçlü yönlerine ve sahip olduğu yeteneklere odaklanmalıdır. • * Sürekli iletişim içinde olmalı, işbirliği içinde çalışmaya önem vermelidir.

• b)Ders planları, bireyin BEP’ inde yer alan amaç ve hedefleri yansıtmalıdır. • c)Öğretim yöntemleri çeşitlilik oluşturmalıdır.

• d)izleme ve değerlendirme çalışmaları planlı olarak yapılmalıdır. • e)Destek hizmetler yöneltme raporunda belirtildiği şekilde verilmelidir.

• f)Bireyin toplum içindeki ortamlara katılımını desteklemek amacıyla düzenlemeler yapılmalıdır. • g)Özel eğitim gerektiren bireylere yönelik etkinlik gösteren sivil toplum örgütleriyle gerekli görüldüğünde işbirliği içinde çalışılmalıdır.

BEP GELİŞTİRME BİRİMİ BEP TOPLANTISINDAN SONRA NELERE DİKKAT ETMELİ • • Bu BEP’le ilgili görev limitlerimizi belirledik mi? Anne ve babanın yorum ve önerilerini aldık mı? Bu BEP’in tamamlanması için tarih belirledik mi? Bu BEP süreci tamamlanmışsa, sürecin sonlandırıldığını belirttik mi? • Tüm bunları açık ve anlaşılır bir dille yazdık mı?

HER ÜYENİN TOPLANTI SONRASI İÇİN KONTROL LİSTESİ • Toplantı hedefleri ile toplantıda ulaşılan sonuçlar uyumlu mu? Bana uygun olmayanları dile getirdim mi? • Bu BEP’in hedeflerini gerçekleştirmek için, gerek duyduğum materyali, geliştirmem gereken etkinlikleri ve başvurabileceğim kişileri belirledim mi? • Diğer birim üyeleri iletişim kurabiliyor muyum?

• • KARAR ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? KARAR ALIRKEN; Tüm üyelerin kararlara katılmasına özen gösterin. “Bu karara katılmayan var mı? ” sorusunu sorun. Katılmayan varsa, kararda ısrarcı olmak yerine, bir kez daha değerlendirin. Tüm bunlara karşın kararlara katılmayan üyenin katılmadığı kararla ilgili olarak fikrini yazılı olarak beyan etmesini sağlayın.

BEP NASIL DEĞERLENDİRİLİR? • BEP geliştirme birimi, üyelerin değerlendirme raporlarını alır ve BEP’ in amaçları doğrultusunda, bireydeki ilerlemeyi değerlendirir. • Bu değerlendirmeye göre, ilerleme kaydedilmişse BEP’ in sonraki amaçları belirlenir. Öngörülen süre içerisinde bireyselleştirilmiş eğitim programının uzun dönemli amaçları doğrultusunda ilerleme kaydedilememişse, ilerlemeyi sınırlandıran ya da engelleyen nedenler belirlenir. Bu nedenler şöyle sıralanabilir:

• 1. Öğrenciden kaynaklanan nedenler; • Öğrencinin uzun süren bir sağlık sorunu yaşaması, uyumunu güçleştiren psikolojik sorununun olması ve bu sorunlara çözüm getirebilecek uzman desteğinin, yazılı başvurulara rağmen bulunamamış olması vb.

• 2. Öğretim ile ilgili nedenler; • Amaçların uygun seçilmemiş olması, belirlenen öğretim yöntem ve tekniklerinin uygun olmayışı, belirlenen araç- gerecin sağlanamaması vb.

• 3. Ortamdan kaynaklanan nedenler; • Özel eğitim gereksinimi olan bireyin eğitim gereksinimine uygun ortam düzenlemelerinin yapılmamış olması vb. • 4. Destek hizmetleri ile ilgili nedenler; • Yöneltme raporunda belirtilmiş olan destek hizmetlerin ortamda sağlanamamış ya da yetersiz sağlanmış olması vb

• 5. Anne-babanın (yatılı kurumlarda ise grup ve etüt öğretmenlerinin) öğretim sürecindeki yeri ile ilgili nedenler; • Anne-babanın, öğrenci ile okul dışında, evde yapması gereken, öğretmen tarafından bildirilmiş çalışmaları yapmamış olması vb.

