BANKA DHE PUNET BANARE E DREJTA BIZNESORE Banka
BANKA DHE PUNET BANARE E DREJTA BIZNESORE
Banka • Bankat janë organizata financiare të cilat themelohen në çdo vend në bazë të ligjeve të aplikueshme; • Veprimtaria e tyre po ashtu ushtrohet në bazë të ligjit dhe zakonisht merren me punë: • Depozitore; • Kreditore • Dhe punë të tjera mikse
Në përgjithësi mund të konstatojmë se bankat i kryen tri grupe të punëve: • Punët aktive bankare; – Të gjitha punët kur banka paraqitet si kreditor i klientëve të saj; • Punët pasive bankare; – Të gjitha punët kur banka paraqitet si debitore ndaj klienti të saj; • Punët neutrale bankare; – Punët bankare kur banka nuk paraqitet as si kreditore e as si debitore • Konsiderohen punët kur banka u kryen shërbime klientëve të vet p. sh. në cilësi të ndërmjetësuesit, komisionarit etj;
• Bankat themelohen si shoqëri (ndërmarrje / kompani) aksionare ose shoqëri me përgjegjësi të kufizuar në bazë të aktit të themelimit, kontratës së themelimit ose statutit të saj; • Banka e ushtron veprimtarinë e vet në mënyrë të pavarur me qëllim të realizimit të fitimit; • Në aspektin e ekonomik veprimtaria e suksesshme e një banke varet nga: • Parimi i likuiditetit; • Parimi i sigurisë dhe • Parimi i rentabilitetit;
• Si çdo organizatë tjetër edhe bankat janë bartëse të te drejtave dhe të detyrimeve të caktuara në kuadër të qarkullimit juridik; • Ato disponojnë mjetet, mjetet financiare dhe pasuritë e tyre të cilat i qarkullojnë ose administrojnë sipas destinimit legal; • Punë bankare ushtrojnë edhe organizatat tjera financiare të cilat themelohen dhe licencohen në bazë të ligjit për ushtrimin e veprimtarive të caktuara bankare; • Bankat themelohen në bazë të ligjit dhe akteve të themelimit gjë që nënkupton nxjerrjen e VENDIMIT MBI THEMELIMIN dhe SHUMËN E MJETEVE TË INVESTUARA; • Themeluesit e bankave e themelojnë Këshillin themelues të bankës;
Këshilli themeluesi i bankës i paraqet Kuvendit të themeluesve të Bankës: • Vendimin për themelimin e bankës; • Propozimin e statutit; • Propozimin për zgjedhjen e anëtarëve të Këshillit ekzekutiv respektivisht Bordit Drejtues; • Drejtorit Ekzekutiv; • Dhe akt të tjera të rëndësishme;
• Këshilli Themelues i bankës ka detyrim ligjor që t’i dërgoi dokumentacionin e nevojshëm Bankës Qendrore Kombëtare e cila e ka rolin qendror për të licencuar dhe kontrolluar punët dhe rregullsinë juridike të aktiviteteve bankare; • Vendimi për themelimin dhe funksionimin e bankës e nxjerrë Banka Qendore;
Me vendimin për themelimin e bankës përcaktohen: • Emrat e themeluesve; • Lloji i bankës dhe qëllimi i themelimit; • Punët depozitare, kreditore dhe punët tjera bankare të cilat duhet që t’i ushtroi banka; • Shuma e përgjithshme e fondeve që i sigurojnë themeluesit; • Afati për pagimin e mjeteve për fondet e bankës; • Të drejtat dhe detyrimet e themeluese të bankës; • Mënyra e organizimit të punëve bankare dhe mënyra e menaxhimit; • Kriteret për ndarjen e fitimit, bartjes së rrezikut, mbulimit të humbjes, • Përgjegjësia e organeve manaxhuese për sigurimin likuiditetit;
