BENLK GELM AA CEYLAN LKOKULU REHBERLK SERVS GELM

BENLİK GELİŞİMİ AĞA CEYLAN İLKOKULU REHBERLİK SERVİSİ

GELİŞİM ÖZELLİKLERİ (6 -7)-11 yaş çocuğu; Okul çağı çocuğun ailesinden çıkıp dış dünyaya açıldığı; Toplumsal çevreye iyice karıştığı bir dönemdir.

1. , 2. , 3. sınıf çocuğunun gelişim özellikleri • Çok etkin ve hareketlidir. • Oyun hala öğrenmek için en etkili yoldur. Elleri ile çalışmaktan keyif alır. (Yaparak-yaşayarak) • Yaşına göre sorumluluklar alabilir. • Mizah duyguları gelişmeye başlar. • Kolaylıkla gururu zedelenir. • Somuttan soyuta geçmeye başlar. • Para ile ilgilenmeye başlar. • Böcek ve hayvanlara karşı büyük bir ilgi vardır. • İyilik ve kötülük kavramları genişler ve genelleşir. • Yetişkinlerin görüşlerini önemser. İlgi merkezi olmak ister • Sevilmek, değer verilmek ve başarılı olmak bu dönemin en temel ihtiyacıdır.

4. -5. sınıf çocuğunun gelişim özellikleri • • • Göz –el ilişkisi gelişmiştir. Arkadaşlıklar daha anlamlı hale gelmeye başlar. Dikkatini daha uzun süre yoğunlaştırabilir. Spor ve çeşitli etkinliklere karşı ilgi ve eğilimi artar. Yaptığı işler konusunda titiz davranır. Yavaş yetişkinleri eleştirmeye başlar. İlgi alanları belirmeye başlar. Artık anne babadan daha bağımsızdır. Hızlı boy uzamaları görülebilir. Daha fazla sorumluluk alabilir.

BENLİK GELİŞİMİ • Benlik kavramı, bireyin kendini algılama şekli, kim ve ne olduğuna, kimliğine ilişkin düşüncesidir. Kendisi hakkındaki duygu, düşünceleri ve kendisi için önemli olan şekillerde başarılı olma yetisidir. Kısaca kendinden ve özelliklerinden memnun olmasıdır.

• Benlik kavramı, bir çocuğun sadece kendi algılamaları ve beklentileri ile oluşmaz. Çevresinde anababası, öğretmenleri, arkadaşları v. s. hakkındaki düşüncelerinden ve ona karşı olan davranışlarından etkilenir.

• Yüksek benlik saygısına sahip olan çocuk, kendisini gerçekçi hedefler koyabilen ve bunları gerçekleştirebilen yetenekli birey olarak algılayacaktır. Düşük benlik saygısına sahip olan çocuk okulda ve hayatının kalanında kapasitesinin daha altında başarılar hedefleme eğiliminde olacaktır.

• Düşük benlik saygısına sahip olan çocukların çoğu, hayattaki başarılarının büyük bölümünü kendi kontrollerinin dışındaki diğer etkenlere dayandırırlar. Bu nedenle kendilerine olan güvenleri azalır. Gelecekte başarılı olma şanslarını azaltırlar. Örn: ’Kötü bir gün geçirdim. ’ ‘Öğretmen benden hoşlanmıyor’ gibi.

• Yüksek benlik saygısı olan çocuk, başarılarını büyük ölçüde kendi emeği ve becerisi olarak görür. Kendi kontrol duygusunu hisseder ve başarısızlığa uğradığında daha iyisini yapmak için motive olur. Hatalarını kabul eder başkalarını suçlamaz.

DÜŞÜK BENLİK SAYGISI OLAN BİR ÇOCUĞUN TİPİK ÖZELLİKLERİ • Görevden, denemeden kaçınır. Bu tepki başarısızlık kaygısı ve güçsüzlük belirtisidir. • Bir oyuna ödeve başladıktan kısa bir süre sonra bırakır. • Bir oyunu kaybedeceğine veya başarısız olacağına inandığında yalan söyler. • Sıkça mazeret bulur.

• Okulda ki notları düşer veya alışılagelmiş tüm etkinliklere karşı ilgisini kaybeder. • Sosyal olarak geri çekilir, arkadaşlarıyla olan ilişkisini kaybeder yada azaltır. • Kendine yönelik eleştiriler yapar. ’kimse beni sevmiyor’ ‘ben çirkinim’ gibi. • Övgü ve eleştirileri kabul etmede güçlük yaşar.

• Diğer insanların kendisi hakkındaki düşüncelerinden ve olumsuz akran davranışlarından aşırı derecede etkilenir. • Evde ya aşırı derecede yardımcıdır yada hiç yardım etmez.

