Begaafde leerlingen uitdagen met rijke leeractiviteiten SLO nationaal

Begaafde leerlingen uitdagen met rijke leeractiviteiten SLO ● nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling 25 maart 2014: Allen van harte welkom! Nora Steenbergen-Penterman

Ontwikkelingen die van belang zijn Plan van aanpak toptalent • 30 miljoen voor excellentie • 29 miljoen voor hoogbegaafdheid www. talentstimuleren. nl

Dabrowski: overexcitabilities gevoelig Csikszentmihalyi nieuwsgierig snel Dweck: perfectionistisch specifieke, diepgaande interesses intens scherpe waarneming FIXED vs growth flow kennishonger plezier in creëren origineel creërend (denk)vermogen rijk en levendig voorstellingsvermogen meerdere invalshoeken Ken Robinson omgaan met ambiguïteit meerdere oplossingen gefocust procesgericht enthousiast voor passies eigengereid zelf ontdekkend flexibel reflecterend kritisch eigen-wijsheid zelfsturend autonoom zoekend naar betekenis problemen herkennen probleem oplossing veel energie gedrevenheid (hoog)begaafdheid opvallend gevoel voor humor veel ideeën rijke fantasie zet door actief intrinsiek gemotiveerd leergierig ontwikkelingspotentieel mindset productief veel willend veeleisend brede interesse Luc Stevens initiatiefrijk ondernemend nonconformistisch sterk rechtvaardigheidsgevoel

Ontwikkelingsgerichte doelen stellen Doelgericht werken • • • aanvullende leerdoelen voor verrijkend onderwijs inzicht in (eigen) leer- en denkvoorkeuren sterke en minder sterke kanten bewust ontwikkelen (Steenbergen-Penterman & Houkema, 2013) www. talentstimuleren. nl

(Steenbergen-Penterman & Houkema, 2013) www. talentstimuleren. nl

Kerndoelen relateren aan persoonlijke ontwikkeling Kerntaak van het onderwijs Toerusting van leerlingen om actief naar eigen vermogen en behoeften betekenisvol bij te dragen aan de maatschappij, met behoud van eigenheid Verbinden aan persoonlijke doelen! Reflectievragen stellen • • • Wat wil ik? Wie ben ik? Wat vind ik? Wat kan ik? Wat doe ik? Waar ben ik? [Bateson: reflectiemodel en kernvragen, Korthagen: ui-model, Offman: kernkwaliteiten)] www. talentstimuleren. nl

Piramidemodel (Bateson) Missie Visie Waartoe? Kern en Visie Identiteit Wie? Keuzes Waarden en Overtuigingen Waarom? Richting Vaardigheden en Kwaliteiten Wat kan ik en hoe? Actie Grenzen Gedrag Omgeving www. talentstimuleren. nl Wat doe ik? Waar en Wanneer?

Kern en Visie Identiteit Waarden en Overtuigingen Vaardigheden en Kwaliteiten Gedrag Omgeving www. talentstimuleren. nl

www. talentstimuleren. nl

Hogere denkvaardigheden stimuleren en ontwikkelen Analyseren Het effectief oplossen van problemen door vragen te ontleden in kleinere delen, verbanden leggen en logische conclusies trekken. Evalueren Het controleren van veronderstellingen en informatie, het vormen en onderbouwen van een mening en kiezen van de meest geschikte oplossing. Creëren Het flexibel kunnen inspelen op nieuwe omstandigheden. Associëren, brainstormen en het bedenken van nieuwe originele dingen en originele oplossingen voor problemen. [Bloom: taxonomie, Sternberg: denkvaardigheden] www. talentstimuleren. nl

Doelen stellen bij ‘leren denken’ Analytisch denken Kritisch denken Creatief denken Ik herken verschillen en overeenkomsten tussen dingen Ik ga na of wat ik denk over een onderwerp klopt met de feiten Ik bedenk meerdere oplossingen voor een vraag of probleem Ik controleer of nieuwe informatie Ik zie het verband tussen waardoor iets klopt en overeenkomt met informatie komt (de oorzaak) en het gevolg ervan die ik al heb Ik maak ingewikkelde problemen Ik onderscheid feiten van meningen gemakkelijker door ze op te delen in kleinere problemen Ik luister naar de mening van anderen voordat ik mijn mening vorm Ik onderbouw mijn mening met argumenten Ik kies uit verschillende oplossingen de meest geschikte Ik verzamel informatie door meerdere bronnen te gebruiken www. talentstimuleren. nl Ik bedenk originele oplossingen voor een vraag of probleem Ik zet ideeën om in praktische oplossingen Ik neem afstand van een probleem om het even op me in te laten werken

