BAI GIANG IEN T Bai Tiet 13 13
BAØI GIAÛNG ÑIEÄN TÖÛ Baøi Tieát 13 13: MA U VA MÔI TRƯƠ NG TRONG CƠ THÊ 8
Tieát 13: MAÙU VAØ MO I TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ I. Maùu 1. Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu. CHÖÔNG III. TUAÀN HOAØN Tieát 13: MAÙU VAØ MO I TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ + Mô tả thí nghiệm
Quan saùt hình veõ, nghieân cöùu thoâng tin veà caùc böôùc thí nghieäm
Ôxalát Nát ri Na 2 C 2 O 4 Lỏng trong suốt có màu vàng nhạt chiếm 55% thể tích 2 h 3 h 1 h 4 h Phần đắc quánh Mầu đỏ thẫm chiếm 45% thể tích 2 Bước 1: Tách máu thành 2 phần ( lỏng, đặc)
Quay 3000 vòng/phút thời gian 30 phút Lỏng trong suốt có màu vàng nhạt chiếm 55% thể tích Phần đắc quánh Mầu đỏ thẫm chiếm 45% thể tích
Bước 2: Phân tích thành phần được kết quả
Tiểu cầu Hồng cầu Bạch cầu
BC Ưa kiềm BC trung tính BC ưa a xít Em hãy cho biết có mấy loại bạch cầu ? BC lim phô BC mô nô
Bạch cầu là tế bào có nhân : Đường kính lớn từ 8 -18 µm số lượng ít hơn rất nhiều so với hồng cầu (7000 -8000/mm 3) Không có hình dạng nhất định Căn cứ vào kích thước cấu tạo người ta chia thành 2 nhóm gồm 5 loại Nhóm 1 : bạch cầu không hạt , đơn nhân + Bạch cầu lim phô có nhân tròn hoặc hình hạt đậu -Lim phôT do tuyến ức sinh ra. Lim phôB do hạch bạch huyết sinh ra +Bạch cầu đơn nhân hay đai thực bào BC lim phô BC mô nô
Nhóm 2: bạch cầu có hạt nhân đa thuỳ BC Ưa kiềm Khi được nhuộm hạt bắt mầu xanh tím Kích thước khoảng từ 8 -12µm BC trung tính Hạt bắt màu đỏ hồng Kích thước khoảng 10µm BC ưa a xít Hạt bắt màu đỏ hồng Kích thước từ khoảng 8 -12µm
Tieát 13: MAÙU VAØ MO I TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ I. Maùu 1. Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu. Maùu goàm coù huyeát töông vaø teá baøo maùu. - Huyeát töông: loûng trong suoát maøu vaøng chieám 55% theå tích. - Teá baøo maùu: ñaëc ñoû thaãm goàm hoàng caàu, baïch caàu, tieåu caàu chieám 45% theå tích.
Tieát 13: MAÙU VAØ MO I TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ I. Maùu Lỏng trong suốt có màu vàng nhạt chiếm 55% thể tích – Huyê t tương 1. Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu. 2. Chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu. Phần đắc quánh Mầu đỏ thẫm chiếm 45% thể tích - tê ba o ma u
Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa huyeát töông Caùc chaát - Nöôùc - Caùc chaát dinh döôõng: proâteâin, gluxit, lipit, vitamin … - Caùc chaát caàn thieát: hoocmoân, khaùng theå … - Caùc loaïi muoái khoaùng; - Caùc chaát thaûi cuûa teá baøo: ureâ, aixt uric … Tæ leä 90% 10% Khi cô theå bò maát nöôùc nhieàu nhö khi bò tieâu chaûy, khi lao ñoäng naëng ra nhieàu moà hoâi … maùu coù theå löu thoâng deã daøng trong maïch nöõa khoâng? Vì sao? Thaønh phaàn chaát trong huyeát töông coù gôïi yù gì veà chöùc naêng cuûa noù?
Trả lời câu 1: Khi máu bị mất nước (90%-80%-70%. . . ) thì máu sẽ đắc lại vận chuyển khó khăn hơn Câu 2: Chức năng đầu tiên của huyết tương là : Duy trì máu ở trạng thái lỏng để lưu thông dễ dàng trong mạch Em co biê t: Huyết tương là phần lỏng của máu chiếm 55% thể tích chủ yếu là nước và các chất hoà tan
Tieát 13: MAÙU VAØ MO I TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ I. Maùu 1. Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu. 2. Chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu. + Huyeát töông goàm nöôùc, caùc chaát dinh döôõng, caùc hoocmoân, caùc khaùng theå, chaát thaûi. Chöùc naêng: duy trì maùu ôû traïng thaùi loûng, tham gia vaän chuyeån caùc chaát trong cô theå.
b) Hồng cầu Hình đĩa lõm hai mặt không có nhân Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi 1) Nhờ đâu hồng cầu làm được chức năng vận chuyển O 2 và CO 2? Trả lời: Câu 1 Vì hồng cầu có chứa Hêmôglôbin (Hb) có đặc tính rất dễ kết hợp với O 2 và CO 2 tạo thành hợp chất không bền ( Hb. O 2, Hb. CO 2 )
Câu 2) Vì máu từ phổi về tim mang nhiều O 2 nên có màu đỏ tươi. Máu từ tế bào về tim mang nhiều CO 2 nên có màu đỏ thẫm Vì sao maùu töø phoåi veà tim roài tôùi caùc teá baøo coù maøu ñoû töôi, coøn maùu töø Hb. CO 2 2 caùc teá baøo. Hb. O veà tim roài tôùi phoåi coù maøu ñoû thaãm
Tieát 13: MAÙU VAØ MO I TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ I. Maùu 1. Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu. 2. Chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu. + Hoàng caàu coù Hemoglobin (Hb) coù khaû naêng keát hôïp vôùi O 2 vaø CO 2 ñeå vaän chuyeån: - O 2 töø phoåi veà tim tôùi caùc teá baøo; - CO 2 töø caùc teá baøo veà tim ñeán phoåi.