• 6. BEP geliştirme birimi ile ilgili nedenler; • Birimde görev alması gereken ve öğretime destek sağlayacak üyelerden birinin birimde olmamasının etkileri vb. • 7. Eğitim personeli ile ilgili nedenler; Eğitim ve öğretimi yapacak yeterli sayıda ve uygun nitelikte personelin olmaması ya da mevcut eğitim personelinin uygun program ve hizmet içi eğitimle desteklenmemiş olması vb.

• 8. Ekip ile ilgili nedenler; • Bireyin tanılama, değerlendirme ve yöneltme bilgilerini içeren dosyasının birime ulaşmamış olması, bireyin izlenmesi aşamasında ekibin uygun desteği sağlamamış olmasının etkileri vb • 9. Yerleştirme kararı ile ilgili nedenler: • Yöneltme raporuna uygun yerleştirmenin yapılmamış olması • vb.

ETKİLİ BEP İÇİN ÖNERİLER • • Çocuğun eğitsel performansını dikkate alın. Karar verme sürecini paylaşın! Sorunlara çözüm üretmeyi hedefleyin! Tüm üyeler için rahat, çekici ve kendilerini ifade edebilecekleri bir ortam hazırlayın!

• • • Herkesin bakış açısına ve görüşüne değer verin! Çocuğun geleceği ile ilgili iyimser ve olumlu yaklaşımlarda bulunun! Bireyi ve aileyi sürece katın! Kullanımı kolay bir format geliştirin! BEP yazarken, BEP’in uygulanmasında görev alacakların mutlaka sürece katılmış olmalarına özen gösterin! BEP yazımında açık ve anlaşılır bir dil, kısa ve öz ifadeler kullanın! Yapılabilecekler konusunda gerçekçi olun! Tüm toplantılarda kayıt (yazılı kayıt, teyp kaydı vb. ) tutun!

• BEP’in bir ekip işi olduğunu unutmayın! • Tüm formları saklayabileceğiniz ve bilgileri kaydedebileceğiniz bir BEP dosyası oluşturun!

• ÖZEL EĞİTİMDE DEĞERLENDİRME NEDİR? • Değerlendirme çocukların akademik, davranışsal ya da fiziksel özelliklerini belirlemek ve bu özelliklere göre kararlar vermek amacıyla veri toplama sürecidir.

DEĞERLENDİRMEDE KULLANILAN KAYNAK VE YÖNTEMLER *Sevk etme (gönderme) formu *Okul kayıtları (karne, ruhsal dosya…. v. s) *Standart testler (zeka, başarı, kişilik…. v. s) *Gelişimsel ölçekler *Kaba Değerlendirme Formları *Kontrol Listeleri

*Ölçüt bağımlı testler *Gözlem *Görüşmeler *Çalışma örnekleri *Danışma *Aile görüşmeleri *Ölçüt bağımlı değerlendirme sonuçları *Doktor raporları *Sınıf/ev/çevre gözlemleri *Hazırladığı ödevler *Öğretmen raporları ve görüşmeleri *Standart test sonuçları *Okul personelinin veya ailenin yaptığı gözlemler *Öğrencinin kendisinden alınan bilgiler

AKADEMİK PERFORMANS *Ölçüt bağımlı testler *Kaba Değerlendirme Formu *Kontrol Listeleri *Norm bağımlı testler *Öğretmen raporu *Olay kaydı *Sınıf içi çalışma örnekleri *Anne –baba görüşmeleri *Öğretmen Görüşmeleri *Gözlem

SOSYAL - DUYGUSAL DURUM *Anne –baba görüşmeleri *Öğretmen görüşmeleri *Gözlem *Öğrencilerle görüşme

MOTOR BECERİLERİ *Standart testler *Ölçüt bağımlı testler *Kontrol listeleri *Gözlem *Olay kaydı