SAĞLIKLI BENLİK DEĞERİ İÇİN ANNE BABAYA ÖNERİLER • • Emniyet duygusu Ait olma duygusu Amaç duygusu Kişisel yeterlilik ve gurur Güven duygusu Sorumluluk duygusu Katılımcılık duygusu

• Kendini kontrol etme ve disiplin duygusu • Cesaretlendirme, destekleme ve takdir duygusu • Hataları ve başarısızlıkları kabullenme duygusu • Aileye ait olmanın getirdiği benlik değeri

ÖZEL ZAMAN UYGULAMASI • Anne ve babanın, çocuğa haftada en az bir saat önceden belirlenmiş ve planlanmış bir etkinlik düzenlenmesidir. Bu süre içinde, çocuk ile anne baba keyifli bir zaman geçirmeyi amaç edinmelidir. Anne-baba özel zaman uygulaması sırasında dersler, notlar ve okul hakkında konuşmazlar.

• Anne ve babanın çocuğuyla nitelikli bir zaman geçirmesi aile içinde pozitif bir ortamın oluşmasında yardımcı olur. Çocuğun benlik saygısı gelişimine katkıda bulunur. Dersler dışında birlikte vakit geçirmek çocuğun rahatlamasını, anne babayla iyi ilişkiler kurmasını, kendini önemli ve değerli hissetmesine yardımcı olur.

ÖVGÜ • Çocuğunuzu bir hafta gözlemleyin. • Kendi kişiliğiniz, sosyal-kültürel bakış açısına uygun beğendiklerinizi not edin. • Beğenilen özelliğini gördüğünüzde takdir edin.

ÇOCUĞUN OKUL VE DERSLERİNİ NASIL TAKİP EDELİM? • Çocuğunuzun okulunu belli aralıklarla ziyaret edin. • Çocuğunuzun ilgisi ve okuldaki durumunu takip edin. • Başarısızlıklarda hemen öfkenizi belli etmeyin. • Ders çalışma yöntemlerini öğrenin. Vb. .

• Çocuğunuzla nasıl başarılı olabileceği konusunu bulup birlikte planlama yapın. Bu yöntemle çocuğunuzla sağlıklı iletişim kurup onun kendine olan güveni artırmasına yardımcı olabilirsiniz. çözümü de kendisi bulmuş olur.

• İLKÖĞRETİM ÇAĞI ÇOCUKLARINDA SIK GÖRÜLEN SORUNLAR

İLKÖĞRETİM ÇAĞI ÇOCUKLARINDA SIK GÖRÜLEN SORUNLAR • YALAN SÖYLEME • YALAN; bir insanın suçlanmadan kaçınmak, ödüllendirilmek ya da birine zarar vermek için, bir başka insanı açıkça yanıltma çabalarıdır. • 6 yaşından küçük çocuklar, gerçekle hayali birbirinden ayırmakta zorlanırlar. • Çocuk 8 -9 yaşına ulaştığında gerçekle kurmaca arasındaki farkı anlar.

ÇOCUK NEDEN YALAN SÖYLER • Uygunsuz davranışı anne-babadan veya otorite sahibi kişiden gizleme, • Kendisini suçsuz göstermek için sorunlu bir duruma ilişkin gerçekleri bilerek çarpıtma, • Ana-baba ya da öğretmenin ilgisini çekmeye çalışmak , • Baskıcı eğitim, konulan aşırı kurallardan bunalma yalana neden olabilir,

ÖNERİLER (Yalan) • Anne-babalar yüksek beklentilerle çocuğu yeteneğinin üzerinde zorlamamalıdırlar. • Baskıcı davranmaktan, koyduğumuz kurallarla çocuğu sıkmaktan kaçınalım. • Çocuğu başka çocuklarla kıyaslamaktan kaçınalım. • Çocuklara isteklerini, sıkıntılarını, kaygı ve endişelerini konuşmaya, onları dinlemeye istekli olduğumuzu belirtelim. • Çocuğa dürüst davranarak olumlu model olalım.

ÇOCUKLAR NEDEN ÇALAR • Bazı çocuklarda mülkiyet kavramı yerleşmediğinden almakta sakınca görmemesi, • Çocuğun sevilmediğini düşünmesi, • Ana-babanın kendisine olan sevgisini yitirdiğini düşünmesi, • Olumsuzda olsa ana-babanın ilgisini çekmeyi düşünmesi • Çalınan parayla arkadaşlarına hediyeler almak istemesi ve bu yolla girmek istediği arkadaş grubuna katılmak düşüncesi, • Eve getirdiği nesnelerin denetlenmiyor olması • Ana-babadan, arkadaşlarından öç almak istemesi.

NELER YAPILABİLİR (Çalma) • Çocuklara mülkiyet kavramı verilmelidir. • Çocuğa yeteri kadar sevgi ve destek verilmelidir. • Çalmalar karşısında soğukkanlı olunmalı, aşırı suçlamalar, acımasız dayaklar uygulanmamalıdır. • Çocukların ilk çalmalarında anababaların, öğretmenlerin bağışlayıcı davranmaları gerekir. • Alışkanlık haline gelmemesi için nedenleri araştırılmalıdır.

