BAFRA LETME FAKLTES SGORTACILIK VE AKTERYA BLMLER SAB103
BAFRA İŞLETME FAKÜLTESİ SİGORTACILIK VE AKTÜERYA BİLİMLERİ SAB/103 -İKTİSADA GİRİŞ-1 Dr. Öğr. Üyesi Suzan URGAN
Üretim Faktörleri SAB/103 -İKTİSADA GİRİŞ Hafta-12
Üretim Faktörleri Talebi • Belirli bir piyasada belirli bir dönemde, o faktörün fiyatı dışındaki etkenler sabitken çeşitli fiyatlardan alınmak istenen faktör miktarlarıdır.
Faktör Talebi (Marjinal Verimlilik Teorisi) • İlave işgücünün firmaya maliyeti, ilgili işçiye ödenen ücrettir. İlave işgücünün firmaya maliyetine, marjinal faktör maliyeti denir.
Faktör Talebi Özellikleri • Üretim faktörleri gereksinmelere cevap veren malların üretimi için gerekli olduğundan üretim faktörleri talebi dolaylı taleptir. Faktör talebinin kaynağı tüketici tercihleridir.
Firma Faktör Talebi • Firma gerekli faktörleri marjinal ürün hasılatı = marjinal faktör maliyeti eşitliğine karşılık gelen miktarda satın alacaktır. Faktör piyasasında tam rekabet varsa, firma aynı fiyatta dilediği kadar satın alır. Faktör arz eğrisi aynı zamanda faktörün firmaya marjinal satın alma maliyetini ve ortalama satın alma maliyetini de verir.
Piyasa Emek Talebi • Piyasa emek talebi eğrisi o endüstride emek talep eden firmaların emek talepleri toplamından daha az esnektir.
Emek Talep Esneklikleri • Emek talep esnekliği, ücretlerdeki küçük bir değişiklik karşısında istihdam edilen işgücü miktarındaki yüzde değişikliğin, ücretlerdeki yüzde değişikliğe olan oranına eşittir. Herhangi bir üretim faktörünün talep esnekliği: -Emek faktörünün üretimine katıldığı mala talep esnekliğine -Emek ile öteki faktörler arasındaki ikame olanaklarına -Toplam üretim maliyeti içinde emek faktörünün payına ve zamana bağlıdır.
Emek ve Ücret, emek arz ve talebine bağlı olarak değişmektedir. Emek: Faydalı bir mal ve ya hizmet üretmek amacıyla harcanan her türlü insan çabası emek unsuru içinde incelenmektedir. Ücret: Üretime emeğiyle katılanların üretimden aldıkları pay. Nominal Ücret: İşçinin emeği karşılığı aldığı para miktarıdır. Reel Ücret: İşçinin nominal ücretiyle satın alabileceği mal ve hizmet miktarını ifade eder.
Kısa Dönem Bireysel Emek Arz Eğrisi
Emek Arzı Emek arzı iki farklı düzeyde ele alınmaktadır: 1 - Bir işçinin çeşitli ücret düzeyinde ne kadar çalışmak istediğini gösteren işçi emek arzı. 2 -Bir endüstrideki tüm işçilerin emek arzını ifade eden piyasa emek arzıdır. Piyasa emek arzı: -işçilerin zevk ve tercihleri, -piyasada o işi yapacak iş gücü ve -alternatif iş alanlarındaki ücret düzeyleri tarafından etkilenmektedir.
Tam Rekabet Koşullarında Ücret • Atomisite koşulu: Vasıfsız işgücü talep eden işyerleri ve bu işyerlerinde çalışmak isteyen işçiler, cari ücreti kabul etmek zorunda kalmaktadır. • Mobilite koşulu: İşçiler daha fazla ücret alabildikleri işyerlerine geçerler. • Homojenlik koşulu: Aynı işi yapan işçilerin aynı yetenekte olduğu var sayılmaktadır. • Açıklık koşulu: İşverenler, iş arayanlar birbirleriyle ilgili tüm bilgiye sahip olmaktadır.
Asgari Ücret Uygulaması • Enflasyon dolayısıyla belirli zamanlarda tespit edilerek uygulanan ücretlendirme politikasıdır. Vasıfsız işçilere ödenecek en düşük ücret düzeyini göstermektedir.
Grev ve Lokavt • İşçiler geçmişe oranla daha fazla örgütlenmektedir. İşçi ve işverenler aralarında toplu sözleşmeler düzenleyerek ücret düzenlemesi oluşturmaktadır. Tek alıcı işveren sendikası karşısında tek satıcının olduğu piyasaya, iki yanlı monopol denilmektedir. Sendikaların işverenler ile aralarında oluşabilecek bir anlaşmazlık durumunda tepki olarak topluca iş bırakma eylemleri grevdir. Lokavt ise topluca işten uzaklaştırmaktır.
Ücret Farklılıkları Tüm sektörlerde çalışanlar arasında ücret farklılıkları oluşmaktadır. Bu farklılıkların nedenleri: 1) İşgücünün homojen olmamasından kaynaklanan farklar: -Beşeri sermaye -İş deneyimi -Birbirleriyle rekabetçi olmayan gruplar -Özel yetenekler 2) Para ile ölçülemeyen avantajlardan kaynaklanan farklar -İtibar -Risk azlığı -Yorulmama 3) Emek piyasasında alışkanlığın az olmasından kaynaklanan farklar
Başarılar Dilerim…
Kaynakça • Zeynel Dinler, İktisada Giriş, Ekin.
- Slides: 18