İLETİŞİM DURUMU *Standartlaştırılmış alıcı/ifade edici dil testi *Yapılandırılmamış karşılıklı konuşma *İşaret/sözel becerilerin gözlemi *İşitsel süreç(gelişimseltıbbi geçmiş) *Odyometrik değerlendirme

İŞİTME *Odyolojik inceleme *Öğretmen görüşmesi *Aile görüşmesi

GÖRME *Optometrik inceleme *Snellen tarama testi *Klinik gözlem *Öğretmen görüşmesi *Aile görüşmesi

FİZİKSEL *Fiziksel muayene *Tıbbi geçmiş

PERFORMANS RAPORU YAZIMI Elde edilen bütün bilgilerden sonra, çocuğun düzeyini özetlemek gerekir. Bu özet, çocuğun yapabildiklerine ilişkin eğitsel bildirimleri oluşturur.

Bu özet; *Öğrenciye ilişkin güncel bilgileri içermelidir. *Çocuğun yaptıkları açık ve belirgin bir şekilde, hangi sıklıkta ve ne kadar doğru yaptığı belirtilmelidir. *Öğrencinin yaptıkları özetlenirken; kazanmış olduğu davranışlar ve kazanması gereken davranışlar, ihtiyaçlar yazılmalıdır. *Öğrencinin zayıf olduğu alanlar belirtildiği gibi güçlü olduğu alanlarda belirtilmelidir Çocuğu ve yaptıklarını betimlemek için hiçbir zaman etiketler kullanılmamalıdır. Örneğin “hiperaktif”, “hafif öğrenme güçlüğü”, “pasif saldırgan”, “kişilik bozukluğu”, “zihin engelli”, “az gören”… *Bunlar standartlaştırılmış testlerin sonuçlarıdır. *Bu ifadeler dosyada yer alabilir ama eğitsel performansın özetlendiği bölümde olmamalıdır. Çocuğun yetersizliğinden hangi eğitim alanlarının etkilendiği açıkça belirtilmelidir.

Performans Düzeyi Örneği: Öğrencinin şu anki performans düzeyi : U. Emre, 12 yaşında bir erkek öğrencidir. Emre konuşamamakta iletişim ihtiyaçlarını jest ve mimiklerle karşılamaktadır. Kişisel bakım ve temizlik becerilerine, giyinme-soyunma becerilerine sahiptir. Tuvalet ihtiyaçlarını bağımsız olarak giderebilmektedir. Kendini, yakın çevresini tanıtabilmektedir. Hava sıcaklığına uygun giyinebilmektedir. Havada-karada olan doğa olaylarını ayıt edebilmektedir. Emre renk, şekil, zıtlık, yer, yön ve konum bildiren kavramları ayırt edebilmektedir. Rakamları ayırt edebilmekte ve tek basamaklı bir sayı ile tek basamaklı bir sayıyı doğru olarak toplayabilmektedir. Sesin kaynağını bulabilmektedir. Nefes kontrolü çalışmaları yapma, dinleme-izleme becerilerine sahiptir. Yazı araç-gereçlerini kullanabilmektedir. Çizgi çalışmaları yapma, sözcük yazma becerilerine sahiptir. Kendinin ve yakın çevresindeki kişilerin adlarını yazabilmektedir. Renkleri ayırt etmektedir. Boyama yapma, kağıt katlama, malzeme yapıştırma ve kağıt kesme becerilerine sahiptir. Vücudunun bölümlerini hareket ettirebilmektedir. Yerinde dönüşler yapma, top yuvarlama, spor araç-gereçlerini kullanma becerilerine sahiptir. Taşıtları-taşıtları kullananları ayırt edebilir. Yayayı-yolcuyu gösterebilmektedir.

