BELGISCHE WIJNEN EEN WAANZINNIG PROJECT OF VERDER BOUWEN

BELGISCHE WIJNEN: EEN WAANZINNIG PROJECT OF VERDER BOUWEN AAN EEN TRADITIE Eric Merny Commanderij Brussel 13/12/2013

Belgische wijnen • Zeeklimaat met veel regen, onverwachte winterprikken met hoge temperatuursdalingen. . . • Op het eerste zicht geen geschikt wijnbouwland • Toch een traditie van 1200 jaar !

Dank U Karel de Grote ! • Tussen 800 en 814 tijdens zijn bewind invoering van de wijnstok • Beetje toevallig door uitvoer van de Franse wijnstokken naar Duitsland door België • 1895 standaardwerk over de Belgische wijnen door Joseph Halkin (stichter geografische faculteit Universiteit Luik)

Vlaanderen en abdijen voorop ! • 815 wijngaard van de Sint-Pieters Abdij in Gent : diverse redenen om wijn te verbouwen • Nadien wijngaarden in Hoei en vlakbij Luik in Vivegnis (Oupeye) voor de Sint-Hubertus Abdij in Luik • Nadien ook lekenwijngaarden: vooral de hertogen van Bourgondië in Brussel, Leuven, Aarschot, Namen en Bergen. . .

En plant maar verder. . . • 987 wijnbouw rond Namen (li-oever graaf van Namen, re-oever prins-bisschop van Luik) • 1018 Wepion • 1033 Profondeville • 1100 Leuven • 1260 Leffe • 1269 Brugge. .

Leuven anno 1411 -1473 • 23 actieve openbare perskamers • 10 000 hectoliter export • Tarweprijs op een dieptepunt, wijnprijzen op een hoogtepunt

Economie speelt een grote rol • Eind 15 de eeuw stijging van de tarweprijzen • Grote wijnen uit Bourgogne beschikbaar aan interessante prijzen • Kost wijnteelt hoger dan opbrengst • Oorlogen • Mini-ijstijd (1350 – 1850) • Rooien van stokken om legers op te warmen • Concurrentie van het bier !

Nieuwe start • 1865: Felix Sohie lanceert druiventeelt onder glas in Hoeilaart en Overijse • Maar weinig geschikt voor wijn. . . • 1963: Charles Legot wijngaard naast het melaatsenhuis in Hoei (oudste actieve wijngaard in België) • 1963: Jan Bellefroid († 2002) in Borgloon • 1975: Brussel Josaphatpark

Vandaag • Leuven • Hageland (zone tussen Aarschot, Tienen en Leuven) • Haspengouw (zone tussen Sint-Truiden, Hasselt, Herk-de-Stad, Herstappe en Nederlandse grens) • Sambre et Meuse • Heuvelland (Monteberg, Kemmelberg. . . ) • Tal van miniprojecten over gans België

Appellaties • “Hagelandse wijn” • AOC Haspengouw • AOC Sambre et Meuse • Vin de Pays des Jardins de Wallonie • Heuvelland • Vlaamse Mousserende kwaliteitswijn • Vlaamse landwijn • Crémant de Wallonie

Wijnstreken in België Vlaamse landwijn Heuvelland Hageland uw Haspengo Vin de pays des jardins de Wallonie C s ôte de t re e b Sam use e M

Cijfers • 539 500 liter in 2012 (400. 000 liter in 2006 /2005: 215. 000 liter) • = 1 fles/14 Belgen • 130 hectare wijngaarden (Luxemburg 1300 hectare) • Witte wijnen 78 % / Rode wijnen 18 % / Rosé 4 % • 200 ooo liter goede tot uitstekende mousserende wijn i. e. 37 % van de totale productie • 52 Vlaamse en 27 Waalse wijnboeren die wijn verkopen • 30 Vlaamse en 9 Waalse wijnboeren produceren binnen de erkende herkomstbenamingen

Druivenrassen • Pinot Noir • Chardonnay • Müller-Thurgau • Pinot Gris • Regent (blauw druivenras, kruising Sylvaner x Müller-Thurgau x Chambourcin) • Auxerrois • Pinot Blanc • Riesling • Sieger (roos druivenras), Dornfelder, Muscat • Leon Millot, Solaris, Gewürztraminer, Ortega, Bacchus. .

