Bamllk BAIMLILIK Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde

Bağımlılık

BAĞIMLILIK • Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi; bırakma isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek için giderek madde miktarının artırılması (Tolerans) ve maddeyi alma isteğinin durdurulamaması durumudur.

Bağımlılığın özellikleri v. Hastalıktır. v. Sosyal hayatı bozar. vÇevre ve arkadaşlar kaybedilir. v. Ailevi sorunlar yaşanır. v. Ekonomik kayıplar olur. v. Sağlık bozulur. v. Hayat artık bu maddenin etrafında döner.

Sean 17 yaşında Okulunun gözdesi bir genç. Tütün çiğnediği içim Dil kanseri oldu.

Sean 19 yaşında öldü.

SORU: • Erişkin ölümleri arasında Kaç ölümden biri sigara nedeniyle olmaktadır? A) 10 ölümden biri B) 100 ölümden biri C) 1000 ölümden biri D) 10 000 ölümden biri

Sigara Salgını Dünya Sağlık Örgütü’ne göre; n Dünyada en büyük sağlık sorunu sigaradır. Yılda 5 milyon kişi ölüyor % 85’i gelişmekte olan ülkelerde 2025’de 10 milyon kişi ölecek

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), sigara ile bağlantılı hastalıklar nedeniyle 1950 ile 2000 yılları arasında 60 milyon insanın öldüğünü bildirmiş. II. Dünya Savaşı nedeniyle meydana gelen ölümlerden fazla olduğunu bildirmiştir.

Türkiye’de • Tütün ve tütün mamulü kullanımı en çok 25 -34 ve 35 -44 yaş grubunda yaygındır.

• 25 -34 yaş grubunda bu oran 2008 yılında %40, 3 iken, 2012 yılında %34, 9’dur. • 35 -44 yaş grubunda ise bu oran 2008 yılında %39, 6 iken, 2012 yılında %36, 2’dir.

Verilere göre Türkiye'de her yıl 83 binden fazla kişi tütün kullanımı nedeniyle hayatını kaybediyor. Sigara içenlerin yetişkinlerin sayısı 14 buçuk milyondan, çocukların sayısı da 252 binden fazla.

• Dünya üzerinde sigarayla ilgili ilk yasal düzenleme 1993 yılında ABD’de gerçekleşti. • Fransa'da 2007 yılında, Almanya’da 2008 yılında kapalı yerlerde sigara içme yasağı getirildi.

Sigara dumanı, 2000’i zehir, 4000 çeşit kimyasal madde içermektedir; NİKOTİN: Bağımlılık yapar KARBONMONOKSİT: Kanda oksijenin yerini alır KANSER YAPICI MADDELER (bazıları) Arsenik Kurşun Polonium 210 Benzen Nitrozamin Formaldehit Krom Nikel Vinil klorür Asetaldehit Benzopiren DDT İRRİTANLAR VE ZEHİRLER Siyanür Laktik asit Formik asit Azotoksit Amonyak Aseton Akrolein Bizmut Uçucu aminler

Türkiye’de sigara reklamlarını yasaklayan 26. 11. 1996 tarihli 4207 sayılı kanunla Sigara tüketiminin artışı durmuştur. Sigara reklam yasağı korunmalıdır

? • BAĞIMLILIK YAPAN DİĞER MADDELER NELERDİR

Maddeler • • bonzai Esrar Eroin Kokain Ekstazy Amfetamin LSD • Yasal olmayan maddelerdir.

Bonzai(Sentetik marihuana ) • Çok tehlikeli olan bu uyuşturucu tek seferde bile ölüm riski oluşturabiliyor ve öldürüyor. • Kalp çarpıntıları, • Kusma, heyecan, • Aşırı hareketlilik • Aşırı terleme yapar.

Bonzai(Sentetik marihuana ) • Aynı zamanda kek, çay gibi yiyecekler ve içeceklerin içine karıştırılarak da tüketilebilir.