U. D. A K. D. A

YAPMASI GEREKENLER K. D. A. YAPABİLDİKLERİ

KDA ÖRNEĞİ OKUMA YAZMA UDA KDA Emre yıl sonunda ilk okuma yazma becerilerini kazanır. 1. Tümce yazma çalışmaları yapar. (4/5) 2. Tümceyi sözcüklerine ayırır. (4/5)

MATEMATİK K. D. A UDA Emre yıl sonunda İki basamaklı doğal sayıları ayırt eder. 1. Doğal sayı kartları içinden, gösterilen iki basamaklı doğal sayının aynısını gösterir. (4/5) 2. Doğal sayı kartları içinden, söylenen iki basamaklı doğal sayıyı gösterir. (4/5) 3. Gösterilen iki basamaklı doğal sayısının kaç olduğunu söyler. (4/5) 4. İki basamaklı bir doğal sayıyı onluk ve birliklerine ayırır. (4/5)

Bir Öğretim Planında Yer Alması Gereken Unsurlar *Öğrencinin adı *Öğretmenin adı *Öğretim programının adı *Öğrencinin genel performans düzeyine ilişkin özet ifadeler *Davranış ölçütü *Öğrenme ortamı *Oturum sayısı *Materyal *Öğretim amaçları *Öğretim basamakları *Öğretim yöntem ve teknikleri *Destek hizmetler-Ek hizmetler *Değerlendirme-veri toplama teknikleri

BEP Planında İlerlemeyi Engelleyen Nedenler *Öğrenciden kaynaklanan nedenler; *Öğretim ile ilgili nedenler; *Ortamdan kaynaklanan nedenler; *Destek hizmetleri ile ilgili nedenler; *Anne-babanın (yatılı kurumlarda ise grup ve etüt öğretmenlerinin) öğretim sürecindeki yeri ile ilgili nedenler; *BEP geliştirme birimi ile ilgili nedenler; *Eğitim personeli ile ilgili nedenler; *Ekip ile ilgili nedenler; *Yerleştirme kararı ile ilgili nedenler.

TÜM HİZMET PLANLARI Tüm hizmet planı, BEP’in bireysel öğretim planlarını da kapsayacak şekilde hazırlanmasıdır. Tüm Hizmet Planının; Birinci kısmı: Bireyselleştirilmiş Eğitim Programından, İkinci kısmı: Bireyselleştirilmiş Öğretim Planından oluşur

Tüm Hizmet Planlarının Hazırlanması Tüm hizmet planı; özel eğitime ihtiyacı olan öğrenci için hazırlanan bireyselleştirilmiş eğitim programının yer verildiği bir formdur. Bu amaç için farklı şekillerde hazırlanmış formlar kullanılmaktadır.

Tüm Hizmet Planlarında Yer Alan Öğeler Kimlik Bilgileri: BEP hazırlanan öğrenciye ve ailesine ait, yaş, cinsiyet, özür, adres ve telefon numarası gibi kısa bilgilerin bulunduğu bölümdür. Tıbbi Bilgiler: Burada öğrencinin sağlık durumuna, ilaç kullanıp kullanmadığı, kullanıyorsa hangi ilacı ne sıklıkta ve ne şekilde kullandığı, ne gibi önlemler alınması gerektiğine dair bilgiler yer almadır. Düzenlemeler ve Hizmetler: Bu bölümde öğrenci için söz konusu olan yerleştirme türü, eğitsel düzenlemeler ve gerekli destek hizmetler ve bu hizmetlerin başlama ve bitiş tarihleri yer alır. Performans Düzeyi: Öğrencinin tüm program alanlarına ilişkin çok kısa biçimde performans düzeyinin açıklandığı bölümdür. İlerleme Raporu: Her program alanının ayrıntılı olarak ele alındığı bu bölümde, öğrencinin o alandaki performans düzeyi, uzun dönemli amaçlar, değerlendirme yöntemleri, kısa dönemli amaçlar, bu amaçların gerçekleşip gerçekleşmediğini belirlemek üzere hazırlanmış ilerleme rapor tablosu ve yorumlar yer almaktadır.

BEP’ in Değerlendirilmesi BEP yukarıda da değindiğimiz gibi en az yılda bir kere sorumlu kişiler ve BEP ekibi tarafından değerlendirilmelidir. Değerlendirme için temel bilgi kaynağı, izleme yoluyla toplanan bilgilerden oluşur. Değerlendirmenin ilk temel amacı, BEP’ in çocuk üzerindeki etkisine bakmaktır. İkinci amaç, Ekibin etkili ve verimli işleyip işlemediğinin değerlendirilmesidir.