SALDIRGANLIK • Dıştan gelen baskıların büyük olması, çocuğun tepkisini de arttırır, dayağın çok kullanıldığı evlerden saldırgan çocuklar çıkar, • Kendisini ana-babanın karşısında güçsüz gören çocuk tepkisini başkalarına şiddet uygulayarak gösterir, • Saldırganlık çoğu kez kendini gösterme, kabul ettirme isteğinden doğabilir, • Erkek çocuklarda daha sıklıkla görülmektedir, • Saldırgan çocuk temelde güvensiz çocuktur, • Özsaygısı azdır, kabadayılık gösterisiyle kendini güçlü olduğuna inandırmaya çalışmaktadır, • Bu çocuklar insan ilişkilerini “ezmezsen ezilirsin” biçiminde yorumlarlar.

ÖNERİLER (saldırganlık) • Ana-baba, öğretmenler olarak çocuklara saldırganlık örneği olunmamalıdır, • Dayak atılan çocukta düşmanlık hisleri gelişebilir, • Çocuklar öfkeli, heyecanlı iken etkilenme olmamaktadır. Çocuğun sakinleşmesi beklenmeli, daha sonra davranışının sebepleri üzerinde konuşulmalıdır, • Çocukların fazla olan enerjilerinin boşaltılması için spor etkinliklerine yönlendirilmeleri uygun olur, • Grup etkinliklerine teşvik edilmeli ve katılımları sağlanmalıdır.

TIRNAK YEME • • NEDENLERİ İç gerginliği, güvensizlik. Aile içinde aşırı otorite, sürekli eleştirme İlgisizlik Onay görmeme

NELER YAPILABİLİR • • (tırnak yeme) Zorlanmamalı. Yeni etkinlikler bulunmalı(Sakız, tv. sinema) İsterse bırakabileceği öğretilmeli. Kızgınlık aracı olarak kullanıyorsa bu tespit edilip kızgınlık anında dikkati başka yöne çekilmeli.

KEKEMELİK Bir konuşma bozukluğudur. Psikolojik streslerin yoğun olduğu durumlarda artar. Konuşma çok yavaş ve hızlı olabilir. Şarkı söylerken şiir okurken kekeme olmaz. 2 -3 -5 yaşlarında gecici, 7 yaşından sonra daha kalıcıdır. Başlangıcında KORKU önemli bir etkendir. Aşırı titiz ve kuralcı anne-baba tutumları önemli etkendir.

ÖNERİLER (kekemelik) • Düzgün konuşmaya zorlanmamalı. • Konuşurken sözünü kesmeden dinlemeli. • Ailenin aşırı titiz, denetimci, ve kuralcı tutumu gevşetilmelidir. • Çocuğun olumlu yönleri bulunup dikkat ve ilgisi bunlara çevrilerek kekemeliğin önemsiz olduğu öğretilmelidir. • Çoğunlukla ergenlik çağında geçer.

TİK Beden Kaslarında irade dışı beliren aralıklı kasılmalardır. Göz kırpma, burun kıvırma, dudak oynatma, kaş kaldırma, burun çekme vb. görülür. TİK genel tedirginliğin bunaltı ve kaygı durumunda belli bir kasın kasılmasının dışa vurması olarak yorumlanır. Stresle artar. Erkeklerde daha fazla görülür.

ORTAYA ÇIKMA NEDENLERİ (TİK) Kekemelik gibi tik de duygusal durumla ilgilidir. Titiz ve kuralcı anne-baba tutumlarında daha fazla görülür. Bir ameliyat, bir tokat, ürkütücü bir olaya tanık olma, kazalar buna yatkın çocuklarda tetikleyici olabilir.

ÖNERİLER Çocuğun tikine dikkat çekilmemeli. Bu azalma yerine artışa sebep olur. Çocuğun yorgun saatlerinde atış olur. Aktivitelerini ayarlarken yorgunluğu göz önünde tutulmalıdır. Çocuk tikini kısa süre durdurabilir. Ancak buna zorlanırsa gerginlik ve iç sıkıntısı duyar tiki artar. Bunun yerine çocuğu tedirgin eden nedenlerin bulunup çıkarılması ve düzeltici değişikliklere gidilmesi daha uygun olur. Tikler ergenlikte kendiliğinden geçebildiği gibi uzayanlar da olabilir. Nedenleri araştırılıp hekime başvurulmalıdır.

ONA GÖSTERECEĞİNİZ • Sürekli olumsuz eleştiri; Dünyayı olumsuz görmesine • Sürekli öfkeli tepkiler ; Kin tutmasına • Aşağılanma ; Öfkeyi ve kendini değersiz hissetmesine neden olacaktır • HOŞGÖRÜ ; Kendini önemli hissetmesini ve sabrı • DOSTLUK ; Güven duymasını • ÖVGÜ ; Kendini değerli hissetmesini ve sevmeyi • ADALETLİ DAVRANMANIZ; Adil olmasını sağlayacaktır.

TEŞEKKÜRLER