Tieát 13: MAÙU VAØ MO I TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ I. Maùu 1. Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu. 2. Chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu. II. Moâi tröôøng trong cô theå. Mao maïch baïch huyeát NÖÔÙC MO (huyeát töông, baïch caàu vaø tieåu caàu Mao maïch maùu O 2 vaø caùc chaát dinh döôõng CO 2 vaø caùc chaát thaûi Teá baøo
Khi máu chảy tới mao mạch một số thành phần của máu thẩm thấu qua thành mao mạch chảy vào khe hở của các tế bào tạo thành nước mô Nước mô sau khi trao đổi chất với tế bào Thẩm thấu qua thành mạch bạch huyết tạo thành bạch huyết , bạch huyết lưu thông trong mạch bạch huyết rồi lại đổ về tĩnh mạch máu và hoà vào máu
Caùc teá baøo ôû saâu trong cô theå coù theå trao ñoåi chaát tröïc tieáp vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi hay khoâng? Söï trao ñoåi chaát cuûa teá baøo trong cô theå ngöôøi vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi phaûi thöïc hieän giaùn tieáp thoâng qua caùc yeáu toá naøo? - O 2 vaø chaát dinh döôõng laáy vaøo töø cô quan hoâ haáp vaø tieâu hoùa theo maùu nöôùc moâ teá baøo. - CO 2 vaø chaát thaûi töø teá baøo nöôùc moâ maùu ñeán heä baøi tieát, heä hoâ haáp ñeå thaûi ra ngoaøi. Moâi tröôøng trong goàm nhöõng thaønh phaàn naøo? Vai troø cuûa moâi tröôøng trong laø gì?
Tieát 13: MAÙU VAØ MO I TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ I. Maùu 1. Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu. 2. Chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu. II. Moâi tröôøng trong cô theå. - Moâi tröôøng trong goàm: maùu, nöôùc moâ vaø baïch huyeát. - Moâi tröôøng trong giuùp teá baøo trao ñoåi chaát vôùi moâi tröôøng ngoaøi. Mao maïch baïch huyeát NÖÔÙC MO (huyeát töông, baïch caàu vaø tieåu caàu Mao maïch maùu O 2 vaø caùc chaát dinh döôõng CO 2 vaø caùc chaát thaûi Teá baøo
Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi SGK 1) Các tế bào cơ, não …của cơ thể người có thể trực tiếp trao đổi các chất với môi trường ngoài được không? 2) Sự trao đổi chất của tế bào trong cơ thể người với môi trường ngoài phải gián tiếp thông qua các yếu tố nào ? Trả lời: Câu 1: các tế bào cơ, não. . do nằm sâu ở các phần sâu trong cơ thể người không được liên hệ trực tiếp với môi trường ngoài nên không thể trực tiếp trao đổi chất với môi trường ngoài. Câu 2 Sự trao đổi chất trong cơ thể người với môi trường ngoài phải gián tiếp qua môi trường trong. ( máu, nước mô, bạch huyết )
Chọn câu trả lời đúng nhất 1) Vì sao nói máu, nước mô, bạch huyết là môi trường trong của cơ thể. A. Vì máu , nước mô, bạch huyết ở bên trong cơ thể. B. Vì máu, nước mô, bạch huyết là nơi tế bào tiến hành quá trình trao đổi chất. C. Vì tế bào chỉ có thể tiến hành quá trình trao đổi chất với môi trường ngoài nhờ máu , nước mô, bạch huyết. D D. Nhờ máu, nước mô, bạch huyết trong cơ thể mà tế bào và môi trường ngoài liên hệ thường xuyên với nhau trong quá trình trao đổi các chất dinh dưỡng, O 2 , CO 2 và các chất thải.
2) Nhờ đâu mà hồng cầu vận chuyển được O 2 và CO 2 ? AA. Nhờ hồng cầu có chứa Hêmôglôbin là chất có khả năng kết hợp với O 2 và CO 2 thành hợp chất không bền. B. Nhờ hồng cầu có kích thước nhỏ. C. Nhờ hồng cầu có hình đĩa lõm hai mặt. D. Nhờ hồng cầu là tế bào không nhân , ít tiêu dùng O 2 và ít thải CO 2.
KIEÅM TRA – ÑAÙNH GIAÙ 1. Maùu goàm caùc thaønh phaàn caáu taïo naøo? a. Teá baøo maùu: hoàng caàu, baïch caàu, tieåu caàu. b. Nguyeân sinh chaát, huyeát töông. c. Protein, Lipít, muoái khoaùng. d. Caùc teá baøo maùu, huyeát töông. 2. Moâi tröôøng trong goàm: a. maùu, huyeát töông. b. baïch huyeát, maùu. c. maùu, nöôùc moâ, baïch huyeát. d. caùc teá baøo maùu, chaát dinh döôõng. 3. Vai troø cuûa moâi tröôøng trong cô theå laø a. bao quanh teá baøo ñeå baûo veä teá baøo. b. giuùp teá baøo trao ñoåi chaát vôùi beân ngoaøi. c. taïo moâi tröôøng loûng ñeå vaän chuyeån caùc chaát. d. giuùp teá baøo thaûi chaát thöøa trong quaù trình soáng.
DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái S¸ch gi¸o khoa. Trang 44. - Đäc môc “Em cã biÕt”. S¸ch gi¸o khoa. Trang 44. - ChuÈn bÞ bµi sau
- Slides: 28