İzleme ve Değerlendirme Süreci BEP’ uygun bir zaman ve ölçütle değerlendirmek gerekmektedir. Zamanı belirlerken ; amaç ve hedeflerin belirlenen zamanda gerçekleşmesi, sağlanan özel eğitim programı ve ilgili hizmetlerin başlangıç ve bitiş tarihlerinin planlanmış olması gerekir. Çünkü her amaca farklı sürelerde ulaşılır ve bazı problemler farklı sürelerde çözüme kavuşabilir. Karar sürecinde, amaç ve hedefler için değerlendirme ölçütlerinin ne olacağına karar verilmelidir. Ölçüt çocuğun objektif olarak değerlendirilmesini sağlamalıdır. Değerlendirme ölçütü BEP ekip üyelerinin tamamlanan amaç ve hedeflerinin ne ölçüde gerçekleşip gerçekleşmediğinin bilmesini sağlamadır.

Örnek Formlar

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMI (BEP) FORMU Öğrencinin Adı-Soyadı: Bep Hazırlama Tarihi: Sınıfı: Bep Birim Üyeleri: Öğrencinin şu anki performans düzeyi: Ancak; Uzun Dönemli Amaçlar Kısa Dönemli Amaçlar Ölçüt Başlamave Bitiş Tarihleri Sorumlu kişi

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM PROGRAMI (BÖP) FORMU Öğrencinin Adı ve Soyadı: Ünite/ Konu Öğrencinin Performans Düzeyi Uzun Dönemli Amaç Kısa Dönemli Amaç Öğretimsel hedef Öğretim Süreci A) Öğretimin Yapıldığı Yer B) Araç-Gereçler C) Öğretimde Kullanılan Yöntemler/Teknikler D) Süre E) Dersin İşlenişi F) Değerlendirme Sınıfı: Öğretmenin Adı ve Soyadı:

BÖP DEĞERLENDİRME FORMU Öğrencinin Adı-Soyadı: Kısa Dönemli Hedef: Çalışma Yeri: Araç-Gereçler: Öğretimin Başlama-Bitiş Tarihi: Öğretimsel Hedefler Başlangıç Değerlendirmesi Değerlendirme sistemi: 1. Oturum +: Bağımsız M: Model olma * Değerlendirme ve oturum sıkılıkları artabilir. 2. Oturum 3. Oturum S: Sözel yardım F: Fiziksel yardım

TÜM HİZMET PLANI KİMLİK BİLGİLERİ ÇOCUĞUN ANNENİN Adı-soyadı Adı Soyadı Doğum tarihi Yaşı Mesleği Özür Türü Adresi Tıbbi Bilgiler: İşitme: Görme: İlaç kullanımı: Fiziksel durumu: Eğitim Hizmetleri: Yerleştirileceği Ortam Destek Hizmetler Eğitim Hizmetlerinin süresi ve sorumluları Hizmet türü Süresi Sorumlusu Tarih: BABANIN

Performans Düzeyi: Uygulanan Değerlendirme Araç ve Yöntemleri: A. AKADEMİK BECERİLER Bulunduğu var olan seviye: Yetenekler/beceriler: İhtiyaçlar: ; A. İLETİŞİM BECERİLERİ: Bulunduğu var olan seviye: Yetenekler/beceriler: İhtiyaçlar: A. SOSYAL YAŞAM BECERİLERİ Bulunduğu var olan seviye: Yetenekler/beceriler: İhtiyaçlar: D. MOTOR BECERİLER Bulunduğu var olan seviye: Yetenekler/beceriler: İhtiyaçlar: E. OYUN VE SANAT ETKİNLİKLERİ Bulunduğu var olan seviye: Yetenekler/beceriler: İhtiyaçlar: A. GÜNLÜK YAŞAM BECERİLERİ: Bulunduğu var olan seviye: Yetenekler/beceriler: İhtiyaçlar: A. SOSYAL BECERİLER Bulunduğu var olan seviye: Yetenekler/beceriler: İhtiyaçlar: A. DAVRANIŞ PROBLEMLERİ