1. Genoels-Elderen 2. Aldeneyck 4. Schorpion 7. Clos d’Opleeuw 19. Wijndomein WAES 23. Château Bon Baron

Schorpion Zwart Brut • 2 hectare wijngaard op een zuiderhelling in Vliermaal (Haspengouw) • Mousserende wijn, erkend met het label streekproduct. be • Gemaakt volgens de "Méthode Traditionnelle" • Beste Belgische mousserende wijn 2011 • Rijping: 18 maand "sur lattes" (op de gist) • Een assemblage van Chardonnay en Pinot Noir • Dankzij de Pinot Noir een volle en ronde wijn • Dosage: 8 g/l • Maximale productie: 7000 flessen

Aldeneyck • In 1999 opgericht door Karel Henckens en zijn echtgenote Tine Linssen • In 2002 eerste aanleg van vierduizend wijnstokken Pinot Blanc op een zuidoosterhelling kort bij de Maas • Ook een proefwijngaard aan huis in hartje Aldeneik met 15 verschillende wijndruifrassen. Variërend van Pinot Gris, Blanc en Noir tot Chardonnay, Auxerrois en Riesling • In het voorjaar van 2003 eerste uitbreiding van de wijngaard aan de Maas met Pinot Gris • Daarna gestage uitbreiding met wijnstokken van de delicate blauwe Pinot Noir, één van de beste rassen uit de proefwijngaard • Er werd geplant zowel aan de Maas alsook op het wijndomein in het centrum van Aldeneik. • Het geheel omvat nu samen 19. 000 wijnstokken of iets meer dan 4 hectaren.

Aldeneyck –Pinot Gris Barrique • Herkomstbenaming Vlaamse Landwijn • Droogste zone van het land • Bodem van klei, zand, grint en keien • Pinot Blanc (4. 000 stokken), Pinot Gris (5. 600 stokken), Pinot Noir (8. 000 stokken) • 45 hectoliter per hectare (Elzas 55)-25. 000 flessen • Hulp van het Immélé wijnlab uit Sigolsheim (Elzas)

Aldeneyck Pinot Gris Barrique 2012 • Deze wijn rijpt gedurende 6 maanden sur lie op Franse eikenhouten vaten • Zoekt niet naar kracht maar naar elegantie en fijnheid • Nog een enorm potentieel gezien wijnstokken amper 9 jaar oud zijn en pas beste resultaten geeft na 15 jaar • Gouden medaille in september 2013 voor Beste Belgische Wijn.

Wijnkasteel Genoels Elderen • Gelegen in Riemst sinds 1991 • Eigendom van Jaap en dochter Joyce Van Rennes • Was reeds een wijndomein sinds begin van de jaartelling (ooit 25 hectares) • Bodem heeft een mergel laag gelijkend op de krijtlagen van de Champagne en Chablis • Nu terug 22 hectares • Herkomstbenaming is Haspengouwse wijn

Wijnkasteel Genoels Elderen • Chardonnay en Pinot Noir • Proefveld met diverse druivenrassen • Maken zowel schuimwijnen als stille wijnen • Schuimwijnen: Zwarte, Zilveren en Rose Parel • Ongeveer 90. 000 flessen per jaar • 160 eikenhouten vaten uit Bourgogne • Distilleert ook een “levenswater” (eau de vie) • Domein waarop « Zuidflank » grotendeels gefilmd werd

Genoels Elderen Chardonnay Goud 2010 • Topcuvée met slechts 5. 000 flessen per jaar • Deze wijnen vergisten op de eikenhouten vaten (andere wijnen op inox cuves) • Zeer late pluk om optimale rijpheid te bekomen • Rijpt 12 maanden op vat (50 % nieuw) en 6 maanden op inox cuves • Reeds gekozen tot Beste Belgische Wijn maar wint ook wedstrijden in het buitenland zelf in blindproeverijen • Men streeft naar een rijke, fruitige wijn

