BBY 247 BLG ERM 1 2 HAFTA Prof

BBY 247 BİLGİ ERİŞİM 1 -2. HAFTA Prof. Dr. Oya GÜRDAL TAMDOĞAN Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü

1 -2. HAFTA Ø Dersin amacı, kapsamı, terminoloji, kaynaklar ve yöntem Ø Bilgi erişim süreci Ø Bilgi erişim sistemi Ø Kavramsal içerik ve önemi Ø Sistemin bileşenleri- Sistem yaklaşımı Ø Bilgi erişim sistemlerinin türleri Ø Bilgi erişim sistemi olarak kütüphaneler ve diğer bilgi merkezleri

BİLGİ ERİŞİM: KAVRAMSAL İÇERİK Ø ‘Bilgi erişim’ (süreç) , Bilgiye seçici biçimde yaklaşan ‘kullanıcı’ ile sistematik hale getirilen ve kullanılır kılınan (depolanmış) ‘bilgi’ arasındaki bilgi akış sürecini kesintisiz biçimde sağlamak üzere, belirli yöntem ve tekniklerin kullanılarak sistem içindeki bilgi kaynağı ve/veya bilgi kaynağı içindeki bilginin çağrılması, çekilip alınması ve değerlendirilmesi sürecidir. Etkin ve etkili bilgi erişim sürecinin yaşanmasını olanaklı kılan Ø ‘Bilgi erişim sistemi’ ise, Bilgiye seçici biçimde yaklaşan ‘kullanıcı’ ile sistematik hale getirilen ve kullanılır kılınan (depolanmış) ‘bilgi’ arasındaki bilgi akış sürecini kesintisiz biçimde sağlamak üzere bir araya gelen, her biri kendi üzerine düşen iş- levi yerine getiren, birbirleriyle etkileşimli ve uyumlu parçaların bileşkesidir

BİLGİ ERİŞİM SİSTEMİ GELEN DOKÜMAN KULLANICI İÇERİK TANIMLAMASI DENETİM ARAÇLARI İNDEKS KAYDI TARAMA ORTAMI SORGULAMA FORMÜLASYONU SORGULAMA Çıktı Geribildirim (Feedback)

BİLGİ ERİŞİM SİSTEMLERİNİN TÜRLERİ Ø Bilgi merkezleri Ø Veritabanları Ø Tarama motorları Ø Açık erişim sistemleri

Bilgi Erişim Sistemleri Ø Ø Bilgi merkezleri (Kütüphaneler, enformasyon-dokümantasyon merkezleri, arşivler, yöneltme merkezleri, bilgi-belge sağlayan kuruluşlar «clearing houses» ) çevrimiçi kütüphane katalogları Veritabanları (Bibliyografik vt, tam metin vt, görsel-işitsel vt, melez vt) Tarama motorları (Genel tm, kategorik dizinler, tarama motorlarının tm «meta search engines» , melez tm) Açık erişim sistemleri (Açık erişimli bilgi kaynakları (dergi, kitap, referans kaynakları vb. , açık arşivler vd. )

BİLGİ ERİŞİM- KÜTÜPHANELER VE DİĞER BİLGİ MERKEZLERİ Ø Kütüphaneler ve diğer bilgi merkezleri, kullanıcıları için diğer tüm bilgi erişim sistemi türlerini bünyesinde bulundurabilen bugün için, tek bilgi erişim sistemi türüdür.

BİLGİ ERİŞİM- KÜTÜPHANELER VE DİĞER BİLGİ MERKEZLERİ Ø Aynı zamanda, l l l hem insan-insan (kullanıcı - kütüphaneci ya da kütüphaneci) hem insan-makine (kullanıcı/kütüphaneci bilgisayar/enformasyon teknolojisi ürünleri), hem de insan-nesne (kullanıcı/kütüphaneci - bilgi kaynağı) etkileşiminin yaşandığı, bugün için, tek bilgi erişim sistemi türü yine kütüphaneler ve diğer bilgi merkezleridir.

BİLGİ ERİŞİM- KÜTÜPHANELER VE DİĞER BİLGİ MERKEZLERİ Ø Üstelik tüm bilgi erişim sistemlerini bünyesinde bulundurarak bilgi erişim sürecini insanlık adına, hiçbir karşılık beklemeden, yaşatmayı ilke edinmişlerdir. Ø Ulusal ve uluslararası düzlemde bilgi mirası ve kültür mirasının taşıyıcısıdırlar. Dolayısıyla bilginin dolaşımı, aktarımı, yayımı ve üretimi sürecini tanımlayan enformasyon zincirinin önemli aktörüdür. Bu nitelikleri ile olmazsa olmazdırlar.