BATI MZ TARH 4 NTE BAROK DNEM MZ

BATI MÜZİĞİ TARİHİ 4. ÜNİTE: BAROK DÖNEMİ MÜZİĞİ KONU: 1. BAROK DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ 2. BAROK DÖNEMİNDE KULLANILAN FORMLAR

İçerik Barok üslup Etimololoji Barok döneminin müzikal özellikleri Barok döneminin özellikleri Barok döneminde kullanılan formlar

Barok Üslup: Sanat tarihinde yaklaşık 150 yılı kapsayan ve soylu kesimin beğeni karakterine göre gelişen Barok stil; resim, heykel, mimarlık gibi sanat dalları için de geçerlidir. Buna şiiri de katmak gerekir.

Etimoloji Portekizce, İspanyolca, «BARROCO» , Fransızca «Barok» , « çarpık inci » , «şekilsiz inci» , «işlenmemiş inci» anlamına gelmektedir. Bu terimin müziğe taşınması, müziği daha yalın ve anlaşılır hale getirmek için çalışan bir sonraki dönem müzisyenleri tarafından dile getirilmiştir. Bu nitelemede geçmiş dönemi küçümseme vardır. « 17. yüzyıl eğilimlerine savaş açarak, bu eğilimlerin gülünçlüğünü vurgulamak isteyen eleştirmenlerce sonradan dile getirilmiştir.

Müzik tarihinde 1600 -1750 yılları arasını kapsayan ve kendi özellikleri içinde gelişen döneme Barok dönem denir. Bu kavram resim, heykel ve mimarlık gibi sanat dallarının tarihinde de kullanılmaktadır. Barok, 1600 - 1750 yılları arasındaki müzik eserlerinin karmaşık, aşırı süslü, abartılı gibi özelliklerini anlatan bir terimdir. 17. yüzyıl ile 18. yüzyılın ilk yarısını içine alan dönemin müziğini anlatan estetik eğilimi ifade eder.

Barok, soyluların beğenisini yansıtan bir saray sanatıdır. 18. yüzyıla gelindiğinde müzikte yeni bir anlayış ortaya çıkmıştır. Bu müzik anlayışına «ROCOCO» denir. Müzikte rokoko zarif ve incelik anlamına gelmektedir. Ahmet SAY ( Müzik Tarihi. )

Barok Dönemin Müzikal Özellikleri Din dışı ezgiler, dini ezgilere göre ön plana çıkmıştır. Kilise dizilerinin yerini majör ve minör diziler almıştır. Çalgı müziği, ses müziğinin önüne geçmiştir. Operanın gelişimi bu dönemde başlamıştır. Bu dönemin en önemli çalgısı klavsendir. Telli çalgılar grubuna keman eklenmiştir. Bu dönemde Roma, Venedik ve Napoli okulları kurulmuştur.

Barok Dönemin Özellikleri 1600 yılında Opera’nın doğuşuyla (Monteverdi’nin Orfeo operası)başlar 1750 yılında Johann Sebastian BACH’ın ölümü ile sona erer. Erken ve olgun barok olmak üzere iki bölümde incelenmektedir. Erken Barok Dönemde senfonik orkestralar oluşmaya başlamış, kantat ve opera gibi sahne sanatları filizlenmiştir. Cladio Monteverdi (Kladyo Monteverdi)’nin opera eserleri Erken Barok Dönemin en önemli yeniliklerinden olmuştur.

Olgun Barok Dönemindeki konçertolar, solo çalgı ve orkestra topluluğunun karşıtlığından doğmuştur. Bu dönemde öne çıkan dört büyük besteci; Jean Philippe Rameau (Jan Filip Rameu), Antonio Vivaldi (Antonyo Vivaldi), Johann Sebastian Bach, George Friedrich Haendel (Corc Fredrik Hendel)’dir. Abartılı süslemelere tepki olarak doğan Rococo (rokoko) akımı Olgun Barok Dönemde ortaya çıkmıştır.

Rönesans Dönemi müziğinin durgun, duygulu anlatımına karşın serbestlik, coşku ve karşıtlık içeren müzikal anlatım, Barok Dönemin en önemli özelliklerini oluşturur. Müzikteki bu anlatım zenginliği ses gürlüklerini gösterme ihtiyacını doğurmuş ve ses gürlüğünü gösteren işaretler ilk kez bu dönemde ortaya çıkmıştır.

Barok Dönemin ideal ses anlayışı tiz bir ses ve gücü çalgılarla artırılmış bas sesin yalın bir armoniyle birleştirilmesi ilkesine dayanır. Sürekli bas olarak anılan bu özellik Barok Dönemi bestecilerinin armoniyi zenginleştirmeleriyle ortadan kalkar. Bu dönemde çalgısal müzikteki gelişmeyle önceki dönemlerden farklı olarak ritim ve eserin sonuna gelindiğini belirten kadans belirginleşmiştir.

Barok Döneminde Kullanılan Formlar Opera: İçerisinde şan, solo, koro, bale, tiyatro, edebiyat, şiir, orkestra, dans, kostüm, dekor, sahne gibi bir çok dalı barındıran en kapsamlı biçimdir. Oratoryo: Solo sesler, koro ve orkestra için yazılmış, oyun ögesi bulunmayan, kutsal nitelikte müzik eserleridir. Kantat: Kahramanlık ve ya dini konularda yazılıp bestelenen şiir ve ya şiirin bir orkestra ve ya çalgı eşliğinde yalnız bir solo ses için , bazen de solo ve koro için yazılmış, dini ve ya din dışı ses müziği eseridir.

Passion: İsa peygamberin çarmığa gerilirken çektiği acıları dile getiren kutsal metinler üzerine bestelenen müzik eserleridir. Sonat: Bir ve ya iki çalgı için yazılmış, 3 -4 bölümden oluşan çalgı müziği eserleridir. Konçerto: Birlikte çalınmak üzere bir çalgı ve orkestra için bestelenmiş müzik biçimidir. Süite: Aynı tonda, değişik ritm ve karakterdeki çalgı müziği eserlerinden oluşan müzik biçimine denir. 4 -6 bölümden oluşan bale ve dans müziği eserleridir.

Füg: Birkaç bağımsız ezginin birbirini taklit etmesiyle meydana gelen müzik eserleridir. Prelüde: Genellikle füg ve süitlerden önce çalınan ön müzik eserleridir. Salih AKKAŞ (Ders notları)