Clos D’Opleeuw Chardonnay 2011 • AOC Haspengouw (Gors-Opleeuw) • Wijnbouwer is Peter Colemont • Docent wijnkunde • Wijngaard heeft gunstig micro- klimaat en heel goede ondergrond • Clos bestaat sinds 1840 • 1 jaar vatrijping (Franse & Belgische eik)

Clos D’Opleeuw Chardonnay 2011 • Wijn kreeg diverse medailles op Megavino en de Mondial du Vin • 2002 eerste oogst • 1 hectare oppervlakte • Kalkleembodem • Uitsluitend Chardonnay • Slechts maximaal 3000 flessen per jaar !!! • Naam komt uiteraard van omliggende muur rond de wijngaard

Peter Colemont

Clos D’Opleeuw Chardonnay

Waes – Rood - 2011 • Druivenras : Regent (Rondo, Léon Millot) • Appellatie : Vlaamse landwijn • Aan de oevers van de Schelde: ter hoogte van Zwijnaarde – Gent (Sint- Elooymeersch) - 0, 56 hectares • Bodem met zand en leem • Productie sinds 2005 • Ecologische wijnbouw met biodynamische benadering (uiteraard geen pesticiden, insecticiden en herbiciden) • Lage rendementen • Schelde zorgt voor een micro-klimaat • Tweede beste Belgische wijn voor 2013 • Eigenaar is Lodewijk Waes, advokaat uit Brugge

Waes rood - 2011 • Manuele oogst • Alles in de wijngaard gebeurt ook manueel • 4 maanden vatrijping op Frans eik (1 tot 2 wijnen) • Lage rendementen • Begrassing tussen de wijnranken • Natuurlijke klaring maar geen filtering

Den Houwaart – Cuvée Jul Barrique 2009 • Gelegen op de “Houwaartse Berg” (71 m) • Wijngaard bestaat sinds 1973 (toen Sint-Denys), maar werd in 2004 door Joeri Röttger overgenomen • Vanaf dan kwaliteitswijnen • De meeste wijnen zijn 100 % mono-cépage maar dit is een assemblage van 2 druivenrassen • 60 % Pinot Noir – 40 % Dornfelder • Amerikaanse eik? Franse eik

Bon Baron Acalon • Nederlanders Jeannette en Piotr Van der Steen • Langs de Maas in het dorpje Lustin (Profondeville) • Rijk wijnverleden dat teruggaat tot 1018 • Bodemanalyse en professionele ondersteuning • Drie verschillende wijngaarden • Veel respect voor de natuur • Manuele oogst met strenge selectie • AOC Côtes de Sambre et Meuse

Château Bon Baron

Bon Baron Acalon 2011 -1 jaar gerijpt op nieuw franse eikenhouten vaten in de kelders van Château Bon Baron -blauwe druiven -rode wijn met een grote bewaarkracht -wildgerechten, stevige kazen, kaasfondue, gerookt of gepekeld vlees, pure Chocolade -Acalon is een kruising tussen Lemberger en Dornfelder (enige wijnbouwer in België die dit druivenras heeft)

Geniet van de degustatie !

Schorpion Zwart Brut Methode Traditionnelle Vliermaal (Borgloon) GOB Haspengouw Chardonnay Pinot Noir 18 m sur lattes – 8 g/l Aldeneyck Pinot gris Barrique 2012 Aldeneik Vlaamse Landwijn Pinot gris 6 m sur lie Franse eik Genoels Clos Elderen d’Opleeuw Chardonnay Goud 2011 2010 Waes Rood 2011 Den Houwaart Cuvée Jul Barrique 2009 Riemst Vlaamse Landwijn Gors-Opleeuw GOB Haspengouw Zwijnaarde Vlaamse Landwijn Collectors item Tielt –Winge Hageland Chardonnay Regent 60% Pinot Noir 40% Dornfelder 12 m op 50% nieuwe vaten – 6 m inox TOP Belgische wijnen 1 j vatrijping op Fr & Belgische eik 4 m vatrijping Fr. eik Vatrijping op Fr of Amerikaanse eik Commanderij Brussel Bon Baron Acolon 2011 Lustin -Profondeville GOB Côtes de Sambre et Meuse Acolon (Lemberger. XDornfelder) 1 j op nieuwe Fr. eik 13. 12. 2013