Vaardigheden voor de toekomst (brede ontwikkeling en 21 st century skills) Zelfsturing Het zich verantwoordelijk voelen voor het eigen leerproces door doelen te stellen en ook bij tegenslagen doorzetten. Zelfinzicht Het kennen van de eigen sterke en zwakke kanten. Weten waar de eigen interesses liggen, wat ontwikkelpunten zijn en welke doelen nog bereikt moeten worden. Motivatie De wil om te weten, te kunnen en te leren. Deze wil kan gebaseerd zijn op eigen behoeften, zelf geformuleerde doelen, of het beeld over eigen vaardigheden. www. talentstimuleren. nl

Zelfsturing Zelfinzicht Motivatie Ik houd mijn aandacht er goed bij als dat nodig is Ik ben trots op mijzelf en mijn werk Ik zet me in voor taken die ik moet uitvoeren Ik werk zelfstandig als dat nodig is Ik weet waar ik goed en minder goed in Ik zet door wanneer iets niet direct lukt ben Ik zorg dat mijn werk er netjes en verzorgd uit ziet Ik maak gebruik van mijn sterke kanten Ik kies moeilijke opdrachten zodat ik en blijf ook werken aan dat waar ik iets kan leren minder goed in ben Ik vraag op tijd hulp als ik ergens zelf niet uit kom Ik doe de dingen zo goed mogelijk maar stel mijn eisen niet té hoog Ik weet welke stappen ik moet zetten en hoe ik deze moet uitvoeren Ik vind het niet erg als ik niet meteen weet hoe iets moet of als iets niet meteen lukt Ik zorg dat ik alle dingen die ik nodig heb bij me heb of regel dat ze er zijn Ik ga goed om met kritiek en flexibel met tegenslagen en begrijp dat ik hier iets van kan leren Ik zorg dat ik het belangrijkste af heb voor de tijd om is Ik weet wat ik wil en kies daar ook voor Ik houd me aan mijn planning en stel deze bij als dat nodig is www. talentstimuleren. nl Ik vraag door totdat ik het echt begrijp

Vaardigheden voor de toekomst (brede ontwikkeling en 21 st century skills) Samen leren Samen met anderen de activiteiten richten op een gemeenschappelijk doel en bijdragen aan het bevorderen van een goede onderlinge sfeer. Het gezamenlijke resultaat op de eerste plaats stellen en zich daarvoor zo goed mogelijk inzetten. Ict vaardigheden Het toepassen van digitale middelen om informatie te vinden, te evalueren en te gebruiken, waaronder het ontwikkelen van producten. Communiceren Duidelijk maken in begrijpelijke taal van meningen en ideeën van zichzelf en anderen, via vragen stellen, luisteren en feedback geven en ontvangen. www. talentstimuleren. nl

Samen leren Ict vaardigheden Communiceren Ik blijf mijzelf in een groep: anderen kunnen aan mij zien en van mij horen wat ik ergens van vind en hoe ik me voel Ik kan met behulp van de computer/tablet/i. Pad werken met digitale leeractiviteiten Ik kan teksten/presentaties maken en bewerken met programma’s op de computer/tablet/i. Pad Ik kan goed omgaan met diverse mediatoepassingen als Google, Twitter, Facebook, Whats. App, Wikipedia, You. Tube. Ik luister goed naar de ideeën van anderen en verdedig mijn eigen ideeën Ik houd rekening met de regels die voor de groep belangrijk zijn Ik werk samen met anderen als we samen meer kunnen bereiken dan alleen Ik maak anderen enthousiast om samen ergens een succes van te maken Ik verdeel de taken samen met anderen op een manier die voor iedereen goed werkt Ik ben in staat in samenwerking met anderen verschillende rollen en taken te vervullen Ik zie en begrijp goed hoe anderen ergens tegenaan kijken vanuit hun beleving Ik geef kritiek en complimenten op een manier zodat de ander er ook iets aan heeft www. talentstimuleren. nl Ik kan goed gegevens samenvatten Ik schrijf duidelijk en zonder fouten Ik presenteer de resultaten van mijn werk aan anderen op een manier die past bij mij én bij het doel van dat moment