• Kushtet për dhe mënyrat e rritjes së fondeve të themelimit • Kushtet për fondin rezervë dhe mënyrës së transferimit të letrave me vlerë; • Përcaktimin e politikës afariste – financiare ; • Dhe punë të tjera të rëndësishme bankare; • Kushtet për suprimimin e bankës dhe procedurat për riorganizimin funksional të bankës;
BANKAT NË REPUBLIKËN E KOSOVËS • Sistemi bankar në Republikën e Kosovës rregullohet në bazë të legjislacioni i cili në vete përfshinë: • Ligjin për Bankën Qendore të Republikës së Kosovës Nr. 03/L-074
Rregulloret si më poshtë: • RREGULLORE NR. 1999/20 PËR AUTORITETIN BANKAR DHE TË PAGESAVE NË KOSOVË RREGULLORJA NR. 2001/24 NDRYSHIM I RREGULLORES NR. 1999/20 MBI AUTORITETIN BANKAR DHE TË PAGESAVE TË KOSOVËS RREGULLORE NR. 1999/21 PËR LICENCIMIN, MBIKËQYRJEN DHE RREGULLIMIN E BANKAVE RREGULLORE NR. 1999/4 PËR VALUTËN E LEJUAR PËRDORIM NË KOSOVË RREGULLORE NR. 2001/25 MBI LICENCIMIN, MBIKËQYRJEN DHE RREGULLIMIN E KOMPANIVE TË SIGURIMIT E TË NDËRMJETËSUESVE TË SIGURIMIT RREGULLORE NR. 2001/26 MBI TRANSAKSIONET E PAGESAVE RREGULLORE NR. 2001/35 MBI PENSIONET NË KOSOVË RREGULLORE NR. 2004/2 MBI PENGIMIN E PASTRIMIT TË PARAVE DHE VEPRAVE TË NGJASHME PENALE RREGULLORE Nr. 2005/20 NDRYSHIMI I RREGULLORES NR 2001/35 MBI PENSIONET NE KOSOVE • RREGULLORE Nr. 2006/47 MBI AUTORITETIN QENDROR BANKAR TE KOSOVES • RREGULLORE Nr. 2008/28 MBI REGJISTRIMIN, LICENCIMIN, MBIKËQYRJEN DHE RREGULLIMIN E INSTITUCIONEVE MIKROFINANCIARE
Urdhëresat administrative • • • Udhëzim Nr. 1 Mbi zëvendësimin e kartmonedhave euro të dëmtuara Udhëzim Nr. 2 Mbi Shmangien e Kartmonedhave dhe Monedhave Euro të Falsifikuara nga Qarkullimi Udhezimi Nr. 2 i Amenduar Udhëzim Nr. 3 Mbi Standartet Minimale për Klasifikimin e Gjendjes së Kartmonedhave Euro nga Palët Tregtare Udhëzim Nr. 4 Për Paketimin e Kartmonedhave dhe Monedhave Euro për Depozitimin e Sasisë në BPK Rekomandim Nr. 1 Mbi Kontrollin e Standarteve për Riciklimin e Kartmonedhave nga Bankat Komerciale
Letrat Këshilluese • Letër Këshilluese 2006 - 1 Aktivitetet Financiare Jashtë-burimore Letër këshilluese 2006 - 2 Praktika të pa shëndosha dhe të pa sigurta të bankave Letër Këshilluese 2006 - 3 Standardet Minimale për Menaxhimin e Rrezikut të Kredisë Leter Keshilluese 2007 - 1 Parandalimi i Shpërlarjes së Parave dhe Financimit të Terrorizmit Letër Këshilluese 2007 - 2 Aktivitetet Koresponduese Letër Këshilluese 2009 - 1 Standardet minimale per menaxhimin e rrezikut te likuiditetit Letër Këshilluese 2009 - 2 Sistemi i Kontrollit të Brendshëm
MEMORANDUMET • Memorandum i Mirëkuptimit i amandamuar në mes të AQBKsë dhe Byrosë Shqiptare të Sigurimit (Shqipëri) Memorandum i Mirëkuptimit në mes të BPK-së dhe Bankës së Shqipërisë Memorandum i Mirëkuptimit në mes të BPK-së dhe Bankës të Slovenisë Memorandum i Mirëkuptimit në mes të BPK-së dhe Byrosë Shqiptare të Sigurimit (Shqiperi) Memorandum i Mirëkuptimit në mes të BPK-së dhe Komisionit te Mbikeqyrjes së Sigurimeve të Shqiperise (Shqiperi) Memorandum i Mirëkuptimit në mes të BPK-së dhe Byrosë Kroate të Sigurimit (Kroaci) Memorandum i Mirëkuptimit në mes të BPK-së dhe Byrosë Kombëtare të Sigurimit (Maqedoni)