Uzun Dönemli Amaç: Gelişim Alanı: KDA Öğretim Teknikleri Araçlar Sorumlu Değ. Tekniği Başarı tarihi Uzun Dönemli Amaç: Gelişim Alanı: KDA Öğretim Teknikleri Değerlendirme Tekniği Başarı tarihi

Değerlendirme: Hizmet yeri ve süresi Bep Geliştirme ekibi: Özel eğitim sınıf öğretmeni Rehber öğretmen Okul yöneticisi Diğer uzmanlar Annesi Babası Gelişim alanı Başarıldı Ad-soyadı Gelişme var Başarılamadı Yorum İmza BEP’ini inceledim. Bu şekilde onaylanmasını istiyorum.

EK 1: BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMI (BEP) FORMU Öğrencinin Adı-Soyadı: A. . . BEP Hazırlama Tarihi: 15 Eylül 2001 Sınıf: İş Eğitimi 1 A BEP Birimi Üyeleri: . . . . Öğrencinin şu anki performans düzeyi: A, 25 yaşında bir kız öğrencidir. A, işlevsel akademik becerileri kazanmıştır. Basit düzeyde okuma-yazma yapabilmekte, sayıları okuyup yazabilmektedir. A, paraları tanımakta ve değişimini yapabilmektedir. A, özbakım becerilerine sahiptir. A, mesleki becerilerden sadece ağaç işlerine ilişkin becerileri kazanmıştır. Ancak mesleki becerilerden sineklik yapma; giyecek bakımı ve ev idaresine ilişkin becerilerden ütü yapma; toplumsal yaşama katılım becerilerinden bağımsız olarak okuldan eve/evden okula gidip/gelme ve tüketicilik becerilerinden nakit para ile alış veriş yapma becerilerinde sınırlılığa sahiptir. Uzun Dönemli Amaçlar Kısa Dönemli Hedefler ve Ölçütler Başlama-Bitiş Tarihleri Sorumlu Kişi 1. A, bağımsız olarak giyecekleri ütüler. 1. 1. A, ütü yapmak için gerekli hazırlıkları yapar. (4/5) 1. 2. A, mendil, havlu gibi düz parçaları ütüler. (4/5) 1. 3. A, gömlek, tişört gibi giyecekleri ütüler. (4/5) 1. 4. A, pantolon, elbise gibi giyecekleri ütüler. (4/5) 1. 5. A, kendisine verilen her türlü giyeceği ütüler. (4/5) 1. 1. Sınıf öğretmeni 1. 2. Sınıf öğretmeni 1. 3. Sınıf öğretmeni 1. 4. Sınıf öğretmeni 1. 5. Sınıf öğretmeni 2. A, bağımsız olarak telden sineklik yapar. 2. 1. A, telden sineklik yapmak için gerekli malzemeleri hazırlar. (4/5) 2. 2. A, sineklik yapacak tele uygun şekli verir. (4/5) 2. 3. A, sineklik yapacağı iplere şekillendirdiği telleri dizer. (4/5) 2. 4. A, dizdiği telleri ahşaba bağlayarak sinekliği tamamlar. (4/5) 2. 1. İş-teknik öğretmeni 2. 2. İş-teknik öğretmeni 2. 3. İş-teknik öğretmeni 2. 4. İş-teknik öğretmeni 3. A, bağımsız olarak okuldan eve/evden okula dolmuşla gider/gelir. 3. 1. A, bağımsız olarak okuldan eve giderken bineceği dolmuş durağına gider. (4/5) 3. 2. A, bağımsız olarak dolmuşa biner. (4/5) 3. 3. A, bağımsız olarak dolmuştan iner. (4/5) 3. 4. A, bağımsız olarak dolmuştan indiği yerden eve gider. (4/5) 3. 5. A, bağımsız olarak dolmuşla evden okula gider. (4/5) 3. 1. ÖE öğretmeni 3. 2. ÖE öğretmeni 3. 3. ÖE öğretmeni 3. 4. ÖE öğretmeni 3. 5. ÖE öğretmeni 4. A, bağımsız olarak bir mağazadan nakit para ile alış veriş yapar. 4. 1. A, bağımsız olarak alış veriş yapacağı mağazaya gider. (4/5) 4. 2. A, mağazadan alacağı nesnelerin yerini bulur. (4/5) 4. 3. A, mağazadan alacağı nesneleri seçerek alır. (4/5) 4. 4. A, mağazadan alacağı nesnelerle birlikte kasaya gider. (4/5) 4. 5. A, mağazadan alacağı şeylerin ücretini nakit olarak öder. (4/5) 4. 6. A, mağazadan çıkar. (4/5) 4. 1. Sınıf öğretmeni 4. 2. Sınıf öğretmeni 4. 3. Sınıf öğretmeni 4. 4. Sınıf öğretmeni 4. 5. Sınıf öğretmeni 4. 6. Sınıf öğretmeni