Metacognitieve vaardigheden Doelen stellen bij… Denken over denken Het bewust denken over de procesvoortgang en het eigen werk en dit beoordelen op effectiviteit. Uit feedback informatie halen voor toekomstig leren en om doelen bij te stellen. Denken over denken Ik geef sterke punten van mijn aanpak/uitwerking aan Ik geef verbeterpunten van mijn aanpak/uitwerking aan Ik waardeer het leerproces ook als het resultaat tegenvalt Ik gebruik feedback om me in de toekomst te verbeteren www. talentstimuleren. nl

Talent in ontwikkeling (Houkema & Kaput, 2011) www. talentstimuleren. nl

Aan het werk met talent Er kan een keuze gemaakt worden uit een combinatie van: compacten, verrijken, versnellen en/of peergroeponderwijs Belangrijk: Het aanbieden van leerstof die een beroep doet op de specifieke (leer)eigenschappen van de zeer talentvolle leerlingen • • Werk aan doelen (cognitief en niet-cognitief) Vanuit de individuele leerlingbehoeften Die vooraf met de leerling zijn besproken Naast doelen worden eisen gesteld Belangrijkste voordeel verrijkings-/peergroep: omgaan met ontwikkelingsgelijken www. talentstimuleren. nl

Verschillende perspectieven mogelijk bijv. Bloom’s Taxonomie, Sternberg, Boeiend onderwijs, Leonardo, Neo, 21 st century skills of MI van Gardner Hogere orde denkvaardigheden v Analyseren v Evalueren / reflecteren v Creëren www. talentstimuleren. nl/thema/ stimulerend-signaleren/rijkeleeractiviteiten www. talentstimuleren. nl

Programma verrijkingsgroep • • • Strategische denkspelen www. mijneigenproject. nl Filosoferen Ik-museum / creatieve opdracht Opdrachten in digitale leeromgeving Acadin Coöperatieve denkspelen en werkvormen Naast werk in de verrijkingsgroep krijgen ze ongeveer een half uur werk in de week mee dat ze in de eigen klas mogen maken. De bovenbouw krijgt daarnaast • Leren leren • Engels - Diary of a Wimpy Kid www. talentstimuleren. nl

Mijn eigen project. nl Van het kiezen/ bestuderen van een onderwerp, via plannen, doelgroep bestuderen, product kiezen naar presenteren van project, met als doel: ‘leren’ stimuleren www. talentstimuleren. nl

Mindmap mijn eigen project incentive www. talentstimuleren. nl

Filosoferen Stimuleren van analyseren, evalueren en creëren www. talentstimuleren. nl

Ik-museum Stimuleren van het creëren en zelfinzicht vergroten www. talentstimuleren. nl

Digitale leeromgeving Acadin • Uitdagende leeractiviteiten voor leerlingen, aansluitend bij – interesses – behoeften • Leerlingen kunnen via Acadin vragen aan mij stellen Online video te bekijken via: www. acadin. nl/over-acadin/ www. talentstimuleren. nl

Bovenbouw • Leren leren (van werking van het brein tot zelf beter leren) • Engels - Diary of a Wimpy Kid (hoe leer je een andere taal) Bijzonder: de leerlingen van groep 7 krijgen elke week ook een half uur huiswerk. www. talentstimuleren. nl

Nu i. Pad-les Met de App i. Hots: hogere orde denkvaardigheden stellen voor project Met de App i. Movie: via mindmap en script in groepen een trailer voor film maken www. talentstimuleren. nl

Ter overweging: Is andere inhoud nodig? Is andere toetsing dan a, b, c en d nodig? www. talentstimuleren. nl

Meer informatie www. talentstimuleren. nl