Esrar (Cannabis) • Sarıkız, ot, joint, derman, giye, marijuana, gubar, • Kullanıldığında 8 saat etkili, Bir hafta sonra bile yarısı vücutta bulunur. • Unutkanlığa yol açar, refleksleri bozar, sorun çözme yetisini etkiler, • Üreme sisteminde erkeklik hormonunu azaltır.

Eroin • • Etkisi 4 -6 saat sürer. Bağımlılık çok çabuk gelişir. Sürekli dozunu arttırmak gerekir. Bırakıldığında şiddetli bir kriz yaşandığı için bırakılması zordur. • Yüksek dozlarda solunum durması, koma ve ölüme yol açar

Kokain • 2 -3 saat etkili • Yüksek bağımlılık riski vardır. • Beyin damarlarında tıkanma ve kanamaya yol açar • Kokain kullananlarda cinsel güçsüzlük, uykusuzluk, isteksizlik sıkça görülür.

Halüsinasyon yaratan uyuşturucu v LSD (Liserjik asit dietilamit) v Algılama yapısını tamamen değiştirir ve kullanan kişiyi başka bir dünya'ya (hayaller alemine) yollar.

Uçucu maddeler v Tiner v Sıvı uçucular (yağ ve leke çıkarıcılar, elbise ve cam temizleyici sıvılar, aseton) v Yapıştırıcılar v Çakmak ve bütan gazı

Uçucu Maddeler • 6 -8 saat etkilidirler • Zehirlidirler ve bağımlılık riski yüksektir. • Saldırgan ve tehlikeli davranışlar sıkça görülür. Sarhoşluk ve denge bozukluğu yapar. • Koklayanlarda ani ölüm sıkça görülür. Ölüm çoğunlukla kalp yetmezliğindendir.

Alkollü İçki İçmek Gerçek Görüntü

• YASAL OLAN ANCAK BAĞIMLILIK YAPAN MADDELER NELERDİR ?

Yasal Maddeler • Alkol • Sigara • Tiner, Bali, yapıştırıcılar gibi uçucu maddeler, • Kafein • Sakinleştirici, uyku verici ilaçlar • Doktorun önerdiği biçimde kullanılmazsa bağımlılık yapar

Madde Kullanan Kişiler Nasıl Anlaşılır. • Kan ve idrar tahlilleri • Davranış değişiklikleri • • • Arkadaş çevresi Ruhsal değişiklikler Okul başarısı Aile ilişkileri Kendine olan bakım • Madde etkisine bağlı değişiklikler

Madde Bağımlılığı Tedavisinin Genel İlkeleri v Koruma ve önleme, v Danışma hizmetleri (1. basamak sağlık hizmetleri), v Tıbbi tedavi (detoks, idame), v Sağlık Bakanlığı-AMATEM’ler (Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi), Üniversitelere bağlı Bağımlılık Merkezleri, Özel Bağımlılık Merkezleri v Rehabilitasyon: - Tıbbi - Sosyal

• DİĞER BAĞIMLILIKLAR NELERDİR ?

• • EKRAN BAĞIMLILIĞI İNTERNET SMS SOSYAL MEDYA

• İNTERNET BAĞIMLILIĞI – İnternet, İngilizce Interconnected Networks'un (kendi aralarında bağlantılı ağlar) kısaltmasıdır. – İlk çalışmalar 1962’de Massachusetts Institute of Tecnology'de

İnternet'in Tarihi Gelişimi 70’li yıllar internet fikrinin hızla geliştiği yıllar oldu. Elektronik posta ortaya çıktı ve İngiltere Kraliçesi’nin 1976 yılında ilk emailini göndermesiyle internet fikri popüler hale gelmeye başladı. 44

80’li yıllar teknolojik açıdan önemli adımlara sahne oldu. Dünya bildiğimiz anlamıyla internetle yani ‘World Wide Web’ (www) deyimiyle 1991’de tanıştı. • 1994’te ……. . internetteki ilk reklam. • 1995’te Hong Kong’da …. ilk hacker

Türkiye’de İnternetin Gelişimi Türkiye İnternet'e 12 Nisan 1993'ten beri bağlıdır. İlk bağlantı ODTÜ'den gerçekleştirilmiştir. 1994 …………Ege Üniversitesi. 1995…………. Bilkent-Boğaziçi 1996…………. İTÜ 46

İnternet bağımlılığı

MEDYADA İNTERNET BAĞIMLILIĞI

• Bilgisayara bağımlılık sosyalleşmeyi engelliyor Bağımlılık derecesinde bilgisayara düşkün çocukların sosyalleşememe ve EQ’sunun (duygusal zeka) düşük olması nedeniyle ilerde ruhsal sorunlar yaşadığı bildirildi.