EK 2: BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM PROGRAMI (BÖP) FORMU Öğrencinin Adı-Soyadı: A. . . B. . . Sınıfı: İş Eğitimi 1 A Öğretmenin Adı-Soyadı: . . . Ünite/Konu Giyeceklerimiz Öğrencinin Performans Düzeyi A, giyecekleri ütüler becerisini bağımsız olarak yapamamaktadır. Ancak ütü yaparken kullanılacak malzemeleri sözel olarak ifade edebilmektedir. Uzun Dönemli Amaç Bağımsız olarak giyecekleri ütüler. Kısa Dönemli Hedef A, ütü yapmak için gerekli hazırlıkları yapar. Öğretimsel Hedef (Beceri öğretimi olduğu için tüm öğretimsel hedefler tek bir BÖP üzerinde verilecektir. ) Öğretim Süreci A) Öğretimin yapıldığı yer B) Araç-gereçler C) Öğretimde kullanılan yöntemler/teknikler D) Süre E) Dersin işlenişi F) Değerlendirme Yaşam evi. Ütü, ütü masası, ütülenecek giyecek. Doğrudan öğretim. 20 dakika. Çalışmaya başlarken öğrencinin dikkati çekilecek, çalışmanın amacı, uyması gereken kurallar ve çalışmayı bitirdiğinde kazanacağı ödül öğrenciye söylenecek ve çalışmada kullanılacak araç-gereçler tanıtılacaktır. Daha sonra ana yönerge verilecek ve öğrencinin tepki vermesi beklenecek, öğrenci becerinin basamaklarını yerine getiriyorsa ödüllendirilecek, yerine getiremiyorsa uygun ipucundan başlanarak, yardımla öğrencinin basamakları yerine getirmesi sağlanacaktır. Daha sonra öğrencinin her beceri basamağındaki durumu BÖP Değerlendirme Formu'na kaydedilecektir. BÖP değerlendirme formu kullanılarak başlangıç, öğretim süreci ve izleme değerlendirmesi yapılacaktır.

EK 3: BÖP DEĞERLENDİRME FORMU Öğrencinin Adı_Soyadı: A. . . . B. . . Kısa Dönemli Hedef: A, ütü yapmak için gerekli hazırlıkları yapar. Çalışma Yeri: Yaşam evi. Araç-Gereçler: Ütü, ütü masası, ütülenecek giyecek. Öğretimin Başlama-Bitiş Tarihi: Eylül-Ekim 2001. Öğretimsel Hedefler Başlangıç Değerlendirme si 1. Oturum 2. Oturum 3. Oturum 4. Oturum 5. Oturum 1. Ütü yapacağı yere (yaşam evine) gider. 2. Ütü masasını alır. 3. Ütü masasını yere koyar. 4. Ütü masasını işlem basamaklarına göre açar. 5. Ütüyü alır. 6. Ütü masasının üzerine bırakır. 7. Gerekliyse ütüye su koyar. 8. Ütünün fişini prize takar. 9. Ütüleyeceği giysiye göre ütüyü ayarlar. 10. Ütünün ısınmasını bekler. Değerlendirme sistemi: +: Bağımsız M: Model olma S: Sözel yardım F: Fiziksel yardım 6. Oturum 7. Oturum 8. Oturum