Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Bedrijfseconomie voor

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Bedrijfseconomie voor besturen ORG (Heezen) Hoofdstuk 1 Betekenis van de bedrijfseconomie Vijfde druk © 2012 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2015

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Het begin GRIEKSE OIKONOMIA ( =HUISHOUDMANAGEMENT) Economie: de wetenschap die bestudeert hoe de mens met schaarse middelen handelt om zijn behoeften te bevredigen. Adam Smith 1776: An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations begin voor economie als wetenschappelijke discipline.

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 1 Economie en bedrijfseconomie (1) • Algemene economie: bestudeert relaties tussen/ binnen consumenten en producenten Ø Macro: groot: Land, Maatschappij Ø Micro: klein: binnen consument/ producent • Bedrijfseconomie: bestudeert (productie)organisaties q. Financial accounting q. Management accounting q. Financiering • Commerciële economie/ Marketing Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 3

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 1 Economie en bedrijfseconomie (2) Bedrijfsadministratie • Boekhouden • Vastleggen en verstrekken van niet-financiële feiten Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 4

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 2 Bedrijfshuishouding (1) Financieel-economisch zelfstandige productieorganisatie Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 5

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Produceren • • • Productieproces Grondstoffen Eindproduct Assembleren Halffabricaten

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Wat is een bedrijf? voorbeeld Samenwerking tussen >2 PAX Samen maken Samen winst maken

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 2 Bedrijfshuishouding (3) Het productieproces Input Output Omzettingsproces Aanwending van productiemiddelen Voortgebrachte producten of diensten Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 8

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 2 Bedrijfshuishouding (4) Werknemers Leveranciers Loon Arbeid Afnemers Gelduitgaven i. v. m. aanschaf productiemiddelen Bedrijfshuishouding Productiemiddelen Aflossing Interest Dividend Producten Infrastructuur Subsidies Vermogen Verschaffers van EV en VV Ontvangsten i. v. m. verkoop Bijdrage Prestaties Overige Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - Belasting Overheid 1. 9

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 2 Bedrijfshuishouding (5) Inkoopmarkt Bedrijf Productiemiddelen Omzettingsproces Producten Liquide middelen Gelduitgaven Overheid Verkoopmarkt Belastingen Geldontvangsten Subsidies Betaalde interest Betaalde dividend Aflossingen Aantrekken van Vreemd en Eigen vermogen Vermogensmarkt Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - Overheid Goederenstroom Primaire geldstroom Secundaire geldstroom 1. 10

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 2 Bedrijfshuishouding (6) © 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties uitwerking 1. 14 a Uitgaande primaire geldstromen: • aankoop gebouwen en machines € 28. 000 • inkoop grondstoffen € 3. 000 • betaling loon € 1. 000 • belasting over de winst € 60. 000 totaal: € 32. 060. 000 b Ingaande primaire geldstromen: • verkoop van eindproducten € 3. 200. 000 • ontvangen subsidie € 20. 000 Totaal € 3. 220. 000 c Uitgaande secundaire geldstroom: • aflossing vreemd vermogen € 100. 000 • betaling interest € 150. 000 totaal € 250. 000 d Ingaande secundaire geldstromen: • uitgifte van aandelen € 20. 000 • opnemen van een lening Hoofdstuk 1 – Betekenis € 15. 000 van de bedrijfseconomie -€ 35. 000 totaal:

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 3 Bedrijfstak en bedrijfskolom (1) Bedrijfskolom: Overzicht van de productiefasen die een product doorloopt van oerproducent naar consument (vertikaal georganiseerd). Bijvoorbeeld: Brood Bedrijfstak: (branche) alle bedrijven die een zelfde soort product of handelingvoortbrengen; Bijv. graanproducenten, aardappeltelers, tuinders enz. Graanboer Graanhandelaar Molenaar Bakker ↓ consument

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 3 bewegingen in bedrijfskolom Specialisatie: Bedrijf legt zich toe op één /enkele onderdelen van de totale productie: NB: De bedrijfskolom wordt smaller. Voor: Na: Weverij Kledingfabriek Dames/herenkleding Kledingfabriek Dameskleding Kledingwinkel Dameskledingwinkel ↓ ↓ Consument

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 3 bewegingen in bedrijfskolom Parallellisatie: Bedrijf neemt een ander product (uit een andere bedrijfskolom maar in hetzelfde stadium van verwerking) in assortiment op. NB: De bedrijfskolom wordt breder. Voor: Na: Molenaar Broodbakker Brood en banketbakker ↓ ↓ Consument Branchevervaging: Een sterke mate van parallellisatie.

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 3 bewegingen in bedrijfskolom Integratie: Opeenvolgende fasen in bedrijfskolom worden samengevoegd (bijv. uitschakelen van de grossier of fabrieksverkoop) NB: De bedrijfskolom wordt korter. Voor: Na: Fabriek Grossier (groothandel) Fabriekswinkel Winkel ↓ ↓ Consument

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 3 bewegingen in bedrijfskolom Differentiatie: Afstoten van een bewerking naar een andere bedrijfstak. NB: De bedrijfskolom wordt langer. Voor: Na: Oliemaatschappij/raffinaderij Oliemaatschappij Tankstation Raffinaderij Tankstation ↓ ↓ Consument

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 3 Bedrijfstak en bedrijfskolom (2) • Concrete markt • Abstracte markt Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 18

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 4 Doelstellingen van organisaties Doelstelling van de organisatie Strategie Operationele doelen Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 19

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Missie • Een missie van een bedrijf is een beknopte omschrijving van de hogere doelstelling van een bedrijf. • Missie Unilever Wij willen mensen overal ter wereld voorzien van producten die goed zijn voor hen en voor anderen. • Missie tempoteam In de snel veranderende wereld maakt Tempo-Team, met een eigentijdse en vernieuwende visie op het gebied van HR en het aanbieden van daaruit voortvloeiende pragmatische oplossingen, mensen en organisaties succesvoller.

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 5 Concurrentieverhoudingen (1) Vijfkrachtenmodel van Porter Potentiële toetreders Leveranciers Concurrentie tussen branchegenoten Afnemers Substituten Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 21

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Concurrentiestrategie (Porter) Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 22

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Waardeketen (Porter)

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties 1. 5 Concurrentieverhoudingen (2) Marktvormen • • Monopolie Oligopolie Monopolistische concurrentie Volledige mededinging Hoofdstuk 1 – Betekenis van de bedrijfseconomie - 1. 25