• Autoriteti Qendror Bankar i Kosovës (AQBK), pasardhës i Autoritetit Bankar dhe të Pagesave të Kosovës (BPK) është një entitet publik i veçantë i cili ka të drejtë të licencojë, mbikëqyrë dhe rregullojë institucionet financiare në territorin e Kosovës. BPK-ja • është themeluar në përputhje me dispozitat e Misionit të Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (“UNMIK”), Rregullorja nr. 1999/20 e nxjerrë më 15 nëntor 1999 ( e ndryshuar më 1 tetor, 2001) ”Mbi Autoritetin Bankar dhe të Pagesave të Kosovës”. Veç kësaj , me 24 gusht 2006 PSSP ka nënshkruar rregulloren e re mbi Autoritetin Qendror Bankar të Kosovës dhe ka transformuar Autoritetin Bankar dhe të Pagesave të Kosovës (ABPK-në) në
Sipas kësaj rregulloreje, objektivat themelore të AQBK-së janë: • Të ruhet fuqia, aftësia paguese dhe funksionimi efikas i një sistemi stabil të bazuar në treg, duke inkurajuar krijimin e instrumenteve të sigurta financiare; dhe • Pa ndonjë paragjykim, të përkrah politikat e përgjithshme në Kosovë për te kontribuar në një alokim efikas të burimeve në pajtim me principet e një ekonomie me treg të hapur. • AQBK-ja mes tjerash, ka këto kompetenca të veçanta: • Të rekomandojë një politikë të gjerë udhëzuese për PSSP-në dhe IPVQ-të në fushat që janë në përgjegjësinë e saj; • Të formulojë dhe të zbatojë masat, të kundërshtoj dhe rregulloj sistemet e pagesave për transaksionet në valutë vendore dhe të huaj në Kosovë; • Të posedoj dhe të operoj një ose më shumë sisteme pagesash;
• Të mbaj depozita në valutë të huaj, të bankave, Ministrisë së Ekonomisë dhe Financave si dhe subjekteve tjera publike; • Të sigurojë furnizim të mjaftueshëm të bankënotave dhe monedhave për kryerjen e transaksioneve me para të gatshme; • T’i licencoj, mbikëqyrë dhe rregullojë institucionet financiare; dhe • Të kryej analiza të rregullta ekonomike dhe monetare të ekonomisë së Kosovës, t’i publikoj rezultatet dhe t`i paraqes propozimet dhe masat Administratës së Misionit të Përkohshme të Kombeve të Bashkuara dhe IPVQ-ve, në bazë të këtyre analizave.
BANKAT KOMERCIALE NË KOSOVË • Autoriteti Bankar dhe i Pagesave i Kosovës (BPK) është përgjegjës për licencimin e bankave. • BPK – ja publikon rregulisht listën e bankave të cilat operojnë në Kosovë. • Bankat komerciale ofrojnë pakon e plotë të shërbimeve bankare, përfshirë huat, garancitë, llogaritë rrjedhëse, llogaritë e kursimeve, depozitat e afatizuar, transferat në vend dhe jashtë, si dhe shërbimet për ruajtjen e gjësendeve me vlerë. • Lista e Bankave Komerciale • Banka Ekonomike • Banka për Biznes • Pro. Credit Bank • Raiffeisen Bank Kosovo • Banka Kombëtare Tregtare – Dega Kosovë • TEB sh. a. • Komercijalna Banka ad Beograd - Dega Mitrovicë • NLB Prishtina
ORGANIZATAT TJERA FINANCIARE • Në shumicën e vendeve pos bankave punë të caktuara kryen edhe organizata të ndryshme financiare; • Zakonisht të këtilla janë kursimoret postare, organizatat e caktuara kreditore – kursimore dhe organizata tjera të përcaktuara dhe rregulluara me ligj • Sipas të dhënave nga Banka Qendrore e Republikës së Kosovës të tilla janë: • Kompanitë e sigurimit; • Institucionet mikro – financiare; • Institucionet jo bankare – financiare; • Agjencitë për transfero parashë; • Këmbimoret; Për të gjitha këto informacione ju lutem shikoni në ueb - http: //www. bqk-kos. org/shqip
- Slides: 19