• ABD'de her üç boşanmanın birinde boşanma nedeni olarak İnternet bağımlılığı gösteriliyor.

• Hong Kong’da bir bilgisayar oyununun başından kalkmayan genç, oyundaki sanal şeytanı yok edeyim derken canından oldu.

• Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından 1994’te yayınlanan ve DSM-IV kısaltmasıyla isimlendirilen, Mental Bozuklukların Tanımsal ve Sayısal Elkitabı’nda internet bağımlılığı bir hastalık olarak bulunmamaktadır

Bu bağımlılığın ana bileşenleri olarak ; • 1 - Dikkat çekme • Griffiths, internet • 2 - Duygudurum bağımlılığını değişikliği, davranışsal • 3 - Tolerans, geriçekilme bağımlılıkların bir alt belirtileri, grubu olarak • 4 - Çatışma görmektedir. • 5 - Nüksetme

• • Sosyal izolasyon Yalnızlık Depresyon Toplum ilişkilerinde zayıflama • Yakın arkadaş ve akraba ilişkilerinde azalma • çocukların duygusal ve cinsel gelişiminin olumsuz yönde etkilenmesidir.

Ne yapılmalı? • İnternet, günlük işlerden (ev ödevi yapma, televizyon izleme, parka gitme, oyun oynama gibi) herhangi birisi gibi algılanmalıdır. • Yani başlangıcı ve sonu zaman olarak belli olmalı, diğer işlere ayrılan zaman kadar zaman ayrılmalı ve bunun dışına çıkılmamalıdır.

Ayrıca internet, • 1 - Uyarıcı madde kullanma, aşırı kola ve kafein tüketme • 2 - Fizik aktivite azlığına bağlı obesite • 3 - Amerika’da öğrencilerde yapılan bir çalışmada günde 1 saaten fazla internet kullanımı dikkat eksikliği semptomlarına yol açtığı bulunmuştur. • 4 - Yemek öğünlerinde düzensizlik, öğün atlama

Cep telefonu bağımlılığı • Dünyada 2012 sonu itibariyle 100 kişiden 90’ı cep telefonu abonesidir. • 13 -19 yaş grubu gençlerde cep telefonu kimlik kazanma aracı haline gelmiştir

Cep telefonlarının kısa dönem etkileri • • • Görüş alanında azalma Yorgunluk Yoğun stres Konsantrasyon bozukluğu Dikkat eksikliği Kulak çınlaması Kulaklarda ısı artışı Baş ağrısı kazalar

Uzun dönemde • • • Genetik yapının bozulması Beyaz kan hücresi kanseri? Kalp rahatsızlıkları Hafıza zayıflaması Beyin tümörü riskinde artış?

Cep telefonu bağımlılığını ölçmek için • Cep Telefonu Problemli kullanım ölçeği: • Cep telefonu(CT) çekmediği zaman sinirlenirim • CT evde unutursam kendimi iyi hissetmem • CT olmadan bir hayat düşünemem • Biriyle konuşmaktansa SMS yazmayı tercih ederim • CT kullanmak için yanımdakilere ilgisiz davranırım

Sonuç Olarak: Alkol madde ve davranış bağımlılıkları(internet, sms, cep telefonu) fiziksel, ruhsal ve sosyal zararları ile bireye, hastalıklar nedeniyle topluma, ekonomiye ve ülke kalkınmasına olumsuz etkileri olan önemli bir halk sağlığı sorunudur.