Badania naukowe Wykad I2009 Definicja Dziaalno ludzi majca

Badania naukowe Wykład I/2009

Definicja • Działalność ludzi mająca na celu obiektywne i adekwatne poznanie rzeczywistości, a w szczególności praw rządzących tą rzeczywistością. • PRAWO PRZYRODY – stała (niezmiennie powtarzalna) relacja między cechami rzeczy lub między zdarzeniami.

Cechy poznania naukowego • obiektywne • racjonalnie uzasadnione • usystematyzowane treściowo i formalnie • dające się wyrazić w formie zrozumiałej dla innych naukowców • twórcze

Paradygmat • Ogólnie uznana teoria naukowa, która w pewnym okresie dostarcza modelowych rozwiązań w danej dziedzinie nauki. • Np. teoria geocentryczna (Ptolomeusza) => teoria heliocentryczna (Kopernika) • Zmiana paradygmatu – rewolucja naukowa

Postulat K. Poppera: teoria naukowa musi być falsyfikowalna, tj. można dla niej wymyślić eksperyment, który dowiódłby jej niesłuszności.

Podział nauk wg metod badań Nauki Empiryczne (indukcyjne) Racjonalne (dedukcyjne)

Podział nauk wg przedmiotu badań Nauki Przyrodnicze Humanistyczne (społeczne) Techniczne

Podział badań naukowych ze względu na ich cel Badania Podstawowe Wdrożeniowe Stosowane

Metody nauki Rozumowanie Wyjaśnianie Dowodzenie Obserwacja Wnioskowanie Eksperyment Sprawdzanie

Obserwacja naukowa • Systematyczne, planowane spostrzeganie przedmiotów i zjawisk, którego zadaniem jest dostarczanie faktów. „Fakty są niezbędne uczonemu jak powietrze” - I. Pavlov • Obserwacja przebiega poza kontrolą obserwatora.

Eksperyment • Metoda badania związków przyczynowo skutkowych między czynnikami wpływającymi na przebieg zjawiska w warunkach ściśle kontrolowanych. • Pytanie, jakie teoria (człowiek) zadaje Naturze. – I. Kant

Masa ciała = f (wzrost)? Y= f (X)?

Metody badań - rozumowanie WNIOSKOWANIE Zawodne Niezawodne dedukcyjne sylogistyczne indukcyjne redukcyjne przez analogię

Metoda indukcyjno-dedukcyjna (Arystoteles => Caliński) 1. Zbieranie faktów uzyskiwanych z obserwacji natury lub z eksperymentów 2. Formułowanie hipotez lub teorii wyjaśniających te fakty w języku przyczyn i skutków 3. Dedukowanie z tych hipotez lub teorii pewnych wniosków szczegółowych, dających się sprawdzić lub testować empirycznie 4. Weryfikowanie tak wyciągniętych wniosków poprzez nowe obserwacje i/lub eksperymenty

„Tylko naród naukowy może utrzymać się przy życiu w naukowej przyszłości” Thomas H. Huxley (1825 -1895) - biolog i filozof angielski

„Nienaturalna natura nauki” (1996) „Nauka nie jest zdroworozsądkowa” L. Wolpert (1929 - ) - biolog i filozof angielski