BELRTELER ZARFLAR Kitabnzda sayfa 194 195 retmen Ayfer

BELİRTEÇLER (ZARFLAR) Kitabınızda sayfa: (194 -195) Öğretmen: Ayfer NECİP 18. 05. 2020 VI. Sınıflar

Belirteç (Zarf) Nedir? • Eylemlerden, eylemsilerden, sıfatlardan veya kendiyle aynı görevdeki kelimelerden (zarflardan) önce gelerek onların özelliklerini, zamanını, yönünü, miktarını belirten sözcüklere belirteç (zarf) denir.

Örnekler: • » Öğrenciler kitaptaki metni okuyor. » Öğrenciler kitaptaki metni sessizce okuyor. • Yukarıdaki ilk cümlede okuma eyleminin yapıldığını görüyoruz fakat bu eylemin nasıl, ne zaman veya ne kadar yapıldığı belirtilmemiş. • İkinci cümlede ise okuma eyleminin sessizce yapıldığı belirtilmiştir ve belirteç kullanılmıştır.

Belirteçlerin (Zarfların) Özellikleri • > Belirteçler de tıpkı sıfatlar gibi tek başlarına kullanıldıklarında isim görevindedir. • Bir sözcük fiille bağlantılıysa, fiili niteliyorsa belirteç; isimle bağlantılı olup ismi niteliyorsa sıfat görevindedir. • Örnekler: • » hızlı (isim) » Arkadaşım, İngilizce’yi hızlı öğrendi. (öğrenme fiilini nitelediği için belirteç » Arkadaşım, hızlı arabaları çok seviyor. (araba ismini nitelediği için sıfat)

Belirteçler (Zarflar) beşe ayrılır: • • • 1. Durum (Hal) Belirteci 2. Zaman Belirteci 3. Yer-Yön Belirtebi 4. Mşktar (Azlık-Çokluk) Belirteci 5. Soru Belirteci

1. Durum (Hal) Belirteci • Eylemin bildirdiği işin, oluşun veya hareketin durumunu, özelliğini veya sebebini belirten belirteçlerdır. Eyleme (yükleme) “nasıl? ” veya “neden, niçin, niye? ” sorularından biri sorulur. • ‘’Sessizce, yavaş, birlikte, koşarak’’. . . gibi sözcükler durum belirtecidir.

Örnekler: • » Öğrenciler konuyu dikkatle dinliyordu. Bu cümlede “dinliyordu” eylemine “nasıl dinliyordu? ” sorusunu yönelterek eylemin “dikkatle” yapıldığı cevabını alıyoruz. “dikkatle” sözcüğü eylemin durumunu belirttiği için durum belirtecidir. • >>Tüm söylediklerimi yanlış anlamış. (nasıl anlamış? → yanlış) » Arabanın motoru gürültülü çalışıyor. (nasıl çalışıyor? → gürültülü) » Konuyu uzun tartıştılar. (nasıl tartıştılar? → uzun) » Sessiz durursan seni parka götürürüm. (nasıl durursan? → sessiz)

2. Zaman Belirteci • Eylemin bildirdiği işin, oluşun veya hareketin zamanını belirten belirteçlerdır. Eyleme (yükleme) “ne zaman? ” sorusu sorulur. • Dün, bugün, yarın, geçen yıl, az sonra. . . gibi sözcükler zaman belirtecidir.

Örnekler: • » Soğuk hava haftaya etkili olacakmış. Bu cümlede “etkili olacak” eylemine “ne zaman etkili olacak? ” sorusunu yönelterek eylemin “haftaya” yapılacağı cevabını alıyoruz. “haftaya” sözcüğü eylemin zamanını belirttiği için zaman belirtecidir. • » Haftada iki gün balık yemeliyiz. (ne zaman yemeliyiz? → haftada iki gün) » Okullar haziranda kapanacak. (ne zaman kapanacak? → haziranda) » Sabahları iki kilometre koşarım. (ne zaman koşarım? → sabahları)

3. Yer-Yön Belirteci: • Fiilleri veya fiilimsileri yer-yön bakımından belirteçlerdir. Fiille sorulan “nereye? ” sorusuna cevap verir. Yön belirteçleri yalın (ek almamış) halde kullanılırlar. “Aşağı, yukarı, içeri, dışarı, ileri, geri, öte, beri, doğru” en çok kullanılan yön belirteçleridir.

Örnekler: • » Pencereden aşağı bakıyor. Bu cümlede “bakıyor” eylemine “nereye bakıyor? ” sorusunu yöneltince “aşağı” cevabını alıyoruz. “aşağı” sözcüğü fiilin yönünü belirttiği için yer-yön belirtecidir. • » Gece yarısında dışarı çıkmış. (nereye çıkmış? → dışarı) » Üşüyünce içeri girdi. (nereye girdi? → içeri) » Aşağı bakınca başı dönmüş. (nereye bakınca? → aşağı) (bakınca sözcüğü eylemsidir. )

4. Miktar (Azlık-Çokluk) Belirteçi • Bir eylemin, bir sıfatın veya kendi türünden bir sözcüğün (belirtecin) miktarını, ölçüsünü belirten belirteçlerdır. Eyleme, sıfata veya belirteçe“ne kadar? ” sorusuna cevap verir. “Az, çok, daha, çokça, kadar, bu kadar, biraz, oldukça, pek çok, en çok, fazla, epey, epeyce, bayağı” en çok kullanılan miktar belirteçlerdır.

Örnekler: • » Bu hafta hava sıcaklığı çok düşecekmiş. Bu cümlede “düşecekmiş” eylemine “ne kadar düşecekmiş? ” sorusunu yöneltince “çok” cevabını alıyoruz. “çok” sözcüğü eylemin miktarını belirttiği için miktar belirtecidir. • » Telefonla çok fazla ilgileniyor. (ne kadar ilgileniyor? → çok fazla) (ilgileniyor: eylem) » Çok büyük bir ev almış. (ne kadar büyük? → çok) (büyük: sıfat) » Beklediğim kargo epey geç geldi. (ne kadar geç? → epey) (geç: belirteç)

5. Soru Belirteci • Fiilleri veya fiilimsileri soru bakımından belirteçlerdir. Bir cümlede belirteçleri bulmak için “nasıl, neden, niçin, niye, ne (eylemin nedenini sormak için kullanılıyorsa), ne zaman, nereye, ne kadar? ” cümle içerisinde yer aldıklarında soru belirteçi olur.

Örnekler: • » İstanbul’a ne zaman varırız? Bu cümlede “ne zaman” sorusu “varırız” eylemine sorulmuştur ve alınacak cevap da “İstanbul’a akşam varırız. ” cümlesindeki gibi belirteç olacaktır. Bu yüzden “ne zaman” sözcüğü soru belirteçidir. • » Bu saatte nereye gitmiş? » Bu arabayı nasıl aldın? » Dersin bitmesine ne kadar kaldı? » Toplantıya neden yetişemedin?

Belirteçler (Zarflar) • https: //www. youtube. com/watch? v=K 82 tlkjt 4 IA&feature=youtu. be